Қазақстан Республикасының тәуелсіздік алуы

Тақырыптың өзектілігі.

Тақырыптың өзектілігіне келер болсам, яғни Қазақстанның егемендік алуынан басталады. 1991 жылғы 25 желтоқсан – М.С. Горбачев КСРО Президенті қызметінен босатылды. 1991 26 желтоқсан – КСРО-ның өмір сүруін тоқтататындығы туралы Декларация жарияланды. Республика егемендігінің орнығыуымен бірге Республика Президентін бүкілхалықтық сайлау қажеттігі туындады. Қазақ КСР Жоғарғы кеңесінің кезектен тыс сессиясында «Президент сайлау жөніндегі Заң» қабылданып, Президенттік қызметке Н.Ә.Назарбаевтың кандидатурасы ұсынылды.Егемендік алу демократиялық процестердің барысын шапшаңдатты.

Тақырыптың мақсаты мен міндеттері.

Тақырыптың негізгі мақсаты мен міндетіне келер болсам, тақырыпты толық ашып көрсету және жоспармен таныстыру. Негізігі жоспарым кіріспе, 3 бөлімнен тұрады оларды атап өтер болсам, Қазақстанның егемендік алуы, Қазақстан Республикасының Мемлекеттік рәміздері: Мемлекеттік Туы, Мемлекеттік Елтаңбасы, Мемлекеттік Әнұраны жайлы тақырыпты ашу.

Тақырыптың зерттелу тарихы.

Тақырыптың зерттелу тарихы яғни Қазақстанның егемендік алуынан кейін Мемлекеттік рәміздерге тоқталар болсақ, Қазақстанның тәуелсіз мемлекет болып қалыптасуы кезек күттірмейтін міндет ретінде республиканың мемлекеттік рәміздерін қабылдауды талап етті. 1992 жылғы 4 маусым - Қазақстан Республикасының мемлекеттік Туы мен Елтаңбасы қабылданды.Тудың авторы, суретші Шәкен Ниязбеков. Елтаңба авторлары, сәулетшілер Жандарбек Мәлібеков, Шот-Аман Уалиханов.1992 жылғы 6 маусым – Жоғарғы Кеңес сессиясының салтанатты мәжілісінде жаңа мемлекеттік рәміздерді ресми түрде таныстыру рәсімі өткізілді.2006 жылғы 11 қаңтарда - Қазақстан Республикасы мемлекеттік Әнұранның мәтіні бекітілді. 2006 жаңа өзгерістер бойынша әнұран өзгертілді. Авторлары: мәтінін жазған: Н.Назарбаев пен Ж.Нәжімеденов, әуенін жазған: Ш.Қалдаяқов болды.

Түйін.

Тудың авторы,суретші Шәкен Ниязбеков.Елтаңба авторлары, сәулетшілер Жандарбек Мәлібеков, Шот-Аман Уалиханов. Әнұран өзгертілді. Әнұранның авторлары: Н.Назарбаев пен Ж.Нәжімеденов және Ш.Қалдаяқовтар үлкен із қалдырды.

Қазақстан Республикасының тәуелсіздік алуы.

1991 жылғы тамыз төңкерісінен кейін КСРО-ның ыдырау процесі тез қарқынмен жүзеге аса бастады.
1991 жылғы 8 желтоқсан – Минскідегі Беловеж келісімі. (Беларусь,РКФСР, Украина басшылары)
Қаралған мәселе:
- 1922 жылғы КСРО-ны құру туралы келісім-шартты жою.
- Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығын (ТМД) құру туралы келісімге келу.
1991 жылғы 13 желтоқсан – Ашхабад келісімі. (Орта Азия мен Қазақстан басшылары) Қаралған мәселе:
- Беловеж кездесуінде қабылданған шешімді қолдау.
- Алматы кездесуін жоспарлау.
1991 жылғы 21 желтоқсан – Алматы келісімі. Қатысушы елдер: Қазақстан, Қырғызстан, Өзбекстан, Тәжікстан, Түркіменстан, РКФСР, Украина, Беларусь, Молдава, Әзірбайжан, Армения барлығы 11 республика. Грузия бақылаушы есебінде қатысты.КСРО Президенті М.С.Горбачев шақырылған жоқ . Қаралған мәселелер:
- Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы құрылды.
- Ядролық қаруы бар мемлекеттер (Қазақстан, РКФСР, Украина, Беларусь) ТМД-ға енетін барлық республикалардың ұжымдық қауіпсіздігін қамтамасыз етуге келісті.
Осы оқиғалардан кейінгі іс-шаралар:
1991 жылғы 25 желтоқсан – М.С. Горбачев КСРО Президенті қызметінен босатылды. 1991 26 желтоқсан – КСРО-ның өмір сүруін тоқтататындығы туралы Декларация жарияланды. Республика егемендігінің орнығыуымен бірге Республика Президентін бүкілхалықтық сайлау қажеттігі туындады. Қазақ КСР Жоғарғы кеңесінің кезектен тыс сессиясында «Президент сайлау жөніндегі Заң» қабылданып, Президенттік қызметке Н:Ә.Назарбаевтың кандидатурасы ұсынылды.Н.Ә.Назарбаев 1940 жылы Алматы облысы, Қаскелең ауданы, Шамалған ауылында дүниеге келген. Мамандығы – инженер-металлург. Экономика ғылымының докторы. «Ғасыр адамы» атанған қайраткер.
Еңьек жолын 1960 жылы Қарағанды облысы, Теміртау қаласында «Казметаллургстрой» тресі басқармасында түрлі ол жұмысын істейден бастады. 1969 жылы – Теміртау қалалық партия комитетінің өндірістік – көлік бөлімінің меңгерушісі. 1969-1971 жылдар Теміртау қалалық комсомол комитетінің бірінші хатшысы.1971 жылы Теміртау қалалық партия комитетінің екінші хатшысы. 1973-1977 жылдар – Қарағанды металлургия комбинатының партком хатшысы, Қарағанды облысытық партия комитетінің екінші хатшысы. 1979-1984 жылдар - Қазақстан Компартиясы Орталық Комитетінің хатшысы. 1984

Пайдаланған әдебиеттер тізімі.

1. Ербол Шаймерден
Қазақстан Республикасының Мемлекеттік рәміздері
Алматы Өлке - 2002 жыл

2. Ербол Шаймерден
Қазақстан Республикасының тәуелсіздік рәміздері
Алматы: Алматыкітап– 2005 жыл

3. Ербол Шаймерден
Қазақ елінің рәміздері
Алматы: Балауса – 1993 жыл

4. Ербол Шаймерден
Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Әнұраны
Алматы: Алматыкітап – 2006 жыл

5. Ербол Шаймерден
Елтану әліппесі: Қазақ елінің рәміздері рәміздері
Алматы: Рауан – 1998 жыл

6. Ербол Шаймерден
Елтаным
Алматы: Экономика – 2005 жыл

7. Чапай Мусин «Қазақстан тарихы»
Алматы: 2005 жыл

8. Түркістан энциклопедиясы
Алматы: 2002 жыл

9. Ермұханова Хадиша
Қазақстан тарихы
Алматы:2005 жыл

10. Ербол Шаймерден
Елтаным – тарихи философиялық рәмізбаян
Алматы: Экономика – 2005 жыл

Пән: Мемлекеттік басқару
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 16 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

Кіріспе

1. Қазақстан Республикасының тәуелсіздік алуы.

2. Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Туы.

3. Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Елтаңбасы.

4. Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Әнұраны.

Қорытынды

Қосымша

Сілтемелер тізімі

Пайдаланған әдебиеттер тізімі

Тақырыптың өзектілігі.

