Бағалы қағаздар нарығының даму жолдары

Пән: Банк ісі
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

Бағалы қағаздар нарығының даму жолдары.

Қазіргі кезде Республикада бағалы қағаздар нарығы қалырптасы шағында. Оның даму жолында алғашқы іс шаралар жүргізілуде. Бюджеттің кемшілігін толтыру мақсатында мемлекет бұрынғыдай ақша белгілерін шығармай оның мемлекеттік бағалы қағаздар, мысалы, мемлекеттік дқысқа мерзімді вексельді шығаруда. Алайда, бағалы қағаздар нарығыеың дамуы жолында шешуін талап ететін экономикалық әлеуметтік-психологиялық меселелер көп.

Экономикалық мәселелерге:

а) нарықты реттейтін механизмнің жоқтығы;

ә) бағалы қағаздар нарығын дамытатын бір көзқарас жүйесінің жоқтығы;

б) зандардың мүлтіксіз орындалмауы;

в) салымдарды тіркеу жүйесінің жоқ (депозитно-регистраторская система) ;

г) бағалы қағаздар нарығының материялді техникалық негізінің аздығы;

д) нарық инфрақұрылымы өсу деңгейінің төл жатады.

Ал, әлеуметтік-психологиялық мәселелерге қағаздар нарығында маман кадрлардың аздығы халықтың инвестициялық белсенділігінің деңгейлігі жатады. Бұл мәселелер халықтың көпшілігінің бағалы қағаздар нарығының түсінбеушілігі мен инвестиция беруге психологи дайындығының жоқтығынан туындайды.

Бағалы қағаздар нарығына мамандарды қағаздар жөніндегі ұлттық комиссияның осын шұғылдануға рұхсат берген. Оқу орталығын дайындайды. Оқу орталықтарының жұмысын комиссия төрағасының жарлығына сәйкес құралы. Аттестациялық комиссия үйлестіріп отыр Аттестациялық комиссияның құрамына комиссияның бір мүшесі оның басқармасы болып мүшелері және хатшысы болып, бағалы қаға нарығын реттейтін бас басқарманың мамандары қазіргі уақытта оқуды табысты бітіріп, туралы бірінші санатты куәлік алған 1500-дай брокерлік, дилерлік іспен айналыста құқық алды.

Дүниежүзілік нарық тарихында бағалы қаға нарығығның негізгі үш үлгісі (моделі) бар. Олар:

Банктік үлгі - онда бағалы қағаздар нарығы арқылы банктер қаржы қорларын бөледі, бұл үлгі Германияда, Австрияда, Белгияда тараған) . Бұл үлгі бойынаша экономиканы атестацялау мен мемлекеттік бюджет кемшілігін да банктер өз міндетіне алады. Банктік емес үлгі немесе нарықтык, үлгі - онда ілы қағаздар нарығы механизмі арқылы қаржы бөлумен банк емес мекемелер шұғылданады, АҚШ-та, Ұлыбританияда, Малайзияда, Қазахтанда, Сингапур ) . Бұл үлгі бойынша бағалы қағаздар нарығы демократиялық жолмен өркендейді. Қаржының негізгі бөлігі жеке тұлғалардың ақшасы. Ол Банктен алғаш ақшаға қарағанда "арзан" ақша.

IIІ. Аралас үлгі - онда бағалы қағаздар нарығы механизм арқылы қаржы қорын бөлумен банктер де, Банк емес мекемелер де шұғылданады .

Қазакстан Республикасындағы бағалы қағаздар нарығының ерекшелігі - кіші және жалпы жекеменшіктендіру механизмі - арқылы меншік өатынастарын өзгертуге жеке инвесторлар мен өз мемлекетіміздің әрбір азаматын қатыстыру. Соның нәтжесінде жекеменшіктендіруге банк жүйесі қатыасқан жоқ. Дүниежүзілік тәжірбие дәлелдегендей банктер бағалы қағаздар нарығында жеке үстемдік нополизация) роль атқарады. Дәл осы жағдай көпшілік мемлекеттердің бағалы қағаздар нарығының банктік үлгісінен бас тартуына әкеп соқтырды. Сондықтан еліміздегі экономикалық өзгеріс әлеуметтік мәлімделген бағалы қағаздар нарығын құруға негізделгені дұрыс. Отандық бағалы қағаздар нарығының қатысуына мүмкіндік берген жөн. Дәл осы мүмкіндіктерді бағалы қағаздар нарығының банктік мемес үлгісі, яғни немесе нарықтық үлгісі іске асыра алады деген ойлар бар.

Бағалы қағаздар нарығының нарық үлгісінің банктік үлгіден айырмашылықтары мынадай:

1. Нарықта акционерлік капитал үлесінің көптігі

2. Үлестік бағалы қағаздардың қаржы қағаздардан көптігі;

3. Өндірісті қаржыландырудағы тура банк несиенің аздығы;

4. Нарықтағы банк емес мекемелердің көптігі. Бұлардан басқа мемлекетіміздің бағалы қағаз нарығының нарықтық үлгісін тандап алуға себеп болған үш фактор бар. Олар:

1. Өндірісті өркендету үшін шығарылып сатып акциядан түскен ақша - ол "арзан" ақша. Өнеркәсіп ондірісін акционерлік қоғам етіп қайта құру - өндіріс ұйымдастырудың ең тиімді формасы. Себебі акционерлердің де, онда қызмет істеп жүргендердің мүддесі шешіледі.

2. Әлі көп уақытқа дейін Қазақстан нарығы өндіріс саласын өз активтерімен (қаржылар инвестициялайтын отандық ұйымдар болмайды. Сондықтан мемлекеттік меншікті жекеменшіктендіру арқылы халықты кәсіпорын басқаруына тарту жақын арада бұл мехаизм пайдалануға мүмкіндік береді.

3. Саясат факторы - дүниежүзіндегі сияқты Қазақстанда да бос ақша көздерінің негізгі иесі халық. Жекеменшіктендіру купондары арқылы адамды акционерлік қоғамның меншік иесі болу жүзеге асыру - бүгінгі кездегі ең өзекті (халықтың социалистік менталитетін есептегенде) .

Қорыта айтқанда, Қазақстан Республикасы қалыптасып келе жатқан бағалы қағаздар нарығы үлгісіне нақты бірыңғай көзқарас жоқ. Сондықтан бағалы қағаздар нарығына уақыт талабына сай біраз өзгерістер енгізілуі мүмкін.

Мемлскет басшысының Әкімшілігі дайындаған талдау. Бағалы қағаздар жөніндегі ұлттық комиссияның Ұлттық банкпен және қаржы министрлігімен бірлесе отырып әлемдік қаржы дағдарысының және экономиканың нақты секторларындағы өндірістің құлдырауынан туындаған сыртқы және ішкі факторлардың бағалы қағаздар рыногына тигізген жайсыз әсерін төмендету жөнінде белгілі бір дәрежеде жұмыс жүргізгенін көрсетеді.

Үстіміздегі жылдың он айы ішінде жалпы құпн 1 20, 1 миллиард теңге құрайтын мемлекеттік бағалы қағазлар шығарылып, 123, 3 миллиард теңгенің бағалы қағазы өткізілді. Қыркүйекің ЗО-ына дейін айналымда бол ған мемлекеттік бағалы қағаздардың жалпы ауқымы 96, 1 миллиард теңге, соның ішінде теңгемен бағаланғаи бағалы қағаздар 44, 6 миллиард, AҚШ долларымен бағаланған бағалы қағаздар 5 1, 5 миллиард теңге құрады.

Тұтастай алғанда, талдау жасалған кезең мемлекеттік бағалы қағаздарға деген сұраныстың төмендеуімен және оның кірісінің артуымен сипаттлады. Сәуір айында валюта бағамы тәртібінің өзгертілуі мен бағалы қағазлар рыиогына қатысушылардың теңгенің алдағы бағамына қатысты сақтық білдіруі айналымдағы мемлекеттік қағаздар ауқымының азайып кетуіне әкеп соқтырлы. Өйткені, Қаржы министрлігі екінші тоқсанда теңгемен баға-ланған қысқа мерзімді қағаздар шығаруды тоқтатты.

Рынокты дамыту және онын тетіктерінің түрдерін көбейту мақсатында иивесторларға валюгамен бағаланған және инфляция қарқынына сәйкес индекстелген бағалы қағаздар ұсынылды. Жергідікті атқарушы органның тұңғыш бағалы қағаздарың- айналым мерзімі 12 ай деп белгіленген АҚШ долларымен бағаланатын Маңғыстау облысы әкімішілігінің облигаиияларын шығару жүзегс асырылды.

Бұрынгы Үкімет таңдап алған мемлекеттік бағалы қағаздардың өтімлілігін валюта тетіктерін шығару жолымен арттыру тәрізді оңай тәсілі, басқасын былай қойғанда капиталдың корпорациялық бағалы қағаздар рыиогынан мемлекеттік рынокқа ойысуын үдетіп жіберді. Осының салдарынан мемлекеттік бағалы қағазлар рыногы өркенделуде, ал корпораииялық бағалы қағаздар рыногы өсу қарқынынан айрылып қалғаны былай тұрсын, тіптен құлдырап барады.

Қарашаның 1-іне дейін Қазакстан қор биржасындағы саудаға небәрі 63 компания мен 4 мемлекеттік акциялар пакетінің 86 тетігі ғана жіберілді. Жасалған мәселелердің басым көпшілігі «Kazkommerts Inletnational B. V. » обл игацияларының « Қазақмыс корпорациясы» ашық акционерлік қоғамы. «Казактелеком» ашық акционерлік қоғамы және «Ақтөбемұнайгаз» акционерлік қоғамы акцияларының үлесіне тиді.

Президент Әкімшілігінің талдау жазбасында атаған өкілеттігіндей оңтүстік Азиядағыдай қаржы дағдарысының сабақтары Отандық бағалы қағаздар рыногын дамыту және республика халқымен инвестициялық қорларда банктерден жинақтық зейнетақы қорларынан және сақтандыру ұйымдарынан тұратын ішкі институттық инвесторлардың әлеуетін пайдалану қажеттілігін көрсетеді.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.