Өсімдіктердің топырақ қасиеттеріне әсері. топырақ профиліне микроорганизмдердің бөлінуі. қарапайымдылар. топырақ жәндіктері

Өсімдіктердің топырақ қасиеттеріне әсері. Топырақ профиліне микроорганизмдердің бөлінуі. Қарапайымдылар. Топырақ жәндіктері.

Топырақ түзілуі құбылысына алғашқы болып қатысқан бактериялар мен балдырлар. Олардың өлуінің нәтижесінде тау жыныстары органикалық заттармен байытылып кейін борпылдақ, ұнтақталған, қопыстылған үгілу қабатында топырақ түзілу процесстің негізі қаланды және басқа ағзалардың өсіп дамуына жағдай жасалады. (Мүктер, қырықбуындар, плауындар, қырық жапырақтектестер). Қазір топырақ жүйесінде жоғары сатыдағы өсімдіктерге жататын ашық жабық тұқымды өсімдік тобының пайда болу нәтижесінде топырақ түзілу құбылысы әрі қарай дамып жатыр.
Топырақ профиліне мекендейтін микроорганизмдердің саналуан түрлері бар және олар әр түрлі систематикалық топтарға жіктелген. Негізгі өкілдеріне бактериялар, актиномецеттер, саңырауқұлақтар және микроскопиялық балдырлар жатады. Аталғандардың арғы тегі өсімдік тектес ағзалар болғандықтан бұлар қарапайым өсімдіктер тобына жатқызылған. Бұл топқа тән ерекшеліктері – ағзалардың құрылысы өте қарапайым және түтікті ұлпасы жоқ. Кейбір ағзалар фотосинтез арқылы тіршілік етеді. (балдырлар, жасыл балдырлар), ал басым көпшлігі сапрофиттер ретінде білінеді – яғни суда араласқан органикалық қосындылармен немесе паразиттік жолмен қоректенеді. Тіршілік үшін оттегі қажет ететін бактерияларды аэробты деп атайды. Олар органикалық заттарды түгелдей тотықтырып минералды тұздарға айналдырады. Ауаны қажет етпейтін бактериялар – анаэробтыларға жатады. Олар қанттар мен көмірсуларды жартылай ыдыратып түрлі қышқылдарды өндіреді және ашытқы ретінде қызмет жасайды. (Сүт қышқылы, сірке қышқылы, спирт қышқылы бактериялар)
Автотрофты бактериялар көбінесе тек миниралдық қосындылармен қанағаттанады және өзіне қажетті көміртекті газдан ассимиляциялауға қабілеті бар. Олардың әр түрі өзіне тән қатаң тотықсыздану процесін атқарады:
1. Нитрификациялаушы бактериялар – амонитұздарын азот қышқылына тотықтырады.
2. Күкірті бактериялар - күкіртті сутекті күкірт қышқылына айналдырады.
3. Темір бактериялар – темір молекулаларды тотықтырады минералдық және органикалық заттармен қоректене білетін автотрофтарды – миксотроптар деп атайды.
Топырақтағы микроарганизмдердің арасында вируспен фагтар ерекше орын алады. Вирустар өсімдіктер және жануарлармен паразиттік ара қатынаста болады, ал фагтар бұл қатынасты микроорганиздерде білдіреді. Топырақ профиліне орналасқан микроағзаларды төменді схемамен елестетуге болады. (Схема №1)