Араб халифатының пайда болуы
Кіріспе
Ітарау. Араб халифатының пайда болуы
1.Мемлекеттіңпайдаболуы
1.2Мемлекетдамуыкезеңдері
1.3.Араб халифатының қоғамдық.саяси құрылысы
2. Мемлекеттікқұрылысы
2.2.Құқықтыңнегізгісипаттары.
ІІ тарау. Мұсылман құқығы
2.3Құқықкөздері
3.Отбасылықжәнемұрагерлікқұқықерекшеліктері.
3.2. Меншік қатынастарын құқықтық реттеу
3.3 Қазіргі кезеңдегі мұсылман құқығы
Қолданылғанәдебиеттер
Қолданылғанәдебиеттер
Ітарау. Араб халифатының пайда болуы
1.Мемлекеттіңпайдаболуы
1.2Мемлекетдамуыкезеңдері
1.3.Араб халифатының қоғамдық.саяси құрылысы
2. Мемлекеттікқұрылысы
2.2.Құқықтыңнегізгісипаттары.
ІІ тарау. Мұсылман құқығы
2.3Құқықкөздері
3.Отбасылықжәнемұрагерлікқұқықерекшеліктері.
3.2. Меншік қатынастарын құқықтық реттеу
3.3 Қазіргі кезеңдегі мұсылман құқығы
Қолданылғанәдебиеттер
Қолданылғанәдебиеттер
Ортағасырлардағыәлемдідүрсілкіндіріп, ІҮ-Үғасырдүниеніңүшбөлігіне – Азия, Африка, Еуропақұрлықтарынаүстемдікорнатқанмемлекеттердіңбірі – Арабхалифатыболды. Бұлмемлекеталдыменарабтардыңөздерінбіріктіріп, содансоңКішіжәнеОртаАзияны, СотүстікАфриканы, Пиреней (түбегі) жартыаралыменЗакавказьеелдерінжаулапалды. Халифаттыңтарихы – бұлтекарабтарменарабияжартыаралыныңғанаемес, сондай-ақбіркездердеоныңқұрамынакіргенИран, ОртаАзия, Сирия, Египет, Ирак, Грузия, Армения, Әзербайжант.б. халықтарменелдерініңтарихы.
АрабхалифатыныңэканомикасыолқұрылғаннанкейінгіекіғасырбойыОмейядтархалифатыкезіндежәнеАббаситтербилігініңалғашқыжүзжылдығыішіндежеделқарқынмендамыды. ҮІІғасырдың 30-шыжылдарындақұрылғанарабхалифатыХІғ. ортасындағыселжұқтықтүріктердіңжаулапалушылығынадейінэкономикалық – мәденидамуыжағынаналдыңғықатардағықуаттымемлекеттердіңбіріболды. Арабхалифатыныңқұрамыала-құлаболды: арабтар, еврейлер, гректер, парсылар, армян, әзербайжан, грузиндер, египеттіктер, сириялықтарт.б. Халифатүшконтинентаралығындағыбірорталықтанбасқарылатын, бірнешеұлттардыңхалықтардыңбасынқосқанкүштімемлекетболды. Оныңжоғарыдәрежедедамыған, бірорталыққабағындырылғанәкімшілікаппаратыболды. Олардүниежүзіліксаудажүргізді.
Оныңэкономикасыныңнегізінақшажәнежүйелітүрдежиналатыналым - салықтарқалады. Қазынағатүсетінбайлық, әлеуметтік – экономикалықжәнемемлекеттікқұрылыс - яғни, халифаттыңішкіжәнесыртқыжағдайларыныңбәріқатаңсақталатынШариатзаңдарыменреттеліпотырды.
Халифаттаортағасырларғатәнқұндыескрткіштер, әдеби, ғылым - білімөміргекелді.
Тақырыписламдініментығызбайланыстыболғандықтанеңбастыдереккөзі “Құранкәрім” жәнеМұхаммедпайғамбардыңХадистерінпайдаландық. ОрталықАзияхалықтарыныңөміріндегіөзгерістердізерттеуүшінбізге, еңалдымен, ҚожаАхметИассауижәнет.б. ғұламалардыңеңбектерібастыдерекболыптабылады. Аталған түркі ойшылдарының еңбектері түрік-ислам синтезінің тікелей жемісі болғандықтан да бұл еңбектерді зерттеу арқылы сол дәуірдің тыныс-тіршілігін, исламның келуі мен түркілер өмірінде, олардың дүниетанымында, психологиясында орын алған өзгерістерді түсінуге болады. Бітіру жұмысында соны мен бірге араб-парсы, қытай деректерін кеңінен қолдандық. Арабтардың Орталық Азияға келуін оң салдарларының бірі араб ғалымдарының түріктердің тарихын мәдениеті мен географиясын түріктердің өз отандастарын және басқа да белгілі халықтар мен салыстыра отырып қарауға болады. Ү-ҮІ ғасырлардағы арабтардың экономикасы мен қоғамдық құрылысы, тұрмыс салты, мәдениеті мен діни нанымдары жөніндегі мәліметтерді біз исламдыққа дейінгі, яғни, ежелгі замандағы араб өлең жолдарынан аламыз.
АрабхалифатыныңэканомикасыолқұрылғаннанкейінгіекіғасырбойыОмейядтархалифатыкезіндежәнеАббаситтербилігініңалғашқыжүзжылдығыішіндежеделқарқынмендамыды. ҮІІғасырдың 30-шыжылдарындақұрылғанарабхалифатыХІғ. ортасындағыселжұқтықтүріктердіңжаулапалушылығынадейінэкономикалық – мәденидамуыжағынаналдыңғықатардағықуаттымемлекеттердіңбіріболды. Арабхалифатыныңқұрамыала-құлаболды: арабтар, еврейлер, гректер, парсылар, армян, әзербайжан, грузиндер, египеттіктер, сириялықтарт.б. Халифатүшконтинентаралығындағыбірорталықтанбасқарылатын, бірнешеұлттардыңхалықтардыңбасынқосқанкүштімемлекетболды. Оныңжоғарыдәрежедедамыған, бірорталыққабағындырылғанәкімшілікаппаратыболды. Олардүниежүзіліксаудажүргізді.
Оныңэкономикасыныңнегізінақшажәнежүйелітүрдежиналатыналым - салықтарқалады. Қазынағатүсетінбайлық, әлеуметтік – экономикалықжәнемемлекеттікқұрылыс - яғни, халифаттыңішкіжәнесыртқыжағдайларыныңбәріқатаңсақталатынШариатзаңдарыменреттеліпотырды.
Халифаттаортағасырларғатәнқұндыескрткіштер, әдеби, ғылым - білімөміргекелді.
