1,2,5-ТРИМЕТИЛ-4-(3-БУТЕН-1-ИНИЛ)-ПИПЕРИДИН-4-ОЛ СТЕРЕОИЗОМЕРЛЕРІ ҚОСПОЛИМЕРЛЕРІН ПОЛИМЕТАЛДЫҚ КЕНДЕРДІ БАЙЫТУДА ҚОЛДАНУ МҮМКІНДІГІ

1,2,5-триметил-4-(3-бутен-1-инил)-пиперидин-4 – ол жеке стереоизомерлерінің өздеріне құрамдары ұқсас бутенинилкарбоцикланолдар: 1-(3-бутен-1-инил)-циклопентан-1-ол, 1-(3-бутен-1-инил)-циклогексан-1-ол және 2-метил-1-(3-бутен-1-инил)-циклогексан-1-олмен радикалдық қосполимерленуі негізінде алынған қосылыстардың қолданыс табуы мүмкін өндіріс салаларының бірі минералдық шикізаттарды, атап айтқанда полиметалдық кендерді гидрометаллургиялық тәсіл бойынша байытуда болуы мүмкін /1,2,3/. Басқаша айтқанда, полиметалдық кендерді арнайы реагенттердің қатысуымен флотациялау арқылы байытуда, себебі молекулалары құрамында көптеген гетероатомдардың және үш байланыстың болуы оларға координациялық белсенділік беруі ықтимал.
Флотациялық зерттеулер шаруашылық есептегі «Эйкос» фирмасының түсті металдар лабораториясында Қоңырат кеніш орнының полиметалдық кенін пайдалана отырып жүргізілді. Бұл кеннің құрамында орташа есеппен 1,55% (мас.) қорғасын, 1,50% (мас.) мырыш және 19,5 г/т күміс барлығы анықталған.
Флотациялық сынақтарды 3 литрлік механикалық флотоқондырғыда жүргіздік. Негізгі флотациядан алынған концентратты көлемі 0,75 литрлік флотоқондырғыда екі қайтара қосымша тазалаудан өткіздік. Әрбір тәжірибе үшін кеннің салмағы 1кг болатын жеті үлгісін, негізгі флотореагент ретінде бутил ксантогенатын, көпірткіш ретінде Т-66 реагентін, ал қосымша реагент ретінде салыстыра бағалау үшін өндірісте қолданылатын – ДМ реагентін және сыналушы ТМБП қосполимерін пайдаландық.
Флотациялық зерттеулерді төмендегідей ретпен жүргіздік. Қоңырат кенішінің қоңырат-мырыш-күмісті кенінің 1 килограмын 23 минөт бойы 64% (мас.) мөлшері 0,074 мм ұнтаққа айналғанша жұмыр тасты диірменде майдалағаннан кейін 3 литрлік флотоқондырғыға ауыстырады. Реагенттерді флотомашинаға мына тәртіп бойынша қосады, г/т, мыс купоросын (түрлендіргіш) – 50 (аралыстыруы 2 минөт), көпірткіш ретінде Т-66-ы – 15 (араластыруы 1 минөт), одан кейінгі реагент –ксантогенатымен қосымша реагент – сыналушы қосполимер (есептелген мөлшерін) қоспасын-100 (араластыруы 2 минөт ). Қосымша реагенттің мөлшері 5 граммен 50 грамм аралығында. Флотацияның жалпы уақыты 7 минөт. Бірінші тазалау уақыты 4, екінші тазалау уақыты 3 минөт.

1.А.с. СССР. №1608934. 22.07.1990. Собиратель для флотации медно-молибденовых сульфидных руд. /Алиев Н.У., Курманалиев О.Ш., Пилат Б.В., Шайхутдинов Е.М., Палийчук Г.М.
2.А.с. СССР. №1699078. 15.08.1991. Способ флотации медно-молибденовых руд. / Алиев Н.У., Пилат Б.В.
3.Патент РК. № 4601. 03.04.1995.Дополнительный собиратель для флотации полиметаллических руд. / Алиев Н.У., Шайхутдинов Е.М.