Клиникалық практикадағы реография

1. Реографияға кіріспе.
2. Импеданстты плетизмографияның биофизикалық негіздер.
Тірі ұлпа импедансы.
Реоплетизмограмма құрылымының табиғаты.
3. Реографияның техникалық негіздері.
4. Импедансты өлшеудің негізгі схемалары.
5. Реограмманы тіркеу.
6. Реографиялық қисықтардың анализі.
7. Мидың қанайналымының ерекшеліктері.

Тірі ұлпаның электрлік өткізгіштігі еріген тұздардың ионды зарядтарды көшірумен анықталады, сондықтан оны иондық өткізгіш ретінде қарастырамыз. Тірі ұлпа арқылы электр тогын өткізгенде,ол активті (омдық) және реактивті (көлемдік) компоненттен тұратын, коплексті қарсылықтық өзгеріске ұшырайды. Сол себепті ұлпалардың электрлық қарсы тұқруы табиғаты резистивті-көлемдік болып табылады.
Ұлпалардың толық электрлік қарсы тұруы – импеданс – электрлық қарсы тұрудың активті және реактивті компаненттің орташа квадрадтық мөлшері болып табылады:
Z=R2 +X2, мұндағы Z- импеданс; R – резистивті қарсылық көрсету; Х – көлемдік қарсылық көрсету.
Ұлпалардың активті компоненті көбіне иондық өткізгіштікпен, реактивті – көлемдік компонентпен сипатталынады. Бұл құбылыс ұлпалардың біртексіздігімен, жасушалық мембраналардың көптігімен сипатталынатын, ұлпа арқылы ток өткенде ондағы көлемдік поляризацияның пайда болуымен түсіндіріледі.
Ұлпалық импеданс токтың өту жиілігіне тәуелді, токтың жиілігі неғұрлым көп, соғұрлым импеданс төмен болады. Активті (омдық) қарсы тұру белгілі бір деңгейге төмендеп, ұлпалардың қарсы тұруы практикалық тұрғыда өзгерісін тоқтатады.

Реоплетизмограмма құрылымының табиғаты
Тірі ағзаның мүшелері мен ұлпаларының қызыметі олардың ішкі ортасының көлемінің өзгеруімен қосарланады. Өзгерістер әр түрлі , көлемі жағынан да, жылдамдығы жағынан да. Тамырлық жүйенің және ондағы қан ағымының көлемі әр систоладан кейін өзгеріп отырады, ал басқа ұлпалар өзгермейді немесе шамалы ғана өзгеріске ұшырайды. Пульстық толқынның систолиялық көтерілуінен электрлық қарсы тұруы төмендейді, ал дистолиялық көтерілуде электрлық өткізгіштік төмендейді.
Импеданстың ауытқулық құрамында қан ағысының жылдамдығының өзгеруімен шақыртылған қарсы тұру басты орын алады. Қан ағысының жылдамдығы артқанда қанның электр тоғынөткізкі де артады. Систола кезінде тамырлардың көлемі қана артпай, сонымен қатар оның өткізу қабілетіде жоғарлайды. Ұлпалардың қанға толуы неғұрлым артса, импеданс төмендеиді. Қан ағысының әр түрлі жылдамдығы қанның пульстық көлемі арғылы импедансқа әсерін тигізеді.
Импедансты (реограмма) қолдану зерттелінетін объектінің көлемінің пульстық ауытқуына негізделген электр өтімділігін сипаттауға мүмкіндік береді.

Реографияның техникалық негіздері


Импедансты зерттеу әдістерінде қолданылатын жиілік диапазоны 1-ден 1000 кГц дейін ауытқиды. 1-ден 30 кГц-дейін және 200-ден 1000 кГц дейінгі жиіліктер ағзаның сұйықтық мөлшерін бағалау үшін қолданылады.
Х.Х.Яруллин көзқарасы бойынша, біршама сапалы РЭГ таспалары 100-ден 175 кГц жиілік диапазонында жасалынады, дененің интегралды реографиясы (РГТ) үшін 25-тен 40 кГц дейін.

1. Адам физиологиясы / оқулық – Сатпаева Х.К., Нілдібаева Ж.Б., Өтепбергенов А.А. – Алматы: «Білім», 2005 ж.
2. Төлеуханов С.Т. Қалыпты физиология (биологиялық жүйелердің мезгілдік құралымдар бөлімі): Оқу құралы. – Алматы: Қазақ университеті, 2006 ж. – 140 бет.
3. Дюйсембин Ғ.Д., Алиакбарова З.М. Жасқа сай физиология және мектеп гигиенасы: Оқулық - Алматы: «Білім», 2003 ж. – 400 бет
4. Нұрмұхамбетұлы Е. Орысша-қазақша медициналық (физиологиялық) сөздік / ҚазММУ – Алматы: «Эверо», 2007 ж. – 904 бет.
5. Керимбеков Е.Б. Физиология атауларының орысша-қазақша түсіндірме сөздігі. – Алматы: Қазақстан, 1992. – 280 бет
6. Қалыпты физиологияның лабораториялық жұмыстары / студент тер үшін. – Шымкент: Б.И., 1993. – 254 бет.