Әлеуметтік-педагогикалық қызмет
1 Әлеуметтік.педагогикалық қызмет және оның жүйесі туралы түсінік
2 Әлеуметтік.педагогикалық қызметтің негізгі функциялары
3 Әлеуметтік.педагогикалық қызметтің құрылымы
4 Әлеуметтік.педагогикалық қызметтің міндеттері
2 Әлеуметтік.педагогикалық қызметтің негізгі функциялары
3 Әлеуметтік.педагогикалық қызметтің құрылымы
4 Әлеуметтік.педагогикалық қызметтің міндеттері
«Әлеуметтік педагог» мамандығының аталуының өзі «педагог» сөзінен туындайды. Сондықтан әлеуметтік педагог мамандарын педагогикалық оқу орындарында дайындап шығарады. Бұл екі мамандықты да теңестіріп отыратын нәрсе - олардың екеуінің негізгі назарының объектісі бала және оның дамуы мен әлеуметтік қалыптасуы болуында. Соған қарамай, бұл мамандықтар бір-бірінен ерекшеленеді де. Оқытушы өзінің негізгі білім берушілік қызметін орындаса, ал әлеуметтік педагог оқушының қоғамға бейімделуін басты назарда ұстайды.
Сондай-ақ, мұғалім мамандығы өзінің қызметін тек білім мекемелерінде жүзеге асыратын болса, ал әлеуметтік педагог әртүрлі мекемелерде қызмет етеді.
Әлеуметтік педагогтің қызметінің объектісі - әлеуметтендіруге мұқтаж болып табылатын балалар мен жастар болады. Бұған бойында әртүрлі интеллектуалдық, педагогикалық, психологиялық ауытқулары бар балалар (көзі көрмейтін, естімейтін, ақыл-есі кемтар және т.б. балалар) да жатады. Егер балалардағы әлеуметтену процесі ойдағыдай өтетін болса, онда олар әлеуметтік педагогтің көмегіне мұқтаж болмайды. Әлеуметтік педагогтің қызметі мектепте, отбасында балалар тәрбиесі мен дамуын қамтамасыз етуге мүмкіндік болмағанда қажет болады. Ал, әлеуметтік педагогтің қызметінің мақсаты - баланың дұрыс өсіп жетілуі мен дамуына психологиялық мүмкіндіктерді жасау.
Әлеуметтік педагог қызметінің жұмыс ерекшелігі мен мамандану бағытына байланысты ол мынадай жүйені қамтиды:
- білім мекемелеріндегі әлеуметтік-педагогикалық қызмет (мектепке дейінгі, қосымша білім беру мекемелері, жалпы білім беру мекемелері, колледждер, лицейлер, мектеп-интернаттар, балабақшалар, орта арнаулы оқу орындары, жоғары оқу орындары);
- әлеуметтік қызметке мамандандырылған мекемелер (отбасылық балалар үйі, реабилитациялау орталықтары, әлеуметтік қамқорлыққа алу мекемелері, ақыл-ойы мен дене жағынан дамуында ауытқуы бар балаларға арналған арнайы мектептер, жұмыспен қамту орталықтары, еңбек биржалары және т.б.);
- муниципалды органдар қызметі (әлеуметтік-педагогикалық, мәдени-спорттық кешендер, әлеуметтік педагогикалық және әлеуметтік жұмыс орталықтары, халықты әлеуметтік қорғау орталықтары, отбасыларына әлеуметтік көмек көрсету бөлімдері және т.б.);
- мәдени анимациялық қызмет (жасөспірімдер клубы, мәдениет үйлері, ауылдық клубтар, халық өнері мектебі, отбасылық клубтар, отбасылық қонақжайлылық және т.б.);
- валеологиялық қызмет (профилакториялар, реадилитациялық залдар мен кешендер, халықтық дәстүрлі емдеу мен сауықтыру орталықтары және т.б.).
Әлеуметтік педагог қызметі бірқатар бағытта мамандандырылады.
Сондай-ақ, мұғалім мамандығы өзінің қызметін тек білім мекемелерінде жүзеге асыратын болса, ал әлеуметтік педагог әртүрлі мекемелерде қызмет етеді.
Әлеуметтік педагогтің қызметінің объектісі - әлеуметтендіруге мұқтаж болып табылатын балалар мен жастар болады. Бұған бойында әртүрлі интеллектуалдық, педагогикалық, психологиялық ауытқулары бар балалар (көзі көрмейтін, естімейтін, ақыл-есі кемтар және т.б. балалар) да жатады. Егер балалардағы әлеуметтену процесі ойдағыдай өтетін болса, онда олар әлеуметтік педагогтің көмегіне мұқтаж болмайды. Әлеуметтік педагогтің қызметі мектепте, отбасында балалар тәрбиесі мен дамуын қамтамасыз етуге мүмкіндік болмағанда қажет болады. Ал, әлеуметтік педагогтің қызметінің мақсаты - баланың дұрыс өсіп жетілуі мен дамуына психологиялық мүмкіндіктерді жасау.