Тақырыписламдініментығызбайланыстыболғандықтанеңбастыдереккөзі “Құранкәрім” жәнеМұхаммедпайғамбардыңХадистерінпайдаландық. ОрталықАзияхалықтарыныңөміріндегіөзгерістердізерттеуүшінбізге, еңалдымен, ҚожаАхметИассауижәнет.б. ғұламалардыңеңбектерібастыдерекболыптабылады. Аталған түркі ойшылдарының еңбектері түрік-ислам синтезінің тікелей жемісі болғандықтан да бұл еңбектерді зерттеу арқылы сол дәуірдің тыныс-тіршілігін, исламның келуі мен түркілер өмірінде, олардың дүниетанымында, психологиясында орын алған өзгерістерді түсінуге болады. Бітіру жұмысында соны мен бірге араб-парсы, қытай деректерін кеңінен қолдандық. Арабтардың Орталық Азияға келуін оң салдарларының бірі араб ғалымдарының түріктердің тарихын мәдениеті мен географиясын түріктердің өз отандастарын және басқа да белгілі халықтар мен салыстыра отырып қарауға болады. Ү-ҮІ ғасырлардағы арабтардың экономикасы мен қоғамдық құрылысы, тұрмыс салты, мәдениеті мен діни нанымдары жөніндегі мәліметтерді біз исламдыққа дейінгі, яғни, ежелгі замандағы араб өлең жолдарынан аламыз.
1. Черниловский З.М. Всеобщая история государства и права. М.
2. История государства и права зарубежных стран. Часть I,II.
3. Хрестоматия по всеобщей истории государства и права. М.,1998.
4. Всеобщая история государства и права. п/р. К.И. Батыра.
5. Мұхтарова А.К. Шетелдер мемлекетi мен құқығы тарихы. А.,1999ж.
6. Всеобщая история государства и права. В.Томин. Том 1,2.
7. Всемирная история государства и права. Энциклопедический словарь.
8. Булгакова Д.А., Истаев А.Ж. Мемлекет және құқықтың жалпы
9. Орта ғасырлар тарихы. Алматы, 1976.
10. История государства иправа стран Азии и Африки.. М.,
11. Решетников Ф.М. Правовые системы мира. М.,1993.
12. Колесницский Н.Ф. Феодальное государство. (ҮI-ХҮ вв).
13. Сюкияйнен Л.Р. Мусульманское право. М.,1986.
14. Беляев Е.А. Арабы, ислам и арабский халифат в
15. Мұхтарова А.К. Шетелдер мемлекетi мен құқығы тарихы. А.,1999ж.
16. Решетников Ф.М. Правовые системы мира. М.,1993. С. 111.
17. Колесницский Н.Ф. Феодальное государство. (ҮI-ХҮ вв).
18. Булгакова Д.А., Истаев А.Ж. Мемлекет және құқықтың жалпы
19. Сюкияйнен Л.Р. Мусульманское право. М.,1986. С. 152.
20. Беляев Е. А. Арабы, ислам и арабский халифат.
21. Булгакова Д.А., Истаев А.Ж. Мемлекет және құқықтың жалпы
2. История государства и права зарубежных стран. Часть I,II.
3. Хрестоматия по всеобщей истории государства и права. М.,1998.
4. Всеобщая история государства и права. п/р. К.И. Батыра.
5. Мұхтарова А.К. Шетелдер мемлекетi мен құқығы тарихы. А.,1999ж.
6. Всеобщая история государства и права. В.Томин. Том 1,2.
7. Всемирная история государства и права. Энциклопедический словарь.
8. Булгакова Д.А., Истаев А.Ж. Мемлекет және құқықтың жалпы
9. Орта ғасырлар тарихы. Алматы, 1976.
10. История государства иправа стран Азии и Африки.. М.,
11. Решетников Ф.М. Правовые системы мира. М.,1993.
12. Колесницский Н.Ф. Феодальное государство. (ҮI-ХҮ вв).
13. Сюкияйнен Л.Р. Мусульманское право. М.,1986.
14. Беляев Е.А. Арабы, ислам и арабский халифат в
15. Мұхтарова А.К. Шетелдер мемлекетi мен құқығы тарихы. А.,1999ж.
16. Решетников Ф.М. Правовые системы мира. М.,1993. С. 111.
17. Колесницский Н.Ф. Феодальное государство. (ҮI-ХҮ вв).
18. Булгакова Д.А., Истаев А.Ж. Мемлекет және құқықтың жалпы
19. Сюкияйнен Л.Р. Мусульманское право. М.,1986. С. 152.
20. Беляев Е. А. Арабы, ислам и арабский халифат.
21. Булгакова Д.А., Истаев А.Ж. Мемлекет және құқықтың жалпы
Мазмұны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..2
Ітарау. Араб халифатының пайда болуы ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ...3
1.Мемлекеттіңпайдаболуы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3
1.2Мемлекетдамуыкезеңдері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3-4
1.3.Араб халифатының қоғамдық-саяси құрылысы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..4
2. Мемлекеттікқұрылысы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 5-6
2.2.Құқықтыңнегізгісипаттары. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 6-7
ІІ тарау. Мұсылман құқығы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...7
2.3Құқықкөздері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...7-8
3.Отбасылықжәнемұрагерлікқұқықерекш еліктері. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .8-9
3.2. Меншік қатынастарын құқықтық реттеу ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... . 10-12
3.3 Қазіргі кезеңдегі мұсылман құқығы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..12
Қолданылғанәдебиеттер ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...13
Қолданылғанәдебиеттер ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... 14
Кіріспе
Ортағасырлардағыәлемдідүрсілкіндірі п, ІҮ-Үғасырдүниеніңүшбөлігіне - Азия, Африка, Еуропақұрлықтарынаүстемдікорнатқанм емлекеттердіңбірі - Арабхалифатыболды. Бұлмемлекеталдыменарабтардыңөздерін біріктіріп, содансоңКішіжәнеОртаАзияны, СотүстікАфриканы, Пиреней (түбегі) жартыаралыменЗакавказьеелдерінжаула палды. Халифаттыңтарихы - бұлтекарабтарменарабияжартыаралының ғанаемес, сондай-ақбіркездердеоныңқұрамынакір генИран, ОртаАзия, Сирия, Египет, Ирак, Грузия, Армения, Әзербайжант.б. халықтарменелдерініңтарихы.
Арабхалифатыныңэканомикасыолқұрылға ннанкейінгіекіғасырбойыОмейядтархал ифатыкезіндежәнеАббаситтербилігінің алғашқыжүзжылдығыішіндежеделқарқынм ендамыды. ҮІІғасырдың 30-шыжылдарындақұрылғанарабхалифаты ХІғ. ортасындағыселжұқтықтүріктердіңжаул апалушылығынадейінэкономикалық - мәденидамуыжағынаналдыңғықатардағық уаттымемлекеттердіңбіріболды. Арабхалифатыныңқұрамыала-құлаболды: арабтар, еврейлер, гректер, парсылар, армян, әзербайжан, грузиндер, египеттіктер, сириялықтарт.б. Халифатүшконтинентаралығындағыбірор талықтанбасқарылатын, бірнешеұлттардыңхалықтардыңбасынқос қанкүштімемлекетболды. Оныңжоғарыдәрежедедамыған, бірорталыққабағындырылғанәкімшіліка ппаратыболды. Олардүниежүзіліксаудажүргізді.
Оныңэкономикасыныңнегізінақшажәнежү йелітүрдежиналатыналым - салықтарқалады. Қазынағатүсетінбайлық, әлеуметтік - экономикалықжәнемемлекеттікқұрылыс - яғни, халифаттыңішкіжәнесыртқыжағдайларын ыңбәріқатаңсақталатынШариатзаңдарым енреттеліпотырды.
Халифаттаортағасырларғатәнқұндыескр ткіштер, әдеби, ғылым - білімөміргекелді.
