«КІРІСПЕ. ИНФОРМАТИКА ПӘНІ, ОБЪЕКТІЛЕРІ ЖӘНЕ ОНЫҢ ҚҰРАЙТЫН БӨЛІМДЕРІ.ЕСЕПТЕУ ЖҮЙЕЛЕРІ»

1. Информатика анықтамасы, пәні және нысаны, құрайтын бөлімдері.
2. Ақпарат анықтамасы, түрлері және қасиеттері.
3. Ақпараттық процестер.
4. Ақпарат түсінігі: Ақпарат көлемін анықтау, негізгі өлшем бірліктері.
5. Санау жүйелері, олардың түрлері. Сандарды бір санау жүйесінен басқаңа аудару.

Информатика — бұл ақпараттың қасиеттерін және оны жинақтау, көрсету, өңдеу мен тасымалдау тәсілдерін зерттейтін ғылым. Информатикада негізгі үш бағытты анықтайды: теориялық, практикалық және техникалық. Олар ақпарат теориясымен, алгоритмдер теориясымен, математикалық логикамен және комбинаторлық талдаумен байлансты информатиканың теориялық сұрақтарын; программалау мен қолданбалы бағдарламаларды қолданумен байланысты практикалық сұрақтарды; ақпаратты өңдеудің техникалық құралдарын жобалауды, құрастыруды және қолдануды зерттейді.
Оның басты бағыттары:
• есептеу жүйелерін мен программалық қамтамасыз етуді құрастыру;
• ақпаратты тасымалдау, қабылдау, түрлендіру және сақтаумен байланысты процесстерді зерттейтін ақпарат теоpиясы;
• математикалық модельдеу, есептеу және қолданбалы математика әдістері, оларды білімдердің түрлі салаларындағы зерттеулерде қолдану;
• адамның интеллектуалды қызметіндегі логикалық және аналитикалық ойлау әдістерін (логикалық шешім, оқу, визуалды қабылдау, ойындар, т.б.) модельдейтін жасанды интеллект әдістері;
• түрлі сипаттағы күрделі мәселелер бойынша шешімдерді дайындау және дәлелдеу үшін қолданылатын әдістемелік құралдарды зерттейтін жүйелік талдау;
• биологиялық жүйелердегі ақпараттық процесстерді зерттейтін биоинформатика;
• қоғамды ақпараттандыру процесстерін зерттейтін әлеуметтік информатика;
• машиналық графика әдістері, анимация, мультимедиа тәсілдері;
• телекоммуникациялық жүйелер мен желілер, сонымен қатар, барлық адамзатты бірыңғай ақпараттық жиынтыққа біріктіретін глобальды компьютерлік желілер;
• өндірісті, ғылымды, білім беруді, медицинаны, сауданы, ауыл шаруашылығын және барлық басқа шаруашылық және қоғамдық қызметтерді қамтитын түрлі қосымшалар.

1. Информатика: учебник для 10 – 11 классов общеобразовательной школы. Базовый курс / Н. Ермеков, Н. Стифутина, В. Криворучко, Л. Кафтункина. Алматы: Атамұра, 2003 – 432 с.
2. Гельман В.Я. Медицинская информатика: практикум (2-е изд.). – СПб: Питер, 2002. – 480 с.
3. 30 уроков по информатике. Экспериментальный учебник для старших классов общеобразовательных школ / Балафанов Е.К., Бурибаев Б., Даулеткулов А.Б. – Алматы: 1999 – 443с.: ил.
4. Информатика. Базовый курс / Симонович В.Б. и др. – СПб: Пит2001- 640с.

Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 12 бет
Таңдаулыға:

Ф КГМУ 43-0602
ИП №6 УМС при КазГМА
от 14 июня 2007 г.

ҚАРАҒАНДЫ МЕМЛЕКЕТТІК МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ

Медициналық биофизика және информатика кафедрасы

ПРАКТИКАЛЫҚ САБАҚТАРҒА АРНАЛҒАН ӘДІСТЕМЕЛІК ҰСЫНЫС

Тақырыбы: Кіріспе. Информатика пәні, объектілері және оның құрайтын
бөлімдері.Есептеу жүйелері

Мамандғы: 5B060700 Биология
Пән: ООDОO5 Inf 1105 ИНФОРМАТИКА
КУРС: І
Құрастырушы: аға оқытушы Омарбекова Н.К

Қарағанды, 2013

Кафедра мәжілісінде талқыланып және бекітілген
№ ____ Хаттама __________ 2010
Кафедра меңгерушісі ________________ Койчубеков Б. К.
ТАҚЫРЫБЫ: Кіріспе. Информатика пәні, объектілері және
оның құрайтын бөлімдері.Есептеу жүйелері

МАҚСАТЫ: Информатикамен ғылым ретінде танысу, ақпарат түрлері мен
қасиеттерімен, санау жүйелерімен танысу.