Әлеуметтік педагог қызметінің жұмыс ерекшелігі мен мамандану бағытына байланысты ол мынадай жүйені қамтиды:
- білім мекемелеріндегі әлеуметтік-педагогикалық қызмет (мектепке дейінгі, қосымша білім беру мекемелері, жалпы білім беру мекемелері, колледждер, лицейлер, мектеп-интернаттар, балабақшалар, орта арнаулы оқу орындары, жоғары оқу орындары);
- әлеуметтік қызметке мамандандырылған мекемелер (отбасылық балалар үйі, реабилитациялау орталықтары, әлеуметтік қамқорлыққа алу мекемелері, ақыл-ойы мен дене жағынан дамуында ауытқуы бар балаларға арналған арнайы мектептер, жұмыспен қамту орталықтары, еңбек биржалары және т.б.);
- муниципалды органдар қызметі (әлеуметтік-педагогикалық, мәдени-спорттық кешендер, әлеуметтік педагогикалық және әлеуметтік жұмыс орталықтары, халықты әлеуметтік қорғау орталықтары, отбасыларына әлеуметтік көмек көрсету бөлімдері және т.б.);
- мәдени анимациялық қызмет (жасөспірімдер клубы, мәдениет үйлері, ауылдық клубтар, халық өнері мектебі, отбасылық клубтар, отбасылық қонақжайлылық және т.б.);
- валеологиялық қызмет (профилакториялар, реадилитациялық залдар мен кешендер, халықтық дәстүрлі емдеу мен сауықтыру орталықтары және т.б.).
Әлеуметтік педагог қызметі бірқатар бағытта мамандандырылады.
1. Галагузова И. Г. Социальная педагогика: Курс лекций: Учебное пособие для студ. высших. уч. завед. /под ред. М. А. Галагузовой. –М.:Гуманист. Изд.центр ВЛАДОС, 2003. -416 с.
2. Мудрик А. В. Социальная педагогика. учебник для педагогичеких вузов /под. ред. В. А. Сластенина - М., 2000
3. Мустаева Ф. А. Социальная педагогика. –М.: Академический Проект, Екатеринбург: Деловая книга, 2003. -528 с.
4. Атемова Қ. Т. Педагогика негіздері. - Астана: Л. Н. Гумилев атындағы ЕҰУ, 2006. -118
2. Мудрик А. В. Социальная педагогика. учебник для педагогичеких вузов /под. ред. В. А. Сластенина - М., 2000
3. Мустаева Ф. А. Социальная педагогика. –М.: Академический Проект, Екатеринбург: Деловая книга, 2003. -528 с.
4. Атемова Қ. Т. Педагогика негіздері. - Астана: Л. Н. Гумилев атындағы ЕҰУ, 2006. -118
1.5.1 Әлеуметтік-педагогикалық қызмет және оның жүйесі туралы түсінік
1.5.2 Әлеуметтік-педагогикалық қызметтің негізгі функциялары
1.5.3 Әлеуметтік-педагогикалық қызметтің құрылымы
1.5.4 Әлеуметтік-педагогикалық қызметтің міндеттері
Әлеуметтік педагог мамандығының аталуының өзі педагог сөзінен
туындайды. Сондықтан әлеуметтік педагог мамандарын педагогикалық оқу
орындарында дайындап шығарады. Бұл екі мамандықты да теңестіріп отыратын
нәрсе - олардың екеуінің негізгі назарының объектісі бала және оның дамуы
мен әлеуметтік қалыптасуы болуында. Соған қарамай, бұл мамандықтар бір-
бірінен ерекшеленеді де. Оқытушы өзінің негізгі білім берушілік қызметін
орындаса, ал әлеуметтік педагог оқушының қоғамға бейімделуін басты назарда
ұстайды.
Сондай-ақ, мұғалім мамандығы өзінің қызметін тек білім мекемелерінде жүзеге
асыратын болса, ал әлеуметтік педагог әртүрлі мекемелерде қызмет етеді.
Әлеуметтік педагогтің қызметінің объектісі - әлеуметтендіруге мұқтаж болып
табылатын балалар мен жастар болады. Бұған бойында әртүрлі интеллектуалдық,
педагогикалық, психологиялық ауытқулары бар балалар (көзі көрмейтін,
естімейтін, ақыл-есі кемтар және т.б. балалар) да жатады. Егер балалардағы
әлеуметтену процесі ойдағыдай өтетін болса, онда олар әлеуметтік педагогтің
көмегіне мұқтаж болмайды. Әлеуметтік педагогтің қызметі мектепте, отбасында
балалар тәрбиесі мен дамуын қамтамасыз етуге мүмкіндік болмағанда қажет
болады. Ал, әлеуметтік педагогтің қызметінің мақсаты - баланың дұрыс өсіп
жетілуі мен дамуына психологиялық мүмкіндіктерді жасау.
