ХII-XV ғасырлардағы славян елдері

Жоспар

1. Болгария мен Сербия Византия µкіметініњ қол астында. Тєуелсіздік ‰шін к‰рес.
2. Болгар қалаларыныњ дамуы.
3. ХІІ.ХV ғғ. Сербия.

1186 жылы Болгария отарлықтан азат етiлдi. Осы кезден бастап, өкiмет басына ұсақ вотчиналарға арқа сүйеген ақсүйек Калоян келдi. Ол тек қана король ғана емес сонымен бiрге бүкiл Болгария шiркеуiнiң де басшысы болды. Калоян көп қиындықсыз Византия мен Латын империясының бiршама облыстарын да өз иелiктерiне қосып алды. 1205 жылы Андрионопольдi алып, бүкiл Балкан түбегiн жаулап алды. 1207 жылы ел iшiнде территория мен билiкке таласқан iшкi қырқысу соғыстары басталды. Мұндай соғыстар Болгарияның бiрте-бiрте әлсiреуiне алып келдi. Осының салдарынан елде жаппай қанау күшейдi. 1211 жылы болған Собор жиналысы дiнге қарсы еретиктермен күресудiң жаңа ережесi мен жағдайын қалыптастыратын ереже қабылдады. 1218 жылы өкiмет басына II Иван Асен келдi. Бұл кезеңде Екiншi Болгария патшалығы өзiнiң шырқау шегiне жеттi. Бүкiл Балкан түбегiндегi ең куатты мемлекетке айналды. 1230 жылы II Иван Асен Константинопольға шабуыл жасап, гректер тұратын бiрнеше облыстарды жаулап алды. Бiрақ бұл жеңiс көпке созылмады. II Иван Асен өлгеннен кейiн империя iшiнде iшкi қырқысу соғыстары басталды. Сонымен бiрге монғол-татарлардың шабылы басталды. Осы екi процесс елдi бiршама әлсiретiп жiбердi. ХII ғасырға қарай феолеалдық iрi жер иелену үстемдiк ете бастады. Ал, қалалар жартылай аграрлық сипатқа ие болды. Қолөнердiң дамуы iшкi және сыртқы саудыаны күшейттi. Әсiресе сыртқы саудада Венециямен, Генуямен, көршiлес Венгриямен сауда қатынастарын күшейттi. Елдiң бытыраңқылығы қалалардың еркiн дамуына тосқауыл болды. Салықтың мөлшерiнiң көп болуы және түрлерiнiң көп болуы қарапайым халықтың жағдайын күрт нашарлатып жiбердi. Мысалы, қарапайым халық жеке басының бостандығы үшiн, асырап отырған малдары үшiн және түтiн салығын төледi. Салықтардың барлық формасы натуралды негiде төлендi.
ХIII ғасырдың екiншi жартысында феодалдық қанау одан әрi күшейе түстi. Бұл жағдай елде шаруалар көртерiлiсiнiң басталуына алып келдi. Бұл көтерiлiстiң басшысы Ивайло болы. Көтерiсшiлер феодалдық иелiктердi қирата бастады. Тырнов қаласының түбiнде болған шайқаста патша әскерлерi талқандалып, нәтижесiнде патша өлтiрiлдi. Сол кезден бастап Ивайло патша титулына ие болды. Көршiлес жатқан Византия шаруалар көтерiлiсiне қарсы күресу үшiн Болгариямен келiссөздер жасады. Екi күш бiрiгiп шаруалар көтерiлiсiн бiршама бәсеңдеттi. 1280 жылы патша титулын иемденген Ивайло монғол-тартарлардың шабуылынан қашып кетедi. Көп ұзамай оны қолға түсiрiп, өлiм жазасына кеседi.
Iшкi қырқысу соғыстары одан әрi жалғаса бердi. Ол елдiң жағдайын нашарлатып жiбердi. Бұл жағдайды Болгарияның тиiмдi өз пайдаларына пайдалана бiлдi. Мысалы, Болгарияға Оңтүстiктен Византия, ал Солтүстiктен Алтын орда әскерлерi шабуыл бастады. 1330 жылы Болгарияға Сербия өте күштi соққы бердi. Ал Осман империясының шабуыл жасауымен Болгария мемлекет ретiнде құлатылып, бiрнеше облыстарға бөлшектенiп, отар және жартылай отарларына айналдырылды. 1393 жылы астанасы Тырнов қаласы өз егемендiгiнен айрылды. Осылайша бес ғасыр бойына созылған Осман империясының үстемдiгi орнады. Бұл жағдай Болгарияның шаруашылық