Тақырыптың өзектілігіне келер болсам, яғни Қазақстанның егемендік
алуынан басталады. 1991 жылғы 25 желтоқсан – М.С. Горбачев КСРО Президенті
қызметінен босатылды. 1991 26 желтоқсан – КСРО-ның өмір сүруін
тоқтататындығы туралы Декларация жарияланды. Республика егемендігінің
орнығыуымен бірге Республика Президентін бүкілхалықтық сайлау қажеттігі
туындады. Қазақ КСР Жоғарғы кеңесінің кезектен тыс сессиясында Президент
сайлау жөніндегі Заң қабылданып, Президенттік қызметке Н.Ә.Назарбаевтың
кандидатурасы ұсынылды.Егемендік алу демократиялық процестердің барысын
шапшаңдатты.

Тақырыптың мақсаты мен міндеттері.

Тақырыптың негізгі мақсаты мен міндетіне келер болсам, тақырыпты толық
ашып көрсету және жоспармен таныстыру. Негізігі жоспарым кіріспе, 3
бөлімнен тұрады оларды атап өтер болсам, Қазақстанның егемендік алуы,
Қазақстан Республикасының Мемлекеттік рәміздері: Мемлекеттік Туы,
Мемлекеттік Елтаңбасы, Мемлекеттік Әнұраны жайлы тақырыпты ашу.

Тақырыптың зерттелу тарихы.

Тақырыптың зерттелу тарихы яғни Қазақстанның егемендік алуынан кейін
Мемлекеттік рәміздерге тоқталар болсақ, Қазақстанның тәуелсіз мемлекет
болып қалыптасуы кезек күттірмейтін міндет ретінде республиканың
мемлекеттік рәміздерін қабылдауды талап етті. 1992 жылғы 4 маусым -
Қазақстан Республикасының мемлекеттік Туы мен Елтаңбасы қабылданды.Тудың
авторы, суретші Шәкен Ниязбеков. Елтаңба авторлары, сәулетшілер Жандарбек
Мәлібеков, Шот-Аман Уалиханов.1992 жылғы 6 маусым – Жоғарғы Кеңес
сессиясының салтанатты мәжілісінде жаңа мемлекеттік рәміздерді ресми түрде
таныстыру рәсімі өткізілді.2006 жылғы 11 қаңтарда - Қазақстан Республикасы
мемлекеттік Әнұранның мәтіні бекітілді. 2006 жаңа өзгерістер бойынша әнұран
өзгертілді. Авторлары: мәтінін жазған: Н.Назарбаев пен Ж.Нәжімеденов,
әуенін жазған: Ш.Қалдаяқов болды.

Түйін.

Тудың авторы,суретші Шәкен Ниязбеков.Елтаңба авторлары, сәулетшілер
Жандарбек Мәлібеков, Шот-Аман Уалиханов. Әнұран өзгертілді. Әнұранның
авторлары: Н.Назарбаев пен Ж.Нәжімеденов және Ш.Қалдаяқовтар үлкен із
қалдырды.

Қазақстан Республикасының тәуелсіздік алуы.

1991 жылғы тамыз төңкерісінен кейін КСРО-ның ыдырау процесі тез
қарқынмен жүзеге аса бастады.
1991 жылғы 8 желтоқсан – Минскідегі Беловеж келісімі. (Беларусь,РКФСР,
Украина басшылары)
Қаралған мәселе:
- 1922 жылғы КСРО-ны құру туралы келісім-шартты жою.
- Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығын (ТМД) құру туралы келісімге келу.
1991 жылғы 13 желтоқсан – Ашхабад келісімі. (Орта Азия мен Қазақстан
басшылары) Қаралған мәселе:
- Беловеж кездесуінде қабылданған шешімді қолдау.
- Алматы кездесуін жоспарлау.
1991 жылғы 21 желтоқсан – Алматы келісімі. Қатысушы елдер: Қазақстан,
Қырғызстан, Өзбекстан, Тәжікстан, Түркіменстан, РКФСР, Украина, Беларусь,
Молдава, Әзірбайжан, Армения барлығы 11 республика. Грузия бақылаушы
есебінде қатысты.КСРО Президенті М.С.Горбачев шақырылған жоқ . Қаралған
мәселелер:
- Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы құрылды.
- Ядролық қаруы бар мемлекеттер (Қазақстан, РКФСР, Украина, Беларусь) ТМД-
ға енетін барлық республикалардың ұжымдық қауіпсіздігін қамтамасыз етуге
келісті.
Осы оқиғалардан кейінгі іс-шаралар:
1991 жылғы 25 желтоқсан – М.С. Горбачев КСРО Президенті қызметінен
босатылды. 1991 26 желтоқсан – КСРО-ның өмір сүруін тоқтататындығы туралы
Декларация жарияланды. Республика егемендігінің орнығыуымен бірге
Республика Президентін бүкілхалықтық сайлау қажеттігі туындады. Қазақ КСР
Жоғарғы кеңесінің кезектен тыс сессиясында Президент сайлау жөніндегі Заң
қабылданып, Президенттік қызметке Н:Ә.Назарбаевтың кандидатурасы
ұсынылды.Н.Ә.Назарбаев 1940 жылы Алматы облысы, Қаскелең ауданы, Шамалған
ауылында дүниеге келген. Мамандығы – инженер-металлург. Экономика ғылымының
докторы. Ғасыр адамы атанған қайраткер.
Еңьек жолын 1960 жылы Қарағанды облысы, Теміртау қаласында
Казметаллургстрой тресі басқармасында түрлі ол жұмысын істейден бастады.
1969 жылы – Теміртау қалалық партия комитетінің өндірістік – көлік
бөлімінің меңгерушісі. 1969-1971 жылдар Теміртау қалалық комсомол
комитетінің бірінші хатшысы.1971 жылы Теміртау қалалық партия комитетінің
екінші хатшысы. 1973-1977 жылдар – Қарағанды металлургия комбинатының
партком хатшысы, Қарағанды облысытық партия комитетінің екінші хатшысы.
1979-1984 жылдар - Қазақстан Компартиясы Орталық Комитетінің хатшысы. 1984
жыл – Қазақ КСР Министрлер Кеңесінің төрағасы. 1989 жылғы маусым -
Қазақстан Компартиясы Орталық Комитетінің бірінші хатшысы. 1
1990 жылғы 24 сәуір Қазақ КСР – нің тұңғыш Президенті. Егемендік алу
демократиялық процестердің барысын шапшаңдатты. Республикадағы жоғары
атқарушы және билік жүргізуші өкімет басшысы ретінде Қазақ КСР-нің
Президентіне жеткілікті өкілеттік беру қажеттігі пісіп жетілді. Мұндай
өкілеттіктер республика парламентінің 1991 жылғы 20 қарашада қабылданған
Қазақ КСР-де мемлекеттік өкімет билігі мен басқару құрылымын жетілдіру
және Қазақ КСР Конституциясына өзгерістер мен қосымшалар енгізу туралы
Заңы бойынша берілді.
1991 жылғы 1 желтоқсан – бүкілхалықтық сайлау қорытындысымен
Н.Ә.Назарбаев Қазақстан Президенті болып сайланды. 1991 жылы 10 желтоқсан –
Президенттің таққа отыру рәсімі болып ант берді. 1991 жылы 10 желтоқсан –
Қазақ КСР-інің атауы Қазақстан Республикасы деп аталды. 1991 жылғы 16
желтоқсан – республика жоғарғы Кеңесінің жетінші сессиясында "Қазақстан
Республикасының мемлекеттік тәуелсіздігі туралы" заң қабылданды. Бұл
құжаттың 1-бабында Қазақстан Республикасы – тәуелсіз, демократиялық және
құқықтық мемлекет деп сипатталды. 1991 жылғы 16 желтоқсан – республиканың
тәуелсіздік алған күні. Тәуелсіз Қазақстанды әлем мемлекеттерінің арасында
бірінші болып бауырлас Түрік Республикасы таныды. 1991 жылдың соңына дейін
Қазақстанның тәуелсіздігін әлемнің 18 елі таныды. 1992 жылдың ортасына
қарай республика тәуелсіздігін жер шарының 30-дан астам елі мойындады: АҚШ,
Қытай, Иран, Пәкістан, Канада, Швейцария т.б. және 1999 жылдың басы – дүние
жүзінің 150 мемлекеті танып, 106 елмен дипломатиялық қатынас орнатылды.
1992 жылдың 2 наурыз – Қазақстан Біріккен Ұлттар Ұйымына мүше болып
қабылданды.
Қазақстанның тәуелсіз мемлекет болып қалыптасуы кезек күттірмейтін
міндет ретінде республиканың мемлекеттік рәміздерін қабылдауды талап етті.
1992 жылғы 4 маусым - Қазақстан Республикасының мемлекеттік Туы мен
Елтаңбасы қабылданды.
Тудың авторы, суретші Шәкен Ниязбеков. Елтаңба авторлары, сәулетшілер
Жандарбек Мәлібеков, Шот-Аман Уалиханов.
1992 жылғы 6 маусым – Жоғарғы Кеңес сессиясының салтанатты мәжілісінде
жаңа мемлекеттік рәміздерді ресми түрде таныстыру рәсімі өткізілді. 2006
жылғы 11 қаңтарда - Қазақстан Республикасы мемлекеттік Әнұранның мәтіні
бекітілді. Бұрынғы ән ұранның авторларын атап өтер болсам:
Мәтінін жазғандар - Мұзафар Әлімбаев, Қадыр Мырза Әлі, Тұманбай
Молдағалиев, Жадыра Дәрібаева мен әдемі мәтіні авторлары Мұқан Төлебаев,
Евгений Брусиловский, Латиф Хамиди болды. Әнұран республикалық баспасөз
беттерінде жарияланып, халыққа таныстырылды. 2006 жаңа өзгерістер бойынша
Қазақстан Республикасының әнұраны өзгертілді. Мәтінін жазғандар:
Ж.Нәжмеденов пен Н.Ә.Назарбаев ал әнін жазған – қазақтың танымал
композиторы, Шәмші Қалдаяқов болды.
1993 жылғы 28 қаңтар - Қазақстан Республикасының тұңғыш Констуциясы
қабылднды. Негізгі Заң 4 бөлімнен 21 тараудан, 131 баптан тұрады. 1993
жылғы Конституцияға өзгерістер жасау қажеттігін туғызады. 1995 жылғы 30
тамыз – еліміздің жаңа Конституциясы қабылданды.
Жаңа негізгі қаланған жас мемлекеттердің қай-қайсысының да алғашқы
жасайтын маңызды ресми қадамдарының бірі – елдің туын, елтаңбасын, әнұранын
сайлап алу. Өйткені, бұл рәміздер саяси тәуелсіздік пен мемлекеттік
егемендіктің бірегей белгілері болып саналады. 2
Әлемді нышандар мен рәміздер билейді.
(Конфуций)
Өмірге келген әр жаңа мемлекеттің өз "іңгәсі" бар. Ол – көтерген туы
мен елтаңбасы, асқақтата әуелеткен әнұраны. Еркіндікке ұмтылған елдердің
бәрі де өз дауысымен сөйлеуді, өз үнімен жар салуды армандайды. Сол
жұлдызды сәт туған кезде өз болмысымен тіршілік кешу мүмкіндігі пайда
болғанын, саяси бостандық алғанын шын сезінеді.
Тәуелсіздік дегеніміз – ең алдымен, рухани тылсым. Бәрінен бұрын
адамның жан дүниесі, рухы мен ар-ожданы азаттық тілейді. Өз табиғатына тән
тіршілік кешкісі келеді. Бұғау біткенге сыймай, шідер біткенді шірей
тартатын ғаламат күштің бастауы – ол. Тәуелсіз Рух дербес мемлекеттік жүйе
мен еркін шаруашылық жүргізу әдісін таңдамай тұра алмайды. Былайша
айтқанда, болмыс-бітімі бөлек мағына, бірегей идея өзіне лайық түр, қалып
іздейді.
Мемлекеттік рәміздер – белгілі бір елдің өзінше өмір салтын, бүкіл
болмыс ерекшелігін, айрықша арман-аңсарын, басқалармен байланыс мұратын
білдіретін белгі. Тәуелсіздік деген қасиетті ұғым мәдени нышандар тілінде
де сөйлейді. Құдіретті Феникстей, мың өліп, мың тірілген қазақ елінің ХХ
ғасырдың соңында тарих сахнасында тағы бір жарқ етіп, өз түтінін түтетуге
жол ашқан тәуелсіздікке қол жеткізу тарихында да төл рәміздер дүниеге
келген сәттер ерекше орын алады. Тәуелсіз Қазақстан Республикасының тұңғыш
рәміздерін жасау бүкілхалықтық сипат алып, көптің ісіне айналуы кездейсоқ
емес. Халық жүрегін желпіген еркіндік самалы ғажайып шығармашылық
белсенділік арнасын ашып жібергендей болады. Танымал өнер иелері ғана емес,
қолына тұңғыш рет қалам, қылқалам ұстаған мектеп оқушысынан зейнеткерге
дейінгі мыңдаған отандасымыз ойға ой қосып, өз жүрек дүрсілдерін жеткізуге
асықты. Олардың арасында әр түрлі ұлт өкілдері, шетелдегі қандастарымызбен
тілеулестеріміз де бар.
Ұсынылған жобалар әр алуан болғанымен, байқауға қатысушылардың бәріне
ортақ нәрсе – ел тәуелсіздігінің жариялануына деген ризашылық, өз тағдырын
ел тағдырымен бірге сезінген жоғары отаншылдық сезімдер және жасандылығы
жоқ, тек адамның өз рухының оянып, желпінуінің нәтижесінде ғана пайда
болатын азаматтық, саяси белсенділік еді. Ұзаққа созылған байқаулардың өн
бойында бір толастамаған бұл өзгеше белсенділік тарих бұралаңдарында талай
рет сағы сынса да, бағы тайып, еңсесі түспеген елдігіміздің жарқын
көрінісіне айналды десек артық болмас. Озып шығып бәйге алудан гөрі, ортақ
мерейіміз үстем болса деген ақ тілекпен жүрегін жайып ұсыну басым бұл ой
мен өнер додасы жаңа тарихымыздың жақсы бастауы іспеттес еді.Үміткерлер
үшін шығармашылық жарыстан аттай шауып өтудің үстіне, парламенттегі саяси
сынақтан да сүрінбей шарт болатын. Ұсынылған жобаларда жас мемлекеттің
саяси сыр-сипатын, мақсат-мүддесін аңғартатын бедер-бояулар айқын көрініс
табуы қажет.
Қабылданған қыран бейнелі көкшулан туымыз авторы – Шәкен Ниязбеков,
ешбір елдікіне ұқсамайтын шаңырақ шырайлы шын дара елтаңбамыз авторы –
Жандарбек Мәлібеков пен Шот-Аман Уәлихан, Бұрынғы әнұранымыздың әсем әуені
авторлары – Мұқан Төлебаев, Евгений Брусиловский, Латиф Хамиди, мен әдемі
мәтіні авторлары Мұзафар Әлімбаев, Қадыр Мырза Әлі, Тұманбай Молдағалиев,
Жадыра Дәрібаева, сондай күрделі сынақтардан сүрінбей өтіп, тәуелсіз
еліміздің атынан әлем алдында сөйлейтін тарихымыздағы тұңғыш ресми
белгілерге айналды. Ақиық ақын Ғафу Қайырбеков ағамыз қолма-қол ағынан
жарылып:
"Бәрі де тұр жазылып сенде, байрақ,
Дәл қазір желбіреген желмен ойнап.
Үстінде Ақ орданың жалғыз жалау –
Аспанның елшісіндей келген жайнап.
Шарықта, шырқа көкте, көк байрағым –
Арманым, азаттығым, көпке айғағым.
Мен сенің салтанатты сағағыңа,
Өлеңмен алтын шашақ щоқ байладым",
- деп шалқыды. Ақын жаны – ел көңіл күйінің шарайнасы іспеттес. Ақын жыры
- өз жүрегінің қалауы ғана емес, барша отандастар жанының жалауы да еді.
Жаңа рәміздер туралы мамандар пікірі өте жоғары. 3
Белгілі мамандардың Т.Сүлейменов және басқалар ұсынысы бойынша қолға
алынған біртұтас осы заманғы мемлекеттік стиль қалыптастыру идеясы да,
алдымен, мемлекеттік рәміздерді құрметтеуге негізделген. Ту мен елтаңба
бейнелері ұлттық ақшамыздың бетінде айшықталып, ұлттық әскери киімдердің
оқалы зеріне айналды. Әлемдік әуе кеңістігінде қанат қаққан ұшақтарымыздың
бүйіріндегі таныс белгілер көзге оттай басылады.
Ешқашан естен шығаруға болмайтын бір ақиқат бар. Ол – мемлекеттік
рәміздердің тек көркем, образ ғана емес, тәуелсіз мемлекет құру идеясының
жаршысы екендігі. Олар осынау ізгі сезімді адамдардың жан дүниесіне
сіңіріп, ақыл – ойына дарытуға қызмет етеді. Осы орайда Елбасымыздың жаңа
мемлекеттік рәміздерді қабылдауға қаншалықты зор мән бергендігі еске
түседі. Ғасырлар бойы халықтың сыл арманы болып келген тәуелсіздігімізге
қатысты мәселенің қай-қайсысына да туған елі тағдырының ең бір шешуші
кезеңінің жауапкершілігін мойнына алған перзенті ретінде айрықша көңіл
бөлетін қалпымен байқау барысын да, талқылау айын да жанын сала қадағалап
отырды.
Алғашқы мәжілістердің бірінде – ақ алуан түсті ту жобалары
төңірегіндегі пікірталасты тыңдап отырып, қай жағынан алғанда да шымқай
көгілдір түстің тұрғандығына назар аударғаны тегін емес болатын. Бұл жерде
терең табиғи сабақтастықтың үстіне, жас мемлекетіміздің біртұтас, унитарлық
сипаты мен досқа құшағы ашық бейбіт ниетін вексилология тілінде сәтті беру
ойда болғаны анық . Елбасының ту мен елтаңбаның эталндық нұсқаларын
жетілдіріп, нақтылай түсу жөніндегі нақты ұсыныстары мен ойлары
рәміздеріміздің нақ бүгінгідей бедерленуіне игі ықпал етті.
Мемлекеттік рәміздеріміздің ресми хатталуының да өз тарихы бар.
Президент Н.Назарбаев 1992 жылғы 4 маусым күні "Қазақстан Республикасының
Мемлекеттік туы туралы", "Қазақстан Республикасының Мемлекеттік елтаңбасы
туралы", "Қазақстан Республикасының Мемлекеттік әнұранының музыкалық
редакциясы туралы" тарихи заңға қол қойды. 6 маусым күні Алматы қаласындағы
Абай атындағы опера және балет театрының әсем ғимаратында тәуелсіз
еліміздің тұңғыш мемлекеттік рәміздерінің тұсаукесер салтанаты өтіп, сол
күні Президент сарайы мен Парламент үйінің төбесіне Ту тігілді. Елтаңба
орнықты, егемен ел аспанында әнұран әуені асқақтады. 6 ай өткен соң, 1992
жылы 11 желтоқсанд, Мемлекеттік әнұранның мәтіні бекітілді. Мемлекеттік
рәміздер туралы ресми шешімдер кейін, 1996 жылдың 24 қаңтарындағы Қазақстан
Республикасы Президентінің конституциялық күші бар "Қазақстан
Республикасының Мемлекеттік нышандары туралы" арнайы жарлығына келтіріліп,
нақтыланды.Жарлық 5 тараудан, 14 баптан тұрады. Жарлықта Мемлекеттік
рәміздерді қолданудың ресми тәртібі де айқындалды.
Ресми анықтамаға сәйкес: "Қазақстан Республикасының Мемлекеттік туы –
ортасында шұғылалы күн, оның астында қалықтап ұшқн қыран бейнеленген
тікбұрышты көгілдір тісті мата. Туды сабының тұсында ұлттық өрнек
нақышталған тік жолақ көктеп өтеді. Күн, шұғыла, қыран және өрнек бенесі
алтын түстес. Тудың ені мен ұзындығының қатынасы – 1:2". Мемлекеттік ту
Қазақстан Республикасының Президенті резиденциясының, Парламент пен
Үкіметтің, министрліктер мен басқа да орталық атқару органдарының, сол
сияқты Президентке тікелей бағынатын және есеп беретін мемлекеттік
органдардың, Конституциялық Кеңестің, Жоғары Соттың және басқа да
соттардың, Бас прокуратурасының, Ұлттық Ғылым академиясының, дипломатиялық
және сауда өкілдіктерінің, консулдық мекемелердің ғимараттарында ұдайы
көтеріліп тұрады. 4
Мемлекеттік ту Қазақстан Республикасы Президентінің кабинетінде,
Парламент сенаты мен Мәжілісінің сессиясы отырыстары Парламент Палаталары
Бюролары мен Үкіметтің отырыстары, мәслихат сессиялары өтетін залдарда,
Конституциялық Кеңестің отырыс залында, Жоғарғы соттың, оның алқалар мен
басқа да соттардың сот мәжілісі залдарын да, сондай – ақ дүниеге келген
нәрестелерді және некені салтанатты түрде тіркейтін орынжайларда,
Президент, Парламент палаталарының төрағалары, Премьер – Министр және
олардың өкілетті өкілдерінің қатысуымен халықаралық форумдар өтетін
ғимараттарда немесе орынжайларда, ресми Адам ретінде Президент, Парламент
Палаталарының төрағалары мен Премьер – Министр мінген теңіз кемелерінде
және басқа да қатынас құралдарында міндетті түрде ұдайы тұруға тиіс.
Қарулы Күштер және Республикалық Ұланның әскери құрамалары мен
бөлімшелерінде – ант қабылдау кезінде, мемлекеттік органдар мен ұйымдардың
ғимараттарында – ұлттық мереке және басқа мереке күндері Мемлекеттік ту
көтеріледі. Ол ұлттық азаға байланысты тутұғырдың жарты деңгейіне дейін аза
тұту мерзімі бойына төмен түсіріледі.
Мемлекеттік ту көтеру елдің әскери корабльдері мен кемелерінде - әскери
жарғыларға сәйкес, кемелердің бұлқынына байланған ту ретінде – белгіленген
тәртіп бойынша айқындалады. Ту бейнесі әуе кемелерінде бедерленеді. Оны
қалауына қарай жеке адамдар да өз жекеменшік үйлерінде іліп қоя алады.
Қазақстан Республикасының Мемлекеттік рәміздері:
❖ Қазақстан Республикасының Мемлекеттік туы;
❖ Қазақстан Республикасының Мемлекеттік елтаңбасы ;
❖ Қазақстан Республикасының Мемлекеттік әнұраны болып табылады.
(1-бап).
Мыналар бекітілсін:
❖ Қазақстан Республикасы Мемлекеттік туының бейнесі (сызба және түрлі
түсті бейнелері қоса беріледі).
❖ Қазақстан Республикасы Мемлекеттік елтаңбасының бейнесі (ақ-қара және
түрлі түсті бейнелері қоса беріледі.).
❖ Қазақстан Республикасының Мемлекеттік әнұранының музыкалық редакциясы
мен мәтіні қоса беріледі. 5

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.