Тақырыписламдініментығызбайланыстыб олғандықтанеңбастыдереккөзі "Құранкәрім" жәнеМұхаммедпайғамбардыңХадистерінп айдаландық. ОрталықАзияхалықтарыныңөміріндегіөз герістердізерттеуүшінбізге, еңалдымен, ҚожаАхметИассауижәнет.б. ғұламалардыңеңбектерібастыдерекболы птабылады. Аталған түркі ойшылдарының еңбектері түрік-ислам синтезінің тікелей жемісі болғандықтан да бұл еңбектерді зерттеу арқылы сол дәуірдің тыныс-тіршілігін, исламның келуі мен түркілер өмірінде, олардың дүниетанымында, психологиясында орын алған өзгерістерді түсінуге болады. Бітіру жұмысында соны мен бірге араб-парсы, қытай деректерін кеңінен қолдандық. Арабтардың Орталық Азияға келуін оң салдарларының бірі араб ғалымдарының түріктердің тарихын мәдениеті мен географиясын түріктердің өз отандастарын және басқа да белгілі халықтар мен салыстыра отырып қарауға болады. Ү-ҮІ ғасырлардағы арабтардың экономикасы мен қоғамдық құрылысы, тұрмыс салты, мәдениеті мен діни нанымдары жөніндегі мәліметтерді біз исламдыққа дейінгі, яғни, ежелгі замандағы араб өлең жолдарынан аламыз. Яғни, ертедегі араб поэзиясы Ү-ҮІ ғғ. арабтар туралы деректер көзі жайында Крачковский И.Ю. былай дейді: "Ол өлең - жырлардың құндылығы - сол кездегі араб тайпаларының өмірін, оның қоршаған ортамен қатынасын фотография дәлдігімен бейнелеуінде". Сондықтан да мамандар бұл жырларды ислам дініне дейінгі араб халқын, оның тұрмыс салтын сипаттаудағы ең маңызды да беделді деректер деп есептейді.
І тарау. Араб халифатының пайда болуы.
1.Мемлекеттің пайда болуы.
ҮІ-ҮІІғасырлардаАравиядағыәлеуметті кқатынастарМұхаммеднанымыныңқарсаңы ндаӨзараәлеуметтіктендікжағдайындаш аруаларқауымболыпөмірМұндайжағдайда оқудыңкеңтаралуытабиғинәрсе. ДінИсламның дамуы кезеңінде Аравияның қоғамдық құрылысы өзінің белгіліЗарен күрейіш тайпалары басымырақ шоғырланған Мекке аймағында олАлдыңғы қатарлы жағдайды олар құдай Алла атымен иемдендіАрабияның географиялық жағдайы, оның саудаға ежелгі уақыттан араласуыИслам Мұхаммедтің атымен байланысты және оған дейінгі жергіліктіТұрмысын түзеп алғаннан кейін сауданы тастап діни, тәртіпМұхаммедтің дін уағыздау жұмысының табысы былай келісумен болды,Арабтардың атақты адамдары бір құдайға бағыну идеясының артықшылығынМединелік пайғамбар жағындағылар бейбіт түрде қалаға кірді, алМеккенің басшы топтары Мұхамедті билеуші ретінде қабылдады. 632Жаулап алу соғысының негізгі оңай баюға ынталандыру болды.
Ислам діні қабылданған аймақтарда арабтандыру жұмысы жүргізіліп, жергіліктіИранда, Закавказьеде, Орта Азияда және Ауғанстанда арабтардың экономикалықФеодалдардың үздіксіз қанауынан шаршаған аймақтарда бейбіт тұрғындар исламныңИсламның шарттары өмірдің ең керекті нәрселеріне әсер ететіні
1.2 Мемлекет дамуы кезеңдері.
Араб халифатының тарихын шартты түрде 3 кезеңге бөлуге болады:
1. Мұхаммед пайғамбар (570-632 ж.ж.) мен алғашқы төрт халифтің ( Əбу Бəкір (632-634 ж.ж.), Омар (634-644 ж.ж.),
2. Осман (644-656 ж.ж.), Əли (656-661 ж.ж.)) билігі;
3. Омейядтар династиясының билігі(661-750ж.ж.);Аббасидтердинас тиясының билігі (750-1258 ж.ж.).
VІІ ғасырда араб тайпаларында рулық-тайпалық қатынастардың ыдырауы басталды. Араб тайпаларының негізгі бөлігінмалшы-көшпенділер (бəдеуиндер) мен сулы жерлерде, қалаларда өмір сүрген жер өңдеушілердің аз бөлігі құрады. Аталғануақыттан бастап əлеуметтік теңсіздікке алып келген мүліктіктеңсіздік басталды. Шейхтар (тайпа басшылары) мен саидтар(тайпа ақсақалдары) жақсы сулы жерлер мен малдың көптегенбөлігін өздеріне иемденіп алды. Рулық-тайпалық ыдыраушылықты жеңу мен біртұтас араб мемлекетін құру талпынысыəртүрлі уағыздаушылардың көбеюіне алып келді. Олардың
ішіндегі аса əйгілісі -- ислам дінінің негізін қалаушыМұхаммед пайғамбар болды. Мұхаммед барлық арабтарды бірдінге жəне пайғамбары -- "жер бетіндегі жалғыз құдайдыңжердегі елшісі" басында тұрған теократиялық мемлекетке(діни қауым түріндегі) бірігуге шақырды.VІІ ғасырдың ортасында Аравияның бір исламдық мемлекетке -- халифатқа бірігуі аяқталды.
Омейядтардың басқару жылдарында халифаттың қуатты əрігүлдену кезеңі болды, көптеген елдер жауланып, ислам дінінетартылды.640 жылы арабтар Сирияны, Палестинаны, Египетті, ал 649жылы бүкіл Солтүстік Африканы жаулап алды. 651 жылыИранды бағындырды. 658 жылы Арменияны, Грузияның бірбөлігін, Азербайжанды, ал Кавказдың арғы жағынан Хазар
жерлеріне де қол жеткізді. 715 жылы Хорезмді толығыменжəне Мауераннахрдың (Сырдария мен Амудария өзендерініңаралығы) басым көпшілік аумағын жаулап алды. 751 жылы87бүкіл Орта Азияны өздеріне бағындырды. 712 жылы Үндістанға басып кіріп, Синд қаласын жаулап алды. 711 жылы Испанияны өздеріне бағындырды. Арабтармен жаулап алынған
ұлан-ғайыр аумақта халықаралық тіл болып араб тілі танылды.Ислам құқығы -- шариғат жергілікті əдет-ғұрып нормаларымен институттарына еніп, оларды да өзінің бойына сіңіребастады. Ислам халифаттың бүкіл аумағында үстемдік құрушыдінге айналды.
1.3.Араб халифатының қоғамдық-саяси құрылысы.
