Аппеляциялық іс жүргізу
КІРІСПЕ
І.ТАРАУ. АППЕЛЯЦИЯЛЫҚІC ЖҮРГІЗУ
1.1. Заңды күшіне енбеген шешімдерге аппеляциялық шағым беру
сатысының мәні мен маңызы
1.2.Аппеляциялық шағым беру мен наразылыққұқығы
ІІ.ТАРАУ. АППЕЛЯЦИЯЛЫҚ ШАҒЫМ БЕРУ ҚҰҚЫҒЫНЫҢ СУБЪЕКТІЛЕРІ
2.1. Coт шешіміне шағым беру мерзімі
2.2. Шағым беру құқығының субъектілері
2.3. Coт шешімдерінің күшін жою негізі
2.4. Жеке шағым берумен жеке наразылық келтіру объектісі
2.5. Жеке адамның шағым беруі бойынша сотөндірісі
ҚОРЫТЫНДЫ
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
І.ТАРАУ. АППЕЛЯЦИЯЛЫҚІC ЖҮРГІЗУ
1.1. Заңды күшіне енбеген шешімдерге аппеляциялық шағым беру
сатысының мәні мен маңызы
1.2.Аппеляциялық шағым беру мен наразылыққұқығы
ІІ.ТАРАУ. АППЕЛЯЦИЯЛЫҚ ШАҒЫМ БЕРУ ҚҰҚЫҒЫНЫҢ СУБЪЕКТІЛЕРІ
2.1. Coт шешіміне шағым беру мерзімі
2.2. Шағым беру құқығының субъектілері
2.3. Coт шешімдерінің күшін жою негізі
2.4. Жеке шағым берумен жеке наразылық келтіру объектісі
2.5. Жеке адамның шағым беруі бойынша сотөндірісі
ҚОРЫТЫНДЫ
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
Қазақстан Республикасы өз егемендігін алып, жаңа демократиялық елдер қатарына қосылып, өзін әлемге таныту үшін және құқықтық мемлекет екендігін айқындау үшін құрылымы жағынан жаңарту бағытын ұстап келеді.
Мемлекеттің негізі болып табылатын заң жобаларыныңмеханизмін жүргізу үшін 1994 жылы 12 ақпанда Президентіміз Н.Ә.Назарбаев Республикада атқарылатын құқықтық реформаныңбағдарламасын заңжүзінде бекітті.
Қазақстан Республикасының халқына жолдаған үндеуінде
президент сот органы демократиялыққоғамның ең негізгі бағыты
екенін нақтылап, егемендік алу декларациясында Үкіметтік заң
шығарушы, орындаушы, сот органдарынантұратын негізгіпринциптерін жариялап, соттардың сайланудан тағайындалуға өтетінін стратегиялық шараларын соттықжүйені реформалауда қолдану мақсаты алға қойыдцы.
Мемлекеттіңқұқықтықжүйесін мемлекеттік және қоғамдықмұдцелерді қорғайтын бұқаралыққұқық пен жеке мүддеелерге қызмет етіп, оны қорғауды қамтамасыз ететін жеке құқыққа ауқымды бөліну процесі аясында жұріп жатыр.
Осымен байланысты жеке, қоғамдық және мемлекеттік мүдделерді байыпты үйлестірудің шұғыл қажеттігі сақталып отыр.
Соттар мен сот органдарыныңқұзіреті мен қызметі жоғарыдағы заң актілерімен өзгертіліп, бекітілгеннен кейін сот өндірісіде өзгереді. Қабылданған заң актілеріне сәйкес жоғарғы соттыңсудьялық алқалықөкілеттігі кеңейіп, аймақтық соттарды, бірінші сот инстанциясының шешіміне шағымданудың апеллияция инстанциясыныңқажеттілігі туындап отыр.
ЕлбасыныңҚазақстан халқына жолдаған дәстүрлі Жолдауында "Біз дәйекті түрде саяси тежемелік пен тепе-теңдіктіңүйлестірілгенжүйесіне негізделген құқықтық мемлекет құрып, оны нығайта береміз" — деген болатын.
Мемлекеттің негізі болып табылатын заң жобаларыныңмеханизмін жүргізу үшін 1994 жылы 12 ақпанда Президентіміз Н.Ә.Назарбаев Республикада атқарылатын құқықтық реформаныңбағдарламасын заңжүзінде бекітті.
Қазақстан Республикасының халқына жолдаған үндеуінде
президент сот органы демократиялыққоғамның ең негізгі бағыты
екенін нақтылап, егемендік алу декларациясында Үкіметтік заң
шығарушы, орындаушы, сот органдарынантұратын негізгіпринциптерін жариялап, соттардың сайланудан тағайындалуға өтетінін стратегиялық шараларын соттықжүйені реформалауда қолдану мақсаты алға қойыдцы.
Мемлекеттіңқұқықтықжүйесін мемлекеттік және қоғамдықмұдцелерді қорғайтын бұқаралыққұқық пен жеке мүддеелерге қызмет етіп, оны қорғауды қамтамасыз ететін жеке құқыққа ауқымды бөліну процесі аясында жұріп жатыр.
Осымен байланысты жеке, қоғамдық және мемлекеттік мүдделерді байыпты үйлестірудің шұғыл қажеттігі сақталып отыр.
Соттар мен сот органдарыныңқұзіреті мен қызметі жоғарыдағы заң актілерімен өзгертіліп, бекітілгеннен кейін сот өндірісіде өзгереді. Қабылданған заң актілеріне сәйкес жоғарғы соттыңсудьялық алқалықөкілеттігі кеңейіп, аймақтық соттарды, бірінші сот инстанциясының шешіміне шағымданудың апеллияция инстанциясыныңқажеттілігі туындап отыр.
ЕлбасыныңҚазақстан халқына жолдаған дәстүрлі Жолдауында "Біз дәйекті түрде саяси тежемелік пен тепе-теңдіктіңүйлестірілгенжүйесіне негізделген құқықтық мемлекет құрып, оны нығайта береміз" — деген болатын.
НЕГІЗГІ ӘДЕБИЕТТЕР:
1. "ҚР Конституциясы" Алматы 30 тамыз 1995 ж.
2. "Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексі (Жалпы және
Ерекше бөлімдері) — Алматы. Юрист, 2001 ж.
3. Қ.Р. "Аралық соттар туралы" заңы. 28 желтоқсан 2004 ж.
4. Қ.Р. Азаматтық іс жүргізу кодексі. 13 шілде 1999 ж.
5. Қазақстан Республикасының "Азаматтық іс жүргізу кодексі" —
Алматы. Юрист, 2004 ж.
6. Қ.Р. Президенті "Қ.Р. Құқықтық реформаның мемлекеттік
бағдарламасы туралы" жарлығы. 14 ақпан 1994 ж.
7. Қ.Р. Жоғарғы Сот пленумының "Соттардың азаматтық іс жүргізу
заңының кейбір нормаларын қолдану туралы" N 9 қаулысы 26
шілде 2000 ж.
8. Қ.Р.Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың Қазақстан халқына
Жодцауы "Қазақстан өз дамуындағы жаңа серпіліс жасау
қарсаңында" Қазақстанның әлемдегі бәсекеге барынша қабілетті 50
елдің қатарына кіру стратегиясы Астана 1 наурыз 2006 ж. //Егемен
Қазақстан 2 наурыз 2006 ж.
9. Назарбаев Н.Ә. "Қазақстан экономикалық әлеуметтік және саяси
жедел жаңару жолында" Қазақстан Республикасы Президентінің
Жоддауы. //Егемен Қазақстан 25 ақпан 2005 ж.
ҚОСЫМША ӘДЕБИЕТТЕР:
10. Қ.Р. "Сот жүйесі және сот мәртебесі туралы" заңы.
желтоқсан 2000 ж.
11. Қ.Р. Президентінің "Қазақстан Республикасы сот жүйесінің
тәуелсіздігін күшейту жөніндегі шаралар туралы" жарлығы. 1
қырқұйек 2000 ж.
12. Қ.Р. "Сот сараптамасы туралы" заңы. 12 қараша 1997 ж. //Егемен
Қазақстан 19 қараша 1997 ж.
13. Қ.Р. Президентінің 2002 жылғы 20 қырқұйектегі N 949
Жарлығымен макұлданған "Қ.Р. Құқықтық саяси
тұжырымдамасы" //Егемен Қазақстан 3 қазан 2002 ж.
10. Қ.Р. "Атқарушылық іс жүргізу және сот орындаушыларының
мөртебесі туралы" заңы. 20 маусым 1998 ж. //Егемен Қазақстан. 10
шілде 1998 ж.
11. Қ.Р. "Нормативтік кұқықтық актілер туралы" заңы. 24 наурыз.
1998 ж. //Егемен Қазақстан 28 наурыз 1998 ж.
12. Қ.Р. Президентінің "Мемлекеттік қызмет туралы" заңдықкүші
бар жарлығы. 26 желтоқсан 1995 ж.
13. Қ.Р. "Мемлекеттік баж туралы" заңы. 31 желтоқсан 1996 ж.
14. Қаз. ССР "Арбитражды сот арқылы шаруашылық дауларын реттеу
туралы" заңы. 17 қаңтар 1992 ж.
15.Қ.Р. Президентінің "Қ.Р. Конституциялық Кеңесі туралы" конституциялықкүші бар жарлығы. 29 желтоқсан 1995 ж.
16. Қ.Р.Президентінің "Қ.Р. Прокуратурасы туралы" заңдықкүші бар
жарлығы. 21 желтоқсан 1995 ж.
17. Қ.Р. Жоғарғы Сот пленумының "Моральды зиянды өтеу туралы
заңды сот арқылы қолдану туралы" қаулысы. 22 желтоқсан 1995 ж.
18. Қ.Р. Жоғарғы Арбитражды Сот пленумының "Арбитражды
шемімнің орындалуы туралы" қаулысы. 4 қырқұйек 1995 ж.
19. Қаз ССР Жоғарғы Сот пленумыныңқаулыларының жинағы.
Алматы 1978 ж.
20. Төлеуғалиев F. "Азаматтық құқық" Жалпы бөлім І-том Алматы:
Жеті жарғы 2001 ж.
21. Жайлин F.A. Қазақстан Республикасының Азаматтық кұқығы.
Ерекше бөлім П-том, Алматы: Заң әдебиеті, 2003 ж.
22. "Гражданский кодекс" Республики Казахстан. Толкование и
Сапарғалиев F. Қазақстан мемлекеті мен құқығының негіздері.
Өзгерістер мен толықтырулар енгізілген 2-басылым- Алматы:
Атамұра, 1998 ж.
23. Абдукаримова Ж.С. "Бірінші сатыдағы сот ісін жүргізу тәртібі":
оқу әдістемелік құрал — Түркістан, 2006 ж.
1. "ҚР Конституциясы" Алматы 30 тамыз 1995 ж.
2. "Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексі (Жалпы және
Ерекше бөлімдері) — Алматы. Юрист, 2001 ж.
3. Қ.Р. "Аралық соттар туралы" заңы. 28 желтоқсан 2004 ж.
4. Қ.Р. Азаматтық іс жүргізу кодексі. 13 шілде 1999 ж.
5. Қазақстан Республикасының "Азаматтық іс жүргізу кодексі" —
Алматы. Юрист, 2004 ж.
6. Қ.Р. Президенті "Қ.Р. Құқықтық реформаның мемлекеттік
бағдарламасы туралы" жарлығы. 14 ақпан 1994 ж.
7. Қ.Р. Жоғарғы Сот пленумының "Соттардың азаматтық іс жүргізу
заңының кейбір нормаларын қолдану туралы" N 9 қаулысы 26
шілде 2000 ж.
8. Қ.Р.Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың Қазақстан халқына
Жодцауы "Қазақстан өз дамуындағы жаңа серпіліс жасау
қарсаңында" Қазақстанның әлемдегі бәсекеге барынша қабілетті 50
елдің қатарына кіру стратегиясы Астана 1 наурыз 2006 ж. //Егемен
Қазақстан 2 наурыз 2006 ж.
9. Назарбаев Н.Ә. "Қазақстан экономикалық әлеуметтік және саяси
жедел жаңару жолында" Қазақстан Республикасы Президентінің
Жоддауы. //Егемен Қазақстан 25 ақпан 2005 ж.
ҚОСЫМША ӘДЕБИЕТТЕР:
10. Қ.Р. "Сот жүйесі және сот мәртебесі туралы" заңы.
желтоқсан 2000 ж.
11. Қ.Р. Президентінің "Қазақстан Республикасы сот жүйесінің
тәуелсіздігін күшейту жөніндегі шаралар туралы" жарлығы. 1
қырқұйек 2000 ж.
12. Қ.Р. "Сот сараптамасы туралы" заңы. 12 қараша 1997 ж. //Егемен
Қазақстан 19 қараша 1997 ж.
13. Қ.Р. Президентінің 2002 жылғы 20 қырқұйектегі N 949
Жарлығымен макұлданған "Қ.Р. Құқықтық саяси
тұжырымдамасы" //Егемен Қазақстан 3 қазан 2002 ж.
10. Қ.Р. "Атқарушылық іс жүргізу және сот орындаушыларының
мөртебесі туралы" заңы. 20 маусым 1998 ж. //Егемен Қазақстан. 10
шілде 1998 ж.
11. Қ.Р. "Нормативтік кұқықтық актілер туралы" заңы. 24 наурыз.
1998 ж. //Егемен Қазақстан 28 наурыз 1998 ж.
12. Қ.Р. Президентінің "Мемлекеттік қызмет туралы" заңдықкүші
бар жарлығы. 26 желтоқсан 1995 ж.