ОҚЫТУ МАҚСАТЫ:
Тақырыпты оқу нәтижесінде студент:
• Информатика пәнін және нысанын білу керек;
• Информатиканы құрайтын бөлімдерін білу керек;
• Ақпарат анықтамасын білу керек;
• Ақпараттың түрлерін және қасиеттерін, оны көрсету тәсілдерін білу
керек;
• Ақпараттың өлшем бірліктерін білу керек;
• Санау жүйелерінің түрлерін білу керек;
• Сандарды бір санау жүйесінен басқа санау жүйесіне аударуды істей
білу керек;
• Ақпараттың көлемін анықтауды істей білу керек.

ТАҚЫРЫПТЫҢ НЕГІЗГІ СҰРАҚТАРЫ:
• Информатика анықтамасы, пәні және нысаны, құрайтын бөлімдері.
• Ақпарат анықтамасы, түрлері және қасиеттері.
• Ақпараттық процестер.
• Ақпарат түсінігі: Ақпарат көлемін анықтау, негізгі өлшем
бірліктері.
• Санау жүйелері, олардың түрлері. Сандарды бір санау жүйесінен
басқаңа аудару.

БІЛІМ БЕРУДІҢ ЖӘНЕ ОҚЫТУДЫҢ ӘДІСТЕРІ:
Сұхбат.
Сабақтақырыбы бойынша материалды талдау. Мысалдарды бірлесіп шығару. (1
Қосымша)

ӘДЕБИЕТТЕР:
1. Информатика: учебник для 10 – 11 классов общеобразовательной школы.
Базовый курс Н. Ермеков, Н. Стифутина, В. Криворучко, Л.
Кафтункина. Алматы: Атамұра, 2003 – 432 с.
2. Гельман В.Я. Медицинская информатика: практикум (2-е изд.). – СПб:
Питер, 2002. – 480 с.
3. 30 уроков по информатике. Экспериментальный учебник для старших
классов общеобразовательных школ Балафанов Е.К., Бурибаев Б.,
Даулеткулов А.Б. – Алматы: 1999 – 443с.: ил.
4. Информатика. Базовый курс Симонович В.Б. и др. – СПб: Пит2001-
640с.

БАҚЫЛАУ:

I. Білімдердің бастапқы деңгейінің тест-бақылауы.

II. Келесі сұрақтар бойынша сұрау:

1. Информатиканың ғылым ретінде анықтамасы;
2. Информатиканы қандай бөлімдері құрайды?
3. Информатиканың пәні не болып табылады?
4. Информатиканың нысаны не болып табылады?
5. Ақпарат дегеніміз не?
6. Ақпарат түрлерін атаңыз, оларға сипаттама беріңіз.
7. Ақпарат қасиеттерін атаңыз, оларға сипаттама беріңіз.
8. Ақпараттық процесстер дегеніміз не, олар қандай негізгі түрлерге
бөлінеді?
9. Ақпарат көлемі дегеніміз не?
10. Ақпарат өлшем бірліктерін атаңыз?
11. Алфавит дегеніміз не, алфавиттің қандай түрлерін білесіз?
12. Код анықтамасы. Кодтау дегеніміз не?
13. Санау жүйесі дегеніміз не? Санау жүйесінің қандай түрлері бар?
14. Сандарды бір санау жүйесінен басқа санау жүйесіне аудару
тәсілдері.

III. Есептерді шығару.

1. "Қарағанды мемлекеттік медицина академиясы" хабарламасының ақпраттық
көлемі қанша. Бір символ бір байтпен кодталады және крші сөздер бір
пробелмен ажыратылады.
2. 12288 биттен тұратын хабарламада неше Кб болады?
3. Хаттың 2 беті бар, әр бетте – 25 жол, әр жолда – 40 символ. Хаттағы
ақпараттың көлемін анықтаңыз.
4. Төрт, сегіз символдан тұратын екілік қатарлардың барлық саны қанша.
5. Келесі сандарды ондық санау жүйесінен екілік санау жүйесіне аударыңыз:
345, 501, 315, 268, 112.
6. Келесі сандарды екілік санау жүйесінен ондық санау жүйесіне аударыңыз:
1111111, 1010001, 11100101, 110000111, 111110011.

IV. Тест-бақылау.

1 Қосымша

ИНФОРМАТИКА ТҮСІНІГІ

Информатика — бұл ақпараттың қасиеттерін және оны жинақтау, көрсету,
өңдеу мен тасымалдау тәсілдерін зерттейтін ғылым. Информатикада негізгі үш
бағытты анықтайды: теориялық, практикалық және техникалық. Олар ақпарат
теориясымен, алгоритмдер теориясымен, математикалық логикамен және
комбинаторлық талдаумен байлансты информатиканың теориялық сұрақтарын;
программалау мен қолданбалы бағдарламаларды қолданумен байланысты
практикалық сұрақтарды; ақпаратты өңдеудің техникалық құралдарын жобалауды,
құрастыруды және қолдануды зерттейді.
Оның басты бағыттары:
• есептеу жүйелерін мен программалық қамтамасыз етуді құрастыру;
• ақпаратты тасымалдау, қабылдау, түрлендіру және сақтаумен байланысты
процесстерді зерттейтін ақпарат теоpиясы;
• математикалық модельдеу, есептеу және қолданбалы математика әдістері,
оларды білімдердің түрлі салаларындағы зерттеулерде қолдану;
• адамның интеллектуалды қызметіндегі логикалық және аналитикалық ойлау
әдістерін (логикалық шешім, оқу, визуалды қабылдау, ойындар, т.б.)
модельдейтін жасанды интеллект әдістері;
• түрлі сипаттағы күрделі мәселелер бойынша шешімдерді дайындау және
дәлелдеу үшін қолданылатын әдістемелік құралдарды зерттейтін жүйелік
талдау;
• биологиялық жүйелердегі ақпараттық процесстерді зерттейтін
биоинформатика;
• қоғамды ақпараттандыру процесстерін зерттейтін әлеуметтік информатика;

• машиналық графика әдістері, анимация, мультимедиа тәсілдері;
• телекоммуникациялық жүйелер мен желілер, сонымен қатар, барлық
адамзатты бірыңғай ақпараттық жиынтыққа біріктіретін глобальды
компьютерлік желілер;
• өндірісті, ғылымды, білім беруді, медицинаны, сауданы, ауыл
шаруашылығын және барлық басқа шаруашылық және қоғамдық қызметтерді
қамтитын түрлі қосымшалар.

Медициналық ақпараттану (МА) — бұл медицина мен денсаулық сақтау
саласында ақпараттық технология мен техниканы қолдана отырып ақпаратты алу,
тасымалдау, өңдеу, сақтау, тарату, көрсету процесстерін зерттеумен
айналысатын ғылыми пән.
Медициналық ақпараттанудың зерттеу пәні медициналық-биологиялық,
клиникалық және профилактикалық мәселелермен жанасқан ақпараттық процесстер
болып табылады.
МА зерттеу нысаны денсаулық сақтау саласында жүзеге асырылатын
ақпараттық технологиялар болып табылады.

АҚПАРАТ. АҚПАРАТТЫҢ ТҮРЛЕРІ ЖӘНЕ ҚАСИЕТТЕРІ.

Ақпаратпен біз күнделікті өмірімізде әрдайым кездесеміз. Ол зат және
энергия түсініктері сияқты ғылымның негізгі түсініктерінің бірі болып
табылады.
Ақпарат — адамның түрлі қайнарлардан қабылдайтын мәліметтер, білімдер
және хабарламалар.
Ақпаратты материя қасиеті деп қарастыруға болады. Ол материяның табиғаты
мен құрылымы туралы, реттілік пен түрлілік және т.б. туралы көрініс береді.
Ол материядан тыс өмір сүре алмайды, яғни ол мәңгі өмір сүреді, оны
жинақтауға, сақтауға, өідеуг болады.

Ақпарат қасиеттері. Ақпарат болу керек:
Нақты – мәселелердің нақты қалпын сипаттайтын ақпарат;
Түсінікті – қабылдауға түсінікті түрде сипатталған ақпарат;
Маңызды – қазіргі мезетте маңызды ақпарат;
Толық – қойылған мақсатқа жету үшін көлемі жеткілікті ақпарат;
Пайдалы – қойылған есепті шешуге көмектесетін ақпарат;

Ақпарат түрлері. Бізді қоршаған түрлі ақпаратты топтауға болады:
пайда болу саласы бойынша:
• өлі табиғат процесстерін, құбылыстарын сипаттайтын ақпарат элементар
немесе механикалық деп аталады,
• жануар және өсімдік әлемнің процесстері — биологиялық;
• адамзат қоғамы — әлеуметтік;
тасымалдау және қабылдау тәсілдері бойынша:
• көрінетін символдар мен обаздар арқылы тасымалданаты ақпарат визуалды
деп аталады;
• дыбыспен — аудиалды;
• сезіммен – тактильді;
• иіс пен дәммен — органолептикалық;
• есептегіш техника құралдарымен берілетін және қаьылданатын ақпарат
машиналық деп аталады.
қоғамдық маңыздылығы бойынша ақпаратты үш түрге бөлуге болады:
• жеке;
• көпшілік;
• арнайы.

АҚПАРАТТЫҚ ПРОЦЕСТЕР. БАСҚАРУ ПРОЦЕСТЕРІНІҢ АҚПАРАТТЫҚ НЕГІЗДЕРІ.

Ақпаратты қабылдаумен, тасымалдаумен, сақтаумен және өңдеумен байланысты
барлыө әрекеттер ақпараттық процестер деп аталады.
Бір адамнан екінші адамға ақпаратты тасымалдау процесі екі жақты:
ақпараттың қайнары бар және қабылдаушысы бар. Қазіргі кезде ақпарат
телефон, радио, теледидар, интернет сияқты техниклық байланыс құралдары
арқылы тасымалдана алады. Бұл техникалық құралдар ақпаратты тасымалдау
арналары деп аталады. Ақпараттық арна арқылы уақыт бірлігінде
тасымалданатын ақпарат көлемі ақпаратты тасымалдау жылдамдығы немесе
ақпараттық ағым жылдамдығы деп аталады.
Ақпаратты сақтау процесі деп адамның ақпаратты есте сақтауын немесе оны
сыртқы ақпарат тасымалдағышқа сақтайтынын айтады.
Ақпаратты өңдеу процесі деп қандай да бір ережелер немесе заңдар бойынша
оның түрленуін айтады.
Адамның немесе жануардың миының және жүйке жүйесінің негізгі әрі тұрақты
функциясы қоршаған ортаның қалпы туралы ақпаратты түрлендіріп, ең жөнді
әрекетті таңдау болып табылады. Бастапқы ақпаратты қандай да бір есептің
шешімін көрсететін ақпаратқа түрлендіру процесі — кез келген қызметпен
айналысатын адамның алдына қойылған есепті шешу деген осы.

АҚПАРАТТЫ КОДТАУ.

Бұл ақпаратты нақты көрінісін қалыптастыру процесі.
Кодтау терминін көбінесе ақпаратты бір формадан сақтауға, тасымалдауға
немесе өңдеуге ыңғайлы екінші формаға өту деп түсінеді.
Компьютер сандық формада келтірілген ақпаратты ғана өңдей алады.
Компьютерде өңделетін барлық басқа ақпарат (мысалы, дыбыстар, суреттер,
приборлардың көрсеткіштері және т.б.) сандық түрге түрлендірілуі керек.
Әріптер мен сандар жиынтығы арасындағы сәйкестік символдар кодировкасы
деп аталады.
ЭЕМ-де ақпаратты көрсету тәсілдері, кодтау және кодтарды түрлендіру көп
жағдайда осы ақпарат қалыптасатын, жинақталатын, өңделетін және
көрсетілетін құрылғылардың әрекет принциптеріне тәуелді.
Символдық және мәтіндік ақпаратты кодтау үшін түрлі жүйелер қолданылады:
пернетақтадан ақпаратты енгізген кезде кодтау қажетті символ салынған
пернені басқанда жүзеге асырылады, осы кезде пернетақтада перненің реттік
нөміріне тең екілік сан болып табылатын scan-код орындалады.
Басылған перненің нөмірі пернеде салынған символдың формасына ешқандай
қатысы жоқ. Символды тану және оған ЭЕМ ішкі кодын теңестіру арнайы
бағдарламалармен жүргізіледі, олар арнайы кестелерге сүйенеді: ДКОИ, КОИ-7,
ASCII (ақпаратты тасымалдаудың американдық стандартты коды).
ASCII (кесте) кодтау кестесінің көмегімен барлығы 256 түрлі символды
кодтауға болады. Бұл кесте екіге бөлінген: негізгі (Ooh-ден 7Fh-ге дейінгі
кодтары бар) және қосымша (80h-ден FFh-ге дейін, мұнда h әрпә кодтың
оналтылық есептеу жүйесіне қатысын білдіреді).
Мәтіндік ақпаратты ASCII кодтау кестесі

Кестенің бірінші бөлігі стандартталған. Онда басқарушы кодтар орналасқан
(00h-тен 20h және 77h-ке дейін). Бұл кодтар кестеден алынып тасталған,
себебі олар мәтіндік элементтерге жатпайды. Осында тыныс белгілері және
математикалық белгілер орналасқан: 2 lh - !, 26h - &, 28h - (, 2Bh -+,...,
үлкен және кіші латын әріптері: 41h - A, 61h - а,...
Кестенің ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.