Оғыздар туралы

Оғыздар

VII ғасьырда Арал теңізі мен Сырдарияның орта ағысы аралығындағы аймақта сақтар тайпалары экономикалық қауымның қалыптасу кезеңі жүріп өтті. Оғыздар Сырдария араб және қытай деректерінде Конгар деп аталады. Уақыт өте келе VII – VIII ғғ. тұсында конгар деген ескі атаудың орнына печенег деген жаңа этноним қалыптас ады. VIII ғ. бас кезінде Сырдария алқабы жартылай көшпелі печеног – конгар тайпаларының жалпы басшылығымен біріккен біртұтас саяси конференцияға енді.
Печенег тайпалары тұтас және елеулі түрік тайпаларымен этиникалық жағынан тұтас және елеулі жауынгерлік күш ретінде саяси және этникалцық - мәдени өзара қатынастар жасады. Арабтардың жаулап алу кезеңіндегі печенг тайпалар одағы Сырдария алқабының отырықшы тұрғындарымен бірге әскери – саяси одақ құрып, ол арабтарға қарсы ойдағыдай күрес жүргізді. Печенг – конгар тайпалары мал шаруашылығы, егіншілік және балық аулауды ұштастырған жартылай отырықшы шаруашылықпен айналысты.
Араб дерекнемелерінде оғыздардың әлеуметтік билеушілерінде олар Сырдарияның төменгі бойы мен Арал өңірін басып алғанға дейінгі өздерінің ордасы болғаны оның Ескі Гузия деп аталғаны және оның астана делінгені айтылады. Оғыздардың мемлекеті туралы алғаш рет ІХ ғасырдың аяғы Х ғасырдың басында араб тілді тарихи – еографиялық шығармаларда айтылады. Тегінде Сырдария деревиясының біржола қалыптасуы нақ осы кезең болса керек. Оғыздарда қалыптасқан мемлекеттің болуы туралы ең ертедегі хабарлардың бірі әл – Якусидің болуы туралы ең керек. Оғыздарда қалыптасқан мемлекттің болуы туралы шығармаларында кездеседі. ІХ ғасырдың аяғы Х ғасырдың басында қалыптасқан өз мемлекеттілігі болды деген қортынды жасауға мүмкіндік береді.