13. Қ.Р. "Мемлекеттік баж туралы" заңы. 31 желтоқсан 1996 ж.
14. Қаз. ССР "Арбитражды сот арқылы шаруашылық дауларын реттеу
туралы" заңы. 17 қаңтар 1992 ж.
15.Қ.Р. Президентінің "Қ.Р. Конституциялық Кеңесі туралы" конституциялықкүші бар жарлығы. 29 желтоқсан 1995 ж.
16. Қ.Р.Президентінің "Қ.Р. Прокуратурасы туралы" заңдықкүші бар
жарлығы. 21 желтоқсан 1995 ж.
17. Қ.Р. Жоғарғы Сот пленумының "Моральды зиянды өтеу туралы
заңды сот арқылы қолдану туралы" қаулысы. 22 желтоқсан 1995 ж.
18. Қ.Р. Жоғарғы Арбитражды Сот пленумының "Арбитражды
шемімнің орындалуы туралы" қаулысы. 4 қырқұйек 1995 ж.
19. Қаз ССР Жоғарғы Сот пленумыныңқаулыларының жинағы.
Алматы 1978 ж.
20. Төлеуғалиев F. "Азаматтық құқық" Жалпы бөлім І-том Алматы:
Жеті жарғы 2001 ж.
21. Жайлин F.A. Қазақстан Республикасының Азаматтық кұқығы.
Ерекше бөлім П-том, Алматы: Заң әдебиеті, 2003 ж.
22. "Гражданский кодекс" Республики Казахстан. Толкование и
Сапарғалиев F. Қазақстан мемлекеті мен құқығының негіздері.
Өзгерістер мен толықтырулар енгізілген 2-басылым- Алматы:
Атамұра, 1998 ж.
23. Абдукаримова Ж.С. "Бірінші сатыдағы сот ісін жүргізу тәртібі":
оқу әдістемелік құрал — Түркістан, 2006 ж.
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ 3
І-ТАРАУ. АППЕЛЯЦИЯЛЫҚ ІC ЖҮРГІЗУ
1.1. Заңды күшіне енбеген шешімдерге аппеляциялық шағым беру
сатысының мәні мен маңызы
1.2.Аппеляциялық шағым беру мен наразылық құқығы
ІІ-ТАРАУ. АППЕЛЯЦИЯЛЫҚ ШАҒЫМ БЕРУ ҚҰҚЫҒЫНЫҢ СУБЪЕКТІЛЕРІ
2.1. Coт шешіміне шағым беру мерзімі
2.2. Шағым беру құқығының субъектілері
2.3. Coт шешімдерінің күшін жою негізі
2.4. Жеке шағым берумен жеке наразылық келтіру объектісі
2.5. Жеке адамның шағым беруі бойынша сот өндірісі
ҚОРЫТЫНДЫ
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
КІРІСПЕ
Қазақстан Республикасы өз егемендігін алып, жаңа демократиялық елдер қатарына қосылып, өзін әлемге таныту үшін және құқықтық мемлекет екендігін айқындау үшін құрылымы жағынан жаңарту бағытын ұстап келеді.
Мемлекеттің негізі болып табылатын заң жобаларының механизмін жүргізу үшін 1994 жылы 12 ақпанда Президентіміз Н.Ә.Назарбаев Республикада атқарылатын құқықтық реформаның бағдарламасын заң жүзінде бекітті.
Қазақстан Республикасының халқына жолдаған үндеуінде
президент сот органы демократиялық қоғамның ең негізгі бағыты
екенін нақтылап, егемендік алу декларациясында Үкіметтік заң
шығарушы, орындаушы, сот органдарынан тұратын негізгі принциптерін жариялап, соттардың сайланудан тағайындалуға өтетінін стратегиялық шараларын соттық жүйені реформалауда қолдану мақсаты алға қойыдцы.
Мемлекеттің құқықтық жүйесін мемлекеттік және қоғамдық мұдцелерді қорғайтын бұқаралық құқық пен жеке мүддеелерге қызмет етіп, оны қорғауды қамтамасыз ететін жеке құқыққа ауқымды бөліну процесі аясында жұріп жатыр.
Осымен байланысты жеке, қоғамдық және мемлекеттік мүдделерді байыпты үйлестірудің шұғыл қажеттігі сақталып отыр.
Соттар мен сот органдарының құзіреті мен қызметі жоғарыдағы заң актілерімен өзгертіліп, бекітілгеннен кейін сот өндірісіде өзгереді. Қабылданған заң актілеріне сәйкес жоғарғы соттың судьялық алқалық өкілеттігі кеңейіп, аймақтық соттарды, бірінші сот инстанциясының шешіміне шағымданудың апеллияция инстанциясының қажеттілігі туындап отыр.
Елбасының Қазақстан халқына жолдаған дәстүрлі Жолдауында "Біз дәйекті түрде саяси тежемелік пен тепе-теңдіктің үйлестірілген жүйесіне негізделген құқықтық мемлекет құрып, оны нығайта береміз" -- деген болатын.
Азаматтық іс жүргізу өндірісіне апелляциялық азаматтық істердің соттық шешімнің заңдылығын апелляциялық тәртіп бойынша тексеру үшін қажет.
Аппеляциялық инстанцияда шағымдалған немесе наразылық берілген шешімді қайта қарау мақсаты оның заңдылығын және негізділігін тексеру. Бақылау тәртіпте қайта қарауға және жаңадан ашылған мән жайлар бойынша және қайта қарауға айрықша апелляциялық іс жүргізуде заңды күшіне енбеген шешімдер мен ұйғарымдардың заңдылығымен негізділігін тексеру.
Белгілі бір істерді қараудағы соттың жіберген жетіспеушіліктерді көрсете отырып аппеляциялық инстанциядағы сот құқықтың нормаларын дұрыс түсінуге қолдануға ықпал етеді.
Жоғарғы соттың пленумінің қаулысына "Азаматтық істерді кассациялық тәртіпте қайта қарауға тәжірибесі туралы" белгіленеді: кассациялық шағымдар мен наразылықтарды қарай отырып екінші инстанциялық соттар, соттың қаулылардың заңдылығы мен негізділігін тек көре отырып үлкен жұмыс атқарады және азаматтық құқық қатынастарда заңдылықтың нығайтылуына әділеттіктің орнатылуына ықпал етеді.
Жоғарғы соттың шаруашылық істер бойынша алқасының жұмысын қанағаттанғысыз деуге болады. Тек өткен жылдың өзінде Жоғарғы соттың президиумы осы алқаның 25 қаулысын негізсіздігі үшін бұзған.
Осы жоғарыда келтірілген статистикалық мәліметтер негізінде сот жүйесінің екінші сатыдағы өкілеттігі шегінде бұл істердің қаралу тәртібіне тоқталайық.
І-ТАРАУ. АППЕЛЯЦИЯЛЫҚ ІС ЖҮРГІЗУ
1.1. Заңды күшіне енбеген шешімдірге аппеляциялық шағым беру сатысының мәні мен маңызы
Заңды күшіне енбеген сот шешімдеріне шағым беру мен қарсылық көрсету соттын қорғану және соттың заңды, негізді шешімдер шығаруының конституциялық құқықтарының жүзеге асырылуының бірден-бір нақты кепілі болып табылады. Бұл құқық, іс бойынша қандай да бір бұзушылықтың болған, я болмағанына байланысты болмайды. Сонымен бірге, кейбір жағдайларда сот ісінде қателіктер мен кемшіліктерге жол беріліп, соның нәтижесінде заң талаптары бұзылып, заңсыз және негізсіз шешімдер шығарылуына жол беріледі.
Заң, іске қатысушы тұлғаларға шағым беру құқығын береді, ал прокурорға - заңды күшіне енбеген шешімдерге қарсылық білдіру құқығын беріп, оған сот шығарған шешімдердің заңды және негізді екендігін тексеруді екінші сатыдағы соттың қарауына береді.
Шағым беру және қарсылық корсетумен азаматтық іс жүргізудің негізгі сатысы болып табылатын екінші инстанциядағы (аппеляциялық өндіріс) сотта іс қозғалады.
Аппеляция институты - заңды күшіне енбеген сот шешімдерінің заңдылығы мен негізділігін тексеру бойынша екінші инстанциядағы сот қызметін қозғауды реттейтін құқық нормаларының жиынтығы.
Апелляциялық және кассациялық іс жүргізу өзіменен бірге азаматтық іс жүргізудің бір сатысын ұсынады, олардың алдында азаматтық сот ісін жүргізудің мақсаттарымен қатар өздерінің айрықша мақсаттары бар.
Олардың ең басты мақсаты -- заңдық күшіне енбеген сот шешімдерінің заңдылығы мен негізділігін тексеру.
Шағым беруді қарау кезінде екінші инстанциядағы сот, шағымды көрсетілген байланысы болмай, өз бастамасымен сот шешімдерінің заңды және негізділігін тексеруге міндетті. Іс Аппеляциялық жолмен тек Аппеляциялық шағымдардың немесе Аппеляциялық наразылықтын негізінде ғана қаралады.
Екінші инстанция соты істі үш тұрақты судья құрамында қарайды және бірінші инстанция сотының заңды күшіне енбеген үкімнің, шешімінің не ұйғарымының заңдылығы мен негізділігін тексереді. Екінші инстанция соты заңда көрсетілген негіздерге сүйене отырып, шешімінің немесе үкімнің күшін жойған кезде істі қысқартуы, қылмыстық істі қосымша тергеуге жіберуі, сондай-ақ үкімнің немесе шешімнін күші толық жоймай-ақ, оларды белгілі бір шекте өзгертуі мүмкін.
Екінші инстанция соты белгілі бір негізі болған жағдайда шешімнің күшін жойған немесе оларды өзгерткен ретте анықтамада төменгі сот жіберген қателерді көрсетеді, өз шешімін негіздейтін дэледцер келтіреді.
1.2. Аппеляциялық шағым беру мен наразылық құқығы
Сот шешіміне шағым беру және наразылық көрсету құқығына, заңды күшіне енбеген бірінші инстанция шешімін тексеру бойынша іс қозғау құқығына ие болған екінші инстанция құқығы жатады.
Іске қатысушы тұлғаларда шағым беру құқығы пайда болады, наразылық көрсету прокурорларда сот шешімі жарияланған соттан пайда болады. Сондай-ақ заң жүзінде бекітілген мерзім бойынша жүзеге асырылып отырады.
Егер апелляциялық шағым беруге, наразылық білдіруте құқылы тұлға өткен мерзімді қалпына келтіру туралы өтініш берсе, онда мұндай өтініш азаматтық іс жүргізу кодексінде көрсетілген негіздер бойынша қаралуға жатады.
Аппеляциялық сатыдағы соттың шешімі кассациялық тәртіппен шағымдану мерзімі өткеннен кейін бар күшіне енеді.
Шағым беру құқығының объектісі - заңды күшіне енбеген бірінші инстанция сотының шешімі.
Қазақстан Республикасының жоғарғы сотының шешімінен басқа барлық соттардың шешіміне шағым беру мен наразылық көрсетуге болады. Сондай-ақ халық соттарының шешімдеріне мынадай жағым бойынша; сайлаушылар тізімінің дұрыс еместігіне және өкімшілік органдарының қаулылары мен лауазымды тұлғалардың әкімшілік шаралары туралы қаулылары шағым беруге жатпайды. Шағым беру құқығының өзіндік объектісі болып соттың шешімі немесе шешім шығаруға негіз болған нақты мотивтер жатады.
Іс аппеляциялық жолмен тек аппеляциялық шағымдардың немесе аппеляциялық наразылықтын негізінде ғана қаралады.
ІІ-ТАРАУ. АППЕЛЯЦИЯЛЫҚ ШАҒЫМ БЕРУ ҚҰҚЫҒЫНЫҢ СУБЪЕКТІЛЕРІ
2.1. Coт шешіміне шағым беру мерзімі
Қазақстан Республикасының азаматтық іс жүргізу кодексінің 3-бөлім, 40-тарау, 332-бабында көрсетілгендей, сот шешіміне аппелляциялық немесе аппеляциялық шағым жасау кұқығы іске қатысушы тараптар мен басқа да тұлғаларға тиесілі.
Апелляциялық шағымдану құқығы сотталушыға, жеке айыпталушыға, прокурорға, азаматтық талапкерге және азаматтық жауапкерге беріледі. Егер бірінші сатыдағы сот шешімдеріне шағымдану заңдық әрі фактілік негіздер, яғни құқықтарды қолдану және дәлелдерді бағалау мәселелері бойынша жасалған болса, онда аппеляциялық шағымдану тек қана заңдық негіздер бойынша рұқсат етіледі. Наразылық келтіру құқығы істі қарауға қатысушы прокурорға тиесілі. ҚР Бас прокуроры мен оның орынбасарлары және оларға тенестірілген прокурорлар мен олардың орынбасарлары өздерінің құдіреті шегінде істі қарауға қатысуына қарамастан сот шешіміне наразылық келтіруге құқылы.
Өтіп кеткен мерзімді қалпына келтіруден бас тарту туралы судья қаулысына шағым беріліп, наразылық білдірілген жағдайда бірінші сатыдағы сот шағымды, наразылықты іспен бірге апелляциялық сатыдағы сотқа жібереді.
Облыстық прокуратура қабылдаған сот үкімімен келіспей, оның заңсыз болуына байланысты наразылық келтіреді, іс ҚР Жоғарғы сотында қаралып, наразылық қанағаттандырылып, кісі өлтіруге қатысқан қылмыскерлерге 11 жылдан бас бостандық еркінен айыру жазасы тағайындалды.
Қазақстан Республикасының Азаматтық іс жүргізу кодексінің 3-бөлімі, 40-тарау, 334-бабында былай деп көрсетілген: шағымдар, наразылықтар шешім, қаулы шығарған сот арқылы беріледі. Шағым, наразылық сот тұпкілікті түрде шешім шығарғаннан кейін он бес күн ішінде берілуі (келтірілуі) мүмкін.
АІЖК-нің 334 бап апелляциялық шағымдар, наразылық беру тәртібі мен мерзімдері:
Шағымдар, наразылықтар шешім, қаулы шығарған сот арқылы беріледі. Тікелей апелляциялық сатыларға келіп түскен шағымдар, наразылықтар осы Кодекстің осы бабы екінші бөлігінің және 338 бабының талаптарын орындау үшін шешім шығарған сотқа жіберілуі тиіс.
Істі қайта қарау кезінде шығарылған шешімге жалпы төртіппен шағым жасалуы, наразылық келтірілуі мүмкін.
2.2. Шағым беру құқығының субъектілері
Сот шешіміне Аппеляциялық шағым жасау құқығы іске қатысушы тараптар мен басқа да тұлғаларға тиісті.
ҚР Бас прокуроры мен оның орынбасарлары, облыс прокурорлары және оларға теңестірілген прокурорлар мен олардың орынбасарлары және т.б. өздерінің құдіреті және де істі қарауға қатысуына қарамастан сот шешіміне наразылық келтіруге құқылы. Іске қатысуға тартылмаған, бірақ сот құқықтары мен міндеттері жөнінде шешім қабылдаған тұлғаларға апелляциялық және Аппеляциялық шағым беруге құқылы.
Процеске қатысушылардың олардың белгіленген мерзімдерді берген шағымды немесе наразылықты өзгерту немесе толықтыру құқығы сот отырысы басталғанға дейін іске асырылуы мүмкін.
Аппеляциялық шағым беру көп жағдайда аудандық прокурорлар мен оның орынбасарларына шағым жасалуы, наразылық келтірілуі мүмкін, өйткені азаматтық істерді бірінші инстанция бойынша негізінен аудандық (қалалық) соттар қарайды. Екінші инстанция сотында наразылықты жоғарғы тұрған прокурор, оның орынбасарлары қолдайды.
Аппеляциялық шағым беруге (наразылық келтіруге) мынадай талаптар қойылады:
шағым беру жазбаша түрде берілуі тиіс және
шағымданушының аса тиімді беріледі;
шағым беру (наразылық) мазмұны;
шағым жасалатын немесе наразылық келтіретін шешім
және ол шешімді шығарған соттың атауы;
шағым жасайтын немесе наразылық келтіретін тұлғаның аты- жөні;
шағым жасайтын немесе наразылық келтіретін тұлғаның
шағымды немесе наразылықты толық немесе бөлігінде
келтіретін және қандай өзгерістер енгізуді талап ететіндігін
көрсету;
істі қараудың дұрыс еместігін көрсету;
шағымға немесе наразылыққа қоса тіркелген құжаттардың
тізімі.
Сотталған адам қорғаушысының апелляциялық шағымын қайтарып алған және істі қарау үшін басқа негіздер болмаған жағдайда қорғаушысының шағымы бойынша қозғалған апелляциялық өндіріс қысқартылады.
Шағымды, наразылықты беру (келтіру) күні және шағым, наразылық беретін (келтіретін) адамның қолы болуы тиіс. Шағымға мемлекеттік баж төленгендігін растайтын құжаттар да қоса тіркеледі. Өкіл берген шағымға сенімхат немесе іске осындай өкілеттік болмаса, өкілдің өкілеттігін растайтын өзге де құжат қоса тіркелуі тиіс.
Аппеляциялық шағым берген (келтірілген) тұлға олардың көшірмелерін сотқа іске қатысушы тұлғалардың санына қарай, ал қажеттілік туғанда-шағымға, наразылыққа тіркелген жазбаша материалдардың көшірмесін сотқа береді.
Заңды тұлғалар, заңды тұлғалар құрметті кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыратын азаматтар тараптар болып табылатын дауларды қарау кезінде шығарылған аудандық және оларға теңестірілген соттардың шешімдеріне апелляциялық тәртіппен, талаптын құны бес мың айлық есептік көрсеткіштен аспайтын жағдайда облыстық және оған теңестірілген соттарга шағым жасалуы, наразылық келтірілуі мүмкін.
Аппеляциялық тәртіппен:
аппелляциялық тәртіп пен қарауға жата алатын аудандық және
оларға теңестірілген соттардың шешімдеріне областық және оған
теңестірілген соттардың сот алқасына;
облыстық соттардың бірінші және апелляциялық сатыларындағы
шешімдеріне - Қазақстан Республикасы Жоғарғы соттының сот
алқасы;
Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының Төралқасына шағым
жасалуы, наразылық келтірілуі мүмкін;
Шағым беру мен наразылық келтіру шешім шығарған сот арқылы беріледі. Бұл ереженің маңызы зор, осының арқасында іс бойынша қосымша шағым болмайды, шағым берушінің екінші инстанцияның орналасқан жеріне баруы шарт емес, құжаттардың көшірмесі қажет етілмейді. Бірақта заң бойынша екінші инстанцияіа тікелей шағым беруі, наразылық келтіруіне болады.
Шағым беру мүддеелі адамның өзінің жеке, пошта арқылы немесе өкіл арқылы беруіне болады.
Шағымды қабылдай отырып судья, шағым берушінің шағымдану құқығының субьектісі екендігін, оның шағым беруге құқығының бар жоғының тексереді, сондай-ақ соттың шешіміне шағымдалуға негіз бар жоғын, шағым беру мезгілінің сақталғандығын, шағымда барлық қажетті мәліметтер бар ма, мемлекеттік баж салығының төленгендігін, шағымға басқа да құжаттардың көшірмесі тіркелгендігін тексереді.
Аппеляциялық шағым немесе наразылық судьяның қаулысымен оларды берген (келтірген) тұлғаға мына жағдайларда:
1) шағымды, наразылықты қозғалыссыз қалдыру туралы судьяның қаулыдағы нұсқаулары белгіленген мерзімде орындалмағанда;
2) егер шағымдану немесе наразылық келтіру мерзімі өтіп кетсе және
шағымда немесе наразылықта оны қалпына келтіру туралы өтініш
болмаса немесе оны қалпына келтіруден бас тартылған жағдайда;
3) егер шағымды немесе наразылықты апелляциялық немесе
Аппеляциялық шағым немесе наразылық беруге (келтіруге) құқығы
жоқ тұлға берсе (келтірсе) қайтарылады;
Мерзімінде берілген Аппеляциялық шағымды немесе наразылықты алғаннан кейін судья:
- шағымның, наразылықтың және оған қоса тіркелген жазбаша дәлелдемелердің көшірмелерін келесі күні кешіктермей іске қатысушы адамдарға жіберуге, шағымдануға, наразылық келтіруге белгіленген мерзім өткеннен кейін істі Аппеляциялық сотына жіберуге міндетті.
Аппеляциялық шағымдануға, наразылық келтіруге белгіленген мерзім өткенге дейін істі соттан ешісім талап ете алмайды. Іске қатысушы тұлғалар сотта іс-материялдарымен, сондай-ақ келіп түскен шағымдармен және оларға білдірілген қарсылықтары мен танысуға құқылы.
АІЖК-не сәйкес істі қарау күні туралы, оған қатысушылар жоғарғы сот хабарлайды.
Аппеляциялық тәртіппен қаралатын істің каралатын мерзімі туралы үш күн бұрын хабарлану ілінеді. Істің қаралу мерзімі мен орны туралы хабарландыру тәртібі бұзылған жағдайда Аппеляциялық айқындама берілмейді.
Іске қатысушы тұлғалар шағымға түсініктеме беруге құқығы бар. Қажет болған жағдайда халық ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
КІРІСПЕ 3
І-ТАРАУ. АППЕЛЯЦИЯЛЫҚ ІC ЖҮРГІЗУ
1.1. Заңды күшіне енбеген шешімдерге аппеляциялық шағым беру
сатысының мәні мен маңызы
1.2.Аппеляциялық шағым беру мен наразылық құқығы
ІІ-ТАРАУ. АППЕЛЯЦИЯЛЫҚ ШАҒЫМ БЕРУ ҚҰҚЫҒЫНЫҢ СУБЪЕКТІЛЕРІ
2.1. Coт шешіміне шағым беру мерзімі
2.2. Шағым беру құқығының субъектілері
2.3. Coт шешімдерінің күшін жою негізі
2.4. Жеке шағым берумен жеке наразылық келтіру объектісі
2.5. Жеке адамның шағым беруі бойынша сот өндірісі
ҚОРЫТЫНДЫ
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
КІРІСПЕ
Қазақстан Республикасы өз егемендігін алып, жаңа демократиялық елдер қатарына қосылып, өзін әлемге таныту үшін және құқықтық мемлекет екендігін айқындау үшін құрылымы жағынан жаңарту бағытын ұстап келеді.
Мемлекеттің негізі болып табылатын заң жобаларының механизмін жүргізу үшін 1994 жылы 12 ақпанда Президентіміз Н.Ә.Назарбаев Республикада атқарылатын құқықтық реформаның бағдарламасын заң жүзінде бекітті.
Қазақстан Республикасының халқына жолдаған үндеуінде
президент сот органы демократиялық қоғамның ең негізгі бағыты
екенін нақтылап, егемендік алу декларациясында Үкіметтік заң
шығарушы, орындаушы, сот органдарынан тұратын негізгі принциптерін жариялап, соттардың сайланудан тағайындалуға өтетінін стратегиялық шараларын соттық жүйені реформалауда қолдану мақсаты алға қойыдцы.
Мемлекеттің құқықтық жүйесін мемлекеттік және қоғамдық мұдцелерді қорғайтын бұқаралық құқық пен жеке мүддеелерге қызмет етіп, оны қорғауды қамтамасыз ететін жеке құқыққа ауқымды бөліну процесі аясында жұріп жатыр.
Осымен байланысты жеке, қоғамдық және мемлекеттік мүдделерді байыпты үйлестірудің шұғыл қажеттігі сақталып отыр.
Соттар мен сот органдарының құзіреті мен қызметі жоғарыдағы заң актілерімен өзгертіліп, бекітілгеннен кейін сот өндірісіде өзгереді. Қабылданған заң актілеріне сәйкес жоғарғы соттың судьялық алқалық өкілеттігі кеңейіп, аймақтық соттарды, бірінші сот инстанциясының шешіміне шағымданудың апеллияция инстанциясының қажеттілігі туындап отыр.
Елбасының Қазақстан халқына жолдаған дәстүрлі Жолдауында "Біз дәйекті түрде саяси тежемелік пен тепе-теңдіктің үйлестірілген жүйесіне негізделген құқықтық мемлекет құрып, оны нығайта береміз" -- деген болатын.
Азаматтық іс жүргізу өндірісіне апелляциялық азаматтық істердің соттық шешімнің заңдылығын апелляциялық тәртіп бойынша тексеру үшін қажет.
Аппеляциялық инстанцияда шағымдалған немесе наразылық берілген шешімді қайта қарау мақсаты оның заңдылығын және негізділігін тексеру. Бақылау тәртіпте қайта қарауға және жаңадан ашылған мән жайлар бойынша және қайта қарауға айрықша апелляциялық іс жүргізуде заңды күшіне енбеген шешімдер мен ұйғарымдардың заңдылығымен негізділігін тексеру.
Белгілі бір істерді қараудағы соттың жіберген жетіспеушіліктерді көрсете отырып аппеляциялық инстанциядағы сот құқықтың нормаларын дұрыс түсінуге қолдануға ықпал етеді.
Жоғарғы соттың пленумінің қаулысына "Азаматтық істерді кассациялық тәртіпте қайта қарауға тәжірибесі туралы" белгіленеді: кассациялық шағымдар мен наразылықтарды қарай отырып екінші инстанциялық соттар, соттың қаулылардың заңдылығы мен негізділігін тек көре отырып үлкен жұмыс атқарады және азаматтық құқық қатынастарда заңдылықтың нығайтылуына әділеттіктің орнатылуына ықпал етеді.
Жоғарғы соттың шаруашылық істер бойынша алқасының жұмысын қанағаттанғысыз деуге болады. Тек өткен жылдың өзінде Жоғарғы соттың президиумы осы алқаның 25 қаулысын негізсіздігі үшін бұзған.
Осы жоғарыда келтірілген статистикалық мәліметтер негізінде сот жүйесінің екінші сатыдағы өкілеттігі шегінде бұл істердің қаралу тәртібіне тоқталайық.
І-ТАРАУ. АППЕЛЯЦИЯЛЫҚ ІС ЖҮРГІЗУ
1.1. Заңды күшіне енбеген шешімдірге аппеляциялық шағым беру сатысының мәні мен маңызы
Заңды күшіне енбеген сот шешімдеріне шағым беру мен қарсылық көрсету соттын қорғану және соттың заңды, негізді шешімдер шығаруының конституциялық құқықтарының жүзеге асырылуының бірден-бір нақты кепілі болып табылады. Бұл құқық, іс бойынша қандай да бір бұзушылықтың болған, я болмағанына байланысты болмайды. Сонымен бірге, кейбір жағдайларда сот ісінде қателіктер мен кемшіліктерге жол беріліп, соның нәтижесінде заң талаптары бұзылып, заңсыз және негізсіз шешімдер шығарылуына жол беріледі.
Заң, іске қатысушы тұлғаларға шағым беру құқығын береді, ал прокурорға - заңды күшіне енбеген шешімдерге қарсылық білдіру құқығын беріп, оған сот шығарған шешімдердің заңды және негізді екендігін тексеруді екінші сатыдағы соттың қарауына береді.
Шағым беру және қарсылық корсетумен азаматтық іс жүргізудің негізгі сатысы болып табылатын екінші инстанциядағы (аппеляциялық өндіріс) сотта іс қозғалады.
Аппеляция институты - заңды күшіне енбеген сот шешімдерінің заңдылығы мен негізділігін тексеру бойынша екінші инстанциядағы сот қызметін қозғауды реттейтін құқық нормаларының жиынтығы.
Апелляциялық және кассациялық іс жүргізу өзіменен бірге азаматтық іс жүргізудің бір сатысын ұсынады, олардың алдында азаматтық сот ісін жүргізудің мақсаттарымен қатар өздерінің айрықша мақсаттары бар.
Олардың ең басты мақсаты -- заңдық күшіне енбеген сот шешімдерінің заңдылығы мен негізділігін тексеру.
Шағым беруді қарау кезінде екінші инстанциядағы сот, шағымды көрсетілген байланысы болмай, өз бастамасымен сот шешімдерінің заңды және негізділігін тексеруге міндетті. Іс Аппеляциялық жолмен тек Аппеляциялық шағымдардың немесе Аппеляциялық наразылықтын негізінде ғана қаралады.
Екінші инстанция соты істі үш тұрақты судья құрамында қарайды және бірінші инстанция сотының заңды күшіне енбеген үкімнің, шешімінің не ұйғарымының заңдылығы мен негізділігін тексереді. Екінші инстанция соты заңда көрсетілген негіздерге сүйене отырып, шешімінің немесе үкімнің күшін жойған кезде істі қысқартуы, қылмыстық істі қосымша тергеуге жіберуі, сондай-ақ үкімнің немесе шешімнін күші толық жоймай-ақ, оларды белгілі бір шекте өзгертуі мүмкін.
Екінші инстанция соты белгілі бір негізі болған жағдайда шешімнің күшін жойған немесе оларды өзгерткен ретте анықтамада төменгі сот жіберген қателерді көрсетеді, өз шешімін негіздейтін дэледцер келтіреді.
1.2. Аппеляциялық шағым беру мен наразылық құқығы
Сот шешіміне шағым беру және наразылық көрсету құқығына, заңды күшіне енбеген бірінші инстанция шешімін тексеру бойынша іс қозғау құқығына ие болған екінші инстанция құқығы жатады.
Іске қатысушы тұлғаларда шағым беру құқығы пайда болады, наразылық көрсету прокурорларда сот шешімі жарияланған соттан пайда болады. Сондай-ақ заң жүзінде бекітілген мерзім бойынша жүзеге асырылып отырады.
Егер апелляциялық шағым беруге, наразылық білдіруте құқылы тұлға өткен мерзімді қалпына келтіру туралы өтініш берсе, онда мұндай өтініш азаматтық іс жүргізу кодексінде көрсетілген негіздер бойынша қаралуға жатады.
Аппеляциялық сатыдағы соттың шешімі кассациялық тәртіппен шағымдану мерзімі өткеннен кейін бар күшіне енеді.
Шағым беру құқығының объектісі - заңды күшіне енбеген бірінші инстанция сотының шешімі.
Қазақстан Республикасының жоғарғы сотының шешімінен басқа барлық соттардың шешіміне шағым беру мен наразылық көрсетуге болады. Сондай-ақ халық соттарының шешімдеріне мынадай жағым бойынша; сайлаушылар тізімінің дұрыс еместігіне және өкімшілік органдарының қаулылары мен лауазымды тұлғалардың әкімшілік шаралары туралы қаулылары шағым беруге жатпайды. Шағым беру құқығының өзіндік объектісі болып соттың шешімі немесе шешім шығаруға негіз болған нақты мотивтер жатады.
Іс аппеляциялық жолмен тек аппеляциялық шағымдардың немесе аппеляциялық наразылықтын негізінде ғана қаралады.
ІІ-ТАРАУ. АППЕЛЯЦИЯЛЫҚ ШАҒЫМ БЕРУ ҚҰҚЫҒЫНЫҢ СУБЪЕКТІЛЕРІ
2.1. Coт шешіміне шағым беру мерзімі
Қазақстан Республикасының азаматтық іс жүргізу кодексінің 3-бөлім, 40-тарау, 332-бабында көрсетілгендей, сот шешіміне аппелляциялық немесе аппеляциялық шағым жасау кұқығы іске қатысушы тараптар мен басқа да тұлғаларға тиесілі.
Апелляциялық шағымдану құқығы сотталушыға, жеке айыпталушыға, прокурорға, азаматтық талапкерге және азаматтық жауапкерге беріледі. Егер бірінші сатыдағы сот шешімдеріне шағымдану заңдық әрі фактілік негіздер, яғни құқықтарды қолдану және дәлелдерді бағалау мәселелері бойынша жасалған болса, онда аппеляциялық шағымдану тек қана заңдық негіздер бойынша рұқсат етіледі. Наразылық келтіру құқығы істі қарауға қатысушы прокурорға тиесілі. ҚР Бас прокуроры мен оның орынбасарлары және оларға тенестірілген прокурорлар мен олардың орынбасарлары өздерінің құдіреті шегінде істі қарауға қатысуына қарамастан сот шешіміне наразылық келтіруге құқылы.
Өтіп кеткен мерзімді қалпына келтіруден бас тарту туралы судья қаулысына шағым беріліп, наразылық білдірілген жағдайда бірінші сатыдағы сот шағымды, наразылықты іспен бірге апелляциялық сатыдағы сотқа жібереді.
Облыстық прокуратура қабылдаған сот үкімімен келіспей, оның заңсыз болуына байланысты наразылық келтіреді, іс ҚР Жоғарғы сотында қаралып, наразылық қанағаттандырылып, кісі өлтіруге қатысқан қылмыскерлерге 11 жылдан бас бостандық еркінен айыру жазасы тағайындалды.
Қазақстан Республикасының Азаматтық іс жүргізу кодексінің 3-бөлімі, 40-тарау, 334-бабында былай деп көрсетілген: шағымдар, наразылықтар шешім, қаулы шығарған сот арқылы беріледі. Шағым, наразылық сот тұпкілікті түрде шешім шығарғаннан кейін он бес күн ішінде берілуі (келтірілуі) мүмкін.
АІЖК-нің 334 бап апелляциялық шағымдар, наразылық беру тәртібі мен мерзімдері:
Шағымдар, наразылықтар шешім, қаулы шығарған сот арқылы беріледі. Тікелей апелляциялық сатыларға келіп түскен шағымдар, наразылықтар осы Кодекстің осы бабы екінші бөлігінің және 338 бабының талаптарын орындау үшін шешім шығарған сотқа жіберілуі тиіс.
Істі қайта қарау кезінде шығарылған шешімге жалпы төртіппен шағым жасалуы, наразылық келтірілуі мүмкін.
2.2. Шағым беру құқығының субъектілері
Сот шешіміне Аппеляциялық шағым жасау құқығы іске қатысушы тараптар мен басқа да тұлғаларға тиісті.
ҚР Бас прокуроры мен оның орынбасарлары, облыс прокурорлары және оларға теңестірілген прокурорлар мен олардың орынбасарлары және т.б. өздерінің құдіреті және де істі қарауға қатысуына қарамастан сот шешіміне наразылық келтіруге құқылы. Іске қатысуға тартылмаған, бірақ сот құқықтары мен міндеттері жөнінде шешім қабылдаған тұлғаларға апелляциялық және Аппеляциялық шағым беруге құқылы.
Процеске қатысушылардың олардың белгіленген мерзімдерді берген шағымды немесе наразылықты өзгерту немесе толықтыру құқығы сот отырысы басталғанға дейін іске асырылуы мүмкін.
Аппеляциялық шағым беру көп жағдайда аудандық прокурорлар мен оның орынбасарларына шағым жасалуы, наразылық келтірілуі мүмкін, өйткені азаматтық істерді бірінші инстанция бойынша негізінен аудандық (қалалық) соттар қарайды. Екінші инстанция сотында наразылықты жоғарғы тұрған прокурор, оның орынбасарлары қолдайды.
Аппеляциялық шағым беруге (наразылық келтіруге) мынадай талаптар қойылады:
шағым беру жазбаша түрде берілуі тиіс және
шағымданушының аса тиімді беріледі;
шағым беру (наразылық) мазмұны;
шағым жасалатын немесе наразылық келтіретін шешім
және ол шешімді шығарған соттың атауы;
шағым жасайтын немесе наразылық келтіретін тұлғаның аты- жөні;
шағым жасайтын немесе наразылық келтіретін тұлғаның
шағымды немесе наразылықты толық немесе бөлігінде
келтіретін және қандай өзгерістер енгізуді талап ететіндігін
көрсету;
істі қараудың дұрыс еместігін көрсету;
шағымға немесе наразылыққа қоса тіркелген құжаттардың
тізімі.
Сотталған адам қорғаушысының апелляциялық шағымын қайтарып алған және істі қарау үшін басқа негіздер болмаған жағдайда қорғаушысының шағымы бойынша қозғалған апелляциялық өндіріс қысқартылады.
Шағымды, наразылықты беру (келтіру) күні және шағым, наразылық беретін (келтіретін) адамның қолы болуы тиіс. Шағымға мемлекеттік баж төленгендігін растайтын құжаттар да қоса тіркеледі. Өкіл берген шағымға сенімхат немесе іске осындай өкілеттік болмаса, өкілдің өкілеттігін растайтын өзге де құжат қоса тіркелуі тиіс.
Аппеляциялық шағым берген (келтірілген) тұлға олардың көшірмелерін сотқа іске қатысушы тұлғалардың санына қарай, ал қажеттілік туғанда-шағымға, наразылыққа тіркелген жазбаша материалдардың көшірмесін сотқа береді.
Заңды тұлғалар, заңды тұлғалар құрметті кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыратын азаматтар тараптар болып табылатын дауларды қарау кезінде шығарылған аудандық және оларға теңестірілген соттардың шешімдеріне апелляциялық тәртіппен, талаптын құны бес мың айлық есептік көрсеткіштен аспайтын жағдайда облыстық және оған теңестірілген соттарга шағым жасалуы, наразылық келтірілуі мүмкін.
Аппеляциялық тәртіппен:
аппелляциялық тәртіп пен қарауға жата алатын аудандық және
оларға теңестірілген соттардың шешімдеріне областық және оған
теңестірілген соттардың сот алқасына;
облыстық соттардың бірінші және апелляциялық сатыларындағы
шешімдеріне - Қазақстан Республикасы Жоғарғы соттының сот
алқасы;
Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының Төралқасына шағым
жасалуы, наразылық келтірілуі мүмкін;
Шағым беру мен наразылық келтіру шешім шығарған сот арқылы беріледі. Бұл ереженің маңызы зор, осының арқасында іс бойынша қосымша шағым болмайды, шағым берушінің екінші инстанцияның орналасқан жеріне баруы шарт емес, құжаттардың көшірмесі қажет етілмейді. Бірақта заң бойынша екінші инстанцияіа тікелей шағым беруі, наразылық келтіруіне болады.
Шағым беру мүддеелі адамның өзінің жеке, пошта арқылы немесе өкіл арқылы беруіне болады.
Шағымды қабылдай отырып судья, шағым берушінің шағымдану құқығының субьектісі екендігін, оның шағым беруге құқығының бар жоғының тексереді, сондай-ақ соттың шешіміне шағымдалуға негіз бар жоғын, шағым беру мезгілінің сақталғандығын, шағымда барлық қажетті мәліметтер бар ма, мемлекеттік баж салығының төленгендігін, шағымға басқа да құжаттардың көшірмесі тіркелгендігін тексереді.
Аппеляциялық шағым немесе наразылық судьяның қаулысымен оларды берген (келтірген) тұлғаға мына жағдайларда:
1) шағымды, наразылықты қозғалыссыз қалдыру туралы судьяның қаулыдағы нұсқаулары белгіленген мерзімде орындалмағанда;
2) егер шағымдану немесе наразылық келтіру мерзімі өтіп кетсе және
шағымда немесе наразылықта оны қалпына келтіру туралы өтініш
болмаса немесе оны қалпына келтіруден бас тартылған жағдайда;
3) егер шағымды немесе наразылықты апелляциялық немесе
Аппеляциялық шағым немесе наразылық беруге (келтіруге) құқығы
жоқ тұлға берсе (келтірсе) қайтарылады;
Мерзімінде берілген Аппеляциялық шағымды немесе наразылықты алғаннан кейін судья:
- шағымның, наразылықтың және оған қоса тіркелген жазбаша дәлелдемелердің көшірмелерін келесі күні кешіктермей іске қатысушы адамдарға жіберуге, шағымдануға, наразылық келтіруге белгіленген мерзім өткеннен кейін істі Аппеляциялық сотына жіберуге міндетті.
Аппеляциялық шағымдануға, наразылық келтіруге белгіленген мерзім өткенге дейін істі соттан ешісім талап ете алмайды. Іске қатысушы тұлғалар сотта іс-материялдарымен, сондай-ақ келіп түскен шағымдармен және оларға білдірілген қарсылықтары мен танысуға құқылы.
АІЖК-не сәйкес істі қарау күні туралы, оған қатысушылар жоғарғы сот хабарлайды.
Аппеляциялық тәртіппен қаралатын істің каралатын мерзімі туралы үш күн бұрын хабарлану ілінеді. Істің қаралу мерзімі мен орны туралы хабарландыру тәртібі бұзылған жағдайда Аппеляциялық айқындама берілмейді.
Іске қатысушы тұлғалар шағымға түсініктеме беруге құқығы бар. Қажет болған жағдайда халық ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz