Ақпарат және ақпараттық технологиялар туралы мағлұмат

Жоспар
Кіріспе

1. Ақпарат және ақпараттық технологиялар
2. Ақпарат ұғымы
3.Мәліметтендіру негіздері, құрылымы
4.Файлдық құрылым
5. Ақпараттық технологиялар пәні және оның мәселелері
6.Пән, объектілер және информатика құрамының бөлігі

Ақпараттық технологиялар бүтіндей объектті зерттеу көзқарасынан, сонымен қатар бөлек құрылыстық құраушылар көзқарасынан да классификациялануы мүмкін. Әдетте ақпараттық технологиялар классификациясына кіретіндер: ақпараттың материалды тасығыш типі, ақпаратты техниканың даму деңгейі, адамның интеллектуалды қызметінің автоматтандыру мәртебесі және де т.б. Осындай әдістеме сәйкестлігімен ақпараттық технологиялардың келесі түрлерін белгілеуге болады: жаратылысты-табиғи, қағазды-механизацияланған, автоматтандырылған.
Жаратылысты-табиғи ақпараттық технология ақпараттың жаратылысты тасығышын (тастар, сөйлесу, адам миы), сонымен қатар жаратылысты каналдары мен оларды жіберу құралдарын (дыбыс, сәуле) қолданады. Мұндай технологияларда ақпарат субъекттен бөлінбеген, сондықтан олардың сақталуы мен жіберілуі қиын.
Қағазды-механизацияланған ақпараттық технологияда ақпарат субъекттен бөлінген, оны сақтауға, жіберуге, өңдеуге болады. Ақпаратты сақтау негізінде қағазды тасығыштарда құжат ретінде өндіріледі. Ақпаратты өңдеу механизация элементтерін қолдану көмегімен жүзеге асырылады.
Автоматтандырылған ақпараттық технология ЭЕМ-де қолдану, ақпараттық техника құралдарында және әр түрлі машиналық ақпаратты тасығыштарында негізделген. Берілген ақпараттық технология түріне білім деңгейіне дейінгі ақпаратт құрылымының жоғарғы деңгейі және адамның интеллектуалды қызметінің автоматизациясы тән болып келеді.
Өз кезегінде автоматтандырылған ақпараттық технологиялар төмендегілерге бөлінеді:
а) ЭЕМ-ді қолдану формасына қарай:
- жинақталынған, орталықтандырылған мәліметтер өңдеуіне негізделген;
- локальды, ЭЕМ тікелей маманның жұмыс орнында пайдаланылады;
- бөлінген немесе желілік, ақпаратты-есептеуіш желілерде қолданылатын есептеуіш техникасының құралдарының бірігуіне негізделген;
б) машиналық ақпараттар организациясы формасына және мәліметтердің қолданылатын құрылымы типтеріне қарай:
- файлдық жүйелерге негізделген ақпараттық технологиялар;
- мәліметтер базасына негізделген ақпараттық технологиялар;
- білім базасына негізделген ақпараттық технологиялар;
в) мәліметтерді өңдеудің технологиялық процесінің типтеріне қарай:
- ақпаратты өңдеудің процесі функционалдық (операциялықпен) принцип (әр элементтің артынан бір операция бекітіледі) бойынша ұйымдастырылған ақпараттық технологиялар;
- ақпаратты өңдеудің процесі пәндік принцип (тұйықсыз циклмен) бойынша ұйымдастырылған ақпараттық технологиялар;

Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

1. Ақпарат және ақпараттық технологиялар

Ақпараттық технологиялар бүтіндей объектті зерттеу көзқарасынан,
сонымен қатар бөлек құрылыстық құраушылар көзқарасынан да
классификациялануы мүмкін. Әдетте ақпараттық технологиялар
классификациясына кіретіндер: ақпараттың материалды тасығыш типі, ақпаратты
техниканың даму деңгейі, адамның интеллектуалды қызметінің автоматтандыру
мәртебесі және де т.б. Осындай әдістеме сәйкестлігімен ақпараттық
технологиялардың келесі түрлерін белгілеуге болады: жаратылысты-табиғи,
қағазды-механизацияланған, автоматтандырылған.
Жаратылысты-табиғи ақпараттық технология ақпараттың жаратылысты
тасығышын (тастар, сөйлесу, адам миы), сонымен қатар жаратылысты каналдары
мен оларды жіберу құралдарын (дыбыс, сәуле) қолданады. Мұндай
технологияларда ақпарат субъекттен бөлінбеген, сондықтан олардың сақталуы
мен жіберілуі қиын.
Қағазды-механизацияланған ақпараттық технологияда ақпарат субъекттен
бөлінген, оны сақтауға, жіберуге, өңдеуге болады. Ақпаратты сақтау
негізінде қағазды тасығыштарда құжат ретінде өндіріледі. Ақпаратты өңдеу
механизация элементтерін қолдану көмегімен жүзеге асырылады.
Автоматтандырылған ақпараттық технология ЭЕМ-де қолдану, ақпараттық
техника құралдарында және әр түрлі машиналық ақпаратты тасығыштарында
негізделген. Берілген ақпараттық технология түріне білім деңгейіне дейінгі
ақпаратт құрылымының жоғарғы деңгейі және адамның интеллектуалды қызметінің
автоматизациясы тән болып келеді.
Өз кезегінде автоматтандырылған ақпараттық технологиялар
төмендегілерге бөлінеді:
а) ЭЕМ-ді қолдану формасына қарай:
- жинақталынған, орталықтандырылған мәліметтер өңдеуіне негізделген;
- локальды, ЭЕМ тікелей маманның жұмыс орнында пайдаланылады;
- бөлінген немесе желілік, ақпаратты-есептеуіш желілерде қолданылатын
есептеуіш техникасының құралдарының бірігуіне негізделген;
б) машиналық ақпараттар организациясы формасына және мәліметтердің
қолданылатын құрылымы типтеріне қарай:
- файлдық жүйелерге негізделген ақпараттық технологиялар;
- мәліметтер базасына негізделген ақпараттық технологиялар;
- білім базасына негізделген ақпараттық технологиялар;
в) мәліметтерді өңдеудің технологиялық процесінің типтеріне қарай:
- ақпаратты өңдеудің процесі функционалдық (операциялықпен) принцип
(әр элементтің артынан бір операция бекітіледі) бойынша ұйымдастырылған
ақпараттық технологиялар;
- ақпаратты өңдеудің процесі пәндік принцип (тұйықсыз циклмен)
бойынша ұйымдастырылған ақпараттық технологиялар;
г) адамның интеллектуалды қызметін автоматтандыру деңгейіне қарай:
- формальды модельдерді қолданумен тапсырмаларды автоматтандырылған
шешім идеологиясына негізделген дәстурлі ақпараттық технологиялар;
- білім концепциясына негізделген және есептеу ортасына,
формулировкаға, қойылымына пайдаланушының тікелей интеллектуалды рұқсатын
қамтамасыз ететін және пәндік обласында тапсырмаларды орындайтын жаңа
ақпараттық технологиялар;
д) функционалдық тағайындауына қарай:
- өндірісті-технологиялық ақпараттық технологиялар;
- организациялы-басқарулық ақпараттық технологиялар;
- ғылыми-зерттеушілік ақпараттық технологиялар;
- жобалы-құрылымдық ақпараттық технологиялар;
- білім берушілік ақпараттық технологиялар және т.б.
Практикалық қосымшалар сферасына байланысты глобальды, базалық және
нақты ақпараттық технологиялар деп те бөледі.
Глобальды ақпараттық технология модельдерді, қалыптастыру әдісі мен
құралдарын және ұйымда ақпараттық ресурсты қолдануды қамтиды. Базалық
ақпараттық технология белгілі бір мәселелік облысқа бейімделеді (өндіріс,
ғылыми зерттеулер, жобалау, білім және т.б.). Нақты ақпараттық
технологиялар нақты объекттердің ақпараттық қамтамасыздандыру қызметіне
белгіленген.

2. Ақпарат ұғымы

Ақпарат – адамнан да ерте туған құбылыс. Біз бәріміз жарық дүниені
көргенімізден бастап ақпарат алмасу процесіне қатысамыз. Кітап, газет және
журнал оқығанда, радио тыңдап, теледи-дар көргенде, мұғаліммен, ата-
аналармен, достарымызбен әңгімелескенде әртүрлі ақпарат аламыз. Адамдардың
араласуы мен бірге жүруі – жұмыс істеу, оқу және ойлау – ақпарат алмасусыз
жүзеге аспайды. Берілген ақпараттар өзімізге, заттарға қатысты айтылып,
айнала ортамызда болып жатқан оқиғалармен тығыз байланыста болады.
Философиялық түсінік бойынша ақпарат дегеніміз нақты әлемді (өмірді,
қоршаған ортаны) мәліметтер және хабарламалардың көмегімен көрсету. Бұл
хабарламалар тіл, бейнелеу, цифрлық мәліметтер, таблицалар, графиктер, т.б.
түрінде болады.
Ақпарат дегеніміз – хабарламаның, берілген белгінің, жадының мазмұны,
сонымен қатар хабарламада, берілген белгіде немесе дадыда болатын
мәліметтер. Басқаша айтқанда ақпарат – белгілі бір нәрсе (адам, жануар,
зат, құбы-лыс) туралы таңбалар мен сигналдар түрінде берілетін мағлұматтар.
Ақпарат термині латынның түсіндіру, баяндау, білу деген ұғымды
білдіретін information сөзінен шыққан.
Ақпараттық процестер, яғни информацияны сақтау, өңдеу және
таратупроцесі қоғам өмірінде әрқашан маңызды рөл атқарады. Адамдар ауызша
хаттармен, хабарламалармен, жолдаулармен алмасып отырған. Олар бірбіріне
өтініш, бұйрық, орындалған жұмыс туралы есептер, мүліктердің тізімін беріп
отырады; көне хаттармен құжаттардысақтайды; алынған хабарлар туралы көп
ойланады немесе бастықтың нұсқауларын дереу орындауға ұмтылады. Осының
барлығы ақпараттық процестер.
Ақпарат ұғымы басқа ғылыми ұғымдармен қатар материалдық әлем заңдарын
тереңірек білуге мүмкіндік береді. Ол материя қозғаласының барлық түрлері
мен пішіндеріне ортақ болып табылады және материаны белгілі бір ажырағысыз
қасиеттерімен және атрибутымен байланысы деп есептеледі.
Ақпаратты шындығында да ғылыми ұғым ретінде қарастыруға болады.
Өйткені бұған дейін ақпараттың құрлымы мен қасиеттері барлық ғылым
салаларында зерттелінді. Мысалы, физика – ақпарат таситын сигналдардың
қасиеттерін зерттейді. Табиғаттағы көптеген құбылыстардың сигнал шығаратыны
белгілі. Ал тіркелінген сигналдар белгілі бір мәліметтерді құрайды.
Мәліметтер түрленіп, тасмалданып, әдістердің көмегімен қолданыс табады.
Мәліметтер мен әдістердің өзара әсерлесуінен ақпарат түзіледі. Өлі
табиғаттағы процестер үздіксіз энергия алмасу түрінде өтеді. Энергия
алмасумен қатар тірі табиғатта бағытталған зат алмасу процесі жүреді. Зат
алмасу мен энергия алмасу процестерінің арасындағы өзара байланыс ақпарат
алмасу түрінде өтеді немесе оны ақпараттық процес деп атайды.
Ақпарат мөлшерін көлемдік тәсілмен анықталғанда объектіге мәндік
қатысын бөліп көрсетпейтін, дербессіздендірілген ақпаратпен операциялайды.
Мұнда ақпарат көлемі хабарламадағы символдар санымен өлшенеді.
Ақпарат қазіргі әлемдегі маңызы бұрын-соңы болмаған дәрежеге жетті.
Осы тектес жұмыстардың сапасы мен тиімділігі экономикамыздың сапасы мен
тиімділігін анықтай бастады.
Ақпараттық жаңа әлемде бәрінен бұрын екі кезең нақты болып шықты.
Біріншіден, қоғамның бұрын болмаған дәрежеде ақпараттық техникаға қол
жеткізуі. Екіншіден, мұның қызмет етушілері мен әдепттерлерінің саны көп
есе өсіп кетті.

3.Мәліметтендіру негіздері, құрылымы

4.Файлдық құрылым

Файл деп дербес компьютердің сыртқы жадысының атау берілген бөлігін
түсінеміз. Кез келген файлдың өзіне тән үш ерекшелігі болады. Біріншіден,
файлдың атауы бар, программаға осы атауы бойынша бір мезгілде бірнеше
файлмен жұмыс істеуге мүмкіндік береді. Екіншіден, ол бір типті
компоненттерден тұрады. Файлдан басқа Object Paskal-дың кез келген типі
компоненттер типі бола алады. Үшіншіден,Файлдың ұзындығы жөнінде оны
хабарлауда ешнәрсе айтылмайды, ол тек сыртқы жады құрылғысының көмегімен
шектеледі. Файлдық типті төмендегі үш тәсілдің бірімен беруге болады:
аты=File ofтип;
аты=TextFile;
аты=File;
Мұндағы аты – файлдық типтің аты; File of – қызметші сөздер
(файл,содан); TextFile – стандартты мәтіндік файл типінің атауы; тип –
файлдан басқа Object Pascal -дың кез келген типі.
Мысалы,
Type
Product = Record
Name: String;
Code: word;
Cost; Comp
End;
Text80 = File of String[80];
Var F1:File of char;
F2:TextFile;
F3:Text80;
F4:File of Product;
Хабарлау тәсіліне қарай, файлды үш түрге бөлуге болады:
мәтіндік, типтік және типтік емес.
Ақпарат ASCII кодымен берілген файл мәтіндік файл болып табылады.
Мәліметтердің кез келген қарапайым типі осылай беріледі. Жеке мәндер файлда
жол болып беріледі. Мұндай жазулар ақпараи бөліктері болып бірігуі мүмкін.
Мәтіндік физикалық файлдың атауы үшін оның заты .txt, .doc болып беріледі.
Программалау тілдеріндегі программа мәтіндегі файлдар үшінзаты тілдің
белгісін білдіреді, мысалы, .pas, .bas. Физикалық мәтіндік файл тізбекті
кіру мүмкіндігі бар файл болып табылады.
Типтік файл – бұл компоненттері – мәндері екілік кодпен берілген,
файлдық типтен басқа, жай және құрылымдық типті файл. Файл компоненті деп
файл жөніндегі дербес мәліметті айтады. Мысалы, integer немесе real типті
файл. Типтік файлдың физикалық атауының затын пайдаланушы анықтайды. Типтік
файл тікелей кіру мүмкіндігі бар файл болып табылады, бірақ өзінің
компоненттеріне тізбекті түрде кіру мүмкіндігін де береді.
Типтік емес файл – бұл компоненттері 0 мен 1 екілік цифрлардан
құралған сегіз битті тізбек болып табылады. Мысалы, жадының кез келген
ұяшығындағы кез келген типті ақпарат түрінде көз алдымызға елестетуге
болады. Файлдарға төмендегідей ұғымдар тән: файл атауы, файл типі, файл
компоненті, файлды жазу, файлды жазудың соңы және файл соңы. Бұл ұғымдардың
бәрі логикалық та,физикалық та бола алады.Мысалы,файлдың логикалық атауы
және файлдың физикалық атауы. Файлды жазудың соңы – тасымалдаушыға
физикалық жазудан кейін қойылатын белгі. Ол EOL (End Of Line) деп аталады.
Ол физикалық файлмен жұмыс барысында жазудың соңы кездессе true мәнін
қабылдайды.
Файлдың соңы – тасымалдаушыға физикалық файл компонентінің соңын
жазғаннан кейін қойылатын белгі. Ол EOF (End Of File). Сондай-ақ, физикалық
файлмен жұмыс барысында файлдың соңы кездессе, true мәнін қабылдайтын
Паскальдың бұл айнымалы функциясы да осылай аталады.
Физикалық файлдар оның компоненттеріне кіру иәсіліне қарай тізбекті
және тікелей болып екіге бөлінеді. Осы бөлінуге сәйкес файлдар тікелей кіру
және тізбекті кіру мүмкіндігі бар файл деп ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.