Әлеуметтік педагог қызметінің жұмыс ерекшелігі мен мамандану бағытына
байланысты ол мынадай жүйені қамтиды:
- білім мекемелеріндегі әлеуметтік-педагогикалық қызмет (мектепке дейінгі,
қосымша білім беру мекемелері, жалпы білім беру мекемелері, колледждер,
лицейлер, мектеп-интернаттар, балабақшалар, орта арнаулы оқу орындары,
жоғары оқу орындары);
- әлеуметтік қызметке мамандандырылған мекемелер (отбасылық балалар үйі,
реабилитациялау орталықтары, әлеуметтік қамқорлыққа алу мекемелері, ақыл-
ойы мен дене жағынан дамуында ауытқуы бар балаларға арналған арнайы
мектептер, жұмыспен қамту орталықтары, еңбек биржалары және т.б.);
- муниципалды органдар қызметі (әлеуметтік-педагогикалық, мәдени-спорттық
кешендер, әлеуметтік педагогикалық және әлеуметтік жұмыс орталықтары,
халықты әлеуметтік қорғау орталықтары, отбасыларына әлеуметтік көмек
көрсету бөлімдері және т.б.);
- мәдени анимациялық қызмет (жасөспірімдер клубы, мәдениет үйлері, ауылдық
клубтар, халық өнері мектебі, отбасылық клубтар, отбасылық қонақжайлылық
және т.б.);
- валеологиялық қызмет (профилакториялар, реадилитациялық залдар мен
кешендер, халықтық дәстүрлі емдеу мен сауықтыру орталықтары және т.б.).
Әлеуметтік педагог қызметі бірқатар бағытта мамандандырылады. Мамандандыру
нақты бір әлеуметтік ортаның қажеті мен сұраныстарынан туындайды және
маманның тұлғалық және кәсіби мүмкіндігіне де байланысты анықталады.
Әлеуметтік педагог қызметінің түрлерін төмендегі мамандану бағыттары
бойынша бөлуге болады:
- отбасыларымен жұмыс жүргізетін әлеуметтік педагог;
- әлеуметтік педагог - балалар ұйымдары мен мекемелерінің жетекшісі;
- әлеуметтік педагог – валеолог;
- әлеуметтік педагог – дефектолог;
- әлеуметтік педагог – бос уақытта мәдени-тынығу жұмыстарын ұйымдастырушы;
- әлеуметтік педагог – техникалық шығармашылықты ұйымдастырушы және т.б.
Маманданудың негізіне әлеуметтік педагог қызметінің бағыттарына икемділік
танытқан тип тұлғалары алынады. Осыған байланысты мынадай мамандарды
ажыратып көрсетуге болады:
- девиантты мінез-құлықты жасөспірімдермен жұмыс істейтін әлеуметтік
педагогтар;
- мүгедектермен жұмыс істейтін әлеуметтік педагогтар;
- жетім балалармен жұмыс істейтін әлеуметтік педагогтар;
- қашқын балалармен жұмыс істейтін әлеуметтік педагогтар және т.б.
Сонымен қатар, мамандандыру жұмыс орнымен де байланысты айқындалады. Олар:
- мектептің әлеуметтік педагогі;
- қосымша білім беру мекемелерінің әлеуметтік педагогі;
- балалар үйінің әлеуметтік педагогі және т.б.
Қазақстан Республикасының әлеуметтік-педагогикалық бағытта мамандар
даярлайтын оқу орындарындағы мамандықтарды ескеретін болсақ, онда мына
төмендегідей әлеуметтік педагогтардың қызметі қоғамда қажеттілікке
айналатындығын көреміз:
- жалпы білім беретін мекемелеріндегі әлеуметтік педагог қызметі;
- мектепке дейінгі мекмелердегі әлеуметтік-педагогикалық қызмет;
- бастауыш және орта кәсіби білім беру мекемелеріндегі әлеуметтік
педагогикалық қызмет;
- қосымша білім беру мекемелеріндегі әлеуметтік педагогикалық қызмет;
- дене тәрбиесі және сауықтыру мекемелеріндегі әлеуметтік педагогикалық
қызмет;
- балалардың қоғамдық қозғалыстары мен ұйымдарындағы әлеуметтік
педагогикалық қызмет;
- тірек-қимыл аппаратында кемістігі бар балаларды әлеуметтік-педагогикалық
реабилитациялау;
- көру мүшесінде кемістігі бар балаларды әлеуметтік-педагогикалық
реабилитациялау;
- сөйлеу мүшесінде кемістігі бар балаларды әлеуметтік-педагогикалық
реабилитациялау;
- есту мүшесінде кемістігі бар балаларды әлеуметтік-педагогикалық
реабилитациялау;
- интеллектінде кемістігі бар балаларды әлеуметтік-педагогикалық
реабилитациялау;
- ата-аналарының қамқорлығынан айырылған балаларды әлеуметтік-педагогикалық
реабилитациялау;
- девиантты мінез-құлықты балаларды әлеуметтік-педагогикалық
реабилитациялау;
- жастармен әлеуметтік-педагогикалық жұмыс жүргізу;
- отбасыларымен әлеуметтік-педагогикалық жұмыс жүргізу;
- қосымша білім беру мекемелеріндегі бос уақытты ұйымдастыру;
- интернат типтегі мекемелер мен балалар үйіндегі әлеуметтік-педагогикалық
қызмет және т.б.
Әлеуметтік-педагогикалық іс-әрекеттің негізгі бағыттары мыналар болып
табылады:
1. Балаларды әлеуметтік ортада дамыту мақсатындағы кәсіби әлеуметтік іс-
әрекет олармен тікелей қарым-қатынас жасау арқылы жүзеге асырылады.
2. Әлеуметтік дамыту мақсатындағы іс-әрекет балалардың қалыптан ауытқуы
кезінде жүзеге асырылады.
3. Балалармен олардың отбасыларының жайсыз жағдайы мен жайсыз, әлеуметтену
тәжірибесін жақсартуда әлеуметтік жағдай жасау;
4. Әлеуметтік тәрбие мен қорғаныс жүйесіндегі білім беру мен басқа да
мекемелерінде жайлы әлеуметтік-педагогтық жағдай жасауға бағытталған
жиынтықты көмек көрсету;
5. Қауіпті топтағы отбасыларға және балаларға әлеуметтік-педагогтық
мәселелерде сараптама, түзету, кеңес беру ісін қамтамасыз ету;
6. Мүгедек балалармен жұмыс;
7. Дарынды балалармен жұмыс;
8. Балалардың, жасөспірімдердің, ересектердің спорттық сауықтыру, бос
уақытта демалысын және тағы да басқа қызметін ұйымдастыру;
9. Кәсіптік бағыт-бағдарын анықтауда кеңес беру мен арнайы көмек көрсету;
10. Салауатты өмір-салтын түсіндіру мен насихаттауда халық арасында мәдени-
ағарту ісін жүргізу;
11. Балалардың әлеуметтік және педагогтық босаңсуын ескерту;
12. Психологиялық түзету сыныптарындағы жұмыс; барлық жастағы балалардың
әлеуметтік және жеке проблемаларын табу мақсатында әлеуметтік-педагогтық
зерттеу ісін жүргізу;
13. Оқушылар мен мұғалімдер, ата-аналар мен балалар арасында туындаған
қақтығыстарды шешуде көмек көрсету; ересектердің балаларға деген қарсылықты
қарым-қатынасын ескерту.
Дұрыс ұйымдастырылған әлеуметтік-педагогтық қызмет баланың мәнді қызмет
күшін ашуды, тұлғаға деген бағыттылықты қалыптастыруды; оның жеке басындағы
мәселелерін шешуде әлеуметтік психологтық-педагогтық көмек көрсетуді; ең
бастысы өзінің өмірінің субъектісі (иесі) екендігін танытуды көздейді.
Әлеуметтік-педагогтық қызмет адамның қоғамға енуі, әлеуметтенуі жүйесінде
пайда болатын әрі жеке басындағы мәселелерін шешуге, жеке дара бір тұлғаға
бағытталған болуы тиіс.
Әлеуметтік педагог тұлғаның ерекшеліктерін айқындап, ішкі жан дүниесін іске
қоса білуі тиіс. Әсіресе, әлеуметтік педагог баланың әлеуметтік ортада алар
орнын айқындай білуі керек.
Әлеуметтік-педагогтік қызмет балалармен жеткіншектердің әлеуметтік
шыңдалуына, қиындықты жеңе білуіне бағытталған іс-әрекет. Бұл қызметтің
негізгі ұстанымына – баланың адамгершілікті мінез-құлқын қалыптастыру
жатады.
Әлеуметтік педагогтің бүгінгі таңда қызмет ету салалары өте ауқымды. Олар:
білім беру мекемелері, жастар ісі жөніндегі комитет мекемелері, денсаулық
сақтау мекемелері (балалар ауруханалары, психикалық ауру балалардың арнайы
ауруханалары, наркоман балалар санаторийлері және т.б.), халықты әлеуметтік
қорғау мекемелері, ішкі істер бөлімі жүйесіне қарайтын мекемелер (балаларға
арналған интернаттар мен тәртіп бұзушы балалар колониясы және т.б.). Бұл
аталған мекемелерде жұмыс істейтін әрбір әлеуметтік педагог алдымен
диагностикалық жұмыстарды жүргізеді, проблемаларды айқындап, олардың
себептерін түсіндіреді. Сонымен қатар әлеуметтік педагог барлық әлеуметтік
мекемелердің тәрбиелік мүмкіндіктерімен өте жақсы таныс болуы керек.
Әлеуметтік педагог жұмыс істейтін мекемелер мемлекеттік, қоғамдық,
мемлекеттік-қоғамдық сипатта болуы мүмкін.
Осы аталғандардың ішінен бүгінгі күні қажеттілігі өте артып отырған
әлеуметтік-педагогикалық қызмет түрлерін ерекшелеп көрсетуге болады. Ол -
отбасыларымен әлеуметтік-педагогикалық қызмет жүргізетін педагог. Одан кең
профильді маман ретінде өз қызметін әртүрлі әлеуметтендіру институттарымен
байланыстыра отырып, отбасыларына жан-жақты квалификациялық көмек көрсетуге
құзіретті болу талап етіледі.
Мақсатты жүзеге асыру үшін әрбір әлеуметтік педагог баланың ортадағы даму
ерекшелігін өте жақсы білуі қажет. Бала көбінесе өзінің болмысында бой
көрсетіп отырған проблемаларды әлеуметтік педагогқа дұрыс түсіндіріп,
жеткізе айта алмайды. Сондықтан әлеуметтік педагог бала бойындағы
өзгешеліктерді дұрыс талдай отырып, оның әлеуметтенуіне дұрыс бағыт
беретіндей қабілетке ие болуы керек. Ол үшін әлеуметтік педагог әртүрлі
диагностикалық әдістерді (психологиялық, педагогикалық, әлеуметтік) қолдана
білуі қажет.
Бүгінгі маман жоғары кәсіби дайындық деңгейін көрсетуі тиіс. Ол үшін
әлеуметтік педагогқа тән интегративтік қасиеттерді бойына сіңірген, тәрбие
берушілік, диагностикалық, ұйымдастырушылық, алдын ала болжаушылық, алдын
алу-профилактикалық және әлеуметтік-терапевтік, ұйымдастырушылық-
коммуникативтік, қорғаушылық қызметтерді орындауға қабілетті болуы тиіс.
Жоғарыдағы талаптарды ескере отырып, әлеуметтік педагогтың мынадай негізгі
қызметтерін(функцияларын) бөліп көрсетуге болады:
1. Тәрбие берушілік;
2. Диагностикалық қызмет;
3. Ұйымдастырушылық;
4. Алдын ала болжау қызметі;
5. Әлеуметтік-терапевтік;
6. Делдалдық қызмет;
7. Реттеушілік қызмет;
8. Қорғаушылық қызмет;
9. Алдын алушылық қызмет.
Бұл қызметтер белгілі бір құралдарды қолдану арқылы жүзеге асырылады.
Құралдарға барлық іс-әрекеттер, пәндер, құрал-саймандар, әдіс-тәсілдер,
формалар мен технологиялар жатады.
Алдымен әлеуметтік педагогтің жеке басының сипатын анықтап алайық.
Әлеуметтік педагог мамандық ерекшелігі бойынша байқағыштық, жағдаяттардан
тез шығуға қабілетті болу, интуиция және т.б. қасиеттерге ие болуы керек.
Ал жеке адам ретіндегі қасиеттері:
1. Ізгіліктілік қасиеті (мейірімділігі, жоғары сезімталдығы, адалдығы,
әділдігі және т.б.);
2. Психологиялық мінезділігі (психикалық процестерге жоғары деңгейде талдау
жасай білуі, тұрақты психологиялық көңіл-күйде болуы, ерік күші мен көңіл
күйін басқара бiлуi және т.б.);
3. Психоаналитикалық қасиеті (өзін-өзі бақылай білуі, өзіне-өзі сын көзбен
қарай білуі, өзіне-өзі дұрыс баға бере білуге қабілетті болуы);
4. Психологиялық-педагогикалық қасиеті (тез тіл тапқыштық, көпшіл болу,
салмақтылық және т.б.).
Әлеуметтік педагогтің ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
1.5.2 Әлеуметтік-педагогикалық қызметтің негізгі функциялары
1.5.3 Әлеуметтік-педагогикалық қызметтің құрылымы
1.5.4 Әлеуметтік-педагогикалық қызметтің міндеттері
Әлеуметтік педагог мамандығының аталуының өзі педагог сөзінен
туындайды. Сондықтан әлеуметтік педагог мамандарын педагогикалық оқу
орындарында дайындап шығарады. Бұл екі мамандықты да теңестіріп отыратын
нәрсе - олардың екеуінің негізгі назарының объектісі бала және оның дамуы
мен әлеуметтік қалыптасуы болуында. Соған қарамай, бұл мамандықтар бір-
бірінен ерекшеленеді де. Оқытушы өзінің негізгі білім берушілік қызметін
орындаса, ал әлеуметтік педагог оқушының қоғамға бейімделуін басты назарда
ұстайды.
Сондай-ақ, мұғалім мамандығы өзінің қызметін тек білім мекемелерінде жүзеге
асыратын болса, ал әлеуметтік педагог әртүрлі мекемелерде қызмет етеді.
Әлеуметтік педагогтің қызметінің объектісі - әлеуметтендіруге мұқтаж болып
табылатын балалар мен жастар болады. Бұған бойында әртүрлі интеллектуалдық,
педагогикалық, психологиялық ауытқулары бар балалар (көзі көрмейтін,
естімейтін, ақыл-есі кемтар және т.б. балалар) да жатады. Егер балалардағы
әлеуметтену процесі ойдағыдай өтетін болса, онда олар әлеуметтік педагогтің
көмегіне мұқтаж болмайды. Әлеуметтік педагогтің қызметі мектепте, отбасында
балалар тәрбиесі мен дамуын қамтамасыз етуге мүмкіндік болмағанда қажет
болады. Ал, әлеуметтік педагогтің қызметінің мақсаты - баланың дұрыс өсіп
жетілуі мен дамуына психологиялық мүмкіндіктерді жасау.
Әлеуметтік педагог қызметінің жұмыс ерекшелігі мен мамандану бағытына
байланысты ол мынадай жүйені қамтиды:
- білім мекемелеріндегі әлеуметтік-педагогикалық қызмет (мектепке дейінгі,
қосымша білім беру мекемелері, жалпы білім беру мекемелері, колледждер,
лицейлер, мектеп-интернаттар, балабақшалар, орта арнаулы оқу орындары,
жоғары оқу орындары);
- әлеуметтік қызметке мамандандырылған мекемелер (отбасылық балалар үйі,
реабилитациялау орталықтары, әлеуметтік қамқорлыққа алу мекемелері, ақыл-
ойы мен дене жағынан дамуында ауытқуы бар балаларға арналған арнайы
мектептер, жұмыспен қамту орталықтары, еңбек биржалары және т.б.);
- муниципалды органдар қызметі (әлеуметтік-педагогикалық, мәдени-спорттық
кешендер, әлеуметтік педагогикалық және әлеуметтік жұмыс орталықтары,
халықты әлеуметтік қорғау орталықтары, отбасыларына әлеуметтік көмек
көрсету бөлімдері және т.б.);
- мәдени анимациялық қызмет (жасөспірімдер клубы, мәдениет үйлері, ауылдық
клубтар, халық өнері мектебі, отбасылық клубтар, отбасылық қонақжайлылық
және т.б.);
- валеологиялық қызмет (профилакториялар, реадилитациялық залдар мен
кешендер, халықтық дәстүрлі емдеу мен сауықтыру орталықтары және т.б.).
Әлеуметтік педагог қызметі бірқатар бағытта мамандандырылады. Мамандандыру
нақты бір әлеуметтік ортаның қажеті мен сұраныстарынан туындайды және
маманның тұлғалық және кәсіби мүмкіндігіне де байланысты анықталады.
Әлеуметтік педагог қызметінің түрлерін төмендегі мамандану бағыттары
бойынша бөлуге болады:
- отбасыларымен жұмыс жүргізетін әлеуметтік педагог;
- әлеуметтік педагог - балалар ұйымдары мен мекемелерінің жетекшісі;
- әлеуметтік педагог – валеолог;
- әлеуметтік педагог – дефектолог;
- әлеуметтік педагог – бос уақытта мәдени-тынығу жұмыстарын ұйымдастырушы;
- әлеуметтік педагог – техникалық шығармашылықты ұйымдастырушы және т.б.
Маманданудың негізіне әлеуметтік педагог қызметінің бағыттарына икемділік
танытқан тип тұлғалары алынады. Осыған байланысты мынадай мамандарды
ажыратып көрсетуге болады:
- девиантты мінез-құлықты жасөспірімдермен жұмыс істейтін әлеуметтік
педагогтар;
- мүгедектермен жұмыс істейтін әлеуметтік педагогтар;
- жетім балалармен жұмыс істейтін әлеуметтік педагогтар;
- қашқын балалармен жұмыс істейтін әлеуметтік педагогтар және т.б.
Сонымен қатар, мамандандыру жұмыс орнымен де байланысты айқындалады. Олар:
- мектептің әлеуметтік педагогі;
- қосымша білім беру мекемелерінің әлеуметтік педагогі;
- балалар үйінің әлеуметтік педагогі және т.б.
Қазақстан Республикасының әлеуметтік-педагогикалық бағытта мамандар
даярлайтын оқу орындарындағы мамандықтарды ескеретін болсақ, онда мына
төмендегідей әлеуметтік педагогтардың қызметі қоғамда қажеттілікке
айналатындығын көреміз:
- жалпы білім беретін мекемелеріндегі әлеуметтік педагог қызметі;
- мектепке дейінгі мекмелердегі әлеуметтік-педагогикалық қызмет;
- бастауыш және орта кәсіби білім беру мекемелеріндегі әлеуметтік
педагогикалық қызмет;
- қосымша білім беру мекемелеріндегі әлеуметтік педагогикалық қызмет;
- дене тәрбиесі және сауықтыру мекемелеріндегі әлеуметтік педагогикалық
қызмет;
- балалардың қоғамдық қозғалыстары мен ұйымдарындағы әлеуметтік
педагогикалық қызмет;
- тірек-қимыл аппаратында кемістігі бар балаларды әлеуметтік-педагогикалық
реабилитациялау;
- көру мүшесінде кемістігі бар балаларды әлеуметтік-педагогикалық
реабилитациялау;
- сөйлеу мүшесінде кемістігі бар балаларды әлеуметтік-педагогикалық
реабилитациялау;
- есту мүшесінде кемістігі бар балаларды әлеуметтік-педагогикалық
реабилитациялау;
- интеллектінде кемістігі бар балаларды әлеуметтік-педагогикалық
реабилитациялау;
- ата-аналарының қамқорлығынан айырылған балаларды әлеуметтік-педагогикалық
реабилитациялау;
- девиантты мінез-құлықты балаларды әлеуметтік-педагогикалық
реабилитациялау;
- жастармен әлеуметтік-педагогикалық жұмыс жүргізу;
- отбасыларымен әлеуметтік-педагогикалық жұмыс жүргізу;
- қосымша білім беру мекемелеріндегі бос уақытты ұйымдастыру;
- интернат типтегі мекемелер мен балалар үйіндегі әлеуметтік-педагогикалық
қызмет және т.б.
Әлеуметтік-педагогикалық іс-әрекеттің негізгі бағыттары мыналар болып
табылады:
1. Балаларды әлеуметтік ортада дамыту мақсатындағы кәсіби әлеуметтік іс-
әрекет олармен тікелей қарым-қатынас жасау арқылы жүзеге асырылады.
2. Әлеуметтік дамыту мақсатындағы іс-әрекет балалардың қалыптан ауытқуы
кезінде жүзеге асырылады.
3. Балалармен олардың отбасыларының жайсыз жағдайы мен жайсыз, әлеуметтену
тәжірибесін жақсартуда әлеуметтік жағдай жасау;
4. Әлеуметтік тәрбие мен қорғаныс жүйесіндегі білім беру мен басқа да
мекемелерінде жайлы әлеуметтік-педагогтық жағдай жасауға бағытталған
жиынтықты көмек көрсету;
5. Қауіпті топтағы отбасыларға және балаларға әлеуметтік-педагогтық
мәселелерде сараптама, түзету, кеңес беру ісін қамтамасыз ету;
6. Мүгедек балалармен жұмыс;
7. Дарынды балалармен жұмыс;
8. Балалардың, жасөспірімдердің, ересектердің спорттық сауықтыру, бос
уақытта демалысын және тағы да басқа қызметін ұйымдастыру;
9. Кәсіптік бағыт-бағдарын анықтауда кеңес беру мен арнайы көмек көрсету;
10. Салауатты өмір-салтын түсіндіру мен насихаттауда халық арасында мәдени-
ағарту ісін жүргізу;
11. Балалардың әлеуметтік және педагогтық босаңсуын ескерту;
12. Психологиялық түзету сыныптарындағы жұмыс; барлық жастағы балалардың
әлеуметтік және жеке проблемаларын табу мақсатында әлеуметтік-педагогтық
зерттеу ісін жүргізу;
13. Оқушылар мен мұғалімдер, ата-аналар мен балалар арасында туындаған
қақтығыстарды шешуде көмек көрсету; ересектердің балаларға деген қарсылықты
қарым-қатынасын ескерту.
Дұрыс ұйымдастырылған әлеуметтік-педагогтық қызмет баланың мәнді қызмет
күшін ашуды, тұлғаға деген бағыттылықты қалыптастыруды; оның жеке басындағы
мәселелерін шешуде әлеуметтік психологтық-педагогтық көмек көрсетуді; ең
бастысы өзінің өмірінің субъектісі (иесі) екендігін танытуды көздейді.
Әлеуметтік-педагогтық қызмет адамның қоғамға енуі, әлеуметтенуі жүйесінде
пайда болатын әрі жеке басындағы мәселелерін шешуге, жеке дара бір тұлғаға
бағытталған болуы тиіс.
Әлеуметтік педагог тұлғаның ерекшеліктерін айқындап, ішкі жан дүниесін іске
қоса білуі тиіс. Әсіресе, әлеуметтік педагог баланың әлеуметтік ортада алар
орнын айқындай білуі керек.
Әлеуметтік-педагогтік қызмет балалармен жеткіншектердің әлеуметтік
шыңдалуына, қиындықты жеңе білуіне бағытталған іс-әрекет. Бұл қызметтің
негізгі ұстанымына – баланың адамгершілікті мінез-құлқын қалыптастыру
жатады.
Әлеуметтік педагогтің бүгінгі таңда қызмет ету салалары өте ауқымды. Олар:
білім беру мекемелері, жастар ісі жөніндегі комитет мекемелері, денсаулық
сақтау мекемелері (балалар ауруханалары, психикалық ауру балалардың арнайы
ауруханалары, наркоман балалар санаторийлері және т.б.), халықты әлеуметтік
қорғау мекемелері, ішкі істер бөлімі жүйесіне қарайтын мекемелер (балаларға
арналған интернаттар мен тәртіп бұзушы балалар колониясы және т.б.). Бұл
аталған мекемелерде жұмыс істейтін әрбір әлеуметтік педагог алдымен
диагностикалық жұмыстарды жүргізеді, проблемаларды айқындап, олардың
себептерін түсіндіреді. Сонымен қатар әлеуметтік педагог барлық әлеуметтік
мекемелердің тәрбиелік мүмкіндіктерімен өте жақсы таныс болуы керек.
Әлеуметтік педагог жұмыс істейтін мекемелер мемлекеттік, қоғамдық,
мемлекеттік-қоғамдық сипатта болуы мүмкін.
Осы аталғандардың ішінен бүгінгі күні қажеттілігі өте артып отырған
әлеуметтік-педагогикалық қызмет түрлерін ерекшелеп көрсетуге болады. Ол -
отбасыларымен әлеуметтік-педагогикалық қызмет жүргізетін педагог. Одан кең
профильді маман ретінде өз қызметін әртүрлі әлеуметтендіру институттарымен
байланыстыра отырып, отбасыларына жан-жақты квалификациялық көмек көрсетуге
құзіретті болу талап етіледі.
Мақсатты жүзеге асыру үшін әрбір әлеуметтік педагог баланың ортадағы даму
ерекшелігін өте жақсы білуі қажет. Бала көбінесе өзінің болмысында бой
көрсетіп отырған проблемаларды әлеуметтік педагогқа дұрыс түсіндіріп,
жеткізе айта алмайды. Сондықтан әлеуметтік педагог бала бойындағы
өзгешеліктерді дұрыс талдай отырып, оның әлеуметтенуіне дұрыс бағыт
беретіндей қабілетке ие болуы керек. Ол үшін әлеуметтік педагог әртүрлі
диагностикалық әдістерді (психологиялық, педагогикалық, әлеуметтік) қолдана
білуі қажет.
Бүгінгі маман жоғары кәсіби дайындық деңгейін көрсетуі тиіс. Ол үшін
әлеуметтік педагогқа тән интегративтік қасиеттерді бойына сіңірген, тәрбие
берушілік, диагностикалық, ұйымдастырушылық, алдын ала болжаушылық, алдын
алу-профилактикалық және әлеуметтік-терапевтік, ұйымдастырушылық-
коммуникативтік, қорғаушылық қызметтерді орындауға қабілетті болуы тиіс.
Жоғарыдағы талаптарды ескере отырып, әлеуметтік педагогтың мынадай негізгі
қызметтерін(функцияларын) бөліп көрсетуге болады:
1. Тәрбие берушілік;
2. Диагностикалық қызмет;
3. Ұйымдастырушылық;
4. Алдын ала болжау қызметі;
5. Әлеуметтік-терапевтік;
6. Делдалдық қызмет;
7. Реттеушілік қызмет;
8. Қорғаушылық қызмет;
9. Алдын алушылық қызмет.
Бұл қызметтер белгілі бір құралдарды қолдану арқылы жүзеге асырылады.
Құралдарға барлық іс-әрекеттер, пәндер, құрал-саймандар, әдіс-тәсілдер,
формалар мен технологиялар жатады.
Алдымен әлеуметтік педагогтің жеке басының сипатын анықтап алайық.
Әлеуметтік педагог мамандық ерекшелігі бойынша байқағыштық, жағдаяттардан
тез шығуға қабілетті болу, интуиция және т.б. қасиеттерге ие болуы керек.
Ал жеке адам ретіндегі қасиеттері:
1. Ізгіліктілік қасиеті (мейірімділігі, жоғары сезімталдығы, адалдығы,
әділдігі және т.б.);
2. Психологиялық мінезділігі (психикалық процестерге жоғары деңгейде талдау
жасай білуі, тұрақты психологиялық көңіл-күйде болуы, ерік күші мен көңіл
күйін басқара бiлуi және т.б.);
3. Психоаналитикалық қасиеті (өзін-өзі бақылай білуі, өзіне-өзі сын көзбен
қарай білуі, өзіне-өзі дұрыс баға бере білуге қабілетті болуы);
4. Психологиялық-педагогикалық қасиеті (тез тіл тапқыштық, көпшіл болу,
салмақтылық және т.б.).
Әлеуметтік педагогтің ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz