Алгоритм түсінігі. Сабақта оқушылардың талдау жасау және логикалық ойлау қабілеттерін дамыту жолдары
І Кіріспе
1.1 Алгоритм түсінігі
1.2 Сабақта оқушылардың талдау жасау және логикалық ойлау қабілеттерін дамыту жолдары.
ІІ Негізгі бөлім
2.1 Сабақта логикалық пайдалану арқылы оқушылардың қызығушылығын арттыру
2.2 Оқушылардың шығармашылық қабілеттерін дамытудың педагогикалық шарттары мен іс . әрекет бағыттары
ІІІ Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
1.1 Алгоритм түсінігі
1.2 Сабақта оқушылардың талдау жасау және логикалық ойлау қабілеттерін дамыту жолдары.
ІІ Негізгі бөлім
2.1 Сабақта логикалық пайдалану арқылы оқушылардың қызығушылығын арттыру
2.2 Оқушылардың шығармашылық қабілеттерін дамытудың педагогикалық шарттары мен іс . әрекет бағыттары
ІІІ Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
Қазақстан Республикасындағы бастауыш мектеп бесжылдық даму кезеңі барлық азаматтардың базалық білім алуының бірінші жетістеріне қол жеткізді.
Қазақстан Республикасының «Білім беру туралы» Заңын іске асыру бойынша өткізілген ұйымдастырушылық-басқару және әдістемелік іс-шаралардың нәтижесінде барлық облыстарда балалардың мектепалды дайындығын қамтамасыз ету жұмыстары жүргізілуде.
5-6 жастағы балаларды бастауыш мектеп іс-шаралары бірқатар алға жылжыды. 1999 жылы міндетті мектепалды бағдарламасын мектепке дейінгі балалардың 38,1 пайызы меңгерсе, ал 2004 жылы осы көрсеткіш 63 пайызға дейін көтеріліп отыр. Қазақстан республикасының «Білім беру туралы» заңында «Жеке адамның шығармашылық, рухани және дене мүмкіндіктерін дамыту, адамгершілік пен салауатты өмір салтының басты міндеттерінің бірі ретінде көрсетілген. Олай болса мектепке дейінгі кезеңнен шығармашыл тұлғаны қалыптастыруда бейнелеу өнері әрекетінің орнын баса айтуға болады.
Еліміздің мектепке дейінгі балалар мекемелерін қамтамасыз етуде
бетбұрыстар жасалуда. Үкімет пен әкімдер барлық жерде бұл мәселені терең зерделеп, осы негізде бұл мәселенің шешімін әзірлеуге тиіс екендігі туралы кішкентай бүлдіршіндердің дамуына ықпал ететін үздіксіз білім берудің алғашқы сатысы ретіндегі мектепке дейінгі білім беруге баса назар аущдарған жөн және бұл сатыны олардың шығармашылық және интелектуалдық қабілеттерін дамытуға арналған тиімді бағдарламамен қамтамасыз ету қажеттілігі туралы әр балалалрдың білім алуға, еңбек және қоршаған ортаға бейімі қарым – қатынасы нақ осы кезеңде қаланатынын естен шығармауымыз туралы елбасының Н. Ә.Назарбаев «Қазақстан халқына жолдауында атап көрсеткен болатын.
Қазақстан Республикасының «Білім беру туралы» Заңын іске асыру бойынша өткізілген ұйымдастырушылық-басқару және әдістемелік іс-шаралардың нәтижесінде барлық облыстарда балалардың мектепалды дайындығын қамтамасыз ету жұмыстары жүргізілуде.
5-6 жастағы балаларды бастауыш мектеп іс-шаралары бірқатар алға жылжыды. 1999 жылы міндетті мектепалды бағдарламасын мектепке дейінгі балалардың 38,1 пайызы меңгерсе, ал 2004 жылы осы көрсеткіш 63 пайызға дейін көтеріліп отыр. Қазақстан республикасының «Білім беру туралы» заңында «Жеке адамның шығармашылық, рухани және дене мүмкіндіктерін дамыту, адамгершілік пен салауатты өмір салтының басты міндеттерінің бірі ретінде көрсетілген. Олай болса мектепке дейінгі кезеңнен шығармашыл тұлғаны қалыптастыруда бейнелеу өнері әрекетінің орнын баса айтуға болады.
Еліміздің мектепке дейінгі балалар мекемелерін қамтамасыз етуде
бетбұрыстар жасалуда. Үкімет пен әкімдер барлық жерде бұл мәселені терең зерделеп, осы негізде бұл мәселенің шешімін әзірлеуге тиіс екендігі туралы кішкентай бүлдіршіндердің дамуына ықпал ететін үздіксіз білім берудің алғашқы сатысы ретіндегі мектепке дейінгі білім беруге баса назар аущдарған жөн және бұл сатыны олардың шығармашылық және интелектуалдық қабілеттерін дамытуға арналған тиімді бағдарламамен қамтамасыз ету қажеттілігі туралы әр балалалрдың білім алуға, еңбек және қоршаған ортаға бейімі қарым – қатынасы нақ осы кезеңде қаланатынын естен шығармауымыз туралы елбасының Н. Ә.Назарбаев «Қазақстан халқына жолдауында атап көрсеткен болатын.