Византияның бүкіл халқы мұрагерлікке өтетін өзіне тəн белгілі бір құқықтары мен індеттері бар сословиелерге бөлінді. Ең жоғарғы болып қызметкерлер сословиесі табылды, олардың жоғарғы тобын жоғарғы мемлекеттік лауазымдардағы ірі жер иеленушілер -- сенаторлар құрады. Сенаторлар атағын иеленбеген қызметкер -- ақсүйектер динаттар деп аталды. Бұл -- магистрлар, облыстық бастықтар,митропометтер, епископтар, игумендер лауазымын иеленген ірі жер иеленушілер еді. Артықшылықтарды иеленген сословиеге, сонымен қатар, куриалдар -- қалалық куриялардың құрамына кірген ұсақ жəне орта жер иеленушілер де кірді.Одан кейін иерархиялық баспалдақта шаруа халқы тұрды,олардың негізгі бөлігін колондар құрады. Колондар еркін жəне басыбайлы болып бөлінді. Басыбайлы колондар еркін колондарға қарағанда нақты бір жерге бекітілген болатын жəне бір 69 жер иеленушіден екіншісіне кете алмайтын. Келесі сословие -- плебейлер, бұл -- қалалардың еркін халқы: саудагерлер, кемеиелері, қолөнершілір, ұсақ жер иеленушілер. Соңғы, құқықтарды иеленбеген топ -- құлдар-дулдар еді.
2.Мемлекеттік құрылысы.
Пайғамбар артында еркек жынысынан мұрагер қалдырған жоқ. МұхаммедӘмірлердеекіорынбасарболды, оныңбіріншісіқаржыістеріӘскерді тұтқындар толықтырып отырды. Төрт диван өмір сүрді:Уәзір кеңесшінің және халифтің орынбасарының ролін орындады. ОсындайАбассидтер руынан шыққан Халифтер үкімет басына Иран іріАбассидтар тұсында халифат бюрократиялық аппаратпен дамыған бір орталықтағыҚади-ағарту жұмыстарының және мешіт істерінің басты көмекшісі. АбассидтерСот жүйесі соттың қади қызметі мен әрекеті арқылыӘскер мынадай араб тайпаларының жасағынан: жалдамалы әскерлерден; гулямдардан.Византия империясы орталықтанған мемлекет болатын, оның басында император тұрған, ол
византиялық шіркеудің ілімі бойынша өз билігін құдайдан алтын, ал оның тұлғасы қасиетті деп саналатын. Императордың қолында заң шығару, атқару жəне сот биліктері жинақталған болатын. Императордан кейін екінші тұлға болып Константинополь патриархы табылды. Императордың жанында екі
кеңесуші орган болды: 1) ішкі жəне сыртқы саясаттың маңызды мəселелерін талқылаушы Сенат жəне 2) орталық мемлекеттік басқарудың басында тұрған мемлекеттік кеңес -- Консисторий.
Жоғарғы лауазымды тұлғаларға мыналар жатты:
-- преторийдің екі префекті (Шығыс преторий префекті Кіші Азияға, Понтқа жəне Фракияға басшылық жасады; Илирия преторий префекті -- Балқан түбегіне басшылық жасады);
-- астана префекті (эпарх), Константинополь мен 100 мильге дейін оған жақын жатқан селолық аймақты басқарды;
-- сарай бастығы -- императордың жеке күзетін, жеке канцеляриясын жəне мемлекеттік поштаны басқарды;
-- квестор -- Мемлекеттік кеңестің төрағасы болып табылды, император жарлықтарын жасаумен жəне оларды таратумен айналысты;
-- қаржының екі комитеті -- біреуі мемлекеттік қазынаны, екіншісі императордың иеліктерін, сарайларын жəне ат зауыттарын басқарды;
-- əскердің екі магистрі: біреуі жаяу əскерге, екіншісі
атты əскерге басшылық жасады.
Жергілікті басқару. Византияның бүкіл аумағы екі префектураға бөлінді, префектуралар əрқайсысы 50 провинциядан құралған жеті диоцезден тұрды. Ең төменгі аумақтық бірлікболып қауымдастық табылды.
Сот жүйесі. Византияның сот жүйесі төмендегідей сипатты иеленді:
1. Жоғарғысоторганыболыпимператорсотыт абылды мемлекеттік қылмыстар туралы аса маңызды істерді қарастырды.
2. Мемлекеттік кеңес -- мемлекеттік қылмыстар жəне жоғарғы лауазымды тұлғалардың қылмыстары туралы істерді қарастырды.
3. Секреттер (канцеляриялар) -- өздерінебағыныштытұлғалардысоттауқұ қығыболған.
4. Протовестиарий (сарайдағыжоғарғылауазымдытұлғалард ыңбірі) -- сарайқызметкерлері, лауазымдытұлғаларытуралыістердіқара стырды.
5. Констинопольэпархы -- цехшеберлерініңістерінқарастырған.
6. Параталассит (қаржымекемесініңшенеунігі) -- саудагерлерменкемеиелерінеқатыстысо ттыжүзегеасырған.
7. Квестор (жоғарғысотқызметкерлерініңбірі) -- жердауларыменөсиеттертуралыістердіқ арастырды.
8. Жоғарғы шіркеу соты болып Константинополь патриархатының соты табылды.
9. Шаруалар қауымында қауым мүшелері арасындағы барлық дауларды қауым жиналысы шешкен.
2.2.Құқықтыңнегізгісипаттары.
Византиядаимператоржарлықтары, грамоталары, заңдаржинағы, оларғатүсіндірмелер,соттəжірибесіні ңжинақтарытүріндегібіршамадамығанза ң-
намажүйесіболған.IV ғасырдан VII ғасырғадейінқұқықтыңнегізгіқайнар
көздеріболыпФеодосийкодексіменЮстин ианжинағытабылған. Соныменқатарқұқықтыңбасқадақайнаркө здеріболған:
1. Эклога (726ж.) -- азаматтық, қылмыстықжəнеісжүргізушілікзаңдарды ңжинағы (бұлардыңнегізінЮстинианжинағықұрағ ан), ескіргензаңдарданбасқажаңазаңдаржəн еəдетқұқығыныңнормалары.
2. Жертуралызаң, бұныңнегізінславяндық əдетқұқығықұраған, заңауылшаруашылығысаласындағықұқықт ыққатынастардыреттейтін.
3. Əскеризаң, бұлзаң əскериқызметшілердің əскериқылмыстардыжасағаныүшінжауапк ершілігінанықтаған.
4. Номоканондар -- шіркеулікқұқықтыңжинақтары, мұндашіркеулерменпатриархтардыңқаул ыларыкірген.
5. Прохирон (879ж.) -- азаматтық, қылмыстықжəнешіркеулікқұқықнормалар ыбарзаңдардыңсудьяларғаарналғанқысқ ашажазбасы.
6. Базиликтер (888ж.) -- 60 кітаптанқұралғанзаңнамалықжинақ.
7. Хрисовулдар -- дінқызметкерлері, шіркеулержəнежекелегентұлғаларүшіна ртылықшылықтаржазылғаналтынменөрнек телгенграмоталар.
8. Эпархкітабы, мұндавизантиялықсаудагерлерқолөнерш ілеркорпорацияларыныңұйымы, өмірінжəнежағдайынанықтайтыннормала ркөріністапқан.
9. Алтыкітаптық -- Византияныңазаматтықжəнеқылмыстыққұ қығыныңжинағы (1345ж.).
Меншікқұқығындапронияинститутыдамығ ан, бұлинституттың мəні мынада еді: қызметкер тұлғаларға жерді шарттыжəне өмір бойға иелікке беру. Міндеттемелік құқықта міндеттемелерді шарттардан туындаған жəне деликтілерден туындаған міндеттемелер деп бөлу сақталып қалды.Неке Византиыдаправославиелік шіркеулік құқықтың нормаларымен реттелетін.
