Сақтандыру компаниялары

Жоспар
Кіріспе

1. Сақтандырудың түрлері
2. Қазақстан Республикасында инвестициялық қор түрі
3. Банктік емес несиелік ұйымдар
4. Екінші топтағы банкілер

Белгілі бір сақтандыру жағдайлары болған кездерде ақшалай қордың есебінен сақтандырудың орнын толтырып, соның жәрде-мімен (сақтандырылған) жеке және заңды тұлғалардың мүліктік қатынасы бойынша сақтандыру мүлделерін қорғау болып табы-лады. Бұл ақша қорлары сақтандыру төлемдерінен және заңда тыйым салынбаған өзге де көздерден түскен қаржы арқылы қалыптасады.
Сақтандырудың түрлері. Сақтандырудың бөлімдері:
- міндетті дәрежелері бойынша: а) ерікті; ә) міндетті;
- сақтандыру объектісі бойынша: а) жеке; ә) мүліктік. Міндетті сақтандыру - заң талабының күшімен жүзеге асы-
рылатын сақтандыру. (Өз денсаулығын сақтандыру міндеті аза-матқа жүктелмеуі керек).
Ерікті түрдегі сақтандыру - екі жақтан да өз еркімен жүзеге асырылатын сақтандыру.
Азаматтың жеке басына байланысты өз өмірін, денсаулығын, жұмысқа қабілеттілігі және басқа да мүлделерін сақтандыруы жеке басын сақтандыруға жатады.
Мүлікті сақтандыру мен сол мүлделерге байланысты, аза-маттық-құқықтық жауапкершілік және кәсіпкерлік тәуекелдікті қосқанда - мүліктік сақтандыруға жатады.
Азаматтығы жоқ шетел азаматтары, өз қызметтерін ҚР ау-мағында жүзеге асырып жатқан шетелдік занды тұлғалар, ҚР заңды тұлғалары және азаматтарымен бірдей сақтандыру құқығын пайдаланады.
ҚР сактандыру ұйымдарындағы шетелдік инвесторлардың жарғылык қордағы катысу үлесі 50%-дан аспауы керек.
Сақтандырушы тиісті сақтандыру түрлерін іске асыруға құ-қылы лицензиясы бар, сақтандыру қызметін жүзеге асыру үшін құрылған - коммерциялық ұйым.
Мемлекеттік емес сақтандыру ұйымдары акционерлік ұйым немесе жауапкершілігі шектеулі серіктестік түрінде, құрылтай-шыларды таңдау бойынша кұрылады.
Мемлекеттік сақтандыру ұйымдары шаруашылық жүргізу құқығына негізделген кәсіпорын түрінде құрылады. Ұйымдас-тыру-құқылық және меншік түрлерінің тәуелсіздігіне қарамастан, сақтандыру ұйымдарының жарғылық қорларының көлемін Қар-жылык нарықты кадағалау және реттеуі бойынша агентті ақшалай қаражатық қалыптастырып белгілейді. Мемлекеттік тіркеу мезгілінде сақтандыру ұйымының жарғылық қоры ең аз шамадағы мөлшердің 50%-ынан кем емес ақша түрінде қалыптасуы тиіс, сондай-ақ тиісті банкінің берген құжаты арқылы дәлелденуі керек.
Қордың қалған бөлігі сақтандыру қызметін жүзеге асыруға
құқық беретін лицензияны алу мезгілінде, кұрылтайшылық құ-жаттарының мөлшерін қарастырғанға дейін қалыптасып үлгеру-лері керек.

Пән: Сақтандыру
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 18 бет
Таңдаулыға:

Сақтандыру компаниялары
Белгілі бір сақтандыру жағдайлары болған кездерде ақшалай қордың
есебінен сақтандырудың орнын толтырып, соның жәрде-мімен (сақтандырылған)
жеке және заңды тұлғалардың мүліктік қатынасы бойынша сақтандыру мүлделерін
қорғау болып табы-лады. Бұл ақша қорлары сақтандыру төлемдерінен және заңда
тыйым салынбаған өзге де көздерден түскен қаржы арқылы қалыптасады.
Сақтандырудың түрлері. Сақтандырудың бөлімдері:
- міндетті дәрежелері бойынша: а) ерікті; ә) міндетті;
- сақтандыру объектісі бойынша: а) жеке; ә) мүліктік. Міндетті
сақтандыру - заң талабының күшімен жүзеге асы-
рылатын сақтандыру. (Өз денсаулығын сақтандыру міндеті аза-матқа жүктелмеуі
керек).
Ерікті түрдегі сақтандыру - екі жақтан да өз еркімен жүзеге асырылатын
сақтандыру.
Азаматтың жеке басына байланысты өз өмірін, денсаулығын, жұмысқа
қабілеттілігі және басқа да мүлделерін сақтандыруы жеке басын сақтандыруға
жатады.
Мүлікті сақтандыру мен сол мүлделерге байланысты, аза-маттық-құқықтық
жауапкершілік және кәсіпкерлік тәуекелдікті қосқанда - мүліктік
сақтандыруға жатады.
Азаматтығы жоқ шетел азаматтары, өз қызметтерін ҚР ау-мағында жүзеге
асырып жатқан шетелдік занды тұлғалар, ҚР заңды тұлғалары және
азаматтарымен бірдей сақтандыру құқығын пайдаланады.
ҚР сактандыру ұйымдарындағы шетелдік инвесторлардың жарғылык қордағы
катысу үлесі 50%-дан аспауы керек.
Сақтандырушы тиісті сақтандыру түрлерін іске асыруға құ-қылы
лицензиясы бар, сақтандыру қызметін жүзеге асыру үшін құрылған -
коммерциялық ұйым.
Мемлекеттік емес сақтандыру ұйымдары акционерлік ұйым немесе
жауапкершілігі шектеулі серіктестік түрінде, құрылтай-шыларды таңдау
бойынша кұрылады.
Мемлекеттік сақтандыру ұйымдары шаруашылық жүргізу құқығына
негізделген кәсіпорын түрінде құрылады. Ұйымдас-тыру-құқылық және меншік
түрлерінің тәуелсіздігіне қарамастан, сақтандыру ұйымдарының жарғылық
қорларының көлемін Қар-жылык нарықты кадағалау және реттеуі бойынша агентті
ақшалай қаражатық қалыптастырып белгілейді. Мемлекеттік тіркеу мезгілінде
сақтандыру ұйымының жарғылық қоры ең аз шамадағы мөлшердің 50%-ынан кем
емес ақша түрінде қалыптасуы тиіс, сондай-ақ тиісті банкінің берген құжаты
арқылы дәлелденуі керек.
Қордың қалған бөлігі сақтандыру қызметін жүзеге асыруға
құқық беретін лицензияны алу мезгілінде, кұрылтайшылық құ-жаттарының
мөлшерін қарастырғанға дейін қалыптасып үлгеру-лері керек.
Сақтаыдыру компанияларыныы пассивті және активті опера-циялары айрықша
сипатта болады да, банкілердіы осыған үқсас операцияларынан өзгешелеу болып
көрінеді.
Сақтандыру компанияларының пассивтері заңды және жеке тұлғалардың
сақтандыру сыйақылары төлемдерінің есебі негізінде қалыптасады.
Өзге пассивті бап үлесі шамалы және пайда есебінен қалып-тасқан
акционерлік капиталды қосып алады.
Сақтандыру компанияларының активтік операциялары ірі компаниялар
жергілікті органдардың орталық банктің, және Қар-жы министрлі мемлекеттік
қүнды кағаздарындағы инвестиция-ларынан сонымен қатар полистік қарыздарыыан
тұрады.
Активті және пассивті операцияларының нәтижесінде сақтан-дыру
компаниясы пайда алады. Сақтандыру сыйақысы мен сақ-тандыру төлемдерінің
орнын толтыру арасындағы айырмасының нәтижесі қосымша шығыстар операциясын
жүргізу инвестиция-лық қызметке бағытталуы мүмкін сақтандыру қорын береді.
Сақтандыру мен қайта сақтандыру компаниялары өздерінің қаржылық
тұрақтылығын қамтамасыз етеді. Қаржылық түрақты-лығының ең аз жағдайларын
қамтамасыз етуте жататындар: сақ-тандыру резервтері мен қажетті мөлшерде
меншік капиталының болуы, сақтандырушының жекелеген келісімшарты бойынша ең
аз шамадағы нормативтерін міндеттемелерді сақтау және мемле-кеттік
уәкілеттік органдар белгілеген норма мен лимиттерді сақ-тауда басқа да
міндеттерді орындау.
Сақтандыру компаниясының жарғылық капиталы сақтандыру төлемдерін өтеу
мен өзінің қызметін қаржыландыру үшін арналған.
Сактандыру резервтері сақтандыру төлемдерінің есебінен кұ-рылады және
сақтандыру келісімшарты бойынша тек қана өз-дерінің міндеттемелерін
атқаруды қамтамасыз ету үшін арналады.
Компания меншікті капиталы, басқа да міндеттемелер мен сақтандыру
резервтерінен оның барлық активтерінің сомасын шегерудегі құны ретінде
анықталады.
Компания міндеттемесінің ең жоғары көлемі қайтадан сақ-тандырырылуда
немесе қайта сақтандырушының сақтандырудың жекелеген келісімшарты бойынша
сақтандыру резервтерімен меншікті капитал сомасының 10%-ынан аспайтындай
болу керек.
ҚР Қаржы ұйымдары және қаржы нарығын қадағалау мен реттеу бойынша
агентігі мемлекеттік уәкілеттік органы болып табылады.
Сақтандыру ұйымдарының кызметі ҚР Сақтандыру туралы
заңымен реттеледі.
1.01.2005 ж. Қазақстанда 36 сақтаыдыру компаниялары жұ-мыс істеді.
Олардағы меншік капиталының тұтастай жиынтығы -29,6 млрд теңге, жарғылық
капиталы - 17,7 млрд теңге, сақтандыру төлемінің шығыстары - 6,7 млрд және
сақтандыру сыйақысы - 40,0 млрд теңге шамасында, олардың ішінде міндетті
сақтандыру - 4,4 млрд, ерікті жеке басын сақтандыру - 4,5 млрд, ерікті
мүлікті сақтандыру - 31,0 млрд теңгені құрады. Сақтан-дыру сыйақысының
халықтың жан басына шаққандағы қатынасы небәрі АҚШ-тың - 20,0 долларын
құрайды. Бельгияда - 3283, Австралияда - 2039, Чехияда - 364, Сербияда - 41
доллардан келеді.
7 шілде 2004 ж. ҚР Инвестициялық қорлар туралы №576-11 заңына сәйкес
инвестициялық үлестік жарна немесе акционерлік қоры (ИҚ) құрылған болатын.
Қазақстан Республикасында инвестициялық қордың екі түрі
бар:
1) акционерлік инвестициялық қор (АИҚ);
2) үлестік жарна инвестициялық қоры (ҮЖИҚ); олар келесі
формада болуы мүмкін: ашық, аралық немесе жабық.
Ашық ҮЖИҚ ҚР Инвестициялық қорлар туралы заңында белгіленген тәртіп
пен шарт негізінде компания басқарушысынан оның үлестік жарна иесіне
үлестік жарнасын сатып алуды талап ететін құқықты ұсынады. Осы
инвестициялық қордың (ИҚ) ере-жесіне сай екі аптада бір рет, ал ҮЖИҚ
аралығында - ұзартпай жылына бір рет сатып алу ұсынылады. Жабық ҮЖИҚ оның
үлес жарнасының иеленушісіне осы қордың үлес жарнасын иеле-нушісінен жалпы
жиналысына қатысу құқығын табыс етеді. Сонымен қатар қордың қарастырылған
ережесімен үлес жарнасы бойынша және шарт тәртібінде дивиденттерді алуды
ұсынады.
Жабық түрдегі ҮЖИҚ үлес жарнасын иеленушіге өзіне жата-тын үлес
жарнасын компания басқарушысынан сатып алуды талап етуге құқы жоқ.
ИҚ инвестициялық қызметі лицензиясыиың бар кезінде дер-бес АИҚ
инвестицияларының немесе осы қордағы жарналық үлесті иеленушілердің немесе
басқарушы компания қоры акцио-нерлерінің табыс алу мақсатының жинақталуымен
қорытын-дыланады.
Басқарушы компания - бағалы қағаздар нарығында кәсіби қа-тысушы,
иивестициялық қоржынды лицензияның негізінде бас-қаруға және ИҚ активтерін
сенімгерлікпен басқарып жүзеге асы-рушы.
Инвестициялық декларация - сақтандыру жағдайында және қор активтерін
әртараптандыру. ИҚ активтеріне қатысты ин-вестициялық қызметтің шектеу мен
мақсатын, стратегиясын, жағдайын және инвестициялық объектілер тізбесін
анықтайтын құжат.
Инвестициялық кіріс (табыс) - оларды инвестициялау нәти-жесінде
алынған ақша түріндегі ИҚ активтерінің өсімі.
1) Инвестициялық акционерлік қор (ИАҚ) ҚР Инвестициялық қорлар туралы
белгіленген заңның талаптарына сәйкес жинақтау мен инвестициялаудың айрықша
қызмет түрі болып табылатын акционерлік қоғам. Сонымен қатар, осы қоғам
акционерлері енгізген оның инвестициялық декларациясын, ақшасын және оның
акциясын, осындай инвестициялаудың алынған нәтижесінде төлеу.
АЙҚ жоғарыда көрсетілген өзге қызметті іске асыруға, жай ақшадан басқасын
шығаруға, алтын акцияны енгізуге, еншілес ұйым құруға басқадай қаржылық
құралдарын орналастыруға және құқы жоқ.
12-тарау. Банктік емес несиелік ұйымдар

АИҚ активтерін басқару лицензия бар болғанда дербес немесе басқарушы
компанияның сенімгерлік басқару шартына және осы қордың инвестициялық
декларациясына байланысты жүзеге асырылады.
АИҚ активтерінің сақталуы мен есепке алынуын кастадион жүзеге асырады.
Офшорлық аймақта тіркелген заңды тұлғалар, ИҚ деректе-рімен
келісімшарт жасасқан сонымен қатар компания басқару-шысы, тіркеуші мен
кастодиан ИҚ құрылтайшысы немесе ак-ционері бола алмайды.
Компания басқарушысы, кастодиан мен тіркеуші өзара үлестес болмауы керек.
АИҚ жарғысында ҚР Инвестициялық қорлар туралы Заңның белгіленген
талаптары мен оның инвестициялық декларациясынын шартына сәйкес
инвестициялау кызметінің айрықша түрі болып табылатыны, АИҚ органдарын
ұстаудағы шығыстың ең көп мөлшері, үстеу түрлері мен тәртібі ереже
мазмұнында баяндалуы керек.
АИҚ акциялары тек қана ұлттык валютанын ақшасымен төленеді. Оларды
орналастыру кезінде акциялардың жарым жартылай төлемдеріне жол берілмейді.
2)"Үлестік жарна инвестициялык қоры (ҮЖИҚ). Үлестік жарна инвестициялық қор
заңды тұлға болып саналмайды, ол шексіз мерзімге құрылады. Үлестік
инвестициялық жарна қорының меншік активтерінің үлесіне құқық беруді
басқарушы компания шығаратын үлес жарнасымен куәландырылады.
Үлестік жарна - құжатталмаған формада шыққан атаулы эмиссиялық бағалы
жәие үлестік инвестициялык жарна қорындағы оның меншік үлесін дәлелдейді.
Оның жұмысы тоқтаған кезде, сонымен қатар үлестік инвестициялық жарна
корының меншіктігімен, басқа да кұкыктарға байланысты және үлестік ин-
вестициялық жарна қорының активтерін өткізуден (сату) түскен ақшаны алуға
кұқык береді.
Үлестік инвестициялық жарна қоры активтерінің ең аз мөлшері есептік айлық
елу мың еселік керсеткішін құрайды.
Егер басқарушы компания акционерінің жалпы жиналысында жарғылық айрықша
құзыретіне бұл мәселе қарауға жатқызылмаса
онда осы қорды басқарушы компания директорлар кеңесінің, үлестік
инвестиңиялық жарна қорын құру туралы шешімі кабылданады.
Үлестік инвестициялық жарна қорының активтері құнды қа-ғаздар
нарығында, осы қордың үлес жарнасын иеленушіден табыс табу мақсатында сатып
алу жолымен орналастырылады.
Үлес жарнасын алғаш рет (бастапқы) кезеңдегі ҮЖИҚ орналасуы қор ережесінде
барлық инвесторлар үшін белгіленген атаулы (номинал) бірыңғай құны бойынша
орналастырылды.
ҮЖИҚ ережесінің мазмұны мына атаулардан тұрады: қордың, тіркеушінің,
кастадионның, басқарушы компанияның мекен-жайы, міндеті мен құқы,
инвестициялық декларация, үлес жарнасын сатып алу тәртібі мен активтерді
орналастыру және т.б.
ҮЖИҚ қызметі жоғарыда аталған Инвестициялық кор туралы заңымен реттеліп
отырылады.
Қазақстанда бірінші үлестік инвестициялық жарна қоры 2004 ж. соңына таман
пайда болды. Басқарушы Сотракк компаниясы 2004 ж. қарашасында компанияға
қарасты қазақстандық екі ҮЖИҚ-тың бірінші рет тіркелгені туралы хабарлап
жария етті. Бұл қорлардыңбіріншісі қоржынды инвестициямен, екіншісі тікелей
инвестициямен айналысады. Сонымен қатар 01 және 02 тіркелім нөмірін алып,
салымшыларда тарта бастады. Сонымен, жаңа ел тарихы үшін қаржы нарығының
сараланымы (сегменті) ашылды.
Сол жылы инвестициялық қоржынды басқару жөніндегі (бойынша) Сентрас-
Секыоритез компаниясы Қазақстанда алғаш рет Қазыналық ашық ҮЖИҚ құрды.
Қазақстанда бірінші рет құрылып отырған ашық ҮЖИҚ каржы нарығының даму тари-
хындағы елеулі кезеңі болып табылады. Сонымен ол елдегі қа-лыптасқан жинақ
ақша мен инвестицияның құрылымын жеке тұлға ретінде және корпоративті
құрылымын өзгертуге қабілетті. Себебі банктегі депозиттің пайызына
қарағанда үлес жарнасының табысы анағұрлым жоғары.
ҮЖИҚ активтерін тек қана жоғары сенімді құралдар ин-вестициялайды:
мемлекеттік құнды қағаздар, халықаралық қаржы институттарының құнды
қағаздары мен рейтингісі жоғары кор-поративті бағалы қағаздар.
ҮЖИҚ шетелде жеткілікті түрде белгілі және сұранысқа ие қаржылық институты.
Адамдар өздерінің жиынаған ақшаларын шын көңілмен орналастырады. Қазіргі
кезде әлемде 50,0 мың ҮЖИҚ бар, олардың бәріне де халықаралық
инвесторлардың жеткізулеріне мүмкіндіктері бар. Олардың көпшілігі шағын са-
лымшылар есебінен қызмет істеуде. Бұл қол жеткізуге болатын -бір үлес
жарнасы, мысалы, Ресейде - 10 мың рубль. Ең бастысы, халық ҮЖИҚ кіріп алып
өзінін жинаған ақшасын кәсіби мамандарға, жоғары дивидендтер алу үшін
қолдарына береді. Кей уақытта жылдық өсімі 40-50%-га дейін барады.
Ресейде бірінші ҮЖИҚ тіиті 1996 ж. пайда болды. 5 жылдан кейін олардың
кейбіреулері жылына 125%-ға дейін пайда тапты. Шынында, кейіннен олардың
табысы төмендеп, 10-45%-ға дейін ауытқыды, қазірде олардың саны бірнеше
жүздеп саналады.
2005 жылдың басында Қазақстанда 6 ҮЖИҚ тіркелген бо-латын, мамандардың
болжамдары бойынша шамамен қазақстан-дардың 10% өздерінін жинаған ақшаларын
осы қорларда сақтайды, - дейді.
ҚР 6 тамыз 2004 ж. №575-1 I Заңына сәйкес Қазақстанда индустриялды-
инновациялық стратегияны дамытуды жүзеге асыру мақсатымен сияқты
акционерлік қоғам нысанындағы коммер-циялық ұйым Қазақстанның
инвестициялық қоры құрылды. Оның бірден бір құрылтайшысы ҚР Үкіметі болып
табылады.
Қор қызметінін мақсаты ҚР индустриялды-инновациялық саясатын жүзеге
асыруға жәрдемдесу болып табылады. Сонымен қатар экономиканың шикізаттық
емес секторларына жеке меншік сектордың бастамасымен қаржылық қолдау
көрсету, болашақ ұйымдардың жобаларына инвестицияны тарту мен сол арқылы
жүзеге асыру.
Жаңа технологияны пайдалана отырып, бәсекеге төзімді өнім шығаратын,
металдар мен шикізатты тереңдетіп өндіретін, соны-мен бірге жаңадан
кұрылған және жұмыс істеп тұрған кәсіп-орындардың жарғылық капиталына
инвестицияны жүзеге асыру. Жеке меншік инвестицияларды экономиканың
шикізаттық емес секторына ынталандыру мен инвестициялық қор жобалардың
жәрдемімен бірлесе қаржыландыру қордың міндеті болып табы-лады т.б.
Қордын инвестициялық декларациясына сәйкес қордың ин-вестициялануы
атқарылады.
Қор төмендегі шартты сақтай отырып инвестицияны жүзеге асырады:
- индустриялы-инновациялық саясаттың негізгі бағытына
инвестициялық жоба (ИЖ) сәйкес келеді;
- қаржылық және экономикалық параметрлері бойынша да
ИЖ тартымды келеді;
- ИЖ ұйымның техиологиялық әлеуетін арттыруға қарай

бағытталған қызмет көрсету мен өндірілетен өнім
көлемінің өсуі және сапасының артуы, жоғары
технологиялық өнімді шығару, материалдар мен шикізатты
жетілдіре мұқият өңдеу.
Қордың қүнды кағаздар мен өзге қаржылық құралдардан басқаға, оның
ішінде ұйымдарды несиелендіруге келісімгерлік пен кепілгер ретінде
шығаруға, сауда және материалдык өндіріс саласындағы қызметін тікелей өзге
де мүліктермен жүзеге асыруға құқы жоқ.
Қордың жарғылық капиталы Үкімет арқылы қалыптасады, олардың атаулы
құңдары бойынша акцияларын төлеу респуб-ликалық бюджет есебінің қаржысынан
атқарылады.
Жарғылық капиталдын көбеюі акцияларды шығарумен орна-ластыру арқылы
жүзеге асырылады.

Мемлекеттік емес зейнетақы қорлары - бұл қоғамдағы әлеу-меттік
шиеленісті ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.