Экономикалық ресурстар түсінігі

І. Өндірістік факторлар
ІІ. Еңбек түсінігі
ІІІ. Өндірістік мүмкіндіктер
ІҮ. Маркстік теория

Адамдардың барлық қажеттіліктерін өтеу үшін қоғамда әкономикалық қорлар жеткілікті болуы керек. Әкономикалық қорлар дегеніміз - тауар өндіріп және қызмет көрсетуге пайдаланылатын барлық табиғи, адам және адам қолымен өндірілген ресурстар.
Адамдардың әкономикалық қызметінің бастапқы кезеңі өндіріс болып табылады. Өндңрңс әр түрлі өндіріс факторлардың ара-қатынастарын қарастырады. Барлық өндіріс факторларды төрт негігі топқа бөлуге болады: еңбек, жер, капитал және кәсіпкерлік қабілеттілік. Еңбек бұл адамның физикалық интеллектуалды және рухани әнергиясының жүмсалуы. Әр адамда жұмыс күші немесе еңбекке деген қабілет бар. Еңбек - жұмыс күшін пайдаланумен түсіндіріледі.
Әр қоғамда да еңбекке деген еріксіз көндіру бар. Алғашқы кезеңдерде ол әкономикадан тыс мінездемеге ие еді, яғни жұмысшының басшыға тікелей бағыныштылығы негізделеді. Әкономикалық еріксіз көндіру жалдамалы еңбектің категориясына байланысты болады. Жалдамалы еңбектің пайда болуы үшін екі шарт қажет: адамдардың еркіндікке ие болуы және өндіріс қүралдарына жеке меншіктің болмауы, яғни өз ісін бастауғы мүмкіншіліктің болмауы. Осы жағдайлар кезінде ғана адамдар жұмысқа жалдануға мәжбүр болады. Бұл уақыттағы еңбектің негізгі мақсаты материалдық марапатталу болап табылады.
Жұмыс уақытындағы еңбекті қажетті және қосымша деп бөле аламыз. Қажетті еңбек жұмысшының өз өміріне және өз жанүясының өмірі үшін өнім өндіруге жүмсаған еңбегі. Бұл уақытта өндірілген өьім қажетті өнім деп аталады. Қосымша еңбек қажеттіден аса жүмсалған еңбек. Қосымша еңбекпен өндірілген өнім қосымша өнім деп аталады. Еңбектің бұл түрге бөлінуі тек Маркстік теорияға тән. Еңбек интенсивтілік және өнімділікпен айқындалады.

Интенсивтілік- бұл еңбектің үдемелілігі, ол уақыт бірлігіне жұмыс күшінің жұмсалу деңгейімен анықталады. Еңбек интенсивтілігі жұмыс уақытының ұзақтығы қаншалықты көп болса соншалықты аз болады. Керісінше, жұмыс уақытының ұзақтылығы азайса, еңбек интенсивтілігі көбеюі мүмкін.
Өнімділік бұл - еңбектің нәтижелігі. Ол уақыт бірлігінде өндірілген өнімнің санымен есептелінеді. Еңбек өнімділігі тек еңбекпен ғана емес, техникалық прогресскеде байланысты. Еңбек өнімділігінің өсу жағдайында өнім бірлігіне жұмсалған еңбек көлемі азаяды, ал өндіріске кеткен құралдардың көлемі ұлғаяды. Бірақ толығымен өндіріс факторлардың жүмсалуы азаяды.

Б. С. Мырзалиев., С.А. Қалтаева., Ғ. З. Усманова., С.С. Ыдырыс., «Экономикалық теория» Түркістан 2006ж.

Аубакиров Яхия Есқалиев Мендеш
«Саяси экономика» Алматы «Ана тілі» 1991ж