Қазақстан-британ қатынастарының жалпы сипаты, даму тенденциясы мен Қазақстан Республикасы үшін маңызы

Пән: Саясаттану
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 67 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Кіріспе . . . 3

1 Тарау Қазақстан Республикасы мен Ұлыбритания арасында дипломатиялық қатынастардың орнауы және дамуы

1. 1 Қазіргі кезеңдегі Ұлыбританияның сыртқы саясаты және халықаралық қатынастардағы орны . . . 6

1. 2 Халықаралық қатынастар жүйесіндегі Қазақстанның орны мен рөлі . . . 14

1. 3 Қазақстан Республикасы мен Ұлыбритания арасында саяси диалогтың орнауы және дамуы . . . 29

2 Тарау Қазақстан Республикасы мен Ұлыбритания арасындағы сауда-экономикалық және гуманитарлық байланыстардың қалыптасып, нығаюы

2. 1 Қазақстан Республикасы мен Ұлыбритания арасындағы сауда-экономикалық байланыстардың қалыптасуы . . . 40

2. 2 Екі ел арасындағы мәдени-гуманитарлық байланыстар . . . 50

Қорытынды . . . 57

Қолданылған әдебиеттер тізімі . . . 59

Кіріспе

Зерттеу жұмысының өзектілігі. 1991 жыл әлем қоғамдастығының тарихында таңбалы із қалдырды. Еуразия материгіндегі ең салмақты, күшті әрі қуатты, социализм мен коммунизм идеясын ұстанған, бір кездегі ұлы империя жүйесі тәуелсіз мемлекеттерге ыдырады. Халықаралық сахнада ірі және кіші мемлекеттер қатарына қосылып, кең байтақ жерге ие, әр түрлі ұлттардың отаны атанып, Қазақстан Республикасы тәуелсіздікке ие болды.

Қазақстан Республикасының бүгінгі таңдағы саяси-экономикалық, әлеуметтік жағдайынан туындайды. Өз тәуелсіздігіне қолы жеткеніне көп уақыт болмаған еліміз егемендігін нығайту, бүкіләлемдік дамудың сара жолына түсу үшін экономика мен қоғамдық-саяси өмірде бетбүрысты шараларды жүзеге асыру дәуірін басынан өткеруде. Бұл процестің Қазақстан халқы мен үкіметінің маңдай тері, күш-жігері мен көрегендігін талап етумен бірге, Республиканың халықаралық деңгейде қолдау алуын, бет бұрыстың толық іске асуына бүкіләлемдік қауымдастық қол үшын беріп, жағдай жасауын қажет етеді. Осы тұрғыдан алғанда Қазақстанның шетелдік мемлекеттермен белсенді қарым-қатынас орнату саясаты заман талабына сай саясат болып отыр.

Бұндай саясат Республикаға халықаралық өмірге етене араласып, халықаралық шаруашылық жүйесіне еніп, одан өз орнын алуға мүмкіндік берері сөзсіз. Сондықтан Қазақстанның шетелдермен байланыс жүйесінде дүниежүзінің қандай елінің болмасын өзіндік орны бар, солармен байланыс арқылы еліміз халықаралық қаты настардың оқшау ауданы болып қалмай, белсенді сыртқы саясатында Еуропа бағытындағы белсенді саясатқа ерекше мән беріліп отыр. Қазақстанның тәуелсіздік алғанына он жеті жылдай болады. Осы жылдар ішінде, Еуропаның ғана емес бүкіл әлемнің куатты державаларының бірі болып табылатын Ұлыбритания мемлекетімен ынтымақтастық дамып нығаюда. Саяси және демократиялық дамудың тәжірибиесі мен дәстүрлеріне бай, күшті әкономикалық даму мен нарықтық экономиканың іргесін қалаудың жолына түскен Республикамызға Ұлыбританияның берер саяси, экономикалық, гуманитарлық сипаттағы қолдауы аз болып отырмағандығы белгілі.

Қарастырып отырған тақырыптың осындай өзектілігі, саяси және практикалық маңыздылығы оны ғылыми тұрғыдан зерттеп, саралау талабын қояды. Осы үрдісте тақырыпты зерттеудің мақсаты, қазақ-британ қарым-қатынастарының тарихи алғы шарттарын қалыптасуы мен даму барысын зерттеу, қамтып отырған сфераларын анықтау, жалпы ерекшеліктерін, нәтижелері мен жетіспейтін тұстарын саралау. Сонымен бірге, қазақ-британ қатынастарының болашағын анықтап, оларды екі ел үшін тиімді жақтарын анықтап, Қазақстанның саяси-экономикалық дамуындағы практикалық мақсаттарға жетуінде тигізер игі әсерін күшейте түсу жолдарын негіздеу.

Аталған мақсатқа жетуде төмендегідей міндеттердің орындалуын тиіс деп қарастырдым:

- Қазақстан мен Ұлыбританияның екі жақты байланыстардың қалыптасып, өркендеуіне мүдделі болып отырғанын және олардың мүдделерінің үйлесімділігін негіздеу;

- Екі елдің саяси сферадағы өзара түсінушілік пен ынтымақтастығының қалыптасуының принциптік, келісімдік-құқықтық нетізінің жасалу процесін саралау.

- Қазақ-британ экономикалық байланыстарының салалары мен даму деңгейін көрсету.

- Қазақ-британ мәдени-гуманитарлық байланыстарының қадамдарын, қамтып отырған сфераларын көрсету арқылы олардың екі жақты қарым-қатынастағы ролін анықтау.

Зерттеудін деректік негізі.

Тақырыпты зерттеу барысында Қазақстан Республикасы Сыртқы Істер Министрлігінің ағымдағы материалдар архивінің (Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрлігінің сайты мен Министрліктің басылымы «Дипломатия жаршысынан» алынған материалдар) қорындағы деректермен жұмыс жүргізілді. Ол деректер - Қазақстан мен Ұлыбритания арасындағы жоғары деңгейде, екі ел Үкіметтері, әр түрлі ведомстволар мен ұйымдар деңгейінде қол қойылған екі жақты келісімдер, конвенциялар және меморандумдар. Диплом жұмысын жазуда деректердің қайнар көзі болған -мерзімді баспасөз беттеріндегі материалдар.

«Комсомольская правда», «Егемен Қазакстан», «Дипломатиялық жаршысы», «Континент», «Қайнар Университетінің хабаршысы», «США. экономика, политика, идеология», Ұлыбритания арасындағы ынтымақтастық Қазақстанның Еуропалық Одақ мемлекеттерімен қарым-қатынастардың айқын үлгісі болып табылатындығын айтты.

Қазақстан-британ қатынастарын ғылыми тұрғыдан зерттеу қолға алынғалы көп уақыт болған жоқ. Бұны жеке тақырып қылып қойып, теориялық, методологиядық мәселелерін шешуге сүйеніш болатын, Қазақстанның сыртқы саясатының сипатына, бағыттары мен өзекті мәселелеріне арналған жалпыламалық сипаттағы туындылар, зерттеулер аз емес. «Внешняя политика Казахстана» деп аталатын, 1995 жылы шыққан мақалалар жинағы осы реттегі әдебиеттің ішіндегі ең қомақтысы.

Соның ішінде мемлекет қайраткерлерінің еңбектері. Қазақстан Республикасының Президенті Н. Назарбаевтың 1996 жылы шыққан «Ғасырлар тоғысында» атты кітабындағы «Еуропаның есігін ашу» деп аталынған бөлімі Қазақстан мен Ұлыбритания арасындағы саяси саладағы диалог пен ынтымақтастықтын басталуын, Ұлыбританиямен қарым-қатынас орнатудың маңыздылыгын сәулелендірсе, 2002 жылы жарық көрген «Эпицентр мира» деген Президенттің еңбегінде әлемдік қауымның Қазақстанға деген қызығушылығы тек табиғи бай ресурстар қорларының болуымен ғана шектелмей, мемлекеттің территориясында қолдануға жарамды ядролық қарудың болуымен бәсеңдей түскені туралы айтылған.

Қазақстан Республикасының сыртқы істер министрі Қ. Тоқаевтың 1997жылы шыққан «Под стягом независимости» деп аталынатын, Қазақстан тәуелсіздік алғаннан бері он бес жылдың ішіндегі сыртқы саясатының қалыптасуы мен байланысының нәтижелерін қорытындылаған кітабында қазақстан-британ қатынастары жеке мәселе ретінде қарастырылып өтеді. Сонымен бірге Қ. Тоқаевтың "Внешняя политика Казахстана в условиях глобализации", «Қазақстан Республикасының дипломатиясы», "Преодоление" атты кітаптарында, он жыл тәуелсіздік ішінде мемлекетіміздің сыртқы саясатының жеткен жетістері қарастырылады.

Диплом жұмысының зерттелеу деңгейі:

Қазақстан мен Ұлыбритания арасындағы саяс, дипломатиялық, экономикалық, сауда, гуманитарлық салаларындағы екі жақты ынтымақтастықтың түрлі проблемаларын зерттеуге бірқатар отандық және шетелдік ғалымдар айрықша үлес қосқан. Солардың ішінде отандық ғалым Ж. Медеубаеваның «ХХ-ғасырдың 90-жылдарындағы казақстан-британ қатынастарының тарихы» атты іргелі еңбегін ерекше атап өту қажет. Сонымен қатар Н. Капитонованың «Приоритеты внешней политики Великобритании (1990-1997 жж. ) . атты еңбегін атап өту керек.

Осы проблеманы зерттеуге Б. К. Сұлтанов, Л. Мұзапарова, К. И. Байзакова секілді ғалымдар да айрықша үлес қосқан.

Диплом жұмысында қолданылған зерттеу тәсілдері:

Екі жақты қарым-қатынастың саяси, экономикалық және мәдени салаларда дамып, өрбуінің деңгейін, нәтижесін, болашағын анықтаудағы саралау, талдау әдісі. Екі жақты байланыстардың халықаралық сахнадағы орны мен аймақтық дәрежедегі әлемдік даму үрдісіне қосып отырған үлесін негіздейтін салыстырмалық әдісі;

Екі жақты қатынасты зерттеуде бір жағынан деректік негізі бар мемлекет қайраткерлерінің сөздерін, келісімдердің мазмұнын саралауда контент-анализ әдісі.

Жұмыстың құрылымы: Диплом жұмысы кіріспеден, негізгі бөлімнен (негізгі бөлім екі тараудан құралады), қорытынды және әдебиеттер тізімінен тұрады.

1 Тарау Қазақстан Республикасы мен Ұлыбритания арасында дипломатиялық қатынастардың орнауы және дамуы

1. 1 Қазіргі кезеңдегі Ұлыбританияның сыртқы саясаты және халықаралық қатынастардағы орны

1991 ж. КСРО-ң ыдырауы ҚР-ң жоғарғы кеңесіне осы жылдың 16 желтоқсанында мемелекеттік тәуелсіздік жариялауға мүмкіндік береді. Республиканың егемендігін алуы Қазақстанның алдында тек қана өзінің сыртқы саяси стратегиясын құру ғана емес, сонымен қатар әлемдегі ең күшті мемлекеттермен саяси және дипломатиялық қарым-қатынас орнату арқылы әлемдік қауымдастыққа кіру міндеті тұрды. Қазақстан мен басқа да посткеңестік республикалардың халықаралық қауымдастыққа кірудегі қиындығы қысқа мерзім ішінде нарықтық бағыттағы экономиканы құру үшін стратегиялық ұстанымдарды айқындау, саяси құрылымды демократияландыру мен қоғамдық қатынастрады жаңарту ғана емес, сонымен қатар, мемлекетаралық ынтымақтастардың мазмұны мен түрлерін анықтау, сыртқы саясаттағы бағыттарды, басымдылықтарды (посткеңестік кеңістік пен ортаазиялық аймақ интеграциялық мәселелерін қоса) таңдау болды.

Бұл кезеңде Қазақстанның алдында жаңа мемлекеттің территориялық тұтастығы мен қауіпсіздігін қамтамасыз ету, оны халықаралық аренада таныту мен әлемдік экономикалық байланыстарға қосу мәселелерін шешу тұрды. Бірақ сыртқы саяси қызмет салаларындағы қиындықтар (сыртқы істер министірлігі құрылмаған, шетелде бірде-бір дипломатиялық өкілдік болмады, білікті мамандар жоқтығы) ҚР сыртқы саясатын қамтамасыз етуде күрделендірді. Қазақстанда бірде-бір халықаралық келісімі болмады.

Бұл жағдайда, Н. Назарбаев айтуы бойынша, мемлекетаралық қарым-қатынастардың толық келісім негізін құру керек болды. «Достастық пен ынтымақтастық келісімдеріне, қарым-қатынастардың негізі туралы келісімдерге қол қоймай іскерлік байланыстарды орнату мүмкін емес. Тәуелсіздігіміздің алғашқы күндерінен бастап, көптеген дамыған мемлекеттермен толықмасштабты экономикалық келісімдерге қол қойып, саудада қолайлы жүйе орнатуға қол жеткіздік. »

Қазақстанның алдында сыртқы саяси концепция мен қорғаныс концепциясын құру, ұлттық қауіпсіздік жүйесін қалыптастыру, сыртқы экономикалық қызмет стратегиясн жасау және т. б. мәселелерін шешу міндеті тұрды. ҚР әлемдік қауымдастыққа тең дәрежелі әріптес ретінде кірудегі қиын жолы қазақ мемлекеттілігінің қалыптасуымен қатар жүріп жатты. Сондықтан президенттің барлық мәлімдемелері мен стратегиялық қаулылары, бүкіл нормативті құқықтық базасы, ҚР ішкі және сыртқы саяси позицияларын күшейтуге бағытталды. Қысқа уақыт ішінде сыртқы саяси концепция қалыптастыруға негіз болатын негізгі құжаттар қабылданды. Еліміздің сыртқы саяси концептерін қалыптастыру кезеңі мен сыртқы саяси курсты жүргізуде геосаяси фактор айқындаушы бағыт болды. Оған барлық қажетті элементтер кіреді: Қазақстан территориясы мен халық саны, ашық теңіздерге шығатын жолдардың жоқтығы, Ресей және Қытай секілді державалармен көршідік, ислам әлеміне жақындық, Еуразияның ортасында орналасу, табиғи ресурстар мен экономикалық потенциал. Мұндай геосаяси элементтер жағымсыз факт болып есептелсе де, оларды өз пайдамызға шешуге болады. Сондықтан Қазақстанға қажет болған жағдайда батыс (Еуропа) пен шығыс (Азия) арасында байланыстырушы ролін алуға тырысады. Аталған факторлар жас мемлекеттің ұлттық қауіпсіздігін қамтамасыз етудегі әрекеттердің консолидациясына түрткі болған себептер болып табылады. Әлемде түбегейлі өзгерістер болып жатты. Шығыс блогының ыдырауы, социалистік жүйенің құлауы және биполярлы конфронтацияның кетуі күштердің жаңа орналастырылуына алып келді.

Көптеген тәуелсіз посткеңестік мемлекеттердің құрылуы мен олардың трансформациясы орнап жатқан мультиполярлы тәртіптің мазмұнын анықтады. Бірақ АҚШ-тың әлемдік саясаттағы әскери-саяси үстемдікке ұмтылысы (үлкен Дж. Буш, Б. Клинтон, кіші Дж. Буштың әрекеттері мен бірталай мәлімдемелері оған дәлел) біртіндеп бірполюсті әлемді бекітті. Орталық Азия мен Қазақстан ұлы державалардың геосаяси мүдделерінің орталығына айналды. КСРО-ның ыдырауынан кейін Қазақстан атом қаруын иеленушісі болып қалды. Біздің еліміз бірінші болып ерікті атом қаруынан бас тартты. Сөйтіп ұлттық қауіпсіздік стратегиясында 2000 жылға « Еліміздің геосаяси жоспардағы ұзақ мерзімді мүдделеріне жауап беретін, Қазақстанның айналасында мемлекеттің сыртқы институттары арқылы қалыптасып келе жатқан стратегиялық тепе-теңдігінің тұрақтылығын ынталандыру» міндеті бекітілді.

Қазақстан республикасының сыртқы факторларына экономикалық, әлеуметтік және саяси модернизацияға кедергі болуы мүмкін, XXI ғ. қауіптері жатады. Оған аймақтағы діни экстримизм мен тұрақсыздықтың таралуы, есірткі тасымалы, халықаралық терроризмі жатады. Сондықтан да жаңа мемелекеттер стратегиясы дамуында сыртқы фактор жетекші болып табылады. Өз кезегінде аймақ елдерімен Қазақстан үшін әлемдік экономика және саяси дамудың негізгі аймақтық және жаһандық орталықтары болып есептелетін АҚШ, Еуроодақ, Азия, Тынық Мұхит аймағы ықпал етуші күш болып табылады.

Еліміздің әлемдік қаумдастағы орны мен ролін, геосаяси өзгерістерді ескере отырып айқындау Қазақстанның сыртқы саясатының негізгі мақсатына айналды және оған ұлттық қауіпсіздік концепциясын қалыптастыруға, сыртқы саяси концепция жасауға, одақтастар (халықаралық, әскери, қорғаныс саясаты саласында ұлттық және аймақтық қауіпісздік мәселелерін шешуде) мен сауда экономикалық әріптестер іздеуге бағытталған стратегиялық және тактикалық міндеттерді шешу бағындырылды. Әсіресе, Қазақастан аймақтағы экономикалық күшті лидерге айналу үшін үлкен потенциалды мүмкіндіктер мен ішікі ресурстарға (табиғи, ғылыми-техникалық) ие.

Алғашқы құжаттарда Қазақстанның геосаяси орны, оның сыртқы айналасы, онда қолайлы жағдай жасауға бағытталғын қадамдары мен әлемдегі өз орнын айқындаудың концептуалды көрінісі көрінді. «Қазақстанның тәуелсіз мемелекет ретінде қалыптасу мен даму стартегиясы», «XXI ғ. қарсаңында», «Қазақстан-2030. Өркендеу, қауіпсіздік және барлық қазақстандықтардың тұрмыс жағдайын жақсарту», «Еуразиялық одақ: идеялар, практика, болашақ», «Қоғам трансформациясының стратегиясы мен Еуразия өркениетінің жаңаруы», Қазақстан халқына жылдық жолдаулары т. б. Президент Н. Назарбаевтың бұл бағыттағы алғашқы концептуалды іс-әрекеттер болып табылады.

Ұлыбританияның сыртқы саясатының негізгі мақсаты әлемдік қауымдастағы үлес салмағын арттыру және қауіпсіздігін нығайту. Осыған дәлел ретінде оның 120-дан астам мынандай халықаралық ұйымдарға: Біріккен Ұлттар Ұйымы, НАТО, Британ Ұлттық Ынтымақтастық (БҰЫ) және Еуропалық Одақта мүше болуын айтуға болады.

Ұлыбритания Еуропалық Одақ мемлекеттерімен қарым-қатынасты дамытуға уәде бергенді. Сонымен қатар ол халықаралық бейбітшілік пен қауіпсіздікті қолдап, тіпті бұрынғы Югославияда бейбітшілікті орнатуға тырысқан. Ұлыбритания, сонымен бірге, өзіне тәуелді Гонконг, Фолкленд аралдары және Гибралтар территорияларындағы мүдделерін сақтауда [1] .

Ұлыбританияның сыртқы саясатын бақылайтын орган, сыртқы және Ұлттық Ынтымақтастық Офисі - Форин Офис болып табылады. Ұлыбритания БҰҰ-ң негізін салушы және қауіпсіз кеңесінің бес тұрақты мүшелерінің бірі. Олар Қытай, Франция, Ресей және АҚШ. 1994 жылы ол БҰҰ-ң тұрақты бюджетінің және БҰҰ бейбітшілік сақтау операцияларының қамқоршысы болды. Британия БҰҰ мақсаттары және принциптерімен толығымен келіседі. Біріккен Ұлттар Ұйымы халықаралық бейбітшілікті қолдау мен қорғауды, ұлттар арасындағы достық қарым-қатынастарды дамытуды, экономика, саясат және гуманитарлық салалардағы адамзат құқықтары мен бостандықтарына қол жеткізуді көздейді.

2001 жылы 7 шілдеде Ұлыбританияда Парламенттік сайлау өтті. Бұл сайлауда Премьер-министр Тони Блэрдің бастауымен лейбористер жеңіске жетгі. Тони Блэр сайлау алдында берген уәделерін орындау саясатын ұстануда. Бүгінгі кезге дейін «темір әйел» сынға алған лейбористер, М. Тэтчердің жеткен жетістерін қолдануда. Бірақ сыртқы саясатта, Тэтчер ұстанған АҚШ-қа қатысты «ерекше» қатынастар саясаты өзгеріссіз қалды.

Еуропалық одақтастық. 2008 жылы Ұлыбританияның Еуропалық Кауымдастық (Европейское Сообщество) бірігуіне 35 жыл болды. Содан бері Еуропаның салмағы артып, қазіргі кезеңде тұрақтанып әрі дамып отыр. Ұлыбритания ЕҚ-ң сенімді әрі салмақты мүшесі. Ол осы Қауымдастыққа мүше болып, глобальды саяси проблемаларды қарастыруда, басқа одактас мелмекеттерге қарағанда, шешуші рөл атқарады. ЕҚ мүшесі болудың арқасында, Лондон шет елдерде АҚШ-тан кейінгі «империя» болып табылады.

Ол Еуропалық Қауымдастықтан, шет елдермен мемлекетаралық қатынас, сыртқы саясат пен қауіпсіздік саясатын жандандыруға қатысатын органдардан тұрады. Ірі мемлекет ретінде, Ұлыбритания, Еуропалық Өкілеттіктің 20 мүшелер ішіндегі өз ойы мен ұсыныстарын айтып, Еуропалық Қауымдастық Кеңесінің шешім қабылдауында маңызды рөл атқаратын мүше. Ұлыбритания әрбір Еуропалық Қауымдастық Кеңестерінде шешім қабылдаушы орган ретінде қатысады. Бұл Кеңес кемінде жылына екі рет жиналады. Оған мемлекет басшылары, сыртқы істер министрлері және Өкілеттіктердің Президенттері қатысады. Мұнда Еуропалық Парламентке тікелей сайланған 626 мүше бар. Олар маңызды шешімдер қабылдауда кеңесші болып табылады. Ұлыбританиядан 87 мүше қатысады.

Еуропалық Қауымдастықтың саясаты осы Қауымдастықтың әртүрлі заңдылықтар негізінде іске асады. Қауымдастық сонымен қатар, үшінші дүние мемлекеттерімен сауда қарым-қатынастары туралы келісімдерін қабылдаған. Ғалымдар мен сараптамашылардың айтуы бойынша, Еуропалық Одаққа мүше болу, тек саяси сұрақ, әкономикалық жағынан алғанда, Ұлыбританияның ұтатыны да, ұтылатыны да жоқ. ЕО-қа мүше болғандықтан, мүшелік қаражат төленуі тиіс, ол ішкі жалпы өнімнің (ІЖӨ) 1% көрсеткішінен аспайды.

Біріншіден, егер Ұлыбритания Еропалық Одақтың құрамынан шыққан жағдайда, ол Еуропалық Одақтың біркелкі ауылшаруашылық саясатына тәуелді болмайды, демек 0, 5-1 %-ке дейін Британдық ІЖӨ көлемін сақтап қалуға мүмкіндік туады. Сонымен бірге, британ тауарлары басқа еуропалық елдерге әкспортталған кезде төленетін кеден тарифы Ұлыбритания ІЖӨ көлемінің 0, 75% ғана құрайды.

Екіншіден, егер Ұлыбритания Еуропалық Одақтың құрамынан шыққан жағдайда да мемлекетке келіп түсетін тікелей шетел инвестициялар көлемі азайып кету қаупі төнбейді. Ұлыбритания территориясындағы шетел капиталы британ ІЖӨ көлемінің 25%-не тең. Бұл негізінен британ еңбек рыногының басқа ЕО мемлекеттерге қарағанда икемді екендігіне байланысты. Әрине Ұлыбританияның ЕО мүшелігінен шығу кезінде оның тауарларының кеден тарифтарымен, аймақтық бюрократиямен кездесетіндігі өкінішті-ақ, бірақ бұл оның инвестициялық тартымдылығы жойылатындығын білдірмейді. Керісінше, егер британ өкіметі тәуелсіздікке қайта ие болған кезде, еуропалық ортақ заңдармен салыстырғандағы, өзінің басқарушы заңцар жетістіктерін қолданса, тікелей шетел инвестициялары қысқармай, керісінше өседі.

Сонымен, Ұлыбританияның ЕО мүшелігінен шығу мүмкіндігі, еурооптимистердің бұл әрекетті «әкономикалық өзін өзі өлтіру» анықтамасына сай келмейді.

Ұлыбританияның АҚШ-қа құятын тұра инвестиция көрсеткішінің өзін салыстыратын болсақ ол 1/5 тең, ал ЕО-қа % көлемін құрайды. ЕО мүше болу, Ұлыбритания үшін басқа мемлекеттер мен жаңа қарым-қатынастарды орнатуға мүмкіндік берді. Дамып келе жатқан мемлекеттермен енді «коллективтік», яғни Ломе конвенциясы негізінде Африка, Кариб теңізі бассейінінің және Тынық мұхиты елдерімен жаңа қарым-қатынастар орнады.

Ұлыбритания ЕО-тағы одақтас мемлекеттермен бірге халықаралық қатынастар жүйесіндегі жаңа бір саяси ұстанымда болып, сол мемлекеттермен бірге ортақ, сыртқы саясат пен қауіпсіздікке жол салуда.

1999 жылдың 1 қаңтарда Еуропалық Одақтас елдер арасындағы Әкономикалық және валюталық кеңесті құру жөніндегі келісімшарт күшіне енді. Сол күннен бастап Германия, Франция, Австрия, Финляндрия, Италия, Испания, Португалия, Ирландия, Бельгия, Нидерланды Люксембург және Греция ортақ әкономикалық қауым қүрды. Ал Еуропалық Одақтың үш мүшесі - ¥лыбритания, Швеция және Дания ЭВК мүше болудан бас тартып, басқа елдердің евро валютасына көшу процесін әлі де бақылауда.

Қазіргі кезеңде, халықаралық интеграция процесінің даму барысында Ұлыбритания үшін Еуропалық Одақ қүрамында ең тиімді. Ұлыбритания өз алдына саяси тұрғыдан да, әкономикалық тұрғыдан да Еуропалық Одақтастар ішінде ең қуатты мемлекет болып табылады. Бүгінгі таңда қауіпсіздік пен саяси-экономикалық түрақтылыққа ұмтылған халықаралық сахнадағы көршілес, аймақтас мемлекеттердің бірігу үрдісі өрбуде. Мысалы, ШД, ІІІОС, ЕО, АТР және т. б. Сондықтан да Ұлыбритания үшін бүкіл еуропалық аймақтан бөлініп, бөлек саясат жүргізу тиімсіз.

Ұлыбритания мен АҚШ.

Ұлыбритания мен Америка Құрама Штаттары арасындағы саяси, сауда және мәдени байланыстар ұзақ жылдар бойы қалыптасқан. НАТО-ң негізін салушы мүшелер ретінде, екі мемлекет те, батысты қауіпсіздікпен «қамтамасыз ету» мен айналысады. Бүл екі мемлекет БҰҰ Қауіпсіздік Кеңесінің тұрақты мүшелері ретінде, басты халықаралық салаларда тығыз жұмыс атқарады. Ұлыбритания мен АҚШ арасында «ерекше қарым-қатынастар», екінші дүниежүзілік соғыстан кейін Уинстон Черчиль кезінде орныққан. Бірақ кейбір ғалымдардың «ерекше қарым-қатынстар таусылды» деген ойларымен келісуге болмайды. Кейбір жағдайларда бұл екі мемлекет арасындағы қарым-қатынастардың егжей-тегжейлі болуы, солтүстік атлант мүдцелер жайында сұрақтар туатын кезге байланысты. 1982 ж. Фолкленд соғысы кезінде бұл айрыкціа білінді. Сегіз жылдан кейін Парсы шығанағындағы соғыс барысында «ерекше қатынастар» жаңа тынысқа ие болғандай болды. Бұндай жағдайлар Ирак, Югославия мемлекеттеріне қарсы операциялар кезінде қайталанған болатын. 90-шы жылдары ағылшын-американ қатынастардың ұзақтығы Лондон мен Вашингтон екі жақты келісім мүдделеріне негізделеді.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.