«Бастауыш мектеп»№ 2 2007ж Қ.Ж Атыманова
«Бастауыш мектеп» № 5 2005 Т.Қ. Жаспанова
Интернет GOOLGE жүйесі
Қазақстан мектебі журналы № 4 2006ж
«Бастауыш мектеп» № 5 2005 Т.Қ. Жаспанова
Интернет GOOLGE жүйесі
Қазақстан мектебі журналы № 4 2006ж
Жоспар
І Кіріспе
1.1 Алгоритм түсінігі
1.2 Сабақта оқушылардың талдау жасау және логикалық ойлау қабілеттерін
дамыту жолдары.
ІІ Негізгі бөлім
2.1 Сабақта логикалық пайдалану арқылы оқушылардың қызығушылығын
арттыру
2.2 Оқушылардың шығармашылық қабілеттерін дамытудың педагогикалық
шарттары мен іс - әрекет бағыттары
ІІІ Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
Қазақстан Республикасындағы бастауыш мектеп бесжылдық даму кезеңі
барлық азаматтардың базалық білім алуының бірінші жетістеріне қол
жеткізді.
Қазақстан Республикасының Білім беру туралы Заңын іске асыру
бойынша өткізілген ұйымдастырушылық-басқару және әдістемелік іс-
шаралардың нәтижесінде барлық облыстарда балалардың мектепалды
дайындығын қамтамасыз ету жұмыстары жүргізілуде.
5-6 жастағы балаларды бастауыш мектеп іс-шаралары бірқатар алға
жылжыды. 1999 жылы міндетті мектепалды бағдарламасын мектепке дейінгі
балалардың 38,1 пайызы меңгерсе, ал 2004 жылы осы көрсеткіш 63 пайызға
дейін көтеріліп отыр. Қазақстан республикасының Білім беру туралы заңында
Жеке адамның шығармашылық, рухани және дене мүмкіндіктерін дамыту,
адамгершілік пен салауатты өмір салтының басты міндеттерінің бірі ретінде
көрсетілген. Олай болса мектепке дейінгі кезеңнен шығармашыл тұлғаны
қалыптастыруда бейнелеу өнері әрекетінің орнын баса айтуға болады.
Еліміздің мектепке дейінгі балалар мекемелерін қамтамасыз етуде
бетбұрыстар жасалуда. Үкімет пен әкімдер барлық жерде бұл
мәселені терең зерделеп, осы негізде бұл мәселенің шешімін әзірлеуге
тиіс екендігі туралы кішкентай бүлдіршіндердің дамуына ықпал ететін
үздіксіз білім берудің алғашқы сатысы ретіндегі мектепке дейінгі білім
беруге баса назар аущдарған жөн және бұл сатыны олардың шығармашылық
және интелектуалдық қабілеттерін дамытуға арналған тиімді
бағдарламамен қамтамасыз ету қажеттілігі туралы әр балалалрдың білім
алуға, еңбек және қоршаған ортаға бейімі қарым – қатынасы нақ осы
кезеңде қаланатынын естен шығармауымыз туралы елбасының Н.
Ә.Назарбаев Қазақстан халқына жолдауында атап көрсеткен болатын.
Алгаритм түсінігі.
Алгоритмдік модель тақырыбын өткен кезде зат әрекетін көрсетуден
басталады. Зат әрекеті жайлы айтқан кезде бала көңілін заттың өзі жасайтын
әрекет қана емес, біз немесе басқа заттар сол заттармен әрекет жасайтынына
бөлу қажет. Мысалы, банан өседі, піседі, түседі,шіриді, ал біз оны сатып
аламыз, сыйлаймыз, жейміз, тазалаймыз.
Алгоритмді түсіндірудің қарапайым әдісі─ кез келген танымал ертегідегі
бір-бірімен сабақтаса жүретін әрекеттерді атау. Жұмыс дәптерінде бала
сурет бойынша әрекетті көрсететін тапсырмалар бар. Мысалы, сабаққа бару
алгоритмі: ояну, жуыну, жаттығу жасау, ас ішу, киіну, сабаққа бару.
Тапсырма өте оңай, бірақ балалар оны әр түрлі орындайды. Біреулер
бірінші жуынып, сосын ас ішеді, кейбіреулер керсінше. Осындай тапсырмаларды
талдай келе, келесі әдістемелік тәсілді қолдануға болады:бала өз әрекетінің
орындау ретін айтады, ал мұғалім сол әрекеттің дұрыстығын дәлелдетеді. Бұл
тәсіл бірнеше мақсаттарды көздейді:бала өз ойын жеткізуге үйренеді, өзінің
жауаптарын дәлелдейді, басқа балаларды тыңдауға үйретеді.
Дәптерде одан да күрделі тапсырмалар берілген, мысалы
Әрекетті орында.
Қарындашты ал.
Артық суретті таңда.
Артық суретті сыз.
Қарындашты орнына қой.
Тоқта.
Бала тек ғана алгоритмді орындап қоймай, артық суретке де талдау
жасайды. Бұл тапсырманаң жауабы да әр түрлі болады, оның бәрі дұрыс болады,
егер бала өз жауабын дәлелдеп берсе.
Бұл тапсырманы құрастырушылар бастауыш сынып оқушылары әр түрлі шешім
табатынын болжамады. Бірақ балалардың үлкендерден гөрі әлемді өзгеше
қабылдайды. Мұны әр сабақиа көруге болады. Мысалы, балалар өз жауаптарын
былай түсіндіреді:
Раушан гүлі-ағаш емес;
Қарағай-әрқашан жасыл ағаш, өзге ағаштардың жапырақтары күзде түседі;
Алма ағашы-жемісі ағаш;
Қайың-ақ дінді.
