Әлемдік экономикадағы евроның жағдайы

КIРIСПЕ

Талдаушылардың көбіне жалпы Еврпалық валютаны енгізуді Бреттон-Вуддық жүйеден бас тартқаннан кейінгі халықаралық валюталық қатынастардағы негізгі жағдайлардың бірі болып табылады.
ХВК (халықаралық валюта қоры) дайындаған баяндамада ЭВЖ құрумен евро әлемдегі мәнділігі бойынша арнайы қорлардың ішінде екінші болуы тиіс, ал ЕОБ мемлекет аралық ваплютаны басқару бойынша ұлттвр басшылығындағы құрылым ретінде болады.
Кейбір ғылыми –экономистер ЭВЖ сияқты әлемдік экономикалық өте шықты құрылымының құрылуы әлемде экономикалық өзгерістерге алып келеді деген болжам айтуда.
Экономикалық зерттеулердің Лондондық Орталығының талдаушысы, Элек рей, былай деген: “Қатардағы европалықтаер, шынымен де жаңа валютаны тәжірбиеде қолдану мәселесіне аса көп көңіл аударады. Бірақ кейбір европалық саясаткерлер мен экономистер (әсіресе Францияда) ЭВЖ –ні халықаралық валюталық жүйеде доллар гегемониясын төмендетудің тиімді мүмкіндігі мүмкіндігі ретінде көреді”. Бұл амбициялардың қаншалықты ақталғандығы бірнеше жылдар өткеннен кейін ғана белгілі болады.
Осы және басқа сұрақтардың әзірше шешілмеген бодлса да, жалпы бағалауда оптимистикалық нолталар айырықша орын алады. ХВК эксперттері, экономикалық, европалық және халықаралық қаржы нарықтарын қайта құруға және қызмет етіп жүрген көп жақты валюталық жүйені екі попярлы және үш полялыға өзгертуге (трансформалауға) евро жеткілікті әлуетке ие. Қазіргі кезде, олардың ойынша, евро халықаралық саудада, жеке инвестициялар мен арнайы қорларда айырықша ие болады. Халықаралық валюталық басымдылық мәнді саяси тиімділік алып келетіні туралы қорытындыға келу үшін экономикалық теорияныңмынаны бөлу міндетті емес.
Американың соғыстан кейінгі тәжірибесін қарау жеткілікті. Алдыңғы қатардағы ел қаржы саясатын іске асырғанда және жүргізгенде сыртқы әсерден көбірек қорғалған. Ол сонымен қатар өзінің сыртқы саясаттағы

Пайдаланған әдебиеттер тiзiмi

1. Ақша, несие, банктер: Оқулық / Ғ.С. Сейiтқасымов. – Алматы : Экономика, 2001, - 466 б.
2. С.Б. Мақыш , Оқу құралы / “Ақша айналысы және несие” – Алматы, Қазақ университетi, - 2000ж.
3. Деньги, кредит, банки: Учебник / Под. Ред. О.И Ловрушина, Изд. 2-е, - Москва: 1999г.
4. Абрамова М.А., Александрова Л.С. / Финансы, денежные обращение и кредит. Учебние пособие – Москва , 1996г.
5. Баян Көшенова , Оқу құралы / Ақша, несие, банктер, валюта қатынастары, - Алматы: “Экономика” 2000ж.
6. Буторина О. Трудный путь к единой европейской валюте. // Мировая экономика и международные отношения. 1999 г. № 2.
7. Ержанов М. Международные экономические отношения. Алматы 1998 г.
8. Европейский Союз. Прошлое, настоящее и будущее. От единого рынка к Европейскому Союзу. М. 1994 г.
9. Иванов И. Старт «Зоны евро».// Мировая экономика и международные отношения. 1999 г. № 4.

Пән: Экономика
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 24 бет
Таңдаулыға:

ЖОСПАР

КIРIСПЕ

1 Тарау. Әлемдік экономикадағы Евроның жағдайы.
1.1 Евро аймағы
1.2 Үш валюталық әлемдік құрылымда құруда евро ролі.

2 Тарау. Еуропалық қаржы нарығындағы Евро
2.1 Евроның өтпелі экономикалы елдермен қарым-қатынасы
2.2 Евроаймақ елдерінде интеграция

Қорытынды
Пайдаланған әдебиеттер тiзiмi
КIРIСПЕ

Талдаушылардың көбіне жалпы Еврпалық валютаны енгізуді Бреттон-Вуддық
жүйеден бас тартқаннан кейінгі халықаралық валюталық қатынастардағы негізгі
жағдайлардың бірі болып табылады.
ХВК (халықаралық валюта қоры) дайындаған баяндамада ЭВЖ құрумен евро
әлемдегі мәнділігі бойынша арнайы қорлардың ішінде екінші болуы тиіс, ал
ЕОБ мемлекет аралық ваплютаны басқару бойынша ұлттвр басшылығындағы құрылым
ретінде болады.
Кейбір ғылыми –экономистер ЭВЖ сияқты әлемдік экономикалық өте шықты
құрылымының құрылуы әлемде экономикалық өзгерістерге алып келеді деген
болжам айтуда.
Экономикалық зерттеулердің Лондондық Орталығының талдаушысы, Элек рей,
былай деген: “Қатардағы европалықтаер, шынымен де жаңа валютаны тәжірбиеде
қолдану мәселесіне аса көп көңіл аударады. Бірақ кейбір европалық
саясаткерлер мен экономистер (әсіресе Францияда) ЭВЖ –ні халықаралық
валюталық жүйеде доллар гегемониясын төмендетудің тиімді мүмкіндігі
мүмкіндігі ретінде көреді”. Бұл амбициялардың қаншалықты ақталғандығы
бірнеше жылдар өткеннен кейін ғана белгілі болады.
Осы және басқа сұрақтардың әзірше шешілмеген бодлса да, жалпы
бағалауда оптимистикалық нолталар айырықша орын алады. ХВК эксперттері,
экономикалық, европалық және халықаралық қаржы нарықтарын қайта құруға және
қызмет етіп жүрген көп жақты валюталық жүйені екі попярлы және үш полялыға
өзгертуге (трансформалауға) евро жеткілікті әлуетке ие. Қазіргі кезде,
олардың ойынша, евро халықаралық саудада, жеке инвестициялар мен арнайы
қорларда айырықша ие болады. Халықаралық валюталық басымдылық мәнді саяси
тиімділік алып келетіні туралы қорытындыға келу үшін экономикалық
теорияныңмынаны бөлу міндетті емес.
Американың соғыстан кейінгі тәжірибесін қарау жеткілікті. Алдыңғы
қатардағы ел қаржы саясатын іске асырғанда және жүргізгенде сыртқы әсерден
көбірек қорғалған. Ол сонымен қатар өзінің сыртқы саясаттағы міндеттерін
аз шығындармен жүұзегег асыра алады және басқа мемлекеттерге де біршама
әсер ете алалды. Оған дәлел ретінде АҚШ-тың соғыстан кейінгі валюталық
жүйеден шығу туралы 1971 жылды президент Никсонның бір жақты шешімі болып
табылыады. Одан басқа экононмикалық та ұтысттар болады. Валютасы
халықаралық бкеделге ие яғни шлет елддіктердің қолында ьбіршама көлемдегі
валюта ақша белгісіндегі номиналдық құн мен оларды дайындаудың нақты
шығындары арасындағы айырырм ретінде эмиссиялық табыс алады. Peutsche Bank-
тың есептеуі бойынша айналымдағы қолма-қол АҚШ долларының 50-60 процент
және неміс маркілерінің 30-40 проценті олардың шыққан елдерінен тыс
орналасқан. Жалпы АҚШ-тың долларға халақаралық сұранысиан алатын табысы ЖІӨ-
нің 0,1 процент құрайды. Peutsche Bank- тің мамандары Европа шығару ЕО
елдеріне жиынтық әлі 0,05 процент көлемінде табыс алып келген. (немесе 4
млрд евро). Бірақ та , тағы бір, көбіне дұрыс бағаланбайтын. табыс табу
көзі бар: қысқа мерзімді мемлекеттік қарыз міндеттмелерінің өтімділігінен
алынаттын пайда. Халықаралық валюта ретінде доллардың орнына және оған
жоғары сұраныс АҚШ-тың мемлекеттік қарызына қызмет көрсететін құрылдарды
орналыстырғанды реалды табиғаттылығын төмендетеді. Американдық үкіметтің
бағалы қағаздарды усттанушылардың арасында резидент еместтердің үлесі басқа
елдердің мемлекеттік қарызы үшін 17 процент салыстырғанда 25 процент
құрайды. Олардың есептеуі бойынша табыстардың бұл екінші көзі АҚШ ЖІӨ 0,1
процент береді. Барлық буы сондар гиганттық емес, бірақ бұларды қарыстыруға
болмайды. Сонымен, халықаралық валюталық жүйедегі балланстың кез-келген
өзгеруі Еуропа үшін экономикалық және скяси табыстарды және АҚШ үшін
қатерлерді білдіреді.
1 Тарау. Әлемдік экономикадағы Евроның жағдайы

1.1 Евро аймағы
Қазіргі уақытта Еуропа әлемдік экономикада негізгі рольдердің бірін
алады. Еуро аймақпен тауарларды экспорттау (ЭВЖ іәшіндегі сауданы
ескермегенде ) АҚШ-тың сәйкес көрсеткіш жерінен біршама жоғары (1 қосымша,
3,4, кесте)
Бірақ белгілі бір мемлекеттердің арасында еңбек және салық
заңдыдылықтарындағы айырымашылықтарды ескермегенде, шекаралардың, ұлттық
валюталардың болуы Жапония мен АҚШ-тың ірі интеграцияланған ішкі
нарықтарында қызмет ететін компанияларға тән бәсекелестік артықшылықтан осы
кезге дейін еураполық фирмаларды айырып отырды.
Халықаралық қаржы жүйесіндегі жаңа валюта ролі доллар мен иенаға қарсы
евро күші мен тұрақтытылығына негізделетін және сауда ағымдары мен
халықаралық қаржы трансляциясыларында, арнайы және жеке инвестициялық
портфелбдегі евроның үлесі мен анықталаттын болады.
Евроны енгізгеннен кейінгі ЭВЖ 11 елі арасында валютаны алып-сату
операцияларының қажет етпейді. Әр түрлі елдер арасындағы компаниялардың
келісім-шларттары валюталық тәуекел байланысты емес. Барлық 11 мемлекетке
бағалар бір валюта анықталатын болғандықтан, европалық фирмаларға
Европендтің басқа елдерінде жасалған тауарлдарды сатып алу жеңілдетілді.
МСондықтан , ЭВЖ- гі ішкі сауда сыртқы саудамен салыстырғанда жоғары
қарқынмен өсетін болады. Сонымен қатар, Евро аймақ елдері экономикалық
жоспарда бір-бірімен тығыз байланыста түсіретіндіктен, олардың саяси
басшылығы, басқа мемлекеттердің үкіметтері сияқты айырбол бағамдарының
өзгеруіне уайымдамайттын болады.
Басқа жағына қарағанда, евро аймағы алдыңғы жылы 100 млрд. долларға
неткен ағымдағы төмен балансының оң сальдосына не болд, ол кезде АҚШ-та 400
млрд долларға бағаланатын өсіп келе жатқан дефицит бақыланған. Егер басқа
факторларда ескермесек, ол доллардың әлсіреуіне алып келуі тиіс. Көптеген
жылдар бойы әлемдегі барлық елдер валюталық қорларын ұстауға ұмытылатын
басымды қор (резервтік) валюта болып табылған.
1997 жылдың аяғында әлемдегі шетел валютаның барлық арнайы қорларының
57 проценті долларға тиісті болған. Неміс маркалы тек 12,8 процент француз
франкі –1,2 проценті, жапондық цена –4,9 процент болған. Бірақ та бұл кезде
Европиндтің орталық банктері 300 млрд долларда валюталық қорларға ие болды.

Ортақ валютаны еңгізгеннен кейін олар шетелдік валюта өз қорларын
қысқарта бастады. Аймақ ішінде сауда еврода жүзеге асырылатын болғандықтан,
оны шетел валютасындағы қорларды жинақтау көмегімен бір деңгейде ұстап тұру
қажеттілігі болмайды. Әр түрлі есептеулер ЭВЖ елдеріндегі “артық” қорлар
көлемін 50 млрд 230 млрд аралығында анықтайды.
Көбіне сауда ағымдарының ауқымына негізделетін ХВҚ эксперттерінің
нарықтық бағалаулары европалықтармен 50 млрд дейін сатыла алатындығын
көрсетед. Бірақ, ЭВЖ қорлардың болжамды құрылымы мен көлемі сауда
ағымдарына қарағанда көбінесе ЕОБ айырбас бағамы саясаты мен капитал
ағымлдары қозғалысының бағытымен анықталатын болады. Егер бұл сұрақта
негізгі орталық банктердің бұрынғы іс-әрекеттерді бағыт бола алатын болса,
жақын арада ЕОБ долларлық қорларын сатпауы мүмкін. “Артық” қорлар саны АҚШ
міндеттер мен халықаралық активтердің жалпы көлемімен салыстырғанда аз
ғана болғандықтан, кез келген жағдайда доллардағы қорларды сатудан
доллардың айырбас бағамының евроға төмендетілген әсері осап болады.
Евроның қор валютасы ретіндегі маңызы көбіне азиялық мемлекеттердегі
орталық банктер саясатына байланысты болады. Әзірше олар әлемдегі арнайы
валюталық қорлардың 40 процент ие. Көбінесе ол 1997 жылдағы кризисқа дейін
көптеген азиялық валюталар долларға байланғандықтан, сонымен қатар осы
кезге дейін жеткілікті қызығушылық тудыратын альтернатива болмағандықтан
салдары болып келеді. Қазірдің өзінде Азия елдеріндегі айрбас саясатын
алдын-ала білу мүмкін емес болғандығына қарамастан, болашақта долларға нық
байланудың аяқталғанынан кейін, резервтік (қор) валютасы ретінде евроны
қолдануға кең мүмкіндік береді.
Көптеген талдаушылар, азиялық мемлекеттер пайдаларын оптимищациялау,
тәуекелдерін диверсификациялау және айырбас бағамдарын тұрақтандыру үшін
евродағы қорладың біраз көлемін аккумуляциялауды деген болжам айтуда. Бұл
жағдайда евро әлемдегі валюталық қорлардың 25-30 процент құрайды.
Өз қорларын евроға ауыстыруды қаншалықты тез күтуге болады? Тұрақты
бағамды қолданатын мемелкеттерде көбіне өз валюталарын корзинасына
байлайды. Латын Америкасы мен Азия мемлекеттерінің көбі Европадан көрі,
АҚШ- пен тығыз сауда байланысында болады. Олар доллардан бас тартпайды,
бірақ өздерінің резервтік қорларын уақыт өте диверсификациялауы мүмкін.
Егер резервтер (қорлар) құрылымында доллардан евроға қарай өзгеріс
болатын болса, бұл үрдіс бірден болмайтынын нақты айтуға болады.
Егер олардың долларлық активтерінің азаюына алып келетін болса, басқа
мемлекеттерді орталық банктер әрине долларды сатып, көп көлемде евроны
сатып алмайды. Өсіп келе жатқан резервтері бар мемлекеттер үшін евро
қаншалықты қызығушылық тудырады? Белгілі бір валютаның резервтік құрал
ретінде рөлінің өсуі оның эмитентінің төлем балансы жалпы дефицитке ие
болса ғана бола алады. Басқа сөзбен айтқанда, егер резервтік валютаның қоры
өсетін болса, оған тек сұраныс емес ұсыныс та болуы қажет. (АҚШ мысалы осы
заңдылықты дәлелдейді). Соңғы кезде Америкада төлем балансы тұрақты
дефицитке ие.
1950-ші 1960-ші жылдарда елден капиталдың ағылып кетуі сауда
балансының оң сальдасынан көп болған. Қазіргі кезде Евроаймақ сезілетін
сауда балансының оң сальдасына ие. Сондықтан, сұрақ осы блок капиталдың ірі
экспортері болуында болып тұр.
Резервтік валюта мәртебесін алуға басқа талап орталық банктер
өздерінің шетел валюталарындағы резервтерін инвестициялауға дайын болатын,
қаржы нарықтарының болуы болып табылады.
АҚШ банктік депозиттер немесе бағалы қағаздар санында орналасатын
шетелдік ақша биліктерінің долларлық активтері бойынша пайыздарды төлейді.
Долларлың резервтердің арнайы ұстаушыларына қатысты міндеттемелерді өсіру
жолымен дефицитті қаржыландыру бағалы қағаздарды шығару нысандағы әдеттегі
қарыз алудан ерекшеленбейді. Негізгі басымдылығы орта және ұзақ мерзімді
пайыз ставкалары доллар резервтік валюта болғаннан біршама төмен.
Жеке қолдағы халықаралық активтер көлемі арнайы резервтер санынан көп
мөлшерде жоғары. 1998 ж. аяғында мәліметтер бойынша Жапония, Солтүстік
Америка мен ЕО жеке иемденудегі активтер 70 трлн. доллар шамасында
(алтынды қоспағанда) ал барлық әлемдагі арнайы резервтер 1,4 трлн.-ға
долларға тең болған. Сол кезеңдегі халықаралық жеке портфельдік
инвестициялардық жалпы әлемдік көлемі 7,5 трлн.-ға долларға жетті. Олардың
ішінен ЕО барлық 15 елдеріндегі валюталарынан (ЕО ішіндегі операцияларды
есептемегенде) долларда екі есе номинацияналған. Сондықтан жеке портфельдік
инвестициялар портфельдік салымдар құрылымы өзгеруінің оса маңызды көзі
болады.
Шоттарды жүргізу бірліктері, төлем құралы мен активтер құнын өлшеу
эталоны ретінде жеке сектордың халықаралық операцияларында евроның рөлі
қаншалықты болады? Халықаралық есептеу банкінің зерттеуі бойынша барлық
валюта айырбастау операцияларының 80 процент доллор қолданылады. Әлемдік
сауданың жартысы доллар бағасында жүзеге асырылады. Еуропаның көптеген
жерлері үшін ортақ валютаның болуы еврода номинирленген Еуропа және басқа
елдер арасында сауда операцияларының үлесін бірқалыпты өсіруге алып келеді.
Бұл өз кезегінде шетел трейдерлерін еврода баланстық есеп беруді
жүргізуді талап етеді. Бірақ бұл операицялар шетел валютасындағы
халықаралық активтерге аз көлемде қатысы бар. Шетелдік инвестициялар мен
қарыздар аса маңызды болып табылады.
Арнайы резервтермен жағдайындағыдай, Еуропадағы жеке капитал
ағымдарының мөлшері мен бағыты еврода шығарылған тәуелсіз облигациялар
нарықтарының өтімділігі мен сиымдылығы, мөлшерімен, сонымен қатар жеке
капиталдар нарығының сипаттамаларымен анықталады. Үлкен табысты іздейтін
капиталдық ағымымен әсер ететін кейбір деңгейде евроға әсер ету еврада
номинацияланған бағалы қағаздардың сенімділігін өсіру есебінен
компенсацияланады.
Жақын арада экономикалық зерттеу Орталығының мамандары орта мерзімді
перспективада әр түрлі валюталарда номинацияланған, қаржылық активтерге
жобаланатын сұраныс пен негізгі валютаны таңдаудың аса ықтималды
варианттарына талдау жүргізді. Ол үшін үш аймақтан тұратын !Европа, АҚШ,
Азия) әлемдік экономика үлгісі қолданды. Валюталық және қаржылық нарықтар
мәліметтерінің негізінде олар, қысқа мерзімде евро Еуропа мен азиялық блок
арасындағы саудада негізгі валюта ретінде долларды алмастырады, бірақ
халықаралық нарықта доллар негізгі валюта болып қалады деген қорытындыға
келді. (квизи мәртебе – кво сценариі) Бірақ Еуропаның қаржы нарығы
интеграциясы ісінде мағыналы прогресс болса, операция масштабында үнемдеу
трансакционды фундаменталды факторлар евро позициясын одан әрі күшейтуге
ықпалын тигізетіндей трансакционды шығындарды төмендетуге мүмкіндік береді.
Ол кезде жаңа валюта қаржылық активтермен транзикцияларды жүзеге асырғанда,
негізгі халықаралық валюта ретінде долларды айырбастайды, бірақ валюталық
нарықта негізгі позитцияларын сақтайтын, АҚШ пен азиялық блок арасында
доллар үлкен үлеске ие болады (“орташа евро” сценариі). Евро негізгі валюта
ролін ойнайтын вариант ықтималдығы аз (“үлкен евро” сценариі(. Сонымен, бұл
үрдістің масштабы саяси шешімдер мен нарық қатысушыларының талғамдарына
байланысты болатын болса, жаңа валюта доллор қызметінің бір бөлігін жүзеге
асырады деген қорытындыға келуге болады.
Валютамен жүзеге асырылатын операциялар көлемі бойынша сөзсіз доллар
ұзақ мерзімге алдыңғы қатардағы валюта болып табылады. Осыған байланысты
Элен Рей: “Глобалды экономикадағы өзгеріс жылдамдығы аса жоғары болуы
мүмкін, бірақ анықталмағандық пен жай инерция сияқты кешігу міндетті түрде
болады. Шынымен де, валютаның одақтық алғашқы шығуымен сәйкес келетін
біршама тұрақсыздықтармен ілесуі мүмкін.

1.2 Үш валюталық әлемдік құрылымда құруда евро ролі
Сөзсіз, ЭВЖ құру АҚШ пен Жапония нарықтарымен көлемі бойынша
салыстырмалы ортақ нарықты құру жолында үлкен қадам болып табылады.
Валюталық тәуекелдерді алып тастау сауданы ынталандырады және жеңілдетеді,
ал ол өз кезегінде қазіргі кезде барлық Еуропада бақыланатын, жоғары
жұмыссыздықты қысқарта алады. Dreshner Kleіnwort Benson лондонның
инвестициялық банкімен басылып шығарылған, зерттеуінде программалық
қамтамасыз етуді құру, автоматтық жабдықтарды өндіру, баспаға шығару ісі
немесе салалар евроны еңгізуден қысқа мерзімді эффектіге ұшырап отыр. Ұзақ
мерзімде жоспарда экспорт салаларына әсер етеді: химиялық, болат,
автомобольді немесе машиналық инжиниринг. Көптеген компаниялар олардың
банктері сияқты ЭВІН қатты әсерін басынан кешіруде. Евроны еңгізуден тек
евро аймақтағы компаниялар өз жоспарын өзгертпейді.
Бағалардың мөлдірлігі (прозрачность) баға бәсекелестігінің күшеюіне
және ерекше нарықтардағы қызметтер немесе тауарларды сатудан қосымша сый-
ақы алу мүмкіндігінің болмауына алып келеді. Сонымен қатар, валюта
девольвициясы баға бәсекелестігінен қорғаныс ретінде қолданыла алмайды. Ол
нарықтық өзгеру толқынына алып келеді, ал ол өз кезегінде бәсекелесті
жоғарылату мақсатында одақтарды құруды болдырады. Нарықта компаниялардың
стратегиялық позицияларын және қамтумен біріктірудің мүмкін болатын
мақсатын анықтау ЭВЖ ұсынатын мүмкіндіктерді толық қолдануға үшін қажетті.
Валюталық одақ сонымен қатар кейбір нарықтарға шыққанда “өту барьерін”
төмендетеді және сол арқылы бәсекелестік ортаны өзгертеді.
ХВҚ мәліметтері бойынша 1995 ж. аяғында европаның капитал нарығында
орналасқан облигациялар, акциялар мен банктік несиелердің жалпы көлемі
Жапониядағы 16 трлн, АҚШ-ғы 23 трлн.мен салыстырғанда 27 трлн.-нан
жоғары. ЭВЖ-нің күшіне енуі әлемде көлемі бойынша екінші облигациялар
нарығын құрды. Үкіметтермен, банктермен, компаниялармен және ЭКЮ-да немесе
ЭВЖ елдері -қатысушыларының валюталарында номинацияланған басқа
эмитенттерімен шығарылған халықаралық облигационды қарыздардың жиынтық
капитализациясы 1997 ж. шілдесінде 5?26 трлн. ЭКЮ-ға жетті. Сол мерзімде
АҚШ-тың облигация нарығы 10,7 трлн. ЭКЮ, ал Жапонияда – тек 4,08 трлн. ЭКЮ.
Сонымен, басынан бастап, еврода шығарылған облигация нарығы долларда
эмитацияланған сәйкес қағаздар нарығының 50 процент эквивалентті және
алдыңғы қатардағы әлемдік қаржы орталықтарының бәсекелестігі барысында
Еуропада жеткілікті тұрақты позицияларды қамтамасыз ететін жапон
иеналарында – 13 процент.
Бұрыңғы кезде еуропалық облигациялар бойынша негізгі тәуекел валюталық
болған, ал несиелік тәуекелдер екінші орын алған. ЭВЖ күшіне еңгеннен кейін
оның мемлекеттеріндегі валюталық тәуекелді алып тасталынған деп, ал
облигациялық тәуекелді анықтағанда несиелік тәуекел негізгі фактор болып
табылады.
Евроны еңгізу нарық қатысушылары мен рейтинг агенствалары үшін жаңа
мәселелерді тудырды. ЭВЖ елдеріндегі халықтық секторлары институтуттарымен
шығарылатын облигацияларды эмиссиялауды бағалауда қазіргі дейін ортақ
қадамдар құрылмаған.
Standart & Poor’s және Fіtch ІBCA агенствалары шетел
валютасында қарыз құралдарын шығару үшін рейтингті қолдануды шешкен,
өйткені бөлек елдер жеке өзінің ақша ұсынысын бақыламайды. Оларға
қарағанда Moody’s дефолт тәуекелі көбінесе ұлттық деңгейде
басқарылатынын аргументтеу арқылы өзінің жеке валютасында қарыз
міндеттемелерінің рейтінгін қолданады, өйткені ұлттық үкіметтер
өкілдігінде салықты жинау сияқты негізгі құрап қалады. Сондықтан,
Moody’s ЭВЖ барлық қатысушы мемлекеттеріне бірден Ааа жоғары
рейтингін берген. Standart & Poor’s версиясы бойынша Португалия ең
төменгі баға алған (АА-).
Табыстық мүмкіндігі минималды жоғары өтімді мемлекеттік
евроблигациялар барлық нарық үшін бағыттарды береді. Қазіргі кезде
евронарығында этапонды қарыз алушы құқығын алу үшін Германия мен
Франция үкіметтері арасында бәсекелестік жалғасуда.
Есептеу техникасы мен бәсекелестік, өтімділік көрсеткіштері
бойынша ЭВЖ елдері арасында аса тартымды болып жабылатын неміс
жарыға болғандықтан, герман үкіметінің 05 ең аз табыстылығын сақтап
Евро аймақтың басқа үкіметтерінің қарыз міндеттемелері үшін негізгі
этапонды қызметін атқаратынын көрсетеді.
Еуропалық нарықтық қарыз міндеттемелерінің трансформа-циясымен
компаниялар қаржы құралы ретінде облигацияларды шығаруды кеңінен
пайдалана алатын болады. ЭВЖ сонымен қатар акциялар нарығының
көлемі бойынша әлемдегі екінші нарықты құрды. Нарықтық капитализация
көрсеткіші бойынша қазіргі уақытша АҚШ алдыңғы қатарды, бірақ Евро
аймақ Жапониядағы біршама озық. Акция нарығы капитализациясының ЖІӨ
қатынасы қаржы жүйесінің бұл сегментінің салыстырмалы дамығандығын
көрсетеді (139% - Ақш-та, 50%-Жапонияда, Еуро аймақта тек 44%).
Соған қарамастан, халықаралық капитал нарығында евро үлесінің кеңеюі
мемлекеттік және жеке қарыз алушылар үшін ресурстарды тартуға
шығындарды төмендету, еуропалық қор нарығы сиымдылығы мен
өтімділігінің үлкеюі сияқты әлуетті ұтыстарды алып жүреді. Евроны
енгізу кезеңінен қарыз алушылар мен несие алушылар ұлттылық пен аз
шығынды іздей бастады. Еуропалық қаржы нарықтары аз сегменттелген
болып табылады, нарық тәжірибесінде унификация үрдісі және баға
құруда мөлдірліктің көбеюі жылдамдайды.
Әлемнің алдыңғы қатарлы инвестициялық банктері Евроны енгізу
европалық фирмалармен қолданылатын қаржы ресурстарын тарту
әдістеріндегі радикалды өзгерістерді ынталандырады деп болжайды. Оның
аса көрнекті дәлелдемесі болып Лондондық және Франкфурттық қор
биржалары басқаратын жалпы еуропалық нарық акцияларын құру бойынша
қызмет болып табылады.
Жалпы еуропалық қор нарығын құруға дейін ұзақ жолды өту талап
етіледі, өйткені ортақ сауда платформасы мен ортақ клириндік
жүйені құруды қосқанда қосқанда ірі техникалық барьерден өту талап
етелед, және инверлар да, эмитенттер де өздерінің іс-әрекеттерін
сол қор нарығы қызмет ететіндей жасайды. Ірі институционалды
инвесторлар және инвеститциялық банктердің тредингтік бөлімшелері
мемлекеттер бойынша емес, саналар бойынша қайта құрылды. Қазірдің
өзінде компания қызығу шылықтарының банк несиелерінен облигацияларға,
сонымен қатар ұлттық нарықтан В контитенталдығы ауысуы байқалып
отыр.
Банктер оларды нарықта бұрыннан келе жатқан бәсекелестермен
салыстыруға мүмкіндік болатын жағдайға түсті. Сәйкесінше, олар акция
нарығында инвестициялармен төмен тиімділігі үшін жазалануы мүмкін.
Ол оларды капитал табыстылығын өсіру әдістерін агрессивті түрде
іздеудемелері немесе ипотекалық салымдарды қосқанда өздерінің
активтерінен пулдарды құруды бастады және олардың астында актив
салымымен қамтамасыз етілген бағалы қағаздар шығарады (asset-backed
securіtіes). Сол арқылы, жас және тез өсетін компаниялар европалық
сахнада бәсекелестік қабілеті жоғарылай бастайды, және сондықтан
олар аса агрессивті түрде қаржы ресурстарын тартады. Ол соңғы бір
жарым жылда еврода шығарылған “қоқыс облигациялар” нарығын құруға
келді (junk bonds, яғни қамтамасыз етілмеген қарыз міндеттемелері).
Бірақ та, өсудің біршама әлуетіне қарамастан, облигациялардың
европалық нарығы АҚШ-та қызмет ететін, масштабтарға жету үшін
облигациялардың европалық нарығы ұзақ мерзімде дамуы қажет.
Егер ортақ валюта бағалы қағаздардың бас түрлерінің аса сиымды
және активті нарықты құруды қолдайтын болады, және ол шетелден
құралдардың көп санын тартуға мүмкіндік береді. Бірақ осындай даму
бір уақытта шетел қарыз алушыларының көп санын тартады. Сондықтан,
Евролендтегі үлкен секьюритизация евроның айырбас бағамының
жеңілденіне немесе нығаюына алып келу –келмеуін ешкім болдай
алмайды.
E cdonoіst болжамдары бойынша біртектес, ортақ капитал
нарығының өту бояу болады, өйткені ол қадағалау, реттеу, салықтар
гармонизациясына, компаниялардың олардың бағамы қағаздарының митінгіне
жіберу жағдайларына, сауда мен есепке алу ережлеріне байланысты.
Францияны қосқанда, бірқатар мемлекеттер мысалы шетел
компанияларымен жергілікті компанияларды жоюға сақтықпен қарайды.
Басқалар шетел фирмаларының бағалы қағаздарына жергілікті және
сақтандыру қорларының инвестициясы үшін шектеулерді сақтай алады.
Fіnuncіal Tіmes: “біз 11 саяси жүйесіне емес 11 валюталарды
ауыстырамыз. Нарық өседі, бірақ оған Америкаға дейін жету үшін
ұзақ жолда өту керек”. Долларға қарсы салмақ ретінде, евроволюта
әзірше оған жеткілікті бәсекелестік құра алмайды. Шындығына
келсек, евроның төмен бағамына Евроодақта қызығушылық білдіреді,
өйткені ол жағдайда американдық компаниялардың шығындары жоғары
болады, қорытындысында олардың тауарлары қымбат болады. Қызмет
етудің барлық кезеңінде евро американдық валютаға қарағанда 22
процент арзандады. Оны ең алдымен, батыс өлшемдері бойынша аса
жоғары, ал негізінен тұрақты американдық экономиканың өсірунің
тұрақты қарқынмен түсіндіруге болады. Осы жылы АҚШ-тың жалпы ішкі
өнімі 4,3 процентке өсуі күтілуде. Басқа аса маңызды фактор -
АҚШ билігінің “күшті долларды” сақтап қалу - Буш әкімшілігі
“күшті доллар” АҚШ-тың ұлттық қызығушылығына жауап береді” деген
жарлық айтты.
Төмендеуді Европалық орталық Банк және Жапония Банкі, АҚШ-тың
федералды резервтік жүйесінің біріккен валюталық интервенциялары
тоқтата алады. 2000 жылдың қантарында АҚШ-тың қаржы министрі
Лоуренс Саммерс американдық капитал үшін өздерінің ішкі нарығына
қол жеткізуіне шектеу қойғанша, Вашингтон Жапонияға
көмектеспейтінін ескертті. Евро бағамының төмендеу себептері көп
факторлы және ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.