Азотты органикалық қосылыстар

Жоспар
Кіріспе

1. Азотты органикалық қосылыстардың жалпы сипаттамасы
2. Аминдер
3. Амин қышқылдары
4. Белоктар

Азотты органикалық қосылыстардың жалпы сипаттамасы
Азотты органикалық қосылыстар дегеніміз молекулалардың құрамында көміртек тікелей байланысқан азот атомдары болатын заттар.
Нитротоп (-NO2) құрамында болатын кейбір азотты органикалық қосылыстармен (нитробензол, тринитротолуол, тринитроглицерин) жоғарыда кездескенбіз.
Халық шаруашылығында және адам мен жаңуарлар тіршілігінде аса маңызды азотты органикалық қосылыстарға аминде амин қышқылдары, белоктар жатады.
Аминдер
Аминдер – аммиак молекуласындағы сутек, атомдары көмірсутек радикалдарына алмасудан түзілген органикалық заттар деп қарастыруға болатын қысылыстар. Аммиак молекуласындағы көмірсутек радикалдарына алмасқан сутек атомдарының санына қарай амминдерді бірінші реттік, екінші реттік, үшінші реттік деп бөледі. Мысалы, метиламин СН3—NН2 бірінші реттік амин, (СН3)2 – NН екінші реттік амин, (СНз)з—N үшінші реттік амин.
Бірінші реттік аминдердің құрамында аммиактың қалдығы – бір валентті аминотоп - NН2 болады.

Пән: Химия
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

АЗОТТЫ ОРГАНИКАЛЫҚ ҚОСЫЛЫСТАР

Азотты органикалық қосылыстардың жалпы сипаттамасы
Азотты органикалық қосылыстар дегеніміз молекулалардың құрамында көміртек тікелей байланысқан азот атомдары болатын заттар.
Нитротоп (-NO2) құрамында болатын кейбір азотты органикалық қосылыстармен (нитробензол, тринитротолуол, тринитроглицерин) жоғарыда кездескенбіз.
Халық шаруашылығында және адам мен жаңуарлар тіршілігінде аса маңызды азотты органикалық қосылыстарға аминде амин қышқылдары, белоктар жатады.
Аминдер
Аминдер - аммиак молекуласындағы сутек, атомдары көмірсутек радикалдарына алмасудан түзілген органикалық заттар деп қарастыруға болатын қысылыстар. Аммиак молекуласындағы көмірсутек радикалдарына алмасқан сутек атомдарының санына қарай амминдерді бірінші реттік, екінші реттік, үшінші реттік деп бөледі. Мысалы, метиламин СН3 -- NН2 бірінші реттік амин, (СН3)2 - NН екінші реттік амин, (СНз)з -- N үшінші реттік амин.
Бірінші реттік аминдердің құрамында аммиактың қалдығы - бір валентті аминотоп - NН2 болады.
Аминдердін, аттарын атау үшін оның молекуласының құрамындағы көмірсутек радикалының атына амин деген жұрнақты қосып айтады, мысалы:
СН3 - NН2 СН3 -- СН2 -- NН2 СН3 - СН2 -- СН2 -- NН2
метиламин этиламин пропиламин

Амиңдердің қасиеттері аммиакқа ұқсас. Төменгі молекулалы аминдер газдар, иістері аммиак сияқты жағымсыз, өткір. Аминдердің судағы ерітінділері, аммиак сияқты сілтілік қасиет көрсетеді.
Химиялық қасиеттері жөнінен де аминдер аммиакқа ұқсас. Олар аммиак сияқты қышқылдармен әрекеттесіп сәйкес тұздар түзеді. Сондықтан да аминдерді органикалық негіздер деп атайды.
Аминдер мен аммиактың химиялық қасиеттерінің өзара ұқсастығы олардың молекулаларының электрондық құрылыстарының ұқсастықтарымен түсіндіріледі:
Н Н Н
Н :N H : C : N :
H H H
Аммиак Метиламин Аммиак молекуласындағы азот атомында химиялық байланыс түзуге жұмсалмаған бір жүп электрондар бар. Сондай пайдаланылмаған дайын жүп электрондар метиламин молекуласындағы азот атомындада бар.
Аминдерден ароматты амин -- анилинніқ С6 Н5 NH2 маңызы зор. Анилинді бензолдағы бір атом сутек аминотопқа алмасудан шыққан зат деп қарастыруға болады. Ол ароматты аминдердің ең қарапайым өкілі. Анилин тұссіз, май тәрізді, суда нашар еритін сүйық. Өте улы зат. Ауада тотығып қоңырқай тартады.
Аминотоптағы азот атомының пайдаланылмаған қос электроны бензол сақинасындағы көміртек атомына тартылатындықтан қаныққан аминдерге қарағанда анилиннін, негіздік қасиеттері аз болады.
Дегенмен анилин қышқылдармен әрекеттесіп тұздар түзеді:
С6Н5 NH2+НС1 -- [С6Н5NH3] +С1-
фениламноний хлориды
Анилин фенол сияқты бром суымен әрекеттесіп триброманйлин түзеді:
С6Н5NH2 + ЗВг2 С6Н2Вг3 NН2 + 3НВг
Анилинді алғаш рет орыс химигі Н. Н. Зинин нитробензолды аммоний сульфидімен тотықсыздандыру арқылы алды:
С6Н5HO2 + 3 (NH4) 2S С6Н5NН2 + 3S + 6NН3 + 2Н2О
Қазіргі кезде анилинді нитробензолды сутекпен тотықсыздандыру арқылы алады:
С6Н5NO2 + 6Н С6Н5 NH2 + 2Н2О
Анилин - анилин бояуларын, көптеген дәрілер, хош иісті заттар даярлауға қолданылады.
Амин қышқылдары
Амин қышқылдары молекулаларының құрамында әрі карбоксил тобы әрі амин ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.