Алгоритмдік моделдің өзгеше тапсырмалары алгоритмдерден қателерді
табуға берілген. Мысалы: жуу, кептіру, үтіктеу.
Арине, үтікті қосу әрекеті көрсетілмеген. Бірақ балалар басқа
қателіктерді табады.
Бұл тапсырмалар балаларда талдау, жалпылау, қорытынды шығару дағдыларын
дамытады. Барлық тапсырмалар дамытушылыққа бағытталған.
Келесі тапсырма соңғы қорытындыны табуға арналған алгоритмдер, сонымен
бірге шығармашылық дамытуда көрінеді.
Келесі әрекеттің суретін толықтыр.
Балалар түскен алмалардың толып тұрған себеттерді, шыныдағы кампоттың
суретін салуы мүмкін.
Одан кейін күрделі тапсырмаларға көшу қажет:
- берілген затқа байланысты жасалған әрекеттің нәтижесін аңықтау;
- затпен қандай әрекет жасалады? деген сұраққа жауап беру;
Алдыңғы затпен қорытындысын байланыстарып, олармен жасалған әрекетті
анықтау.
Заттармен қандай әреккет жасалды?
а) б)
Ақ
Сақа
Бақ
Ақын
Тақ
Келесі болып кері әрект деген ұғым енгізіледі. Бұл ұғымды түсіну үшін
кері әрекетті ата деген ойынды өткізуге болады.
Жүргізуші сыныпта жүріп белгілі бір әрекетті айтады, ал балалар оның кері
әрекетін айтады. Мысалы, сатып алу-сату, тұру-отыру.
Тақтаға бір баланы шақырып оған әрекетті айтқызуға болады.
Балаларды шатастырып кері әрекеті жоқ әрекетті атауға болады. Мысалы,
кесені сындыру, алмұртты жеу, хатты жырту,әңгімені оқу.
Әр затқа белгілі бір әрекет ойлап табу, мүмкін болса кері әрекетін табу.
Алгоритмнің түрлері.
Ең бірінші сызықты алгоритм оқытылады. Ол блок- схема түрінде
көрсетіледі.
Мұнда балалар мен ұстаздардың да ойлап табу және өнер тапқыш
қабілеттілігін көрсетуге мүмкіндігі бар. Олар сізге жуыну әрекетін қадам
бойынша суреттеп берсін. Бұл ойын демалуға, күлуге, ойнауға және әрекеттің
қадамын көрсетуге жағдай жасайды. Бала міндетті түрде бір қате жібереді. Ол
сабынды қоюға немесе орамалды ілуге немесе суық және ыстық суды
араластыруды ұмытады. Сіз онымен ойнап көріңіз: ол сабынды қайда жібереді-
жеді ме, дұрыс сабындады ма, орамал ауда ілініп қалды ма?
Одан кейін дәптердегі жұмысқа кірісуге болады. Мысалы, әр адамның ретін
нөмірлеп шығу.
Тапсырма 1.
Винни қонжығы бал жегісі келді.
-табаныңды жу.
-шүмекті аш
-үстел басына отыр.
-шүмекті жап.
- табаныңды орамалмен сүрт.
- балды же.
- қасықты ал
Тапсырма 2
Сызықты алгаритімнің блок - схемасын толтыру.
Жағдайдың дұрыс ретін құр.
Тапсырма алмасып отырады: не алгоритім құру керек, не оны блок
схемада толтыру керек.
Оқушылардың ең сүйікті тапсырмасы тормен орындалатын бақылау
жұмыстары. Ол балалардың дұрыс жөн табуына, көңіл бөліп тыңдауына үйретеді.
Осы тапсырмаға тор көзді дәптер бастауы керек. Сондай жұмыстар шығармашылық
жұмыс ретінде қарастырылып ең таңдаулысын сынып бұрышына қоюға болады.
Тармақталу алгоритімі.
Бұл тақырыпты оқыту кезінде оқушылар алғаш рет тармақталу ұғымымен
танысады. Тармақталуды түсіндіру барысында өмірден алынған мысалдар
келтіріп, тармақталу блок – схемеасы салынады(бағдаршам көмегімен немесе
оның көмегінсіз көшеден өту ауа райына байланысты киім таңдау, сабақ
орындау жәнет.б)
Тармақталуды білдіретін ромб геометриялық фигурасына алынады бұған
кірудің бір жолы ал шығудың екі жолы бар.
Сен қандай әрекет орындадың, неге?
Сен сурет салуды ұнатасың ба?
Сен немен айналысуды ұнатасың? Жазып бер.
Алманың суретін сал.
Тапсырма 1
Иә
Жоқ
Жапырақты алгоритім бойынша боя
Тапсырма 2
Сен күзі ұнатасың ба?
Жасыл карандашты ал.
Жапырақты боя
Қарындашты қой
Сары қарындашты ал
басы
Бағдаршамның жасыл түсін тосып тұрмын, Көшені өтіп барам деген
әрекеттің алгоитмін орналастыр.
Тапсырма 3.
Басы
Тоқта
Бағдаршамның жасыл түсті белгісі бар ма?
Серуендеуге шығуға бөгет жасайтын сұрақты ойлап тап.
Тапсырма 4.
Басы
Тоқта
Үйде қаламын.
Серуендеуге барамыз.
Циклдық алгоритм.
Цикл бірнеше рет қайталанатын әрекет. Келтірген мысалдар балаларға
түсінікті болуы қжет (түйме салу, күнделікті толтыру т.б.) . Балаларға
бірнеше әрекет қайталанатын ертегілер айтқызуға болады. (Балықшы мен балық
туралы, Шалқан, Үйшік т.б.), өз өмірінен мысалдар кетіруге болады.
Мынадай тапсырмалар беруге болады:
6, 20, 11, 4, 7, 16, 9, 2 сандарды өсу бойынша орналастыр.
Қ, А, Б, Ш, Я, М әріптерін алфавит бойынша орналастыр:
Есімдарі алфавит бойынша орналастыр.
-Оспан -Маржан -Әлия
-Перизат -Гүлнұр -Дастан
-Күләш -Салтанат
-Арман -Бақыт
Сонымен қатар балаларда түсінуі керек:
Алгоритм – ол белгілі бір нәтижеге жету үшін бағытталған әрекеттердің
қадамы;
Әрекеттер тура және кері болады;
Егер бір әрекетті өзгертіп неиесе тастап кетсе, онда керек нәтижеге
жете алмаймыз;
Тармақталу – ол мүмкіндіктің беруін таңдау;
Цикл – бұл бір әрекеттің бірнеше рет қайталануы.
Келесі білім мен дағдыны меңгеруі қажет:
Сызықтық алгоритмді орындай білу;
Сызықты алгоритмді құру;
Сызықты алгоритм ді түзету және қатесін табу;
Сызықты алгоритмді блок – схема түрінде келтіру;
Циклді алгоритмді орындау.
Сабақта оқушылардың талдау жасау және логикалық ойлау қабілеттерін
дамыту жолдары.
Математиканы оқытудағы негізгі міндеттер оқушылардың өздігінен
анализдей, синтездей білу, математикалық қорытындыларды кеңейтіп, дамыту
деп есептелінеді.
Бұл үшін:
1) Оқушыларды жаңа материалды қабылдауға әзірлеу.
2) Метематиканы оқытудың көрнекілігі және өмірмен байланысты болуы.
3) Баяндалған теориялық мәселелер практикамен ұстастырылғанда ғана терең
де тиянақты болады.
4) Оқушылардың өздігінен жұмыс істеуін дұрыс қоя білу.
Яғни, осы төрт міндетті өз деңгейінде толық шешу үшін оқу процесін
ұйымдастыру барысында бір жүйемен келе, академик В. М. Монахов ұсынған
қазір көптеген мектептерде қолданып жүрген педагогикалық технологиясын
зерттеп, кейбір өзгерістермен пайдалануға болады.
Жаңа оқу технологиясының қандай түрі болса да, ол игеруге тиімді,
мұғалімдермен оқушылардың пайдалануына икемді болуы шартты.
Бұл технологияның ерекшелігі жаңадан үлкен тарау қарастырылар кезде
теориялық материалды біреудің әдіс-тәсілін, формасын іздестіруден бастап,
оқушының сабақ үстінде, үйде, сабақтан тыс уақыттағы жұмысы, шығармашылық
жұмысы толық әдіс-тәсілімен, формасымен қажетті дидактикалық құрамдарымен
жоспарланады. Оқушы білімінде материалды игеруде кететін олқылықтар
ескеріліп, қосымша жұмыстар жоспарланады. Соңында тақырып бойынша
ұйымдастырылатын шығармашылық жұмыстарға дейін жоспарланады. Технологиялық
карта әр оқушыда болады. Өзіндік жұмыстан төрт деңгейде жоспарланады. Ι, ΙΙ
деңгей есептерін шығарса 3, Ι ,ΙΙ , ΙΙΙ деңгей есептерін шығарса, 4, Ι,
ΙΙ, ΙΙΙ, ΙV- 5-тік баға қойылады.
Әр оқушының қолында жеке жұмыс кітапшасы болады.
Жеке жұмыс кітапшасы оқу жылынан басталады. Әр сабақта өзімен бірге алып
жүреді. Әр сабаққа тиісті бағасы қойылып, мұғалімнің өзінің қолы қойылады.
Жеке кітапша жүргізу технологиялық карта бойынша жүйелі
ұйымдастырылған жұмыс мұғалімнің де, оқушының да жауапкершілігін арттырады.
Оқу процесі басында мұғалімде есеп-учет журналы болады. Әр оқушы
бағасы осы журналға түсіп тұрады да, қорытынды бағасы журналға қойылады.
Оқушының жауапкершілігін арттырып, біліміне деген көзқарасын
қалыптастыратын бір негізгі фактордың бірі есеп жүйесі.
Оқушыға білімді меңгеруге қажеттілігін тудырады.
Математиканы оқытудағы қойылатын жоғарыдағы талаптарды жүзеге
асырудағы тәсілдеріне байланысты жүргізу формалары.
1. Оқушыларды жаңа манериалды қабылдауға әзірлеу.
Әрине, алдымен сабақ беретін сыныптағы оқушыларды жан-жақты
педагогикалық-психологиялық зерттеу жүргізіп, білім деңгейін, қабілетін,
мүмкіншілігін , көзқарасын, жауапкершілігін және т.б. анықтайды. Онда
білімге көзқарасы бойынша он екі параметр, мінез-құлқы ерекшелігін анықтау
үшін он екі параметр бойынша зерттеу жүргізіп, гистогрммаға түсіреді.
Келесі жаңа тарауды өтпес бұрын сол тақырыппен байланысты өтіп
кеткен теориялық материал қайталауға беріледі. Мысалы, шеңбер П санының
мәнін оқытар кезде П саны төңірегіндегі ғалымдар ізденісі туралы, үйге
практикалық жұмыс ретінде шеңбер ұзындығы мен диаметрінің қатынасын табу,
теңдеу тақырыбын өтерде Диофант теңдеулері, Кардано Тарталья сияқты
маематиктер арасындағы аңыз-оқиға, ферма теоремасы тізбектер тақырыбын
өтерде серамнатшы мен шахматты ойлап табушы ғалым арасындағы әнгімелер, жай
сандар проблемасы және т.б. көптеген мысалдар келтіруге болады.
Математика тарихынан қысқаша реферат, деректер іздеуге тапсырма және
қажетті құралдар, кестелер тапсырылады.
2. Математиканы оқытудың көрнектілігі және өмірмен байланысты болуы.
Технологиялық карта бойынша тақырыпты жоспарлағанда көбіне ірі блокпен
оқыту әдісін қолданамын. Іріленген блокпен оқытудың ұтымды жағы
тақырыптағы ұғымдар бөлшектенбей, бір мезгілде беріледі де, оқушы есінде
жақсы сақталады. Тақырыпты терең түсіне отырып, меңгереді, оқушылардың
тақырыпқа зерттеу жүргізулеріне қолайлы. Барлық тақырыптарға көрнекті
құралдар толық дайындалады. Квадрат теңдеулер, векторлар, модулі бар
теңдеу, теңсіздік, планимет фигуралары аудандары т. б. тақырыптарға тірек
сигналдарын, техника құралдары кеңінен қолданылады.
3. Баяндалған теориялық материалдарды практикада қажеттігімен
байланыстыра білу.
Қазіргі кездегі білім мен техниканың даму деңгейі әр бір адамға саналы
және терең білім мен кәсіби іскерліктің болуын, жастардың белсенді,
шығармашылықпен жұмыс істеуін кеңінен ойлауға қабілетті болуын талап етеді.
Сондықтан ғылым негіздерін сапалы берумен қатар қазіргі өмір талабына
сай көзқарас пен белсенділігін қалыптастыру, өз бетімен білім алып, еңбек
ету дағдыларының дамуына негіз салу болып табылады. Бағдарламадағы теңеу,
теңсіздік, тригонометриялық функциялар, арифметика орта, ықтималдық
теориясы, процент және т.б тақырыптарды өтуде практикалық мазмұнды есептер
беру арқылы өмірмен байланысы көрсетіліп, кәсіптік багдар беру мақсаты да
шешіледі.
4. Оқушылардың өздігінен жұмыс істеуін дұрыс ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
І Кіріспе
1.1 Алгоритм түсінігі
1.2 Сабақта оқушылардың талдау жасау және логикалық ойлау қабілеттерін
дамыту жолдары.
ІІ Негізгі бөлім
2.1 Сабақта логикалық пайдалану арқылы оқушылардың қызығушылығын
арттыру
2.2 Оқушылардың шығармашылық қабілеттерін дамытудың педагогикалық
шарттары мен іс - әрекет бағыттары
ІІІ Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
Қазақстан Республикасындағы бастауыш мектеп бесжылдық даму кезеңі
барлық азаматтардың базалық білім алуының бірінші жетістеріне қол
жеткізді.
Қазақстан Республикасының Білім беру туралы Заңын іске асыру
бойынша өткізілген ұйымдастырушылық-басқару және әдістемелік іс-
шаралардың нәтижесінде барлық облыстарда балалардың мектепалды
дайындығын қамтамасыз ету жұмыстары жүргізілуде.
5-6 жастағы балаларды бастауыш мектеп іс-шаралары бірқатар алға
жылжыды. 1999 жылы міндетті мектепалды бағдарламасын мектепке дейінгі
балалардың 38,1 пайызы меңгерсе, ал 2004 жылы осы көрсеткіш 63 пайызға
дейін көтеріліп отыр. Қазақстан республикасының Білім беру туралы заңында
Жеке адамның шығармашылық, рухани және дене мүмкіндіктерін дамыту,
адамгершілік пен салауатты өмір салтының басты міндеттерінің бірі ретінде
көрсетілген. Олай болса мектепке дейінгі кезеңнен шығармашыл тұлғаны
қалыптастыруда бейнелеу өнері әрекетінің орнын баса айтуға болады.
Еліміздің мектепке дейінгі балалар мекемелерін қамтамасыз етуде
бетбұрыстар жасалуда. Үкімет пен әкімдер барлық жерде бұл
мәселені терең зерделеп, осы негізде бұл мәселенің шешімін әзірлеуге
тиіс екендігі туралы кішкентай бүлдіршіндердің дамуына ықпал ететін
үздіксіз білім берудің алғашқы сатысы ретіндегі мектепке дейінгі білім
беруге баса назар аущдарған жөн және бұл сатыны олардың шығармашылық
және интелектуалдық қабілеттерін дамытуға арналған тиімді
бағдарламамен қамтамасыз ету қажеттілігі туралы әр балалалрдың білім
алуға, еңбек және қоршаған ортаға бейімі қарым – қатынасы нақ осы
кезеңде қаланатынын естен шығармауымыз туралы елбасының Н.