Мұрагерлік құқық заң бойынша жəне өсиет бойынша мұраиеленуді танитын. Қылмыстық құқықта қылмыстардың келесітүрлері ажыратылатын: мемлекеттік қылмыстар, мүліктікқұқықтырға қарсы қылмыстар, имандылыққа жəне отбасынақарсы қылмыстарға жеке тұлғаға қарсы қылмыстар. Жазалардың бір қылмыс түрі үшін де көптігі орын алған болатын, олар:өлім жазасы, мүшелерге зақым келтіру жазалары, ақшалайайыппұлдар, мүлікті тəркілеу, мемлекеттен қуу. Барлық құқықбұзушылықтар түрі бойынша сот істері либеллярлық процесс
түрінде өтетін, оның мəні мынада болды: сот талқысыныңбарлық кезеңдері жазбаша рəсімделетін.
ІІтарау. Мұсылманқұқығы.
2.3.Құқықкөздері.
ОртағасырлардағышығысүшінАрабхалифа тындапайдаболып,Мұсылманқұқығыдінре тіндефеодалдыққатынастардыңдамуынаж әнеМұсылманқұқығыныңәдебиеттегібаға сыәртүрлісипатта, кейдетіптіМұсылмандыққұқықтыңдінмен байланысы, өзініңтүбегейлітұжырымдамасыжәнеБіз осықұқықжүйесініңфеодализмдәуірінде гіжағдайын, құрылуМұсылманқұқығыменмемлекеттіңа рақатынасыныңөзіндікерекшелігібар.
Формальдықұқықтыңнұсқаларыментаныса отырып, оныңмемлекетпенқатынасынаСолкезеңде рдетүсініктілікжәнеайқындылықпринци пібатысүшінМұсылманқұқығы - дінменқұқықтыңсабақтасуыныңжарқынШа риғатадамбаласыүшінжүзегеасуыміндет тіидеяМұсылманқұқығы - мұсылманрухыныңшығумазмұны, мұсылманМұсылманқұқығығылымыныңекіт арауыбар: шариғаттықұрайтынМұсылманқұқығыныңқ айнаркөздері:
1. Құран-исламдінініңбаскітабы.
2. Сунна-құдайға байланысты дәстүрлер.
3. Иджма-мұсылман қоғамының біртұтас келісімі.
4. Қияс-аналогиялық пікірлер.
Құран - Алланың соңғы Пайғамбары Мұхаммедке жіберген қасиетті
Сунна - Пайғамбардың тұрмыс-тіршілігі жөнінде діни нанымдағылардың қалай
Иджма - докторлардың өзара келісімінен құралған. Құран да,
Мұндай күрделі жағдайда (қандай да бір сұраққа жауап
1. Адат менің қоғамым қате шешімді ешқашан қабылдамайды;
2. 115 қатар 4 өлеңнентұрады "кімде-кімнаным"
Мұсылман құқығы догма негізінде біздің дәуіріміздің X ғасырында
Әрине, құқық жүйесінде Құран негізгі орын алады. ОлҚұранда соңғы жағынан қысқартылған 90 меккелік, 24 мединалық"Алладан басқа құдай жоқ, Мұхаммед - оның Пайғамбары"Әдебиеттерде Құранға әртүрлі баға беріледі. Құран заңның бастапқыДінге байланысты кейін пайда болған тұжырымдаманы негізге алды.
Араб жаулап алу жылдарында (639-750) жаулап алушылар қабілетті
Арабтардың бақытына қарай олар әртүрлі облыстардың жақсы мәдениетін
"Діни тарихтардан бізге жақсы белгілі, - деп жазадыҚұранды түсіну үшін ислам діні туралы әртүрлі көзқарастарМұсылман құқығында істің бес түрлі категориясы бар: міндетті,Мұсылман құқығы ғылыми орта ғасырларда терең қалыптасты, сондықтанИсламның бір бөлігі - мешіт құқығы. Кім оның
+ Ханифиттік (Иран, Түркия, Ауғанстан, Пәкістан, Үндістан,
+ Малакиттік (Солтүстік және Батыс Африка);
+ Шафегиттік (Сирия, Индонезия, Шығыс Африка);
+ Ханбалиттік (Аравия).
3. Отбасылық және мұрагерлік құқық ерекшеліктері.
Отбасылық құқық. Неке-екі жақтың, әйел мен еркектің келісімі негізіндегі нәтиже. Некенің шарты: екі адамның келісуі, неке жөнінде жұрт алдында және ашық түрде жариялау.Құқықтанушылардың көпшілігі келесі жағдай некеге тұру үшін керекті деп есептейді: екі жақтың әлеуметтік теңдігі; мұсылман дінін тұтынуы; бостандықта, еркіндікте болуы, денсаулығы күшті, шындықты айтуы, жұбайының жұмысы бар болуы.Некенің түрлері. Сунниттерде тек бір неке. Ол мәңгілік және мерзімсіз. Шейіттер тағы уақытша неке қосады, бір жұбайының жақындығынан бастап ондаған жылдарға дейінгі аралықта. Бұл некеден туған балалардың өз мәртебесі бар. Бұл неке мұрагерлік алуға құқық бермейді.
Құран қандас туысқандардың некесіне тыйым салады. Туысқандарға жататындар: ана, әпкелер, екі жақтың апайлары, ағалары мен қарындастарының қыздары, асыраушысы, емшектес қарындастары, әйелінің анасы, яғни енесі, өгей қызы, өз баласының әйелдері, яғни, келіндері. ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..2
Ітарау. Араб халифатының пайда болуы ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ...3
1.Мемлекеттіңпайдаболуы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3
1.2Мемлекетдамуыкезеңдері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3-4
1.3.Араб халифатының қоғамдық-саяси құрылысы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..4
2. Мемлекеттікқұрылысы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 5-6
2.2.Құқықтыңнегізгісипаттары. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 6-7
ІІ тарау. Мұсылман құқығы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...7
2.3Құқықкөздері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...7-8
3.Отбасылықжәнемұрагерлікқұқықерекш еліктері. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .8-9
3.2. Меншік қатынастарын құқықтық реттеу ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... . 10-12
3.3 Қазіргі кезеңдегі мұсылман құқығы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..12
Қолданылғанәдебиеттер ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...13
Қолданылғанәдебиеттер ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... 14
Кіріспе
Ортағасырлардағыәлемдідүрсілкіндірі п, ІҮ-Үғасырдүниеніңүшбөлігіне - Азия, Африка, Еуропақұрлықтарынаүстемдікорнатқанм емлекеттердіңбірі - Арабхалифатыболды. Бұлмемлекеталдыменарабтардыңөздерін біріктіріп, содансоңКішіжәнеОртаАзияны, СотүстікАфриканы, Пиреней (түбегі) жартыаралыменЗакавказьеелдерінжаула палды. Халифаттыңтарихы - бұлтекарабтарменарабияжартыаралының ғанаемес, сондай-ақбіркездердеоныңқұрамынакір генИран, ОртаАзия, Сирия, Египет, Ирак, Грузия, Армения, Әзербайжант.б. халықтарменелдерініңтарихы.
Арабхалифатыныңэканомикасыолқұрылға ннанкейінгіекіғасырбойыОмейядтархал ифатыкезіндежәнеАббаситтербилігінің алғашқыжүзжылдығыішіндежеделқарқынм ендамыды. ҮІІғасырдың 30-шыжылдарындақұрылғанарабхалифаты ХІғ. ортасындағыселжұқтықтүріктердіңжаул апалушылығынадейінэкономикалық - мәденидамуыжағынаналдыңғықатардағық уаттымемлекеттердіңбіріболды. Арабхалифатыныңқұрамыала-құлаболды: арабтар, еврейлер, гректер, парсылар, армян, әзербайжан, грузиндер, египеттіктер, сириялықтарт.б. Халифатүшконтинентаралығындағыбірор талықтанбасқарылатын, бірнешеұлттардыңхалықтардыңбасынқос қанкүштімемлекетболды. Оныңжоғарыдәрежедедамыған, бірорталыққабағындырылғанәкімшіліка ппаратыболды. Олардүниежүзіліксаудажүргізді.
Оныңэкономикасыныңнегізінақшажәнежү йелітүрдежиналатыналым - салықтарқалады. Қазынағатүсетінбайлық, әлеуметтік - экономикалықжәнемемлекеттікқұрылыс - яғни, халифаттыңішкіжәнесыртқыжағдайларын ыңбәріқатаңсақталатынШариатзаңдарым енреттеліпотырды.
Халифаттаортағасырларғатәнқұндыескр ткіштер, әдеби, ғылым - білімөміргекелді.
Тақырыписламдініментығызбайланыстыб олғандықтанеңбастыдереккөзі "Құранкәрім" жәнеМұхаммедпайғамбардыңХадистерінп айдаландық. ОрталықАзияхалықтарыныңөміріндегіөз герістердізерттеуүшінбізге, еңалдымен, ҚожаАхметИассауижәнет.б. ғұламалардыңеңбектерібастыдерекболы птабылады. Аталған түркі ойшылдарының еңбектері түрік-ислам синтезінің тікелей жемісі болғандықтан да бұл еңбектерді зерттеу арқылы сол дәуірдің тыныс-тіршілігін, исламның келуі мен түркілер өмірінде, олардың дүниетанымында, психологиясында орын алған өзгерістерді түсінуге болады. Бітіру жұмысында соны мен бірге араб-парсы, қытай деректерін кеңінен қолдандық. Арабтардың Орталық Азияға келуін оң салдарларының бірі араб ғалымдарының түріктердің тарихын мәдениеті мен географиясын түріктердің өз отандастарын және басқа да белгілі халықтар мен салыстыра отырып қарауға болады. Ү-ҮІ ғасырлардағы арабтардың экономикасы мен қоғамдық құрылысы, тұрмыс салты, мәдениеті мен діни нанымдары жөніндегі мәліметтерді біз исламдыққа дейінгі, яғни, ежелгі замандағы араб өлең жолдарынан аламыз. Яғни, ертедегі араб поэзиясы Ү-ҮІ ғғ. арабтар туралы деректер көзі жайында Крачковский И.Ю. былай дейді: "Ол өлең - жырлардың құндылығы - сол кездегі араб тайпаларының өмірін, оның қоршаған ортамен қатынасын фотография дәлдігімен бейнелеуінде". Сондықтан да мамандар бұл жырларды ислам дініне дейінгі араб халқын, оның тұрмыс салтын сипаттаудағы ең маңызды да беделді деректер деп есептейді.
І тарау. Араб халифатының пайда болуы.
1.Мемлекеттің пайда болуы.
ҮІ-ҮІІғасырлардаАравиядағыәлеуметті кқатынастарМұхаммеднанымыныңқарсаңы ндаӨзараәлеуметтіктендікжағдайындаш аруаларқауымболыпөмірМұндайжағдайда оқудыңкеңтаралуытабиғинәрсе. ДінИсламның дамуы кезеңінде Аравияның қоғамдық құрылысы өзінің белгіліЗарен күрейіш тайпалары басымырақ шоғырланған Мекке аймағында олАлдыңғы қатарлы жағдайды олар құдай Алла атымен иемдендіАрабияның географиялық жағдайы, оның саудаға ежелгі уақыттан араласуыИслам Мұхаммедтің атымен байланысты және оған дейінгі жергіліктіТұрмысын түзеп алғаннан кейін сауданы тастап діни, тәртіпМұхаммедтің дін уағыздау жұмысының табысы былай келісумен болды,Арабтардың атақты адамдары бір құдайға бағыну идеясының артықшылығынМединелік пайғамбар жағындағылар бейбіт түрде қалаға кірді, алМеккенің басшы топтары Мұхамедті билеуші ретінде қабылдады. 632Жаулап алу соғысының негізгі оңай баюға ынталандыру болды.
Ислам діні қабылданған аймақтарда арабтандыру жұмысы жүргізіліп, жергіліктіИранда, Закавказьеде, Орта Азияда және Ауғанстанда арабтардың экономикалықФеодалдардың үздіксіз қанауынан шаршаған аймақтарда бейбіт тұрғындар исламныңИсламның шарттары өмірдің ең керекті нәрселеріне әсер ететіні
1.2 Мемлекет дамуы кезеңдері.
Араб халифатының тарихын шартты түрде 3 кезеңге бөлуге болады:
1. Мұхаммед пайғамбар (570-632 ж.ж.) мен алғашқы төрт халифтің ( Əбу Бəкір (632-634 ж.ж.), Омар (634-644 ж.ж.),
2. Осман (644-656 ж.ж.), Əли (656-661 ж.ж.)) билігі;
3. Омейядтар династиясының билігі(661-750ж.ж.);Аббасидтердинас тиясының билігі (750-1258 ж.ж.).
VІІ ғасырда араб тайпаларында рулық-тайпалық қатынастардың ыдырауы басталды. Араб тайпаларының негізгі бөлігінмалшы-көшпенділер (бəдеуиндер) мен сулы жерлерде, қалаларда өмір сүрген жер өңдеушілердің аз бөлігі құрады. Аталғануақыттан бастап əлеуметтік теңсіздікке алып келген мүліктіктеңсіздік басталды. Шейхтар (тайпа басшылары) мен саидтар(тайпа ақсақалдары) жақсы сулы жерлер мен малдың көптегенбөлігін өздеріне иемденіп алды. Рулық-тайпалық ыдыраушылықты жеңу мен біртұтас араб мемлекетін құру талпынысыəртүрлі уағыздаушылардың көбеюіне алып келді. Олардың
ішіндегі аса əйгілісі -- ислам дінінің негізін қалаушыМұхаммед пайғамбар болды. Мұхаммед барлық арабтарды бірдінге жəне пайғамбары -- "жер бетіндегі жалғыз құдайдыңжердегі елшісі" басында тұрған теократиялық мемлекетке(діни қауым түріндегі) бірігуге шақырды.VІІ ғасырдың ортасында Аравияның бір исламдық мемлекетке -- халифатқа бірігуі аяқталды.
Омейядтардың басқару жылдарында халифаттың қуатты əрігүлдену кезеңі болды, көптеген елдер жауланып, ислам дінінетартылды.640 жылы арабтар Сирияны, Палестинаны, Египетті, ал 649жылы бүкіл Солтүстік Африканы жаулап алды. 651 жылыИранды бағындырды. 658 жылы Арменияны, Грузияның бірбөлігін, Азербайжанды, ал Кавказдың арғы жағынан Хазар
жерлеріне де қол жеткізді. 715 жылы Хорезмді толығыменжəне Мауераннахрдың (Сырдария мен Амудария өзендерініңаралығы) басым көпшілік аумағын жаулап алды. 751 жылы87бүкіл Орта Азияны өздеріне бағындырды. 712 жылы Үндістанға басып кіріп, Синд қаласын жаулап алды. 711 жылы Испанияны өздеріне бағындырды. Арабтармен жаулап алынған
ұлан-ғайыр аумақта халықаралық тіл болып араб тілі танылды.Ислам құқығы -- шариғат жергілікті əдет-ғұрып нормаларымен институттарына еніп, оларды да өзінің бойына сіңіребастады. Ислам халифаттың бүкіл аумағында үстемдік құрушыдінге айналды.
1.3.Араб халифатының қоғамдық-саяси құрылысы.
Византияның бүкіл халқы мұрагерлікке өтетін өзіне тəн белгілі бір құқықтары мен індеттері бар сословиелерге бөлінді. Ең жоғарғы болып қызметкерлер сословиесі табылды, олардың жоғарғы тобын жоғарғы мемлекеттік лауазымдардағы ірі жер иеленушілер -- сенаторлар құрады. Сенаторлар атағын иеленбеген қызметкер -- ақсүйектер динаттар деп аталды. Бұл -- магистрлар, облыстық бастықтар,митропометтер, епископтар, игумендер лауазымын иеленген ірі жер иеленушілер еді. Артықшылықтарды иеленген сословиеге, сонымен қатар, куриалдар -- қалалық куриялардың құрамына кірген ұсақ жəне орта жер иеленушілер де кірді.Одан кейін иерархиялық баспалдақта шаруа халқы тұрды,олардың негізгі бөлігін колондар құрады. Колондар еркін жəне басыбайлы болып бөлінді. Басыбайлы колондар еркін колондарға қарағанда нақты бір жерге бекітілген болатын жəне бір 69 жер иеленушіден екіншісіне кете алмайтын. Келесі сословие -- плебейлер, бұл -- қалалардың еркін халқы: саудагерлер, кемеиелері, қолөнершілір, ұсақ жер иеленушілер. Соңғы, құқықтарды иеленбеген топ -- құлдар-дулдар еді.
2.Мемлекеттік құрылысы.
Пайғамбар артында еркек жынысынан мұрагер қалдырған жоқ. МұхаммедӘмірлердеекіорынбасарболды, оныңбіріншісіқаржыістеріӘскерді тұтқындар толықтырып отырды. Төрт диван өмір сүрді:Уәзір кеңесшінің және халифтің орынбасарының ролін орындады. ОсындайАбассидтер руынан шыққан Халифтер үкімет басына Иран іріАбассидтар тұсында халифат бюрократиялық аппаратпен дамыған бір орталықтағыҚади-ағарту жұмыстарының және мешіт істерінің басты көмекшісі. АбассидтерСот жүйесі соттың қади қызметі мен әрекеті арқылыӘскер мынадай араб тайпаларының жасағынан: жалдамалы әскерлерден; гулямдардан.Византия империясы орталықтанған мемлекет болатын, оның басында император тұрған, ол
византиялық шіркеудің ілімі бойынша өз билігін құдайдан алтын, ал оның тұлғасы қасиетті деп саналатын. Императордың қолында заң шығару, атқару жəне сот биліктері жинақталған болатын. Императордан кейін екінші тұлға болып Константинополь патриархы табылды. Императордың жанында екі
кеңесуші орган болды: 1) ішкі жəне сыртқы саясаттың маңызды мəселелерін талқылаушы Сенат жəне 2) орталық мемлекеттік басқарудың басында тұрған мемлекеттік кеңес -- Консисторий.
Жоғарғы лауазымды тұлғаларға мыналар жатты:
-- преторийдің екі префекті (Шығыс преторий префекті Кіші Азияға, Понтқа жəне Фракияға басшылық жасады; Илирия преторий префекті -- Балқан түбегіне басшылық жасады);
-- астана префекті (эпарх), Константинополь мен 100 мильге дейін оған жақын жатқан селолық аймақты басқарды;
-- сарай бастығы -- императордың жеке күзетін, жеке канцеляриясын жəне мемлекеттік поштаны басқарды;
-- квестор -- Мемлекеттік кеңестің төрағасы болып табылды, император жарлықтарын жасаумен жəне оларды таратумен айналысты;
-- қаржының екі комитеті -- біреуі мемлекеттік қазынаны, екіншісі императордың иеліктерін, сарайларын жəне ат зауыттарын басқарды;
-- əскердің екі магистрі: біреуі жаяу əскерге, екіншісі
атты əскерге басшылық жасады.
Жергілікті басқару. Византияның бүкіл аумағы екі префектураға бөлінді, префектуралар əрқайсысы 50 провинциядан құралған жеті диоцезден тұрды. Ең төменгі аумақтық бірлікболып қауымдастық табылды.
Сот жүйесі. Византияның сот жүйесі төмендегідей сипатты иеленді:
1. Жоғарғысоторганыболыпимператорсотыт абылды мемлекеттік қылмыстар туралы аса маңызды істерді қарастырды.
2. Мемлекеттік кеңес -- мемлекеттік қылмыстар жəне жоғарғы лауазымды тұлғалардың қылмыстары туралы істерді қарастырды.
3. Секреттер (канцеляриялар) -- өздерінебағыныштытұлғалардысоттауқұ қығыболған.
4. Протовестиарий (сарайдағыжоғарғылауазымдытұлғалард ыңбірі) -- сарайқызметкерлері, лауазымдытұлғаларытуралыістердіқара стырды.
5. Констинопольэпархы -- цехшеберлерініңістерінқарастырған.
6. Параталассит (қаржымекемесініңшенеунігі) -- саудагерлерменкемеиелерінеқатыстысо ттыжүзегеасырған.
7. Квестор (жоғарғысотқызметкерлерініңбірі) -- жердауларыменөсиеттертуралыістердіқ арастырды.
8. Жоғарғы шіркеу соты болып Константинополь патриархатының соты табылды.
9. Шаруалар қауымында қауым мүшелері арасындағы барлық дауларды қауым жиналысы шешкен.
2.2.Құқықтыңнегізгісипаттары.
Византиядаимператоржарлықтары, грамоталары, заңдаржинағы, оларғатүсіндірмелер,соттəжірибесіні ңжинақтарытүріндегібіршамадамығанза ң-
намажүйесіболған.IV ғасырдан VII ғасырғадейінқұқықтыңнегізгіқайнар
көздеріболыпФеодосийкодексіменЮстин ианжинағытабылған. Соныменқатарқұқықтыңбасқадақайнаркө здеріболған:
1. Эклога (726ж.) -- азаматтық, қылмыстықжəнеісжүргізушілікзаңдарды ңжинағы (бұлардыңнегізінЮстинианжинағықұрағ ан), ескіргензаңдарданбасқажаңазаңдаржəн еəдетқұқығыныңнормалары.
2. Жертуралызаң, бұныңнегізінславяндық əдетқұқығықұраған, заңауылшаруашылығысаласындағықұқықт ыққатынастардыреттейтін.
3. Əскеризаң, бұлзаң əскериқызметшілердің əскериқылмыстардыжасағаныүшінжауапк ершілігінанықтаған.
4. Номоканондар -- шіркеулікқұқықтыңжинақтары, мұндашіркеулерменпатриархтардыңқаул ыларыкірген.
5. Прохирон (879ж.) -- азаматтық, қылмыстықжəнешіркеулікқұқықнормалар ыбарзаңдардыңсудьяларғаарналғанқысқ ашажазбасы.
6. Базиликтер (888ж.) -- 60 кітаптанқұралғанзаңнамалықжинақ.
7. Хрисовулдар -- дінқызметкерлері, шіркеулержəнежекелегентұлғаларүшіна ртылықшылықтаржазылғаналтынменөрнек телгенграмоталар.
8. Эпархкітабы, мұндавизантиялықсаудагерлерқолөнерш ілеркорпорацияларыныңұйымы, өмірінжəнежағдайынанықтайтыннормала ркөріністапқан.
9. Алтыкітаптық -- Византияныңазаматтықжəнеқылмыстыққұ қығыныңжинағы (1345ж.).
Меншікқұқығындапронияинститутыдамығ ан, бұлинституттың мəні мынада еді: қызметкер тұлғаларға жерді шарттыжəне өмір бойға иелікке беру. Міндеттемелік құқықта міндеттемелерді шарттардан туындаған жəне деликтілерден туындаған міндеттемелер деп бөлу сақталып қалды.Неке Византиыдаправославиелік шіркеулік құқықтың нормаларымен реттелетін.
Мұрагерлік құқық заң бойынша жəне өсиет бойынша мұраиеленуді танитын. Қылмыстық құқықта қылмыстардың келесітүрлері ажыратылатын: мемлекеттік қылмыстар, мүліктікқұқықтырға қарсы қылмыстар, имандылыққа жəне отбасынақарсы қылмыстарға жеке тұлғаға қарсы қылмыстар. Жазалардың бір қылмыс түрі үшін де көптігі орын алған болатын, олар:өлім жазасы, мүшелерге зақым келтіру жазалары, ақшалайайыппұлдар, мүлікті тəркілеу, мемлекеттен қуу. Барлық құқықбұзушылықтар түрі бойынша сот істері либеллярлық процесс
түрінде өтетін, оның мəні мынада болды: сот талқысыныңбарлық кезеңдері жазбаша рəсімделетін.
ІІтарау. Мұсылманқұқығы.
2.3.Құқықкөздері.
ОртағасырлардағышығысүшінАрабхалифа тындапайдаболып,Мұсылманқұқығыдінре тіндефеодалдыққатынастардыңдамуынаж әнеМұсылманқұқығыныңәдебиеттегібаға сыәртүрлісипатта, кейдетіптіМұсылмандыққұқықтыңдінмен байланысы, өзініңтүбегейлітұжырымдамасыжәнеБіз осықұқықжүйесініңфеодализмдәуірінде гіжағдайын, құрылуМұсылманқұқығыменмемлекеттіңа рақатынасыныңөзіндікерекшелігібар.
Формальдықұқықтыңнұсқаларыментаныса отырып, оныңмемлекетпенқатынасынаСолкезеңде рдетүсініктілікжәнеайқындылықпринци пібатысүшінМұсылманқұқығы - дінменқұқықтыңсабақтасуыныңжарқынШа риғатадамбаласыүшінжүзегеасуыміндет тіидеяМұсылманқұқығы - мұсылманрухыныңшығумазмұны, мұсылманМұсылманқұқығығылымыныңекіт арауыбар: шариғаттықұрайтынМұсылманқұқығыныңқ айнаркөздері:
1. Құран-исламдінініңбаскітабы.
2. Сунна-құдайға байланысты дәстүрлер.
3. Иджма-мұсылман қоғамының біртұтас келісімі.
4. Қияс-аналогиялық пікірлер.
Құран - Алланың соңғы Пайғамбары Мұхаммедке жіберген қасиетті
Сунна - Пайғамбардың тұрмыс-тіршілігі жөнінде діни нанымдағылардың қалай
Иджма - докторлардың өзара келісімінен құралған. Құран да,
Мұндай күрделі жағдайда (қандай да бір сұраққа жауап
1. Адат менің қоғамым қате шешімді ешқашан қабылдамайды;
2. 115 қатар 4 өлеңнентұрады "кімде-кімнаным"
Мұсылман құқығы догма негізінде біздің дәуіріміздің X ғасырында
Әрине, құқық жүйесінде Құран негізгі орын алады. ОлҚұранда соңғы жағынан қысқартылған 90 меккелік, 24 мединалық"Алладан басқа құдай жоқ, Мұхаммед - оның Пайғамбары"Әдебиеттерде Құранға әртүрлі баға беріледі. Құран заңның бастапқыДінге байланысты кейін пайда болған тұжырымдаманы негізге алды.
Араб жаулап алу жылдарында (639-750) жаулап алушылар қабілетті
Арабтардың бақытына қарай олар әртүрлі облыстардың жақсы мәдениетін
"Діни тарихтардан бізге жақсы белгілі, - деп жазадыҚұранды түсіну үшін ислам діні туралы әртүрлі көзқарастарМұсылман құқығында істің бес түрлі категориясы бар: міндетті,Мұсылман құқығы ғылыми орта ғасырларда терең қалыптасты, сондықтанИсламның бір бөлігі - мешіт құқығы. Кім оның
+ Ханифиттік (Иран, Түркия, Ауғанстан, Пәкістан, Үндістан,
+ Малакиттік (Солтүстік және Батыс Африка);
+ Шафегиттік (Сирия, Индонезия, Шығыс Африка);
+ Ханбалиттік (Аравия).
3. Отбасылық және мұрагерлік құқық ерекшеліктері.
Отбасылық құқық. Неке-екі жақтың, әйел мен еркектің келісімі негізіндегі нәтиже. Некенің шарты: екі адамның келісуі, неке жөнінде жұрт алдында және ашық түрде жариялау.Құқықтанушылардың көпшілігі келесі жағдай некеге тұру үшін керекті деп есептейді: екі жақтың әлеуметтік теңдігі; мұсылман дінін тұтынуы; бостандықта, еркіндікте болуы, денсаулығы күшті, шындықты айтуы, жұбайының жұмысы бар болуы.Некенің түрлері. Сунниттерде тек бір неке. Ол мәңгілік және мерзімсіз. Шейіттер тағы уақытша неке қосады, бір жұбайының жақындығынан бастап ондаған жылдарға дейінгі аралықта. Бұл некеден туған балалардың өз мәртебесі бар. Бұл неке мұрагерлік алуға құқық бермейді.
Құран қандас туысқандардың некесіне тыйым салады. Туысқандарға жататындар: ана, әпкелер, екі жақтың апайлары, ағалары мен қарындастарының қыздары, асыраушысы, емшектес қарындастары, әйелінің анасы, яғни енесі, өгей қызы, өз баласының әйелдері, яғни, келіндері. ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz