Автомобиль жолдары

Кіріспе

Автомобиль жолдары-заман талабына сай күрделі құрылыс болып табылады. Олар жоғарғы жылдамдықты автомобиль жиынының қозғалыс мүмкіндігін қамтамассыз етеді. Жол төсемесі бірнеше жылдар бойы автомобиль қозғалыстары кезінде берілетін динамикалық күштерге қарсы тұра алатын берік, түзу және тайғақ емес болуы керек. Жол төсемесі, жер төсемесі мен кіші жасанды құрылыстардың қызмет ету мерзімі мен сенімділігін арттыру-автомобиль жол құрылысына бөлінетін күрделі қаржы тиімділігіне тәуелді болып келеді.
Автомобиль жолдары елдер мен мемлекеттер арасындағы халықаралық байланыс жүйелерінің негізгі бір тарамы болып есептелінеді. Жүк тасымалдау және жолды тасымалдауда маңызды рөл атқарады. Автомобиль жолдарындағы автомобиль қозғалысы кезіндегі қауіпсіздікті сақтау жол бөліктерінің жобалық жұмыстарын жүргізу кезінде қарастырылады.
Жол төсемесіне табиғаттың сан-алуан факторлары (күн сәулесінің қыздыруы, тоңазуы-еру, қар басып қалу, жауын-шашынмен шайылуы, т.б) өз әсерін тигізбей қоймайды. Сол үшін жол жобалау кезінде салынатын жолды беріктікке, аязға төзімділігін есептейміз. Жол төсемесіне, жер төсемесіне, кіші жасанды құрылыстарға, көпірлер, қиылыстардың әрқайсысына жеке-жеке баға бере отырып, жолдың тиімділігін көтеріп, қауіпсіздігін арттырамыз.
Бұл динамикалық жоба «Алматы-Гүлшад» автомобиль жол бөлігінің құрылысын жобалайды. Автомобиль жол бөлігін жолдың барлық элементтерін ескере отырып жобалау, оны тұрғызуда әр түрлі әдістерді пайдалану құрылысының тиімділігін арттырады. Сонымен қатар, ескеретін жағдай қоршаған ортаға автомобиль жол бөлігінің құрылыс кезіндегі экологиялық, геологиялық, гидрологиялық зиянды әсерлерін азайту. Дұрыс жобалық есептеулер жүргізу үшін нормативті құжаттар-ҚНжЕ қолданамыз.
« Автомобиль жолдары », « Көпірлер мен құбырлар » (ҚНжЕ 2.05.03.-84), жобалау нормалары, т.с.с.
Жол жобасы-технологиялық және ұйымдық шаралар,жол эксплуатациялық қызмет көрсету жүйелері, жолды көгалдандыру жұмыстары, жыл бойы жолдағы автомобильдер қозғалысының қауіпсіздігін қамтамассыз ету, жылдық қолайсыз мерзімінде қозғалыстың үздіксіз жалғасуы, т.б. кешенді шешімдерден тұрады.
Автомобиль жолы жылдар бойы күтімді қажет етеді. Жөндеу жұмыстарын жүргізіп отыру керек. Автомобиль жолы өте күрделі жұмыстардан тұратын байланыстың негізін атқарушы кешенді торап болып табылады.

Қолданылған әдебиеттер

1. Бабков В.Ф.,Андреев О.В. Проектирование автомобильных дорог. Ч.1:
Учебник для вузов-Иэд.2-е, перераб. И доп.-М: Транспорт,1987
2. Муртазин Б.С., Созонов В.А., Телтаев Б.б., Кулманов К.С.
Методические укзания по обоснованию целесообразности стойтель-ство проектируемого участка автомобильной дороги. Алматы, 2001.
3. Инструкция по проектированию дорожных одежд нежесткого типа.
СН РК 3.03.19-2003
4. Муртазин Б.С., Созонов В.А., Телтаев Б.Б. Проектирование малых мостов и водопропускных труб на автомобильных дорогах. Методические указания
по выполнению разделов курсовых и дипломных проектов для студентов
специальности 4310- «Строительство автомобильных дорог и аэродромов»
5. Проектирование автомобильных дорог: Справочник инжинера-дорожника/
под ред. Г.А. Федотова. М.: Транспорт,1989.
6. Кременец Ю.А. Технические средства организации дорожного движения.
Учеб. для вузов.-М.: Транспорт,1977.
7. Проектирование автомобильных дорог: Справочник инжинера-дорожника/
под ред. О.В. Андреева. М.: Транспорт, 1977.
8. В.А. Гохман, В.М. Визгалов, М.П. Поляков. Пересечения и примыкания
автомобильных дорог: М.: «Высшая школа» 1989.
9 ҚНжЕ 3.03.09-2003 . Автомобильные дороги М.: 1986.
10. Указания по разметке автомобильной дороги. ВСН 23-75. М.:
Транспорт,1976.
11. Строительство автомобильных дорог. М.: Транспорт/под ред
В.К.Некрасова. 1980.
12. «Техника безопасности и экология» Учебно-методическое пособие для выполнения дипломного проекта к разделам: «Безопасность труда и экологическая безопасность» Юсупов Г.М. Алматы 2001.

Пән: Транспорт
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

ЖОСПАР:
І. КІРІСПЕ
ІІ. НЕГІЗГІ БӨЛІМ
1. Жол төсемесін жобалау
2. Жолдағы қиылысулар мен тоғысулар
3. Қозғалысты ұйымдастыру
4. Жолдағы қозғалыс қауіпсіздігі
ІІІ. ҚОРЫТЫНДЫ
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР

Кіріспе

Автомобиль жолдары-заман талабына сай күрделі құрылыс болып
табылады. Олар жоғарғы жылдамдықты автомобиль жиынының қозғалыс
мүмкіндігін қамтамассыз етеді. Жол төсемесі бірнеше жылдар бойы
автомобиль қозғалыстары кезінде берілетін динамикалық күштерге қарсы
тұра алатын берік, түзу және тайғақ емес болуы керек. Жол
төсемесі, жер төсемесі мен кіші жасанды құрылыстардың қызмет ету
мерзімі мен сенімділігін арттыру-автомобиль жол құрылысына бөлінетін
күрделі қаржы тиімділігіне тәуелді болып келеді.
Автомобиль жолдары елдер мен мемлекеттер арасындағы
халықаралық байланыс жүйелерінің негізгі бір тарамы болып
есептелінеді. Жүк тасымалдау және жолды тасымалдауда маңызды рөл
атқарады. Автомобиль жолдарындағы автомобиль қозғалысы кезіндегі
қауіпсіздікті сақтау жол бөліктерінің жобалық жұмыстарын жүргізу
кезінде қарастырылады.
Жол төсемесіне табиғаттың сан-алуан факторлары (күн
сәулесінің қыздыруы, тоңазуы-еру, қар басып қалу, жауын-шашынмен
шайылуы, т.б) өз әсерін тигізбей қоймайды. Сол үшін жол жобалау
кезінде салынатын жолды беріктікке, аязға төзімділігін есептейміз.
Жол төсемесіне, жер төсемесіне, кіші жасанды құрылыстарға, көпірлер,
қиылыстардың әрқайсысына жеке-жеке баға бере отырып, жолдың
тиімділігін көтеріп, қауіпсіздігін арттырамыз.
Бұл динамикалық жоба Алматы-Гүлшад автомобиль жол бөлігінің
құрылысын жобалайды. Автомобиль жол бөлігін жолдың барлық элементтерін
ескере отырып жобалау, оны тұрғызуда әр түрлі әдістерді пайдалану
құрылысының тиімділігін арттырады. Сонымен қатар, ескеретін жағдай
қоршаған ортаға автомобиль жол бөлігінің құрылыс кезіндегі экологиялық,
геологиялық, гидрологиялық зиянды әсерлерін азайту. Дұрыс жобалық
есептеулер жүргізу үшін нормативті құжаттар-ҚНжЕ қолданамыз.
Автомобиль жолдары , Көпірлер мен құбырлар (ҚНжЕ 2.05.03.-
84), жобалау нормалары, т.с.с.
Жол жобасы-технологиялық және ұйымдық шаралар,жол эксплуатациялық
қызмет көрсету жүйелері, жолды көгалдандыру жұмыстары, жыл бойы жолдағы
автомобильдер қозғалысының қауіпсіздігін қамтамассыз ету, жылдық қолайсыз
мерзімінде қозғалыстың үздіксіз жалғасуы, т.б. кешенді шешімдерден тұрады.
Автомобиль жолы жылдар бойы күтімді қажет етеді. Жөндеу жұмыстарын
жүргізіп отыру керек. Автомобиль жолы өте күрделі жұмыстардан тұратын
байланыстың негізін атқарушы кешенді торап болып табылады.

1. Жол төсемесін есептеу
Бүгінде қолданып жүрген автомобиль жолдарының жол төсемелері көп
қабатты жүйе болып келеді, яғни жол төсемесі бірнеше (екі,үш,төрт
немесеодан да көп ) құрылымдық қабаттан тұрады. Инжинерлік практикада
төмендегідей қабаттардың аттарын жеке бөліп атауға болады.
Жамылғы - автомобиль дөңгелегінің әсерін қабылдап ,оны төменгі
жатқан қабаттарға беретін, сондац-ақатмосфералық (табиғи климаттық)
әсерлерді де қабылдайтын жол төсемесінің ең жоғарғы қабаты. Жамылғы берік,
тегіс, кедір-бұдыр болуыкерек. Ол сондай-ақ, жоғарғы оң температураларда
пластикалық дефформацияларға, жарылуға тұрақты, қажетті пайдалану сапасын
қамтамассыз етуі тиіс. Тозуға тұрақтылық та оған қойылатын қатаң
талаптардың бірі болып табылады және ол барынша су өткізбегені дұрыс.
Жамылғының құрамына кейде қосымша қабаттар кіреді. Мысалы қорғаныс
қабаты,тозу қабаты.
Негіз – жамылғымен бірге түскен күшті кемітіп,оны қосымша
қабаттарға немесе жер төсемесінің топырағына беретін жол төсемесінің берік
бөлігі. Негіз өз алдына бірнеше қабаттан тұруы мүмкін. Оның біртұтас
қабаттары иілудегі созылуға, байланыспаған қабаттары ығысуға жеткілікті
шамада қарсыласа алуы керек. Негіздің жоғарғы қабаттарын төменгі
қабаттарындағыларға қарағанда беріктігі жоғары материалдан жасайды. Ол
материалдар, сондай-ақ барынша (тұрақты), су өткізбейтін болуы керек.
Негіздің қосымша қабаттары – табиғи-климаттық және топырақтық-
гидрологиялық жағдайлары қолайсыз жол бөліктеріндегі негіз бен жер
төсемесінің топырағының арасында орналастыратын жол төсемесінің қосымша
қабаттары.
Негіздің қосымша қабаттары негіз және жамылғымен бірге құрылымның
аязға төзімділігін, құрғатуын қамтамассыз етіп, қымбат материалдардан
тұратын жол төсемесінің жалпы қалыңдығын азайтуға мүмкіндік беруге тиіс.
Басты атқаратын маңыздарына қарай негіздің қосымша қабаттары аяздан
қорғаушы, жылу-изоляциялық және құрғатушы қабаттар аяздан қорғаушы
қабаттар деп аталады. Қосымша қабаттарға, сондай-ақ су және бу-
изоляциялық капелярлы үзетін кептелуге қарсы қабаттар да жатқызылады.
Қосымша қабаттар түрлі материалдардан –табиғи қалпындағы немесе
тұтқырғыштармен бекітілген құм, басқа да тас материалдардан жасалады.
Мәңгі тоң топырақты және табиғи жағдайлары қолайсыз аудандарда жоғары
сапалы жылу-изоляциялық материалдан жылу изоляциялық қабаттар
орналастырылады.
Жол төсемесінің автомобиль дөңгелегінен түсетін күштер мен қатар
табиғи-климаттық факторлар(ылғалдық, температура) әсер етеді. Топырақ
ылғалдылығы жол-климаттық ауданға байланысты салынады. Әр жол-климаттық
аудандағы белгілі бір жерді ылғалдану жағдайы бойынша үш түрге
жатқызылады. Топырақ ылғалдылығының есептік мәні жол-климаттық аудан мен
жердің ылғалдану бойынша түріне қарай алынады.
Жол төсемесінің топырағының жол төсемесінде пайдаланатын құрамында
майда топырақтары басым, әлсіз шағыл және қиыршық тастар секілді
материалдың ылғалдану салдарынан механикалық қасиеттері төмендегідей
кетеді.
Қазақстан территориясы үшін ең көп ылғалдану мезгілін қыстың аяғы мен
көктемнің басы мезгіліне жатқызуға болады. Дәл осы мезгіл жол
шаруашылығында Есептік мезгіл деп аталады.

2. Автомобиль жолдарындағы қиылысулар
мен қосылулар

Автомобиль көлігінің бастапқы қозғалыс қарқындылығындағы қосылулар
мен қиылысулар бір деңгейде болғандықтан жолдағы қозғалыс қауіпсіздігі мен
өткізу қабілеттілігін үлкейтудің арнайы шаралары қарастырылады.
Бірінші Ұлы Отан соғысынан кейін жылдамдықтың үздіксіз өзгеруі
және де автомобиль қозғалысының өсуі нәтежиесінде қозғалыс қауіпсіздігі мен
жолдағы қиылысулар мен қосылулардағы өткізу қабілеттілігінің жағдайын
қолға ала бастады. Қозғалыс қауіпсіздігін көтеру үшін қосылулар мен
қиылысуларға жеткен кездегі көріністі және арнайы жол белгілері мен
бейнелеу шаралары қолданыла бастаған.
ҚНжЕ 3.03.09-2003 мен автомобиль жолындағы қиылысулар мен қосылуларды
жолдың категориясына байланысты әр түрлі технико-экономикалық салыстыру
есебінен алады. Жолдағы қиылысулар мен қосылуларды қиылысатын және
қосылатын түзу жол бөлігінде таңдайды.
Автомобиль жолының I техникалық категориясында екі деңгейде
қиылысу мен жол қосылуын ал II-III категориялы жолда қозғалыс қарқындылығы
1000авттәу кезінде жобалайды.
Қалған жағдайда жолдаы қосылулар мен қиылысуларды бір деңгейде
жобалайды. Жолдағы қосылулар мен қиылысуларының геометриялық элементтері
жер төсемесі, қисықтар, озып өту жолының ұзындығы, вираждар өтпелі қисық
сызықтың ұзындығы,бағытталған жыралар мен тағайындалған
сақиналық өлшем. Көрсетілген геометриялық элементтердің өлшемін анықтау
үшін келесі параметрлерді білу керек. Қозғалыстың бұрылу бағыты мен есептік
жылдамдық мәні кейбір автомобильдердің эксплуатациялық сапасы жол жамылғысы
мен дөңгелектің ілігісу коэффициенті автомобиль жылдамдығын орталыққа өсу
дәрежесі сонымен қозғалыстың қатар бұзылыстар мен негізгі бағыттағы есептік
қарқындылығы.
Қарағаш-Үштөбе жолын жобалауда тоғысулар мен қиылысулар кездеседі.
ПК4+16,5-топрақты жолмен қиылысады, ПК18+27-топырақты жолмен, ПК38+62-
солға асфальт бетон жамылғысымен, ПК58+83-оңға асфальт бетон жамылғысымен,
ПК23+24,00-оңға топырақ жолымен, ПК79+11,18 –Демалыс алаңға
кіру, ПК80+0,81 - Демалыс алаңынан шығу.

3. Қозғалысты ұйымдастыру
Жол қозғалысы атауын халықаралық практикаға тұнғыш рет 1968 жылы
БҰҰ шегінде қабылданған және 1968 жылы қайта қарастырылған жол қозғалысы
туралы Конвенция енгізілді.
Жол қозғалысының ерекшеліктері мен проблемаларын ең алдымен
автомобиль-жол-жүргізушіжүйесі анықтайды.
Жол қозғалысын ұйымдастыру мақсаты көлік құралдары мен жаяулардың
тиімді қозғалысын, жылдамдығы мен қауіпсіздігін қамтамассыз ету болып
табылатын инжинерлік және ұйымдық шаралардың кешені. Жол қозғалысын
ұйымдастыру-қозғалыс ережелері мен көлік құралдарының пайдалымына қойылатын
талаптарды мүлтіксіз орындауға, жолдағы қозғалысқа қатысушылардың құқықтары
мен міндеттерін, көлік құралдарын жүргізу құқығын беру және кері қайтарып
алу тәртібін қадағалауға,жол қозғалысын дәрігерлік тұрғыдан қамтамассыз
етуге негізделген. Жол қозғалысын ұйымдастыру ісіне,сонымен қатар,көлік
құралдарын жасау, сату және пайдалану кезіндегі талаптардыорындау, оларды
тұрақты техникалық байқаудан өткізу, көлік құралдарын пайдалануға тиым
салатын шарттардың бақыланымдық тізімі кіреді.
Автомобиль жолдары мен көше-жол торабында жол қозғалысын
ұйымдастыру және оның қауіпсіздігін қамтамассыз ету – мемлекет өңіріндегі
көкейтесті мәселелерінің бірі және жол-көлік оқиғалары кезіндегі заттай
шығындар мен адам қазасының орын алуына орай бұл мәселеге барлық елдер
қатты көңіл бөліп отыр.
Халық шаруашылығының барлық саласының дамуы іс жүзінде автомобиль
көлігімен тығыз байланысты, себебі,автомобиль көлігі мемлекетіміздің
экономикасында маңызды орын алады. Бұған ең алдымен өнеркәсіп, тұрғын үй
құрылысымен ауыл шаруашылығы жатады. Автомобиль көлігінің жалпы жүк
айналымындағы үлестік салмағы, тасымалданған жүк көлемі, сонымен қатар,
тасымалданған жолаушы саны бойынша үздіксіз өсуде.
Автомобиль көлігінің табысты жұмысы, тасымалдаудың техникалық және
ұйымық жақтары мен қатар, автомобиль жолдарының жағдайы мен оның
техникалық параметрлеріне айтарлықтай дәрежеде байланысты болады.
Мемлекеттің экономикалық жағдайының өсуіне орай, өндіріс
саласында, сонымен қатар, жеке меншікті автомобиль санының өсу қарқыны
күннен күнге артуда, атап айтқанда, шет елдерде өндірілген көлік
құралдарының саны күрт көтерілуде. Нәтежиесінде, жоспарлық құрылымы
бұрыннан қалыптасқан қалаларда көше қозғалысының осы заманғы талаптарына
сай келмейтін, көше желісінің көлікке толуы орын алады. Жол қозғалысын
ұйымдастырудың бұрыннан қалыптасқан жүйесін түбегейлі ауыстыру, көшелер мен
жолдардың өтімділік мүмкіндіктерін арттыру үшін жолдың, оның
элементтерінің, конструкциялары мен құрылғыларының геометриялық
параметрлерін қайта қарау және қайта құру қажеттілігі туады.
Сонымен, инжинерлік қызмет деңгейіндегі жол қозғалысын ұйымдастыру
деп қолданымдағы көше-жол торабының ұйымдық-техникалық шаралар кешені мен
көлік пен жаяулар ағымының қауіпсіздігі мен жеткілікті жылдамдығын
қамтамассыз ететін, жолдардағы қозғалысты басқаруға
бағытталған үкімдік іс әрекеттерді айтамыз.
Жол қозғалысын ұйымдастыруда негізгі бағыттарға жататындар:
- көлік пен жаяулар ағымын және жол көлік оқиғаларын зерттеу;
- көлік құралдары мен жаяулар қозғалысы үшін аса қауіпті тар орындарды
анықтау және оларды жоюға бағытталған шараларды әзірлеу;
- көше жол торабындағы қозғалыс іркілісін тудыратын орындарды анықтау және
жолдың өтімділік мүмкіндігін арттыруға бағытталған шараларды әзірлеу;
- көлік құралдары қозғалысының тиімді сұлбасын әзірлеу және көлі пен
жаяулар қозғалысының шарттары мен сұранысы өзгерген кездеоларды түзету;
- қозғалысты басқаруға қажетті жаңа техникалық құралдарды пайдалануға беру;
- қолданымға ендірілетін, жол қозғалысын ұйымдастыру мен реттеуге
бағытталған шаралардың тиімділігін бағалау;
- жол қозғалысын дамытуды болжау.
Жолды жобалағанда немесе жол құрылысы кезінде әрдайым қауіпсіздік
ті алдына ала ескеретін жол белгілерін орнатқан дұрыс. Жол ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.