Ә.Назарбаев Қазақстан халқына жолдауында атап көрсеткен болатын.
Алгаритм түсінігі.
Алгоритмдік модель тақырыбын өткен кезде зат әрекетін көрсетуден
басталады. Зат әрекеті жайлы айтқан кезде бала көңілін заттың өзі жасайтын
әрекет қана емес, біз немесе басқа заттар сол заттармен әрекет жасайтынына
бөлу қажет. Мысалы, банан өседі, піседі, түседі,шіриді, ал біз оны сатып
аламыз, сыйлаймыз, жейміз, тазалаймыз.
Алгоритмді түсіндірудің қарапайым әдісі─ кез келген танымал ертегідегі
бір-бірімен сабақтаса жүретін әрекеттерді атау. Жұмыс дәптерінде бала
сурет бойынша әрекетті көрсететін тапсырмалар бар. Мысалы, сабаққа бару
алгоритмі: ояну, жуыну, жаттығу жасау, ас ішу, киіну, сабаққа бару.
Тапсырма өте оңай, бірақ балалар оны әр түрлі орындайды. Біреулер
бірінші жуынып, сосын ас ішеді, кейбіреулер керсінше. Осындай тапсырмаларды
талдай келе, келесі әдістемелік тәсілді қолдануға болады:бала өз әрекетінің
орындау ретін айтады, ал мұғалім сол әрекеттің дұрыстығын дәлелдетеді. Бұл
тәсіл бірнеше мақсаттарды көздейді:бала өз ойын жеткізуге үйренеді, өзінің
жауаптарын дәлелдейді, басқа балаларды тыңдауға үйретеді.
Дәптерде одан да күрделі тапсырмалар берілген, мысалы
Әрекетті орында.
Қарындашты ал.
Артық суретті таңда.
Артық суретті сыз.
Қарындашты орнына қой.
Тоқта.
Бала тек ғана алгоритмді орындап қоймай, артық суретке де талдау
жасайды. Бұл тапсырманаң жауабы да әр түрлі болады, оның бәрі дұрыс болады,
егер бала өз жауабын дәлелдеп берсе.
Бұл тапсырманы құрастырушылар бастауыш сынып оқушылары әр түрлі шешім
табатынын болжамады. Бірақ балалардың үлкендерден гөрі әлемді өзгеше
қабылдайды. Мұны әр сабақиа көруге болады. Мысалы, балалар өз жауаптарын
былай түсіндіреді:
Раушан гүлі-ағаш емес;
Қарағай-әрқашан жасыл ағаш, өзге ағаштардың жапырақтары күзде түседі;
Алма ағашы-жемісі ағаш;
Қайың-ақ дінді.
Алгоритмдік моделдің өзгеше тапсырмалары алгоритмдерден қателерді
табуға берілген. Мысалы: жуу, кептіру, үтіктеу.
Арине, үтікті қосу әрекеті көрсетілмеген. Бірақ балалар басқа
қателіктерді табады.
Бұл тапсырмалар балаларда талдау, жалпылау, қорытынды шығару дағдыларын
дамытады. Барлық тапсырмалар дамытушылыққа бағытталған.
Келесі тапсырма соңғы қорытындыны табуға арналған алгоритмдер, сонымен
бірге шығармашылық дамытуда көрінеді.
Келесі әрекеттің суретін толықтыр.
Балалар түскен алмалардың толып тұрған себеттерді, шыныдағы кампоттың
суретін салуы мүмкін.
Одан кейін күрделі тапсырмаларға көшу қажет:
- берілген затқа байланысты жасалған әрекеттің нәтижесін аңықтау;
- затпен қандай әрекет жасалады? деген сұраққа жауап беру;
Алдыңғы затпен қорытындысын байланыстарып, олармен жасалған әрекетті
анықтау.
Заттармен қандай әреккет жасалды?
а) б)
Ақ
Сақа
Бақ
Ақын
Тақ
Келесі болып кері әрект деген ұғым енгізіледі. Бұл ұғымды түсіну үшін
кері әрекетті ата деген ойынды өткізуге болады.
Жүргізуші сыныпта жүріп белгілі бір әрекетті айтады, ал балалар оның кері
әрекетін айтады. Мысалы, сатып алу-сату, тұру-отыру.
Тақтаға бір баланы шақырып оған әрекетті айтқызуға болады.
Балаларды шатастырып кері әрекеті жоқ әрекетті атауға болады. Мысалы,
кесені сындыру, алмұртты жеу, хатты жырту,әңгімені оқу.
Әр затқа белгілі бір әрекет ойлап табу, мүмкін болса кері әрекетін табу.
Алгоритмнің түрлері.
Ең бірінші сызықты алгоритм оқытылады. Ол блок- схема түрінде
көрсетіледі.
Мұнда балалар мен ұстаздардың да ойлап табу және өнер тапқыш
қабілеттілігін көрсетуге мүмкіндігі бар. Олар сізге жуыну әрекетін қадам
бойынша суреттеп берсін. Бұл ойын демалуға, күлуге, ойнауға және әрекеттің
қадамын көрсетуге жағдай жасайды. Бала міндетті түрде бір қате жібереді. Ол
сабынды қоюға немесе орамалды ілуге немесе суық және ыстық суды
араластыруды ұмытады. Сіз онымен ойнап көріңіз: ол сабынды қайда жібереді-
жеді ме, дұрыс сабындады ма, орамал ауда ілініп қалды ма?
Одан кейін дәптердегі жұмысқа кірісуге болады. Мысалы, әр адамның ретін
нөмірлеп шығу.
Тапсырма 1.
Винни қонжығы бал жегісі келді.
-табаныңды жу.
-шүмекті аш
-үстел басына отыр.
-шүмекті жап.
- табаныңды орамалмен сүрт.
- балды же.
- қасықты ал
Тапсырма 2
Сызықты алгаритімнің блок - схемасын толтыру.
Жағдайдың дұрыс ретін құр.
Тапсырма алмасып отырады: не алгоритім құру керек, не оны блок
схемада толтыру керек.
Оқушылардың ең сүйікті тапсырмасы тормен орындалатын бақылау
жұмыстары. Ол балалардың дұрыс жөн табуына, көңіл бөліп тыңдауына үйретеді.
Осы тапсырмаға тор көзді дәптер бастауы керек. Сондай жұмыстар шығармашылық
жұмыс ретінде қарастырылып ең таңдаулысын сынып бұрышына қоюға болады.
Тармақталу алгоритімі.
Бұл тақырыпты оқыту кезінде оқушылар алғаш рет тармақталу ұғымымен
танысады. Тармақталуды түсіндіру барысында өмірден алынған мысалдар
келтіріп, тармақталу блок – схемеасы салынады(бағдаршам көмегімен немесе
оның көмегінсіз көшеден өту ауа райына байланысты киім таңдау, сабақ
орындау жәнет.б)
Тармақталуды білдіретін ромб геометриялық фигурасына алынады бұған
кірудің бір жолы ал шығудың екі жолы бар.
Сен қандай әрекет орындадың, неге?
Сен сурет салуды ұнатасың ба?
Сен немен айналысуды ұнатасың? Жазып бер.
Алманың суретін сал.
Тапсырма 1
Иә
Жоқ
Жапырақты алгоритім бойынша боя
Тапсырма 2
Сен күзі ұнатасың ба?
Жасыл карандашты ал.
Жапырақты боя
Қарындашты қой
Сары қарындашты ал
басы
Бағдаршамның жасыл түсін тосып тұрмын, Көшені өтіп барам деген
әрекеттің алгоитмін орналастыр.
Тапсырма 3.
Басы
Тоқта
Бағдаршамның жасыл түсті белгісі бар ма?
Серуендеуге шығуға бөгет жасайтын сұрақты ойлап тап.
Тапсырма 4.
Басы
Тоқта
Үйде қаламын.
Серуендеуге барамыз.
Циклдық алгоритм.
Цикл бірнеше рет қайталанатын әрекет. Келтірген мысалдар балаларға
түсінікті болуы қжет (түйме салу, күнделікті толтыру т.б.) . Балаларға
бірнеше әрекет қайталанатын ертегілер айтқызуға болады. (Балықшы мен балық
туралы, Шалқан, Үйшік т.б.), өз өмірінен мысалдар кетіруге болады.
Мынадай тапсырмалар беруге болады:
6, 20, 11, 4, 7, 16, 9, 2 сандарды өсу бойынша орналастыр.
Қ, А, Б, Ш, Я, М әріптерін алфавит бойынша орналастыр:
Есімдарі алфавит бойынша орналастыр.
-Оспан -Маржан -Әлия
-Перизат -Гүлнұр -Дастан
-Күләш -Салтанат
-Арман -Бақыт
Сонымен қатар балаларда түсінуі керек:
Алгоритм – ол белгілі бір нәтижеге жету үшін бағытталған әрекеттердің
қадамы;
Әрекеттер тура және кері болады;
Егер бір әрекетті өзгертіп неиесе тастап кетсе, онда керек нәтижеге
жете алмаймыз;
Тармақталу – ол мүмкіндіктің беруін таңдау;
Цикл – бұл бір әрекеттің бірнеше рет қайталануы.
Келесі білім мен дағдыны меңгеруі қажет:
Сызықтық алгоритмді орындай білу;
Сызықты алгоритмді құру;
Сызықты алгоритм ді түзету және қатесін табу;
Сызықты алгоритмді блок – схема түрінде келтіру;
Циклді алгоритмді орындау.
Сабақта оқушылардың талдау жасау және логикалық ойлау қабілеттерін
дамыту жолдары.
Математиканы оқытудағы негізгі міндеттер оқушылардың өздігінен
анализдей, синтездей білу, математикалық қорытындыларды кеңейтіп, дамыту
деп есептелінеді.
Бұл үшін:
1) Оқушыларды жаңа материалды қабылдауға әзірлеу.
2) Метематиканы оқытудың көрнекілігі және өмірмен байланысты болуы.
3) Баяндалған теориялық мәселелер практикамен ұстастырылғанда ғана терең
де тиянақты болады.
4) Оқушылардың өздігінен жұмыс істеуін дұрыс қоя білу.
Яғни, осы төрт міндетті өз деңгейінде толық шешу үшін оқу процесін
ұйымдастыру барысында бір жүйемен келе, академик В. М. Монахов ұсынған
қазір көптеген мектептерде қолданып жүрген педагогикалық технологиясын
зерттеп, кейбір өзгерістермен пайдалануға болады.
Жаңа оқу технологиясының қандай түрі болса да, ол игеруге тиімді,
мұғалімдермен оқушылардың пайдалануына икемді болуы шартты.
Бұл технологияның ерекшелігі жаңадан үлкен тарау қарастырылар кезде
теориялық материалды біреудің әдіс-тәсілін, формасын іздестіруден бастап,
оқушының сабақ үстінде, үйде, сабақтан тыс уақыттағы жұмысы, шығармашылық
жұмысы толық әдіс-тәсілімен, формасымен қажетті дидактикалық құрамдарымен
жоспарланады. Оқушы білімінде материалды игеруде кететін олқылықтар
ескеріліп, қосымша жұмыстар жоспарланады. Соңында тақырып бойынша
ұйымдастырылатын шығармашылық жұмыстарға дейін жоспарланады. Технологиялық
карта әр оқушыда болады. Өзіндік жұмыстан төрт деңгейде жоспарланады. Ι, ΙΙ
деңгей есептерін шығарса 3, Ι ,ΙΙ , ΙΙΙ деңгей есептерін шығарса, 4, Ι,
ΙΙ, ΙΙΙ, ΙV- 5-тік баға қойылады.
Әр оқушының қолында жеке жұмыс кітапшасы болады.
Жеке жұмыс кітапшасы оқу жылынан басталады. Әр сабақта өзімен бірге алып
жүреді. Әр сабаққа тиісті бағасы қойылып, мұғалімнің өзінің қолы қойылады.
Жеке кітапша жүргізу технологиялық карта бойынша жүйелі
ұйымдастырылған жұмыс мұғалімнің де, оқушының да жауапкершілігін арттырады.
Оқу процесі басында мұғалімде есеп-учет журналы болады. Әр оқушы
бағасы осы журналға түсіп тұрады да, қорытынды бағасы журналға қойылады.
Оқушының жауапкершілігін арттырып, біліміне деген көзқарасын
қалыптастыратын бір негізгі фактордың бірі есеп жүйесі.
Оқушыға білімді меңгеруге қажеттілігін тудырады.
Математиканы оқытудағы қойылатын жоғарыдағы талаптарды жүзеге
асырудағы тәсілдеріне байланысты жүргізу формалары.
1. Оқушыларды жаңа манериалды қабылдауға әзірлеу.
Әрине, алдымен сабақ беретін сыныптағы оқушыларды жан-жақты
педагогикалық-психологиялық зерттеу жүргізіп, білім деңгейін, қабілетін,
мүмкіншілігін , көзқарасын, жауапкершілігін және т.б. анықтайды. Онда
білімге көзқарасы бойынша он екі параметр, мінез-құлқы ерекшелігін анықтау
үшін он екі параметр бойынша зерттеу жүргізіп, гистогрммаға түсіреді.
Келесі жаңа тарауды өтпес бұрын сол тақырыппен байланысты өтіп
кеткен теориялық материал қайталауға беріледі. Мысалы, шеңбер П санының
мәнін оқытар кезде П саны төңірегіндегі ғалымдар ізденісі туралы, үйге
практикалық жұмыс ретінде шеңбер ұзындығы мен диаметрінің қатынасын табу,
теңдеу тақырыбын өтерде Диофант теңдеулері, Кардано Тарталья сияқты
маематиктер арасындағы аңыз-оқиға, ферма теоремасы тізбектер тақырыбын
өтерде серамнатшы мен шахматты ойлап табушы ғалым арасындағы әнгімелер, жай
сандар проблемасы және т.б. көптеген мысалдар келтіруге болады.
Математика тарихынан қысқаша реферат, деректер іздеуге тапсырма және
қажетті құралдар, кестелер тапсырылады.
2. Математиканы оқытудың көрнектілігі және өмірмен байланысты болуы.
Технологиялық карта бойынша тақырыпты жоспарлағанда көбіне ірі блокпен
оқыту әдісін қолданамын. Іріленген блокпен оқытудың ұтымды жағы
тақырыптағы ұғымдар бөлшектенбей, бір мезгілде беріледі де, оқушы есінде
жақсы сақталады. Тақырыпты терең түсіне отырып, меңгереді, оқушылардың
тақырыпқа зерттеу жүргізулеріне қолайлы. Барлық тақырыптарға көрнекті
құралдар толық дайындалады. Квадрат теңдеулер, векторлар, модулі бар
теңдеу, теңсіздік, планимет фигуралары аудандары т. б. тақырыптарға тірек
сигналдарын, техника құралдары кеңінен қолданылады.
3. Баяндалған теориялық материалдарды практикада қажеттігімен
байланыстыра білу.
Қазіргі кездегі білім мен техниканың даму деңгейі әр бір адамға саналы
және терең білім мен кәсіби іскерліктің болуын, жастардың белсенді,
шығармашылықпен жұмыс істеуін кеңінен ойлауға қабілетті болуын талап етеді.
Сондықтан ғылым негіздерін сапалы берумен қатар қазіргі өмір талабына
сай көзқарас пен белсенділігін қалыптастыру, өз бетімен білім алып, еңбек
ету дағдыларының дамуына негіз салу болып табылады. Бағдарламадағы теңеу,
теңсіздік, тригонометриялық функциялар, арифметика орта, ықтималдық
теориясы, процент және т.б тақырыптарды өтуде практикалық мазмұнды есептер
беру арқылы өмірмен байланысы көрсетіліп, кәсіптік багдар беру мақсаты да
шешіледі.
4. Оқушылардың өздігінен жұмыс істеуін дұрыс ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz