Мектеп жасына дейінгі балаларға табиғатқа деген ізгілік пен ұлттық әдет ғұрыптарды қалыптастыра отыру
Кіріспе
I Балалар бақшасындағы бөлме өсімдіктеріне қойылатын талаптар.
1.1 Әр түрлі жастағы балаларды табиғатпен таныстыру міндеттерінің ерекшеліктері
1.2 Балабақшада бөлме өсімдіктерінің түрлері
ІІ Қазіргі заманғы бөлме өсімдіктерінің жағымды және жағымсыз жақтары
2.1 Бөлмеде өсірілетін өсімдіктерге жалпы сипаттама және емдік қасиеттері
2.2 Бөлме өсімдіктерін күту жолдары және олардың агортехникасы
Қорытынды
Пайдаланған әдебиеттер
I Балалар бақшасындағы бөлме өсімдіктеріне қойылатын талаптар.
1.1 Әр түрлі жастағы балаларды табиғатпен таныстыру міндеттерінің ерекшеліктері
1.2 Балабақшада бөлме өсімдіктерінің түрлері
ІІ Қазіргі заманғы бөлме өсімдіктерінің жағымды және жағымсыз жақтары
2.1 Бөлмеде өсірілетін өсімдіктерге жалпы сипаттама және емдік қасиеттері
2.2 Бөлме өсімдіктерін күту жолдары және олардың агортехникасы
Қорытынды
Пайдаланған әдебиеттер
Заң Қазақстанда білім беруді дамытудың 2005-2010 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасында белгіленген міндеттерді шешу үшін қажет. Қазақстан Республикасының «Білім туралы» жаңа Заңы дәл осы бәсекеге қабілетті отандық білім беру жүйесін қалыптастыруға бағытталған.
1. Мемлекет білім алу құқығын білім беру жүйесін дамыту, оның жұмыс істеуінің құқықтық негізін жетілдіру және Қазақстан Республикасының Конституциясына сәйкес білім алу үшін қажетті әлеуметтік-экономикалық жағдайлар жасау арқылы қамтамасыз етеді.
Білім беру сапасын мемлекеттік бақылау білім беру сапасын бағалаудың ұлттық жүйесін жасау және оның жұмыс істеуін қамтамасыз ету арқылы жүзеге асырылады.
2. Мемлекет Қазақстан Республикасы азамат¬тарының тегін мектепалды, бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білім алуын, сондай-ақ егер азамат осы деңгейлердің әрқайсысында бірінші рет білім алатын болса, мемлекеттік білім беру тапсырысына сәйкес конкурстық негізде тегін техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім алуын қамтамасыз етеді.[1]
Осы стратегиялық құжатта Президентіміз мемлекеттік қызметтің барлық саласын қамти отырып, тәуелсіз Қазақстанымызды дамытудың, әрбір қазақстандықтың, әрбір отбасының, жастардың және келешек ұрпақтың мүддесін қорғаудың нақты жолдарын ұсынды. Бұл жолдағы негізгі бағдарымыз – «Қазақстан – 2050» Стратегиясын орындаудың бес жылдық кезеңді қамтитын маңызды міндеттерін атап көрсетті. Әр кезең сайын экономиканың жаңа белестерін бағындыру әрбір бес жылдықтың нақты нәтижесі болып табылады. Әсіресе, индустриялық - инновациялық даму, шағын және орта бизнесті дамыту, агроөнеркәсіптік кешен, білім-ғылым салалары осы Жолдаудың ең салмақты тұстары екені сөзсіз. Мәселен, жолдауда білім саласына айырықша көңіл бөлінген. .[2]
Зерттеу пәні: Мектеп жасына дейінгі балаларға экологиялық тәрбие беру мен қатар олардың табиғатты аялауға деген өрісін қалыптастыру.
Зерттеу объектісі:Мектепке дейінгі балалардың қоршаған ортаға, еңбекке деген дүниетанымын қалыптастыру.
Зерттеу мақсаты: Мектеп жасына дейінгі балаларға табиғатқа деген ізгілік пен ұлттық әдет ғұрыптарды қалыптастыра отырып, бала- қоғам табиғат арасындағы толық үйлесімді қалыптастыру және дамыту.
1. Мемлекет білім алу құқығын білім беру жүйесін дамыту, оның жұмыс істеуінің құқықтық негізін жетілдіру және Қазақстан Республикасының Конституциясына сәйкес білім алу үшін қажетті әлеуметтік-экономикалық жағдайлар жасау арқылы қамтамасыз етеді.
Білім беру сапасын мемлекеттік бақылау білім беру сапасын бағалаудың ұлттық жүйесін жасау және оның жұмыс істеуін қамтамасыз ету арқылы жүзеге асырылады.
2. Мемлекет Қазақстан Республикасы азамат¬тарының тегін мектепалды, бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білім алуын, сондай-ақ егер азамат осы деңгейлердің әрқайсысында бірінші рет білім алатын болса, мемлекеттік білім беру тапсырысына сәйкес конкурстық негізде тегін техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім алуын қамтамасыз етеді.[1]
Осы стратегиялық құжатта Президентіміз мемлекеттік қызметтің барлық саласын қамти отырып, тәуелсіз Қазақстанымызды дамытудың, әрбір қазақстандықтың, әрбір отбасының, жастардың және келешек ұрпақтың мүддесін қорғаудың нақты жолдарын ұсынды. Бұл жолдағы негізгі бағдарымыз – «Қазақстан – 2050» Стратегиясын орындаудың бес жылдық кезеңді қамтитын маңызды міндеттерін атап көрсетті. Әр кезең сайын экономиканың жаңа белестерін бағындыру әрбір бес жылдықтың нақты нәтижесі болып табылады. Әсіресе, индустриялық - инновациялық даму, шағын және орта бизнесті дамыту, агроөнеркәсіптік кешен, білім-ғылым салалары осы Жолдаудың ең салмақты тұстары екені сөзсіз. Мәселен, жолдауда білім саласына айырықша көңіл бөлінген. .[2]
Зерттеу пәні: Мектеп жасына дейінгі балаларға экологиялық тәрбие беру мен қатар олардың табиғатты аялауға деген өрісін қалыптастыру.
Зерттеу объектісі:Мектепке дейінгі балалардың қоршаған ортаға, еңбекке деген дүниетанымын қалыптастыру.
Зерттеу мақсаты: Мектеп жасына дейінгі балаларға табиғатқа деген ізгілік пен ұлттық әдет ғұрыптарды қалыптастыра отырып, бала- қоғам табиғат арасындағы толық үйлесімді қалыптастыру және дамыту.
1. Қазақстан Республикасының «Бiлiм туралы» Заңы, 2005-2010ж,ж
2. Халқына Жолдауы «Қазақстан-2050» стратегиясы - қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты. Астана, Ақорда, 2012.
3. Әбу - Насыр - Әл Фараби“Дәрісіз ем-дом” 1992ж
4. В.А.Сухомлинскийдің “Балаға жүрек жылуы” 2007ж
5. К.Д.Ушинский“ Педагогикалық әдебиеттің пайдасы туралы”1857-1958ж.ж
6. Лұқпанов Ж., Әлімқұлова Р., Тәртенова М., “Өсімдік өмір
7. Иващенко А.А., “ Қазақстанның өсімдіктер әлемі” Энциклопедия
8. Әлімқұлова Р.Ә., Тәртенова М.А., “Өсімдік – табиғат қазынасы”
9. Таубаев Т., “Жасыл әлем ғажаптары” Алматы-1964
10. “Гүлстан” журналы № 5,7 2008 ж, № 1,5
11. “Биология және салауаттылық негіздері” журналы № 5, 2007
12. “В мире Растений” журналы - № 5, 2008
13. Әбілов Д., “Өсімдіктер тіршілігінің кейбір сырлары” Алматы-1978
14. Мұсақұлов Т., “Ботаника” Алматы-1967
15. Арыстанғалиев С.А., Рамазанов Е.Р., “Қазақстанның өсімдіктері” Алматы-
16. Ушинский К.Д. Толық шығармалар жинағы. 8 том, 1950.
17. Бержанов Қ.,Мусин С.Педагогика тарихы. Алматы «Мектеп». 1984
18. Ильина Т.А. Педагогика оқу құралы. Алматы 1977
19.Қоянбаев Н., Қоянбаев Р. Педагогика Астана 1998
20. Қоянбаев Ж.Б. Педагогиканы оқудың кейбір мәселелері. Алматы 1978
21.Харламов И.Ф. Педагогика. М., 1990
22.Философия, Редакциясын басқарған Д.Кішібеков авторлар коллективі. Жоғарғы оқу орындарына арналған оқу құралы. Алматы 1991
23.С.Көбейұлының мұралары. Алматы ҚУ 1991
24. Айтмамбетова Б.Р. Педагогика пәні және оның міндеттері.2-лекция Алматы 1991
25. Сағындықұлы Е. Дәрістер курсы. Алматы Р.Б. 1999
2. Халқына Жолдауы «Қазақстан-2050» стратегиясы - қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты. Астана, Ақорда, 2012.
3. Әбу - Насыр - Әл Фараби“Дәрісіз ем-дом” 1992ж
4. В.А.Сухомлинскийдің “Балаға жүрек жылуы” 2007ж
5. К.Д.Ушинский“ Педагогикалық әдебиеттің пайдасы туралы”1857-1958ж.ж
6. Лұқпанов Ж., Әлімқұлова Р., Тәртенова М., “Өсімдік өмір
7. Иващенко А.А., “ Қазақстанның өсімдіктер әлемі” Энциклопедия
8. Әлімқұлова Р.Ә., Тәртенова М.А., “Өсімдік – табиғат қазынасы”
9. Таубаев Т., “Жасыл әлем ғажаптары” Алматы-1964
10. “Гүлстан” журналы № 5,7 2008 ж, № 1,5
11. “Биология және салауаттылық негіздері” журналы № 5, 2007
12. “В мире Растений” журналы - № 5, 2008
13. Әбілов Д., “Өсімдіктер тіршілігінің кейбір сырлары” Алматы-1978
14. Мұсақұлов Т., “Ботаника” Алматы-1967
15. Арыстанғалиев С.А., Рамазанов Е.Р., “Қазақстанның өсімдіктері” Алматы-
16. Ушинский К.Д. Толық шығармалар жинағы. 8 том, 1950.
17. Бержанов Қ.,Мусин С.Педагогика тарихы. Алматы «Мектеп». 1984
18. Ильина Т.А. Педагогика оқу құралы. Алматы 1977
19.Қоянбаев Н., Қоянбаев Р. Педагогика Астана 1998
20. Қоянбаев Ж.Б. Педагогиканы оқудың кейбір мәселелері. Алматы 1978
21.Харламов И.Ф. Педагогика. М., 1990
22.Философия, Редакциясын басқарған Д.Кішібеков авторлар коллективі. Жоғарғы оқу орындарына арналған оқу құралы. Алматы 1991
23.С.Көбейұлының мұралары. Алматы ҚУ 1991
24. Айтмамбетова Б.Р. Педагогика пәні және оның міндеттері.2-лекция Алматы 1991
25. Сағындықұлы Е. Дәрістер курсы. Алматы Р.Б. 1999
Мазмұны:
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..1-3
I Балалар бақшасындағы бөлме өсімдіктеріне қойылатын талаптар.
1.1 Әр түрлі жастағы балаларды табиғатпен таныстыру міндеттерінің ерекшеліктері ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..4-7
1.2 Балабақшада бөлме өсімдіктерінің түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 7-9
ІІ Қазіргі заманғы бөлме өсімдіктерінің жағымды және жағымсыз жақтары
2.1 Бөлмеде өсірілетін өсімдіктерге жалпы сипаттама және емдік қасиеттері ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 9-17
2.2 Бөлме өсімдіктерін күту жолдары және олардың агортехникасы ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 18-25
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .25-26
Пайдаланған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...27-28
Кіріспе
Зерттеу өзектілігі:
Заң Қазақстанда білім беруді дамытудың 2005-2010 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасында белгіленген міндеттерді шешу үшін қажет. Қазақстан Республикасының Білім туралы жаңа Заңы дәл осы бәсекеге қабілетті отандық білім беру жүйесін қалыптастыруға бағытталған.
1. Мемлекет білім алу құқығын білім беру жүйесін дамыту, оның жұмыс істеуінің құқықтық негізін жетілдіру және Қазақстан Республикасының Конституциясына сәйкес білім алу үшін қажетті әлеуметтік-экономикалық жағдайлар жасау арқылы қамтамасыз етеді.
Білім беру сапасын мемлекеттік бақылау білім беру сапасын бағалаудың ұлттық жүйесін жасау және оның жұмыс істеуін қамтамасыз ету арқылы жүзеге асырылады.
2. Мемлекет Қазақстан Республикасы азамат - тарының тегін мектепалды, бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білім алуын, сондай-ақ егер азамат осы деңгейлердің әрқайсысында бірінші рет білім алатын болса, мемлекеттік білім беру тапсырысына сәйкес конкурстық негізде тегін техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім алуын қамтамасыз етеді.[1]
Осы стратегиялық құжатта Президентіміз мемлекеттік қызметтің барлық саласын қамти отырып, тәуелсіз Қазақстанымызды дамытудың, әрбір қазақстандықтың, әрбір отбасының, жастардың және келешек ұрпақтың мүддесін қорғаудың нақты жолдарын ұсынды. Бұл жолдағы негізгі бағдарымыз - Қазақстан - 2050 Стратегиясын орындаудың бес жылдық кезеңді қамтитын маңызды міндеттерін атап көрсетті. Әр кезең сайын экономиканың жаңа белестерін бағындыру әрбір бес жылдықтың нақты нәтижесі болып табылады. Әсіресе, индустриялық - инновациялық даму, шағын және орта бизнесті дамыту, агроөнеркәсіптік кешен, білім-ғылым салалары осы Жолдаудың ең салмақты тұстары екені сөзсіз. Мәселен, жолдауда білім саласына айырықша көңіл бөлінген. .[2]
Зерттеу пәні: Мектеп жасына дейінгі балаларға экологиялық тәрбие беру мен қатар олардың табиғатты аялауға деген өрісін қалыптастыру.
Зерттеу объектісі:Мектепке дейінгі балалардың қоршаған ортаға, еңбекке деген дүниетанымын қалыптастыру.
Зерттеу мақсаты: Мектеп жасына дейінгі балаларға табиғатқа деген ізгілік пен ұлттық әдет ғұрыптарды қалыптастыра отырып, бала- қоғам табиғат арасындағы толық үйлесімді қалыптастыру және дамыту.
Зерттеу міндеттері:
- Әр түрлі жастағы балаларды табиғатпен таныстыру міндеттерінің ерекшеліктерін қарастыру
- Балабақшада бөлме өсімдіктерінің түрлерін анықтау
- Бөлмеде өсірілетін өсімдіктерге жалпы сипаттама және емдік қасиеттерін айқындау
- Бөлме өсімдіктерін күту жолдары және олардың агортехникасын қалыптастыру
Әбу - Насыр - Әл Фараби, Әбу - Әли Ибн - Сина, Беруни, Әл - Джуржани қазақ халқының медицинасының дамуына әсері дәрілік өсімдіктерді тауып пайдалануына зор ықпал етті. Жер жүзіндегі дәрілердің 40 -%- ы өсімдіктен дайындалады екен. Қазіргі кезде шөппен емдеу әдіс - тәсілдері кеңінен қолданылып жүр. Үй жағдайында кеңінен қолдануға жеткілікті. Ол үшін дәрісіз ем - дом дәрілік өсімдіктерден іздеуіміз керек. [3]
В.А.Сухомлинскийдің еңбектерінің ішінде еліміздің педагогикалық жұртшылығы мен көптеген шетелдерде белгілі және кеңінен тараған "Балаға жүрек жылуы", "Азаматтық қалыптасуы", "Коллективтің құдыретті күші", "Павлыш орта мектебі", "Мұғалімдерге жүз кеңес", "Мектептің жас мұғалімімен әңгіме" т.б. кітаптарын ерекше атауға болады. [4]
К.Д.Ушинскийдің педагогикалық көзқарасының қалыптасуына көмектесті. Осы қоғамдық - педагогикалық қозғалыстың әсерімен 1857-1958 ж.ж. Тәрбие үшін журналда" өзінің Педагогикалық әдебиеттің пайдасы туралы", Қоғамдық тәрбиенің халықтығы туралы, Мектептің үш элементі" және басқа да орыс педагогикасына құнды үлес қосқан мазмұнды мақалаларын жариялады. Бұл мақалалар Ушинскийдің есімін бүкіл педагогикалық жұртшылыққа таныта бастады. [5]
I Балалар бақшасындағы бөлме өсімдіктеріне қойылатын талаптар.
1.1 Әр түрлі жастағы балаларды табиғатпен таныстыру міндеттерінің ерекшеліктері.
Мектеп жасына дейінгі балалар мекемелеріндегі тәрбие процесінде баларды жан-жақты дамыту ісі әр түрлі і-әрекеттер ( ойын, еңбек, сабақ) арқылы жүзеге асырылады. Баланың кез келген іс-әрекеттерінің негізгі оны қоршаған нәрселермен, атап айтқанда табиғатпен танысу кезінде пайда болатын бідімдер мен іскерліктерден тұрады.
Балаларды табиғатпен таныстыру- оларды дамытудың басты құралдарының бірі. Оның барысында балардың қоршаған ортадағы бағдарлаушылығы молаяды, танымдық қабілеті қалыптасады, табиғатпен тиісті қарым-қатынас жасауға тәрбиеленеді. Мектеп жасына дейінгі балаларды табиғатпен таныстыру- оларға заттар, өлі және тірі табиғат құбылыстары, балалардың оларға деген ықыласы мен сүйіспеншілігін тәрбиелеу жөнінде белгілі бір көлемде білім беруді алдын ала көздейді.
Әрбір жас топтарында балаларды табиғатпен таныстыру белгілі бір программалық міндеттергі сай жүзеге асырылады. олар баланың табиғат тану білімдерін бірте-бірте меңгеруін алдын ала қарастырады.
2 жастан 3 жасқа қараған балаларды өсімдіктермен, жануарлармен, өлі табиғат құбылыстарымен таныстырады, оларды кеңістікте ажырата білуге және өсімдіктердің ( жапырақтардың, гүлдердің түсін) кейбір белгілерін, жануардардың қимылы мен дауысын ерекшелеп, дұрыс атауға, алғашқы көрнекі байланыстар мен жалпылауға сүйенуге (балықатр суда жүзеді) үйретеді. Сөйтіп, балалардың талдағыштығы ( кқру, есту т.б.) жетіле түседі, бақылаған объектілерге деген назары мен ықыласы артады, оларға деген тілектестік қарым- қатынасы қалыптасады.
Төрт жасқа қараған балаларда олардың өмірде үнемі кездесіп отыратын табиғаттағы заттар мен құбылыстар жөніндегі түсініктері қалыптасады, сабақтардағы, ойындардағы заттық сезімдік іс-әрекеттер прцесінде тани алатын байланыстарды орнатуға және оларды нақтылы түсініктер формасында көрсетуге қол жеткізеді.
Өсімдіктерді, жануардарды бақылауға, олдардың жекелеген бейнелерін бөліп алып, сенсорлық эталондарды ( түсін, формасын, үлкендігін) пайдалана отырып анықтауға, объектілерді сатыстыруға және олардың сыртқы белгілеріне қарап топтастыруға балаларды үйретеді. Білімдерді меңгер процесінде оларда танымдық іс-әрекеттердің күрделірек формасы пайда болады: балалар төрт жасқа қара мал шаоуашылық фермаларындағы т.б. еңбектермен таныстырылады.
Программаның құрылысы. Балалардың жас ерекшеліктерін ескере отырып, табиғатпен таныстыру программасы жинақталып берілген: балалар бақшада болған уақыттарының барлығында бір ретте де кеңірек және тереңірек танысады. Балалардың нақтылы білімі молаяды және сонымен бірге жалпыланады.
Мысалы. Ағаш - бүкіл топтың танысатын объектісі. Еңкішкене балалардан оны басқа заттардың ішінен бөліп алып, көрсете білу талап етіледі. Сәбилер тобындағы балаларды ағаштардың белгілерімен- жапырақтармен- олардың түсімен және көлемімен таныстырады. Естияр топиа мектеп жасына дейінгі балалар ағаш бөліктерінің орналасулары ( ағаш діңінде бұтақтар, бұтақтарда жапырақтар) жөнінде біледі оларды жапырақты ағаштарды қылқан- жапырақты ағаштардан айыра білуге үйретеді.Ересек топтарда балалар күннің суытуымен, жапырақтар түсінің өзгеруі және түсуі немесе күннің жылынуы және бүрлерден жапырақтардың пайда болуы арасындағы байланысты анықтайды. Мектепке даярлық тобындағы балалар жапырақтардың гүлдердің, бұтақтардың бүрлерден өсетінін біледі, жапырақтардық түсуі жөнінде түсініктер алады, көбірек тараған ағаштарды діңіне, бұтақтарына, жапырақтарына және ұрықтарына қарап айыра алатын дағдыларға ие болады.
Балалар аспан әлемімен ( күнмен, аймен, жұлдыздармен) балалар бақшасында болған кезде танысады.
Балалар үш жасқа қарағанда объектілерді кеңістікте ажырата білуді (Бұл -күн ) үйренеді, күннің жарық беретіні жөнінде түсініктер алады. Сәбилердің екінші тобында балаларға күн мен ауа температурасының арасындағы қарапайым байланысты ажыатуды (Күн қыздырады,- жылы, ыстық) үйретеді.
Естияр топта балалар күннің қыста шығуы мен батуын бақылайды, күн мен су жағдайының өзгеруі арасындағы қарапайым байланысты анықтайды (Күн қыздырады,- шалшықиар кеуіп кетті).
Ересек топтарда айдың фазасындағы өзгерістерді ( Ай дөңгелек, жарты дөңгелек, қол орақ сияқты болады), күннің жыл бойындағы бір күнгі қозғалысын, күннің ұзақтығымен байланыстыра отырып бақылайды.
Мектепке даярлық тобында балаларды күннің жоғары көтерілуі мен ауаның температурасының, жырдың әр мезгіліндегі күннің ұзақтығының арасындағы байланыстармен таныстырады.
Материалдың орналасуы. Мектеп жасына дейінгілерді табиғатпен таныстыру балалардың жыл маусымдары арасындағы байланысты түсініуне ыңғайлы жүйелілікте жүзеге асырылады. Материал барлық топтарда ( бөбектік жастан басқа) желдің белгілі бір маусымынна сәйкес, тоқсандар бойынша орналасқан. Әрбір маусымда өлі және тірі табиғат үшін анығырақ та сипатты құбылыстар бөлінген. Материалдың бұлайша орналасуы- табиғатта болып жатқан құбылыстарды және жекелеген құбылыстардың арасындағы байланысты анықтауды, сондай-ақ оларды бақылаған кездегі қайталанушылығын сезіммен қабылдануын қамтамсыз етеді.
Түсініктер мен ұғымдарды қалыптастыруда сөздің зор маңызы бар. Балалардың сөздік қорының молаюы және ана тілін меңгеріп алуы- табиғатты сезіне танумен біртұтас байланыста жүзеге асады. Сондықтан табиғатпен танысу және тіл дамыту жөніндегі барлық топтардағы материао қосылып, бірге берілген.
Балалар бақшасындағы тәрбие программасындағы табиғатпен таныстыру материалы балалалардың іс- әрекеттерінің түрлеріне қарай берілген. Ол, сабақтарда, күн сайынғы серуендерде, балалардың ойнаған және өсімдіктерді өсіру мен жануарларды бағып күтудегі еңбектері кезінде жүзеге асырылады. Балаларды сабақтарда тұрмыста табиғатпен таныстырудың программалық мазмұнының арасында тығыз байланыс бар. Сөйтіп, мысалы, серуендегі, ойнаған және өсімдіктер мен жануардарды бағып күткен кездеріндегі еңбектерінде алған түсініктері нанықталынады, жалпылананды және сабақ кездерінде жүйеленеді. Сабақтарда алған бідлімдерін, іскерліктерін балалар күнделікті іс- әрекеттерінде- ойында, еңбекте, бақылауларда рет- ретімен қолданылады.
Білімдік материал балалардың іс- әректтерінің барлық түрінде жүзеге асырылады. Жұмысты жүргізудің ерекшеліктері- балалардың таныммдық процестерін ұйымдастру формалары мен оған басшылық ету әдістерінде.
Жұмысты жоспарлау. Балалар бақшасында білімдік- тәрбиелік міндетерді жүзеге асыру үшін күні бұрын жоспар- тәртіптілікті, жүйелілікті, жұмыстың орындалу мерзімін қарастыратын шаралар жүйелі түрде белгіленеді.
Жоспар жасаған кезде міндеттер анықталады және материал Балалар бақшасындағы тәрбие программасы негізінде белгілі бір уақыт аралығына ( тоқсан, ай, екі апта) іріктеліп алынады, сондай-ақ балалардың жергілікті өлке табиғатынан білімдері де есепке алынады.
Балаларды табиғатпен таныстыруда жүргізілетін барлық жұмысты олардың зерттеп жүрген құбылыстарнда пайда болатын жүйеліліке сай жүргізу керек. Сонжықтан жұмыстың календарьлық жоспарын жасау үшін, балаларға табиғаттың қандай құбылысын қашан көрсеткен жөн екенін анықтап алу қажет. Бұл үшін өзінің жергілікті жеріндегі түрлі маусымдық құбылыстардың болатын кезін және ауыл шаруашылық жұмысын жүргізетін кезлі, сондай-ақ балалар бақшасының төңірегіндегі табиғатты ( парктің, сквердің болуын, орманның, көгалдың жақындығын т.б.) ондағы өсімдіктер мен жануарларды білу керек.
1.2 Балабақшада бөлме өсімдіктерінің түрлері
Әдетте өте көп түрден тұратын туыстардың мәдени өсімдіктерке айналған түрлері аса көп емес. Мысалы, 200 түрден тұратын зығыр туысының 1 түрі ғана, 70 түрден тұратын күнбағыс туысының 2 түрі ғана мәдени өсімдіктер қатарына жатады. Осы күнгі мәдени өсімдіктердің шығу тегі әр түрлі. Олардың кейбіреуі жабайы өсімдіктерден шықса (бірақ өздері жабайы түрде өспейді), екіншілері будандастыру жолымен алынған (мысалы, рапс - жапырақты капуста мен қышабастың буданы, т.б.), ал малазықтық өсімдіктердің көбі әлі күнге дейін жабайы түрде өседі. мәдени өсімдіктер - қолдан сұрыптаудың нәтижесі. Сондықтан мәдени өсімдіктердің жаңа түрлерін (әсіресе малазықтық, дәрілік, тех.) алу жылдан-жылға жалғасуда, жаңа түрлерді алу - генетиканың (селекцияның) жетістіктеріне негізделген. мәдени өсімдіктер жабайы өсімдіктерден өте көп ерекшеліктерімен ажыратылады. Олар өздерінің табиғи ареалдары болмағандықтан, шыққан ортасынан басқа жерге тарала алмайды. мәдени өсімдіктердің физиол. ерекшеліктерін, биохим. құрамын және тіршілік ортасын зерттеу, олардың жаңа сорттарын алуда маңызы зор. Жер шарында халық санының көбеюіне байланысты олардың қажеттілігін қанағаттандыру үшін (жыл сайын 1,2 млрд. т астық дақылы керек), мәдени өсімдіктер егілетін алқаптардың көлемін ұлғайтып, шөл және шөлейтті жерлерді, биік тау алқаптарын пайдаға жарату қажет. Осыған байланысты тосын (экстремалды) жағдайларға төзімді мәдени өсімдіктердің жаңа түрлерін алу маңызды мәселенің бірі болып саналады. Дәрілік өсімдіктер (лат. Plantae medicinalis) , шипалы өсімдіктер - медицинада және мал дәрігерлігінде емдеу және аурудың алдын алу мақсатында қолданылатын өсімдіктер. Дәрілік өсімдіктердің емдік қасиеті олардың құрамында стероид, тритерпен, алкалоид пен гликозидтердің, витаминдердің, эфир майлары мен тұтқыр заттар сияқты түрлі химиялық қосылыстардың болуына байланысты. Қазақстанда өсетін алты мыңнан астам өсімдік түрінің бес жүздей түрі дәрілік өсімдіктерге жатады.Дәрілерді дайындау үшін шикізат ретінде пайдаланылатын дәрілік өсімдіктер бөлек іріктеледі.Дәріні көбінесе жабайы өсімдіктерден алады .
Дәрілік өсімдіктер кептірілген шөп, тұнба, қайнатынды, шай, ұнтақ, т.б. түрінде қолданылады. Дәрілерді дайындау үшін шикізат ретінде пайдаланылатын дәрілік өсімдіктер бөлек іріктеледі. Дәріні, көбінесе, жабайы өсімдіктерден алады. Көптеген өсімдіктердің емдік қасиеттері бар. Оларды дәрілік өсімдіктер дейді. Осы заманғы кейбір ең таңдаулы дәрілер жабайы шөптерден жасалған. Гүлдi өсiмдiктеp , жaбық тұқымдылap (Magnoliophyta немесе Angiospermae) - өсiмдiктеpдiң ең жoғapғы тoбы. Бұлapдың aшық тұқымдылapдaн aйыpмaшылығы - тұқым бүpшiгi жaтын iшiнде жетiледi. Гүлдi өсiмдiктеp бapлық құpлықтa өседi, судa кездесетiн түpлеpi де бap. Биiкте бipнеше мм-ден (бaлық oты) 150 м-ге (эвкaлипт) дейiн, шыpмaуықтap 200 м-ден aсaды. Oлapдың жaлпы мopфoлoгиялық, aнaтoмиялық, эмбpиoлиялық белгiлеpi ұқсaс бoлғaнымен, өсiмдiктеpдiң тipшiлiк opтaсының жaғдaйлapынa бейiмделуiне бaйлaнысты кейбip мүшелеpiнiң өзгеpiп не тiптi жoйылып кеткендеpi бap.Пaлеoбoтaникaлық деpектеp бoйыншa aлғaшқы Гүлдi өсiмдiктеp мәңгi жaсыл жaпыpaқтapы, қoс жынысты гүлдеpi бap, aғaш тәpiздi өсiмдiктеp бoлғaн. Гүлдi өсiмдiктеpдiң ең көп тapaғaн уaқыты - бop кезеңiнiң aяғы. Гүлдi өсiмдiктеpдiң Жеp шapынa кең тapaлуынa oлapдың құpғaқшылыққa төзiмдi вегетaтивтi opгaндapының бoлуы, қoлaйсыз климaттық жaғдaйдa өсуге бейiмдiлiгi, негiзiнен, жәндiктеp apқылы тoзaңдaнуы, тұқымдapы мен жемiстеpiнiң жaнуapлap apқылы тapaлуы себеп бoлғaн. Қaзip Гүлдi өсiмдiктеpдi дapaжapнaқтылap және қoсжapнaқтылap деп 2 клaсқa бөледi. Oлapдың 450 тұқымдaсқa бipiгетiн 12,5 мың туысы және 250 мыңнaн aстaм түpлеpi белгiлi. Қaзaқстaндa 125-тей тұқымдaсы, 1000-нaн aстaм туысы, 6000-дaй түpi кездеседi. Гүлдi өсiмдiктеpдiң ең ipi тұқымдaстapы: aстық, бұpшaқ тұқымдaстap, күpделiгүлдiлеp, еpiндiгүлдiлеp, т.б.; Гүлдi өсiмдiктеpдiң қaтapынa тaғaмдық (пияз,сapымсaқ,қызылшa, т.б.); техникaлық (ши, құpaқ, зығыp, қoзa, т.б.); дәpiлiк (шaйшөп, жөке, шүйiншөп, т.б.); әсемдiк (paушaн, қaлaмпыp, т.б.) өсiмдiктеp жaтaды.
ІІ Қазіргі заманғы бөлме өсімдіктерінің жағымды және жағымсыз жақтары
2.1 Бөлмеде өсірілетін өсімдіктерге жалпы сипаттама және емдік қасиеттері
Бөлмеде гүл өсірудің маңызы өте зор, одан адам эстетикалық
Өсімдік - күрделі тірі организм, олай дейтін себебіміз -
Табиғатта болсын, бөлмеде болсын әрбір өсімдік өзінің тіршілік етуі
Өсімдік су мен онда еріген қорек заттарды топырақтан тамыры
Тұқым өнген кезде алдымен ұрықтан кішкене негізгі тамыр дамып,
Өсімдік тамыр жүйесі кіндік және шашақ тәрізді болады. Егер
Тамырлар тыныс алған кезде топырақтағы оттегін сіңіріп көмір қышқыл
Егер топырақ тығыз болса оған ауа өте алмайды да
Сабақ - өсімдіктің тірегі, тамыр мен жер үсті органдарын
Сабақтың шөп тектес жұмсақ, ағаштанған қатты, тік, төселмелі, шырмалғыш,
Сыртқы орта жағдайына байланысты кейбір өсімдіктерде жапырақ болмайды, мұндай
Сабақта өсу бүршігі мен гүл бүршігі орналасады. Өсу бүршігінен
Жапырақ - сағақтан және тақтадан тұрады. Бөлме өсімдіктерінің
Гүл - өсімдіктің көбею органы, ол оның алуан түсті
Гүл қос жынысты (бір гүлде аталық та, аналық та
Өсу кезеңі мен тыныштық күйі. Өсу орнына қарамастан өсімдік
а) өсуі;
б) тыныштық күйі.
Өсу кезеңі жылдың жылы айларына сәйкес келеді- өсімдіктерде өсіп-
Ал, күз айының аяқ кезіне бастап өсімдіктер жапырақтарын түсіріп,
Түйнекті өсімдіктер тыныштық кезеңде жарық, жылу, ылғалды қажет етпейді.
Осы дипломдық жұмысымды жазу барысында тәжірибеге бөлме гүлдерінің арасынан
Кактус. Америка контингентінің шөл және шөлейтті далаларында жиі кездесетін,
Кактустар тұқымдасына жататын 2000-нан астам түрі бар, шөптектес, шала
Пішіндері де алуан түрлі: шар тәрізді, бағана тәрізді, кірпі
Өсімдіктің шырынды сабағының сыртын өңезденіп балауыз қаптап тұрады. Ыстық
Гүлдері - қос жынысты, пішіндері түтік, воронка тәрізді. Жемістері
Кактустардың төмендегідей топтары бар.
Эхинокактус (Echinocactus) - дүние жүзіндегі ең үлкен кактус. Кейбіреуінің
Гигант кактустың тікенектері өте қауіпті болуы мүмкін. Табиғатта алып
Эхинокактус қабырғаларға бөлінген, оның саны 30 шақты. Оларды тізіліп
Бөлмеде өскен өсімдік тек үлкейгенде ғана көктейді. Ал олар
Кейбір кактустарда соның ішінде эхинокактуста жұмсақ тікенекті домалақ қалпақ
Опунция (Opuntia) - өзінің аюдың құлағына ұқсас пішінімен танымал
Мексика халқы опунция мен кашенильдан кармин деген бояғыш зат
Кактустарды зерттеген ғалымдардың бірі - Л. Бербанк опунцияның тікені
Опунцияны басқа кактустардан оңай ажыратуға болады. Оның "аю құлақтары"
Екіншісі өте кішкентай, көзге көрінбейді. Ұсақтығына қарамастан бұндай тікенектер
Опунцияның өмірі біткеннен кейін де инелері қауіпті, тіпті олар
Қазақстанда оны тек үй жағдайында өсіреді. Өкінішке орай көбісі
Апорокактус (Aporocactus) - табиғатта аз ғана түрі бар сирек
Маммиллиярия (Mammiliaria) - бүртікті кактустар тобына жатады. Пішіндері
Пейреския (Pereskiae) - жапырақты, ірі бұта сияқты өсетін, тамыры
Цереус (Cacteae) - бағана тәрізді қырлы сабақтары ерекше төгіліп
Сондай-ақ кактустардың тағы бір ерекше түрі жалғанбалы кактустар (Gymnocalycium).
Адамның көңіл-күйіне байланысты өсіліп, жетіледі. Егер үй-ішінде ұрыс-керіс, жанжал, келеңсіз жағдайлар жиі болып тұрса, олар да өздігінен солып, сарғайып ауруға шалдығуы мүмкін. Бөлмеңізге гүл жапырақтарының жалпақ, домалақ тәріздес түрлерін көп өсіргеніңіз жөн. Олар сіздің үйіңізге табыс, ақша келуіне әсер етеді. Жапырақтардың тікенек, тік мысалы, кактус, алоэ болғаны адамға жағымсыз қолайсыздық туғызуы мүмкін. Әсіресе, жанұялы отбасыларда ұрыс-керіс шақырады. Дәрілік өсімдік ретінде қажеттілік тудырса, кез келген дәріханадан алоэны сатып алуға болады. Гүлдеріңіздің ауруға шалдыққанын, сарғайып кеткенін байқасаңыз, олардың орнын басқа жерге ауыстырыңыз. Егер ол жерден оңалып кетсе, онда жақсы. Болмаған жағдайда одан құтылғаныңыз жөн. Бөлмеңізде өзіңізге ұнамайтын бұрыштар болса оларды бейтараптандыру үшін шашыраңқырап өсетін шырмауық өсіруіңізге болады.
Әдемілік үшін арнаулы құтыға өсірілген гүлдер немесе жаңа кесіп алынған гүлдерді қолданыңыз. Олар да тіршілік иесі тәрізді өздеріне қарауды қажет етеді. Өсімдіктеріңіз әрдайым таза, әдемі болуы керек. Егер сіздің оларға қарауға уақытыңыз жоқ болса, қарауды көп қажет етпейтіндерін таңдауға тырысыңыз немесе мүлдем оларды өсірмеңіз.
Гүлдер адам өмірінің алға басуына септігін тигізеді. Адамның белсенділік танытуына қуат береді. Сіздің ұйқыңыздың дұрыс болып, тыныш ұйықтағыңыз келсе олардың демалатын жатын бөлмеде болмағаны жөн. Тек, егер сіздің сүйіктіңіз сізге туған күніңізге немесе мереке күндері гүл сыйлаған жағдайда ғана оларды жатын бөлмеге қоюға болады. Өйткені, ол гүлдер сіздің сүйіктіңіздің сізге деген махаббатына толы. Арнайы құтыға таза су құйып салып қойыңыз. Ал олардың суын ауыстырып тұруды, жағымсыз иістің болмауына көңіл аударыңыз, уақыты келгенде лақтырып тастауды ұмытпаңыз.
Бөлмеде солып қалған гүлді ұстамауға тырысыңыз. Кейбір адамдар кептірілген гүлдерден әдемі композициялар жасауды ұнатады. Ал олар - солған, өлген гүлдер деп есептеледі. Олар адам өміріне, күнделікті әрекеттеріне қарсы энергия туғызуы мүмкін. Сол себепті оларды сақтамауға тырысыңыз. Әсіресе, сіз жұмыс істейтін бөлмеде атап айтқанда ғылыммен айналысу, кітап жазу, зерттеулер жүргізу т.б. . Тіпті сізге қатты ұнайтындары болса, жыл сайын оларды ауыстырып тұру қажет.
Тірі гүлдердің орнына қазіргі кезде көп жағдайларда қалас гүлдер искусственные қолданылады. Оларды сатып алмауға тырысыңыз.
ҚАЙ ГҮЛ ТАБЫС ӘКЕЛЕДІ?
Зерттеулер бойынша бөлме өсімдіктері адамға әр түрлі жақтан әсер етеді. Оның ішінде лалагүлі (лилия), қазтабан гүлі (гусиные лапки) ауаны ластанудың бірнеше түрінен, соның ішінде формальдегидтен тазартады. Ал бегония мен фикус гүлдері үйіңізге келген адамдардың жағымсыз пиғылдарын өз бойларына сіңіріп, сіздерге тек оң энергия жібереді. Теледидар, компьютер, толқынды пештердің сәулелерінен сақтануға сіздерге раушан гүлдер, орхидея, өрмелегіш (лиана) өсімдіктер көмектеседі. Балалар бөлмесіне шегіргүлдерді (фиалка) орналастырсаңыз, олардың жеткіншектің өсіп-жетілу уақытындағы көңіл күйін бірқалыптылыққа бейімдейді. Қазтамақ (герань) гүлінің қасында 15 минуттай отырсаңыз да жеткілікті. Сіз өзіңіздің жаңа күш жинап, демалғаныңызды сезесіз. Өйткені бұл өсімдік эфир майларын бөліп шығарады. Сіздің ағзаңыздағы зат алмасу процесі ұлғая түседі. Ұсақ жапырақты бұрыштар мен хризантемалар отбасындағы, жұмыс орнындағы адамдардың бір-біріне деген жақсы қарым-қатынастың қалыптасуына әсер етеді.
ПІЛ ҚҰЛАҒЫ (ALOCASIA) гүлінің әдемілігі - жалпақ жапырағында. Жапырағының көлемді болуына байланысты гүл піл құлағы деп аталады. Сонымен қатар, жаңбыр жауар алдында піл құлағының жапырағынан тамшы тамады, осы қасиетіне орай гүлді жылауық, ауа райын болжағыш деп те атайды.
Гүл фитостерол, темір, никель, хром, мыс т.б. көптеген макроэлемент пен дәруменге бай. Биологиялық белсенді заттардың құрамында көп болуы әр түрлі инфекциялық ауруларға төтеп бере алатындығынан көрінеді.
Ғалымдар өсімдікті ғылыми тұрғыдан зерттеу барысында гүлдің жөтел, мастопатия, ревматизм, денедегі түрлі жараға сондай-ақ, аллергия, қабыну мен ісікке және асқазан ауруларына қарсы ем екендігін дәлелденген.
ЖАСАҢШӨП (АҚША АҒАШЫ)
Жасаңшөп (ақшалай ағаш) кәдiмгi ақшаны әкеледi.
Өсірген жасапшөптің жапырағына аса көңіл бөлген жөн. Себебі жапырақ мейлінше үлкен болса ол мол қаржы алып келет деген сөз. Ал егер мейлінше ұсақ, көп болса ақша кішкене - кішкене жан жақтан мол қаржы келет деген сөз. Ақша гүлін өсіре отырып оған күнде монетка салып тұру керек. Балықты қалай су қызықтырады, ақша менің гүлімді де солай қызықтырады. деп айтқан жөн. Жасаңшөп (толстянка) фэн-шуй ілімі бойынша қаржы ісінде сәттілік әкелетін өсімдік болып есептеледі. Өсімдіктен бөлінетін тозаңдар адам ағзасына пайдалы. Ол ауаны тазалайды. Өсімдік ағзаның психикалық және физикалық шаршағанын басады. Адам ағзасын жұқпалы ауруларға қарсы белсендіреді.
Күй талғамайтындықтан қараңғылау бөлмеде де жақсы өседі.
Бөлме өсімдіктерінің әрқайсысына тән сенімдер бар. Көбі жасаңшөпті ақша шақыратын өсімдік деп жатады. Ағаш биіктеп өссе, жапырағы қалың әрі үлкен болса, қаржылық жағдайдың жақсаратынын білдіреді деп сенеді. Ал өсімдік жақсы өсуі үшін оған күтім жасау керек.
Гүлдің жақсы өсуі оны дұрыс отырғызудан басталады. Оның өскінін ешкімге көрсетпей (ұрлап) немесе сатып алады. Отырғызар алдында өскіннің түбін сәл құрғатады. Гүлсауыттың түбіне ақша шақырсын деген ниетпен тиын салып, сонан соң гүлді отырғызады. Өсімдік биіктеу өсуі үшін көктем басталған кезде қырқады. Өте қараңғы бөлмеде ұстауға болмайды. Өсімдік жаздың ыстығына төзімді болғанымен, қыста бөлме температурасын он бес градустан асырмау керек. Ыстыққа төзімді болу үшін өсімдікті көктемнің ыстығынан бастап бейімдеген дұрыс. Оны топырағы құрғаған кезде ғана суарады. Сұйық тыңайтқыштармен тыңайтады. Өсімдік биіктеп, ыдысы тарлық еткенде ғана ыдысқа алмастырады.
ФИКУС -- ҚЫЗҒАНШАҚ ӨСІМДІК
Кейбір өсімдіктер өз қожайынын басқа бір адамнан қызғанатын көрінеді. Ағылшын ғалымдары көп жылдар бойы адам мен өсімдіктердің қарым-қатынасы туралы зерттеулер жүргізген. Ағылшын физиологы С.Мейсонның бөлмесінде көп жылдар бойы фикус өсіп тұрған. Ғалым үйленгеннен кейін оның әйелі күннен-күнге әлсіреп, ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..1-3
I Балалар бақшасындағы бөлме өсімдіктеріне қойылатын талаптар.
1.1 Әр түрлі жастағы балаларды табиғатпен таныстыру міндеттерінің ерекшеліктері ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..4-7
1.2 Балабақшада бөлме өсімдіктерінің түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 7-9
ІІ Қазіргі заманғы бөлме өсімдіктерінің жағымды және жағымсыз жақтары
2.1 Бөлмеде өсірілетін өсімдіктерге жалпы сипаттама және емдік қасиеттері ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 9-17
2.2 Бөлме өсімдіктерін күту жолдары және олардың агортехникасы ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 18-25
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .25-26
Пайдаланған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...27-28
Кіріспе
Зерттеу өзектілігі:
Заң Қазақстанда білім беруді дамытудың 2005-2010 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасында белгіленген міндеттерді шешу үшін қажет. Қазақстан Республикасының Білім туралы жаңа Заңы дәл осы бәсекеге қабілетті отандық білім беру жүйесін қалыптастыруға бағытталған.
1. Мемлекет білім алу құқығын білім беру жүйесін дамыту, оның жұмыс істеуінің құқықтық негізін жетілдіру және Қазақстан Республикасының Конституциясына сәйкес білім алу үшін қажетті әлеуметтік-экономикалық жағдайлар жасау арқылы қамтамасыз етеді.
Білім беру сапасын мемлекеттік бақылау білім беру сапасын бағалаудың ұлттық жүйесін жасау және оның жұмыс істеуін қамтамасыз ету арқылы жүзеге асырылады.
2. Мемлекет Қазақстан Республикасы азамат - тарының тегін мектепалды, бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білім алуын, сондай-ақ егер азамат осы деңгейлердің әрқайсысында бірінші рет білім алатын болса, мемлекеттік білім беру тапсырысына сәйкес конкурстық негізде тегін техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім алуын қамтамасыз етеді.[1]
Осы стратегиялық құжатта Президентіміз мемлекеттік қызметтің барлық саласын қамти отырып, тәуелсіз Қазақстанымызды дамытудың, әрбір қазақстандықтың, әрбір отбасының, жастардың және келешек ұрпақтың мүддесін қорғаудың нақты жолдарын ұсынды. Бұл жолдағы негізгі бағдарымыз - Қазақстан - 2050 Стратегиясын орындаудың бес жылдық кезеңді қамтитын маңызды міндеттерін атап көрсетті. Әр кезең сайын экономиканың жаңа белестерін бағындыру әрбір бес жылдықтың нақты нәтижесі болып табылады. Әсіресе, индустриялық - инновациялық даму, шағын және орта бизнесті дамыту, агроөнеркәсіптік кешен, білім-ғылым салалары осы Жолдаудың ең салмақты тұстары екені сөзсіз. Мәселен, жолдауда білім саласына айырықша көңіл бөлінген. .[2]
Зерттеу пәні: Мектеп жасына дейінгі балаларға экологиялық тәрбие беру мен қатар олардың табиғатты аялауға деген өрісін қалыптастыру.
Зерттеу объектісі:Мектепке дейінгі балалардың қоршаған ортаға, еңбекке деген дүниетанымын қалыптастыру.
Зерттеу мақсаты: Мектеп жасына дейінгі балаларға табиғатқа деген ізгілік пен ұлттық әдет ғұрыптарды қалыптастыра отырып, бала- қоғам табиғат арасындағы толық үйлесімді қалыптастыру және дамыту.
Зерттеу міндеттері:
- Әр түрлі жастағы балаларды табиғатпен таныстыру міндеттерінің ерекшеліктерін қарастыру
- Балабақшада бөлме өсімдіктерінің түрлерін анықтау
- Бөлмеде өсірілетін өсімдіктерге жалпы сипаттама және емдік қасиеттерін айқындау
- Бөлме өсімдіктерін күту жолдары және олардың агортехникасын қалыптастыру
Әбу - Насыр - Әл Фараби, Әбу - Әли Ибн - Сина, Беруни, Әл - Джуржани қазақ халқының медицинасының дамуына әсері дәрілік өсімдіктерді тауып пайдалануына зор ықпал етті. Жер жүзіндегі дәрілердің 40 -%- ы өсімдіктен дайындалады екен. Қазіргі кезде шөппен емдеу әдіс - тәсілдері кеңінен қолданылып жүр. Үй жағдайында кеңінен қолдануға жеткілікті. Ол үшін дәрісіз ем - дом дәрілік өсімдіктерден іздеуіміз керек. [3]
В.А.Сухомлинскийдің еңбектерінің ішінде еліміздің педагогикалық жұртшылығы мен көптеген шетелдерде белгілі және кеңінен тараған "Балаға жүрек жылуы", "Азаматтық қалыптасуы", "Коллективтің құдыретті күші", "Павлыш орта мектебі", "Мұғалімдерге жүз кеңес", "Мектептің жас мұғалімімен әңгіме" т.б. кітаптарын ерекше атауға болады. [4]
К.Д.Ушинскийдің педагогикалық көзқарасының қалыптасуына көмектесті. Осы қоғамдық - педагогикалық қозғалыстың әсерімен 1857-1958 ж.ж. Тәрбие үшін журналда" өзінің Педагогикалық әдебиеттің пайдасы туралы", Қоғамдық тәрбиенің халықтығы туралы, Мектептің үш элементі" және басқа да орыс педагогикасына құнды үлес қосқан мазмұнды мақалаларын жариялады. Бұл мақалалар Ушинскийдің есімін бүкіл педагогикалық жұртшылыққа таныта бастады. [5]
I Балалар бақшасындағы бөлме өсімдіктеріне қойылатын талаптар.
1.1 Әр түрлі жастағы балаларды табиғатпен таныстыру міндеттерінің ерекшеліктері.
Мектеп жасына дейінгі балалар мекемелеріндегі тәрбие процесінде баларды жан-жақты дамыту ісі әр түрлі і-әрекеттер ( ойын, еңбек, сабақ) арқылы жүзеге асырылады. Баланың кез келген іс-әрекеттерінің негізгі оны қоршаған нәрселермен, атап айтқанда табиғатпен танысу кезінде пайда болатын бідімдер мен іскерліктерден тұрады.
Балаларды табиғатпен таныстыру- оларды дамытудың басты құралдарының бірі. Оның барысында балардың қоршаған ортадағы бағдарлаушылығы молаяды, танымдық қабілеті қалыптасады, табиғатпен тиісті қарым-қатынас жасауға тәрбиеленеді. Мектеп жасына дейінгі балаларды табиғатпен таныстыру- оларға заттар, өлі және тірі табиғат құбылыстары, балалардың оларға деген ықыласы мен сүйіспеншілігін тәрбиелеу жөнінде белгілі бір көлемде білім беруді алдын ала көздейді.
Әрбір жас топтарында балаларды табиғатпен таныстыру белгілі бір программалық міндеттергі сай жүзеге асырылады. олар баланың табиғат тану білімдерін бірте-бірте меңгеруін алдын ала қарастырады.
2 жастан 3 жасқа қараған балаларды өсімдіктермен, жануарлармен, өлі табиғат құбылыстарымен таныстырады, оларды кеңістікте ажырата білуге және өсімдіктердің ( жапырақтардың, гүлдердің түсін) кейбір белгілерін, жануардардың қимылы мен дауысын ерекшелеп, дұрыс атауға, алғашқы көрнекі байланыстар мен жалпылауға сүйенуге (балықатр суда жүзеді) үйретеді. Сөйтіп, балалардың талдағыштығы ( кқру, есту т.б.) жетіле түседі, бақылаған объектілерге деген назары мен ықыласы артады, оларға деген тілектестік қарым- қатынасы қалыптасады.
Төрт жасқа қараған балаларда олардың өмірде үнемі кездесіп отыратын табиғаттағы заттар мен құбылыстар жөніндегі түсініктері қалыптасады, сабақтардағы, ойындардағы заттық сезімдік іс-әрекеттер прцесінде тани алатын байланыстарды орнатуға және оларды нақтылы түсініктер формасында көрсетуге қол жеткізеді.
Өсімдіктерді, жануардарды бақылауға, олдардың жекелеген бейнелерін бөліп алып, сенсорлық эталондарды ( түсін, формасын, үлкендігін) пайдалана отырып анықтауға, объектілерді сатыстыруға және олардың сыртқы белгілеріне қарап топтастыруға балаларды үйретеді. Білімдерді меңгер процесінде оларда танымдық іс-әрекеттердің күрделірек формасы пайда болады: балалар төрт жасқа қара мал шаоуашылық фермаларындағы т.б. еңбектермен таныстырылады.
Программаның құрылысы. Балалардың жас ерекшеліктерін ескере отырып, табиғатпен таныстыру программасы жинақталып берілген: балалар бақшада болған уақыттарының барлығында бір ретте де кеңірек және тереңірек танысады. Балалардың нақтылы білімі молаяды және сонымен бірге жалпыланады.
Мысалы. Ағаш - бүкіл топтың танысатын объектісі. Еңкішкене балалардан оны басқа заттардың ішінен бөліп алып, көрсете білу талап етіледі. Сәбилер тобындағы балаларды ағаштардың белгілерімен- жапырақтармен- олардың түсімен және көлемімен таныстырады. Естияр топиа мектеп жасына дейінгі балалар ағаш бөліктерінің орналасулары ( ағаш діңінде бұтақтар, бұтақтарда жапырақтар) жөнінде біледі оларды жапырақты ағаштарды қылқан- жапырақты ағаштардан айыра білуге үйретеді.Ересек топтарда балалар күннің суытуымен, жапырақтар түсінің өзгеруі және түсуі немесе күннің жылынуы және бүрлерден жапырақтардың пайда болуы арасындағы байланысты анықтайды. Мектепке даярлық тобындағы балалар жапырақтардың гүлдердің, бұтақтардың бүрлерден өсетінін біледі, жапырақтардық түсуі жөнінде түсініктер алады, көбірек тараған ағаштарды діңіне, бұтақтарына, жапырақтарына және ұрықтарына қарап айыра алатын дағдыларға ие болады.
Балалар аспан әлемімен ( күнмен, аймен, жұлдыздармен) балалар бақшасында болған кезде танысады.
Балалар үш жасқа қарағанда объектілерді кеңістікте ажырата білуді (Бұл -күн ) үйренеді, күннің жарық беретіні жөнінде түсініктер алады. Сәбилердің екінші тобында балаларға күн мен ауа температурасының арасындағы қарапайым байланысты ажыатуды (Күн қыздырады,- жылы, ыстық) үйретеді.
Естияр топта балалар күннің қыста шығуы мен батуын бақылайды, күн мен су жағдайының өзгеруі арасындағы қарапайым байланысты анықтайды (Күн қыздырады,- шалшықиар кеуіп кетті).
Ересек топтарда айдың фазасындағы өзгерістерді ( Ай дөңгелек, жарты дөңгелек, қол орақ сияқты болады), күннің жыл бойындағы бір күнгі қозғалысын, күннің ұзақтығымен байланыстыра отырып бақылайды.
Мектепке даярлық тобында балаларды күннің жоғары көтерілуі мен ауаның температурасының, жырдың әр мезгіліндегі күннің ұзақтығының арасындағы байланыстармен таныстырады.
Материалдың орналасуы. Мектеп жасына дейінгілерді табиғатпен таныстыру балалардың жыл маусымдары арасындағы байланысты түсініуне ыңғайлы жүйелілікте жүзеге асырылады. Материал барлық топтарда ( бөбектік жастан басқа) желдің белгілі бір маусымынна сәйкес, тоқсандар бойынша орналасқан. Әрбір маусымда өлі және тірі табиғат үшін анығырақ та сипатты құбылыстар бөлінген. Материалдың бұлайша орналасуы- табиғатта болып жатқан құбылыстарды және жекелеген құбылыстардың арасындағы байланысты анықтауды, сондай-ақ оларды бақылаған кездегі қайталанушылығын сезіммен қабылдануын қамтамсыз етеді.
Түсініктер мен ұғымдарды қалыптастыруда сөздің зор маңызы бар. Балалардың сөздік қорының молаюы және ана тілін меңгеріп алуы- табиғатты сезіне танумен біртұтас байланыста жүзеге асады. Сондықтан табиғатпен танысу және тіл дамыту жөніндегі барлық топтардағы материао қосылып, бірге берілген.
Балалар бақшасындағы тәрбие программасындағы табиғатпен таныстыру материалы балалалардың іс- әрекеттерінің түрлеріне қарай берілген. Ол, сабақтарда, күн сайынғы серуендерде, балалардың ойнаған және өсімдіктерді өсіру мен жануарларды бағып күтудегі еңбектері кезінде жүзеге асырылады. Балаларды сабақтарда тұрмыста табиғатпен таныстырудың программалық мазмұнының арасында тығыз байланыс бар. Сөйтіп, мысалы, серуендегі, ойнаған және өсімдіктер мен жануардарды бағып күткен кездеріндегі еңбектерінде алған түсініктері нанықталынады, жалпылананды және сабақ кездерінде жүйеленеді. Сабақтарда алған бідлімдерін, іскерліктерін балалар күнделікті іс- әрекеттерінде- ойында, еңбекте, бақылауларда рет- ретімен қолданылады.
Білімдік материал балалардың іс- әректтерінің барлық түрінде жүзеге асырылады. Жұмысты жүргізудің ерекшеліктері- балалардың таныммдық процестерін ұйымдастру формалары мен оған басшылық ету әдістерінде.
Жұмысты жоспарлау. Балалар бақшасында білімдік- тәрбиелік міндетерді жүзеге асыру үшін күні бұрын жоспар- тәртіптілікті, жүйелілікті, жұмыстың орындалу мерзімін қарастыратын шаралар жүйелі түрде белгіленеді.
Жоспар жасаған кезде міндеттер анықталады және материал Балалар бақшасындағы тәрбие программасы негізінде белгілі бір уақыт аралығына ( тоқсан, ай, екі апта) іріктеліп алынады, сондай-ақ балалардың жергілікті өлке табиғатынан білімдері де есепке алынады.
Балаларды табиғатпен таныстыруда жүргізілетін барлық жұмысты олардың зерттеп жүрген құбылыстарнда пайда болатын жүйеліліке сай жүргізу керек. Сонжықтан жұмыстың календарьлық жоспарын жасау үшін, балаларға табиғаттың қандай құбылысын қашан көрсеткен жөн екенін анықтап алу қажет. Бұл үшін өзінің жергілікті жеріндегі түрлі маусымдық құбылыстардың болатын кезін және ауыл шаруашылық жұмысын жүргізетін кезлі, сондай-ақ балалар бақшасының төңірегіндегі табиғатты ( парктің, сквердің болуын, орманның, көгалдың жақындығын т.б.) ондағы өсімдіктер мен жануарларды білу керек.
1.2 Балабақшада бөлме өсімдіктерінің түрлері
Әдетте өте көп түрден тұратын туыстардың мәдени өсімдіктерке айналған түрлері аса көп емес. Мысалы, 200 түрден тұратын зығыр туысының 1 түрі ғана, 70 түрден тұратын күнбағыс туысының 2 түрі ғана мәдени өсімдіктер қатарына жатады. Осы күнгі мәдени өсімдіктердің шығу тегі әр түрлі. Олардың кейбіреуі жабайы өсімдіктерден шықса (бірақ өздері жабайы түрде өспейді), екіншілері будандастыру жолымен алынған (мысалы, рапс - жапырақты капуста мен қышабастың буданы, т.б.), ал малазықтық өсімдіктердің көбі әлі күнге дейін жабайы түрде өседі. мәдени өсімдіктер - қолдан сұрыптаудың нәтижесі. Сондықтан мәдени өсімдіктердің жаңа түрлерін (әсіресе малазықтық, дәрілік, тех.) алу жылдан-жылға жалғасуда, жаңа түрлерді алу - генетиканың (селекцияның) жетістіктеріне негізделген. мәдени өсімдіктер жабайы өсімдіктерден өте көп ерекшеліктерімен ажыратылады. Олар өздерінің табиғи ареалдары болмағандықтан, шыққан ортасынан басқа жерге тарала алмайды. мәдени өсімдіктердің физиол. ерекшеліктерін, биохим. құрамын және тіршілік ортасын зерттеу, олардың жаңа сорттарын алуда маңызы зор. Жер шарында халық санының көбеюіне байланысты олардың қажеттілігін қанағаттандыру үшін (жыл сайын 1,2 млрд. т астық дақылы керек), мәдени өсімдіктер егілетін алқаптардың көлемін ұлғайтып, шөл және шөлейтті жерлерді, биік тау алқаптарын пайдаға жарату қажет. Осыған байланысты тосын (экстремалды) жағдайларға төзімді мәдени өсімдіктердің жаңа түрлерін алу маңызды мәселенің бірі болып саналады. Дәрілік өсімдіктер (лат. Plantae medicinalis) , шипалы өсімдіктер - медицинада және мал дәрігерлігінде емдеу және аурудың алдын алу мақсатында қолданылатын өсімдіктер. Дәрілік өсімдіктердің емдік қасиеті олардың құрамында стероид, тритерпен, алкалоид пен гликозидтердің, витаминдердің, эфир майлары мен тұтқыр заттар сияқты түрлі химиялық қосылыстардың болуына байланысты. Қазақстанда өсетін алты мыңнан астам өсімдік түрінің бес жүздей түрі дәрілік өсімдіктерге жатады.Дәрілерді дайындау үшін шикізат ретінде пайдаланылатын дәрілік өсімдіктер бөлек іріктеледі.Дәріні көбінесе жабайы өсімдіктерден алады .
Дәрілік өсімдіктер кептірілген шөп, тұнба, қайнатынды, шай, ұнтақ, т.б. түрінде қолданылады. Дәрілерді дайындау үшін шикізат ретінде пайдаланылатын дәрілік өсімдіктер бөлек іріктеледі. Дәріні, көбінесе, жабайы өсімдіктерден алады. Көптеген өсімдіктердің емдік қасиеттері бар. Оларды дәрілік өсімдіктер дейді. Осы заманғы кейбір ең таңдаулы дәрілер жабайы шөптерден жасалған. Гүлдi өсiмдiктеp , жaбық тұқымдылap (Magnoliophyta немесе Angiospermae) - өсiмдiктеpдiң ең жoғapғы тoбы. Бұлapдың aшық тұқымдылapдaн aйыpмaшылығы - тұқым бүpшiгi жaтын iшiнде жетiледi. Гүлдi өсiмдiктеp бapлық құpлықтa өседi, судa кездесетiн түpлеpi де бap. Биiкте бipнеше мм-ден (бaлық oты) 150 м-ге (эвкaлипт) дейiн, шыpмaуықтap 200 м-ден aсaды. Oлapдың жaлпы мopфoлoгиялық, aнaтoмиялық, эмбpиoлиялық белгiлеpi ұқсaс бoлғaнымен, өсiмдiктеpдiң тipшiлiк opтaсының жaғдaйлapынa бейiмделуiне бaйлaнысты кейбip мүшелеpiнiң өзгеpiп не тiптi жoйылып кеткендеpi бap.Пaлеoбoтaникaлық деpектеp бoйыншa aлғaшқы Гүлдi өсiмдiктеp мәңгi жaсыл жaпыpaқтapы, қoс жынысты гүлдеpi бap, aғaш тәpiздi өсiмдiктеp бoлғaн. Гүлдi өсiмдiктеpдiң ең көп тapaғaн уaқыты - бop кезеңiнiң aяғы. Гүлдi өсiмдiктеpдiң Жеp шapынa кең тapaлуынa oлapдың құpғaқшылыққa төзiмдi вегетaтивтi opгaндapының бoлуы, қoлaйсыз климaттық жaғдaйдa өсуге бейiмдiлiгi, негiзiнен, жәндiктеp apқылы тoзaңдaнуы, тұқымдapы мен жемiстеpiнiң жaнуapлap apқылы тapaлуы себеп бoлғaн. Қaзip Гүлдi өсiмдiктеpдi дapaжapнaқтылap және қoсжapнaқтылap деп 2 клaсқa бөледi. Oлapдың 450 тұқымдaсқa бipiгетiн 12,5 мың туысы және 250 мыңнaн aстaм түpлеpi белгiлi. Қaзaқстaндa 125-тей тұқымдaсы, 1000-нaн aстaм туысы, 6000-дaй түpi кездеседi. Гүлдi өсiмдiктеpдiң ең ipi тұқымдaстapы: aстық, бұpшaқ тұқымдaстap, күpделiгүлдiлеp, еpiндiгүлдiлеp, т.б.; Гүлдi өсiмдiктеpдiң қaтapынa тaғaмдық (пияз,сapымсaқ,қызылшa, т.б.); техникaлық (ши, құpaқ, зығыp, қoзa, т.б.); дәpiлiк (шaйшөп, жөке, шүйiншөп, т.б.); әсемдiк (paушaн, қaлaмпыp, т.б.) өсiмдiктеp жaтaды.
ІІ Қазіргі заманғы бөлме өсімдіктерінің жағымды және жағымсыз жақтары
2.1 Бөлмеде өсірілетін өсімдіктерге жалпы сипаттама және емдік қасиеттері
Бөлмеде гүл өсірудің маңызы өте зор, одан адам эстетикалық
Өсімдік - күрделі тірі организм, олай дейтін себебіміз -
Табиғатта болсын, бөлмеде болсын әрбір өсімдік өзінің тіршілік етуі
Өсімдік су мен онда еріген қорек заттарды топырақтан тамыры
Тұқым өнген кезде алдымен ұрықтан кішкене негізгі тамыр дамып,
Өсімдік тамыр жүйесі кіндік және шашақ тәрізді болады. Егер
Тамырлар тыныс алған кезде топырақтағы оттегін сіңіріп көмір қышқыл
Егер топырақ тығыз болса оған ауа өте алмайды да
Сабақ - өсімдіктің тірегі, тамыр мен жер үсті органдарын
Сабақтың шөп тектес жұмсақ, ағаштанған қатты, тік, төселмелі, шырмалғыш,
Сыртқы орта жағдайына байланысты кейбір өсімдіктерде жапырақ болмайды, мұндай
Сабақта өсу бүршігі мен гүл бүршігі орналасады. Өсу бүршігінен
Жапырақ - сағақтан және тақтадан тұрады. Бөлме өсімдіктерінің
Гүл - өсімдіктің көбею органы, ол оның алуан түсті
Гүл қос жынысты (бір гүлде аталық та, аналық та
Өсу кезеңі мен тыныштық күйі. Өсу орнына қарамастан өсімдік
а) өсуі;
б) тыныштық күйі.
Өсу кезеңі жылдың жылы айларына сәйкес келеді- өсімдіктерде өсіп-
Ал, күз айының аяқ кезіне бастап өсімдіктер жапырақтарын түсіріп,
Түйнекті өсімдіктер тыныштық кезеңде жарық, жылу, ылғалды қажет етпейді.
Осы дипломдық жұмысымды жазу барысында тәжірибеге бөлме гүлдерінің арасынан
Кактус. Америка контингентінің шөл және шөлейтті далаларында жиі кездесетін,
Кактустар тұқымдасына жататын 2000-нан астам түрі бар, шөптектес, шала
Пішіндері де алуан түрлі: шар тәрізді, бағана тәрізді, кірпі
Өсімдіктің шырынды сабағының сыртын өңезденіп балауыз қаптап тұрады. Ыстық
Гүлдері - қос жынысты, пішіндері түтік, воронка тәрізді. Жемістері
Кактустардың төмендегідей топтары бар.
Эхинокактус (Echinocactus) - дүние жүзіндегі ең үлкен кактус. Кейбіреуінің
Гигант кактустың тікенектері өте қауіпті болуы мүмкін. Табиғатта алып
Эхинокактус қабырғаларға бөлінген, оның саны 30 шақты. Оларды тізіліп
Бөлмеде өскен өсімдік тек үлкейгенде ғана көктейді. Ал олар
Кейбір кактустарда соның ішінде эхинокактуста жұмсақ тікенекті домалақ қалпақ
Опунция (Opuntia) - өзінің аюдың құлағына ұқсас пішінімен танымал
Мексика халқы опунция мен кашенильдан кармин деген бояғыш зат
Кактустарды зерттеген ғалымдардың бірі - Л. Бербанк опунцияның тікені
Опунцияны басқа кактустардан оңай ажыратуға болады. Оның "аю құлақтары"
Екіншісі өте кішкентай, көзге көрінбейді. Ұсақтығына қарамастан бұндай тікенектер
Опунцияның өмірі біткеннен кейін де инелері қауіпті, тіпті олар
Қазақстанда оны тек үй жағдайында өсіреді. Өкінішке орай көбісі
Апорокактус (Aporocactus) - табиғатта аз ғана түрі бар сирек
Маммиллиярия (Mammiliaria) - бүртікті кактустар тобына жатады. Пішіндері
Пейреския (Pereskiae) - жапырақты, ірі бұта сияқты өсетін, тамыры
Цереус (Cacteae) - бағана тәрізді қырлы сабақтары ерекше төгіліп
Сондай-ақ кактустардың тағы бір ерекше түрі жалғанбалы кактустар (Gymnocalycium).
Адамның көңіл-күйіне байланысты өсіліп, жетіледі. Егер үй-ішінде ұрыс-керіс, жанжал, келеңсіз жағдайлар жиі болып тұрса, олар да өздігінен солып, сарғайып ауруға шалдығуы мүмкін. Бөлмеңізге гүл жапырақтарының жалпақ, домалақ тәріздес түрлерін көп өсіргеніңіз жөн. Олар сіздің үйіңізге табыс, ақша келуіне әсер етеді. Жапырақтардың тікенек, тік мысалы, кактус, алоэ болғаны адамға жағымсыз қолайсыздық туғызуы мүмкін. Әсіресе, жанұялы отбасыларда ұрыс-керіс шақырады. Дәрілік өсімдік ретінде қажеттілік тудырса, кез келген дәріханадан алоэны сатып алуға болады. Гүлдеріңіздің ауруға шалдыққанын, сарғайып кеткенін байқасаңыз, олардың орнын басқа жерге ауыстырыңыз. Егер ол жерден оңалып кетсе, онда жақсы. Болмаған жағдайда одан құтылғаныңыз жөн. Бөлмеңізде өзіңізге ұнамайтын бұрыштар болса оларды бейтараптандыру үшін шашыраңқырап өсетін шырмауық өсіруіңізге болады.
Әдемілік үшін арнаулы құтыға өсірілген гүлдер немесе жаңа кесіп алынған гүлдерді қолданыңыз. Олар да тіршілік иесі тәрізді өздеріне қарауды қажет етеді. Өсімдіктеріңіз әрдайым таза, әдемі болуы керек. Егер сіздің оларға қарауға уақытыңыз жоқ болса, қарауды көп қажет етпейтіндерін таңдауға тырысыңыз немесе мүлдем оларды өсірмеңіз.
Гүлдер адам өмірінің алға басуына септігін тигізеді. Адамның белсенділік танытуына қуат береді. Сіздің ұйқыңыздың дұрыс болып, тыныш ұйықтағыңыз келсе олардың демалатын жатын бөлмеде болмағаны жөн. Тек, егер сіздің сүйіктіңіз сізге туған күніңізге немесе мереке күндері гүл сыйлаған жағдайда ғана оларды жатын бөлмеге қоюға болады. Өйткені, ол гүлдер сіздің сүйіктіңіздің сізге деген махаббатына толы. Арнайы құтыға таза су құйып салып қойыңыз. Ал олардың суын ауыстырып тұруды, жағымсыз иістің болмауына көңіл аударыңыз, уақыты келгенде лақтырып тастауды ұмытпаңыз.
Бөлмеде солып қалған гүлді ұстамауға тырысыңыз. Кейбір адамдар кептірілген гүлдерден әдемі композициялар жасауды ұнатады. Ал олар - солған, өлген гүлдер деп есептеледі. Олар адам өміріне, күнделікті әрекеттеріне қарсы энергия туғызуы мүмкін. Сол себепті оларды сақтамауға тырысыңыз. Әсіресе, сіз жұмыс істейтін бөлмеде атап айтқанда ғылыммен айналысу, кітап жазу, зерттеулер жүргізу т.б. . Тіпті сізге қатты ұнайтындары болса, жыл сайын оларды ауыстырып тұру қажет.
Тірі гүлдердің орнына қазіргі кезде көп жағдайларда қалас гүлдер искусственные қолданылады. Оларды сатып алмауға тырысыңыз.
ҚАЙ ГҮЛ ТАБЫС ӘКЕЛЕДІ?
Зерттеулер бойынша бөлме өсімдіктері адамға әр түрлі жақтан әсер етеді. Оның ішінде лалагүлі (лилия), қазтабан гүлі (гусиные лапки) ауаны ластанудың бірнеше түрінен, соның ішінде формальдегидтен тазартады. Ал бегония мен фикус гүлдері үйіңізге келген адамдардың жағымсыз пиғылдарын өз бойларына сіңіріп, сіздерге тек оң энергия жібереді. Теледидар, компьютер, толқынды пештердің сәулелерінен сақтануға сіздерге раушан гүлдер, орхидея, өрмелегіш (лиана) өсімдіктер көмектеседі. Балалар бөлмесіне шегіргүлдерді (фиалка) орналастырсаңыз, олардың жеткіншектің өсіп-жетілу уақытындағы көңіл күйін бірқалыптылыққа бейімдейді. Қазтамақ (герань) гүлінің қасында 15 минуттай отырсаңыз да жеткілікті. Сіз өзіңіздің жаңа күш жинап, демалғаныңызды сезесіз. Өйткені бұл өсімдік эфир майларын бөліп шығарады. Сіздің ағзаңыздағы зат алмасу процесі ұлғая түседі. Ұсақ жапырақты бұрыштар мен хризантемалар отбасындағы, жұмыс орнындағы адамдардың бір-біріне деген жақсы қарым-қатынастың қалыптасуына әсер етеді.
ПІЛ ҚҰЛАҒЫ (ALOCASIA) гүлінің әдемілігі - жалпақ жапырағында. Жапырағының көлемді болуына байланысты гүл піл құлағы деп аталады. Сонымен қатар, жаңбыр жауар алдында піл құлағының жапырағынан тамшы тамады, осы қасиетіне орай гүлді жылауық, ауа райын болжағыш деп те атайды.
Гүл фитостерол, темір, никель, хром, мыс т.б. көптеген макроэлемент пен дәруменге бай. Биологиялық белсенді заттардың құрамында көп болуы әр түрлі инфекциялық ауруларға төтеп бере алатындығынан көрінеді.
Ғалымдар өсімдікті ғылыми тұрғыдан зерттеу барысында гүлдің жөтел, мастопатия, ревматизм, денедегі түрлі жараға сондай-ақ, аллергия, қабыну мен ісікке және асқазан ауруларына қарсы ем екендігін дәлелденген.
ЖАСАҢШӨП (АҚША АҒАШЫ)
Жасаңшөп (ақшалай ағаш) кәдiмгi ақшаны әкеледi.
Өсірген жасапшөптің жапырағына аса көңіл бөлген жөн. Себебі жапырақ мейлінше үлкен болса ол мол қаржы алып келет деген сөз. Ал егер мейлінше ұсақ, көп болса ақша кішкене - кішкене жан жақтан мол қаржы келет деген сөз. Ақша гүлін өсіре отырып оған күнде монетка салып тұру керек. Балықты қалай су қызықтырады, ақша менің гүлімді де солай қызықтырады. деп айтқан жөн. Жасаңшөп (толстянка) фэн-шуй ілімі бойынша қаржы ісінде сәттілік әкелетін өсімдік болып есептеледі. Өсімдіктен бөлінетін тозаңдар адам ағзасына пайдалы. Ол ауаны тазалайды. Өсімдік ағзаның психикалық және физикалық шаршағанын басады. Адам ағзасын жұқпалы ауруларға қарсы белсендіреді.
Күй талғамайтындықтан қараңғылау бөлмеде де жақсы өседі.
Бөлме өсімдіктерінің әрқайсысына тән сенімдер бар. Көбі жасаңшөпті ақша шақыратын өсімдік деп жатады. Ағаш биіктеп өссе, жапырағы қалың әрі үлкен болса, қаржылық жағдайдың жақсаратынын білдіреді деп сенеді. Ал өсімдік жақсы өсуі үшін оған күтім жасау керек.
Гүлдің жақсы өсуі оны дұрыс отырғызудан басталады. Оның өскінін ешкімге көрсетпей (ұрлап) немесе сатып алады. Отырғызар алдында өскіннің түбін сәл құрғатады. Гүлсауыттың түбіне ақша шақырсын деген ниетпен тиын салып, сонан соң гүлді отырғызады. Өсімдік биіктеу өсуі үшін көктем басталған кезде қырқады. Өте қараңғы бөлмеде ұстауға болмайды. Өсімдік жаздың ыстығына төзімді болғанымен, қыста бөлме температурасын он бес градустан асырмау керек. Ыстыққа төзімді болу үшін өсімдікті көктемнің ыстығынан бастап бейімдеген дұрыс. Оны топырағы құрғаған кезде ғана суарады. Сұйық тыңайтқыштармен тыңайтады. Өсімдік биіктеп, ыдысы тарлық еткенде ғана ыдысқа алмастырады.
ФИКУС -- ҚЫЗҒАНШАҚ ӨСІМДІК
Кейбір өсімдіктер өз қожайынын басқа бір адамнан қызғанатын көрінеді. Ағылшын ғалымдары көп жылдар бойы адам мен өсімдіктердің қарым-қатынасы туралы зерттеулер жүргізген. Ағылшын физиологы С.Мейсонның бөлмесінде көп жылдар бойы фикус өсіп тұрған. Ғалым үйленгеннен кейін оның әйелі күннен-күнге әлсіреп, ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz