Қазақстан шетелдік интервенция және азамат соғысы жылдарында (1918—1920)

1. Қазақстанда шетелдік соғыс интервенциясы мен азамат соғысының басталуы
2. Қазақстанда Қызыл Армияның ұлттық бөлімдерінің құрылуы. Шығыс майданы мен басқа майдандардың құрылуы
3. Ақ гвардияшылардың тылындағы партизан соғысы

1918 жылғы мамыр айында Антанта империалистері чехословак корпусын бүлік шығаруға айдап салды. Бүлікшілер Сібірдің, Оралдың, Орта Еділ бойының жөне солтүстік-шығыс Қазақстанның бірқатар қалаларын басып алды. Ақ легионерлер жергілікті контрреволюцияның қолдауымен 27 мамырда — Челябіні, 31 мамырда — Петропавлды, маусымда Көкшетауды, Ақмоланы, Омбыны, Павлодарды, Семейді, Қостанайды басып алды.
Орта Азия мен Қазақстандағы азамат соғысы жалпы Ресейдегі азамат соғысының құрамдас және ажырағысыз бөлігіне айналды.
Бүлікті пайдаланған атаман Дутов 1918 жылғы маусымда Орынборды басып алып, Қазақстанды Орталық Ресеймен байланыстыратын темір жолды кесіп тастады. Ақ гвардиялық "Сібір үкіметін" ресми түрде таныған Алашорда үкіметі атаман Дутовпен бірігіп, Кеңес өкіметіне қарсы шықты.
Контрреволюцияға шетел интервенттері көп көмек көрсетті. Тамыз айында Иран мен Каспий сырты облысына ағылшын әскерлері енді Орта Азия мен Қазақстанды интервенттер мен ақ гвардияшылардың басып алу қаупі төнді.
1918 жылғы 29 наурызға қараған түні Орал облыстық Кеңесін тас-талқан еткен ақ казактар қаланы алды. Ақ казактарға қарсы күресу үшін сәуір айында "Ерекше армия" құрылды. Сол жылдың жазында осы армияның әскерлері Оралды азат етуге екі рет әрекет жасады, бірақ дұшпан күшінің көрінеу басым болуы себепті қаланы алудың сәті түспеді.
Колчактың Жетісуды да басып алу қатері төнді. 1918 жылғы қараша айында "Сібір армиясының" Екінші Жеке Дала корпусы "Ташкентті басып алуды түпкі міндет етіп", Жетісу бағытында операция бастады. 1918 жылдың аягында Жетісу майданынан атаман Анненковтың дивизиясы және баска да әскер бөлімдері жіберілді. Солтүстік Жетісуда табан тірескен ұрыстар өріс алды.
Азамат соғысының басталуы жағдайында Кеңестер әскери құрылысқа Түркістан мен Қазақстанның жергілікті байырғы халқын тартты. "Мұсылман" бөлімдері деп аталған әскер бөлімдері құрылды. Мұндай бөлімдер көбінесе ұзақ тұрақтамады. Оның себептері көп еді. Бір жағынан, ұлы державалық шовинистер қаруланған мұсылман Ресейдің жауы деп пайымдады. Екінші жағынан қазақтар армия үшін "сенімсіз элемент және олар әскери қызмет құрметін көрсетуге жеткен жоқ, олардың адалдығына сенуге болмайды" деп санаған бұрынғы отаршыл орталықтың сенбеушілігі әсер етті.
Ұлттың әскер бөлімдерін құру бастапқыда еріктілік түрде жүргізілді. Міндетті әскери міндеткерлік негізінде еңбекшілерді мобилизациялау туралы 1918 жылғы 29 мамырдағы Бүкілресейлік Орталық Атқару Комитетінің (БОАК) декретінен кейін 1918 жылғы 17 карашада Ұлт істері жөніндегі халық комиссариаты "Жауынгерлерді ұлттық белгілері бойынша белгілі бір өскери өлшемдерге еркін топтауға" рүксат берді. Ұлттық құрамаларды рота буынынан ірі етіл құрмау көзделді. Іс жүзінде полктар мен бригадалар құрылды. Мәселен, 1918 жылдың күзінде Бөкей ордасында кенестік тұңғыш үлгілі қазаұ атты әскер полкі құрылып, ол кейіннен БОАК-тьщ Құрметті Қызыл туымен наградталды.