Балмұздақ сақтайтын тоңазытқыш қондырғысын жобалау

Аннотация ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
Нормативтік сілтемелер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Анықтамалар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
Белгілер мен қысқартулар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
1. Технико экономикалық негіздеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
2. Аналитикалық шолу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
2.1. Балмұздықты өндірудің техникалық сызбасы және аппаратары ... ..
2.2. Балмұздақ қоспасын арналған сүтті алғашқы өңдеу ... ... ... ... ... ...
2.3. Механикалық салқындатқыштар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
2.4. Поршенді компрессордың түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
2.5.Балмұздақты өңдеу технологиясындағы компрессорға жалпы сипаттама ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
2.6. Патенттік әдіс ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
3. Техникалық бөлім ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
3.1.Есептеу режимін қабылдау. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
3.2.Жылуағындарды есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
3.3.Құрылымдық қоршаулардан келетін жылуағындар есептеу. ... ... ... ... .
3.4. Тоңазытып өңдеу барысында өнімнен бөлінетін жылуағын ... ... ... ...
3.5.Эксплутациялық жылуағын ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
3.6. Тоңазыту қондырғысына жылулық жүктемені есептеу ... ... ... ... ... ..
3.7.Тоңазыту қондырғысының түрі мен суыту жүйесін таңдау. ... ... ... ...
3.8.Тоңазыту қондырғыға жұмысшы денені таңдау. ... ... ... ... ... ... ... ... ...
3.9.Компрессорды және жылуалмастырғыш аппараттарды есептеу және таңдау. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
3.10 Негізгі және қосымша қондырғыларды қабылдау ... ... ... ... .
3.11Жылуалмастырғыш аппараттарды құрылымдық және беріктікке есептеу.
3.12 Энергетикалық есептеме ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
3.13 Тоңазыту қондырғыларын автоматтандыру жүйесі.
4. Архитектуралық құрылыс бөлімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
4.1. Негізгі объектінің таңдалған конструкциясын негіздеу ... ... ... ... ... ... .
5. Еңбекті қорғау және тіршілік қауіпсіздігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
5.1. Өндірістік бөлмелерді желдету ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
5.2. Метрологиялық жағдайлар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
5.3. Жарықтандыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
5.4. Еңбекшілерді дәрігерлік және тұрмыстық тазалық сақтау бойынша
жұмыстар өткізу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
5.5. Жеке қорғаныс құралдары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
5.6. Технологиялық процестерді жүргізу, жабдықтарды іске қосу кезіндегі
қауіпті және зиянды өндірістік факторлар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
5.7. Өрт қауіпсіздігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
5.8. Өрттен қорғау жүйесіне қойылатын талаптар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
5.9. Алғашқы медициналық көмек ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
6. Қоршаған ортаны қорғау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
6.1. Ұсынылған экологиялық зияндылық есебі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
6.2. Табиғаты қорғау шаралары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
6.3.Өндірістің қауіп категориясы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
7. Экономика ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
7.1. Жобаланатын өндірістік цехының қуатын негіздеу ... ... ... ... ... ... ... ...
7.2. Жобаланған объектінің кұрылысына күрделі шығындарын есептеу ... .
7.3. Еңбек ақы мен еңбекті ұйымдастыру мәселелері ... ... ... ... ... ... ... ... ...
7.4. Өнімнің өзіндік құнын есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
7.5. Жобаланатын объектінін экономикалық тиімділігін есептеу ... ... ... ...
8. Бизнес жоспар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
8.1. Аннотация ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
8.2. Түйін ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
8.3. Кәсіпорынның сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
8.4. Менеджмент ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
8.5. Өнімнің сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
8.6. Маркетинг жоспары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
8.7. Өндірстік жоспары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
8.8. Ұйымдастырушылық жоспар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
8.9. Қаржылық жоспар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
8.10. Жұмыстардың орындалу тізбесі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
8.11.Жобаның тәуелділігін таңдау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Қолданылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
Қосымшалар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..

Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев Қазақстан халқына жолдауында айтқан болатын: “Біздің шағын және орта кәсіпкерлікті дамытудың түбірінен жаңа идеологиясын түзуіміз қажет. Біз кәсіпкерлік ортаның бастамашылығын іске асыру үшін қолайлы жағдай түзуіміз керек.
Әрбір іскер қазақстандық осы ортаға кіріп инновациялық экономикадағы өз орнын табуға тиіс.
Қазақстандықтардың бастамашылығына кең өріс ашу үшін жағдай жасалды, кәсіпкерлер ендігі жерде осы мүмкіндіктерді пайдалана білуі керек. Мысалы: Жапония, Германия, Бельгия, Италия сияқты елдерде шағын және орта бизнес олардың барлық кәсіпорындары санының 90% астамын құрайды, көптеген дамыған елдерде олар жалпы ішкі өнімнің 50% - дан астамын береді ” [1]
Ғылымның алдында тұрған басты мақсат өндірістің техникалық-экономикалық көрсеткіштерін, сапасын және шығарылатын өнімдердің бәсекелестігін жоғарылату. Ол мақсатты мына бағытта іске асыруымыз керек: жұмыс істеп жатқан технологиялар мен жабдықтарды дамыту, жаңа өндіру әдістерін және кешенді автоматтандырылған процестерді енгізу. Жаңа техника мен технологияны енгізудің ең басты тетігі – шығарылатын өнімнің сапасы мен одан түсетін пайдасы. Ғылыми – техникалық зерттеулердің жетістіктерінің экономикалық эффектісі – табыс көлемін арттыру және еңбек шығынын азайту. Егер ғылыми – техникалық даму мына төменгі талаптарды қамтамасыз етсе, экономикалық эффектіге жетеміз.
- өндірістің негізгі өнімдеріне шикізаттың шығынын азайту және өнімнің шығымын арттыру;
- шикізатты кешенді қолдану, өнімнің түрлерін көбейту және қалдықтарды тиімді жолмен пайдалану;- шығарылатын өнімнің сапасын және пайдалану дәрежесін, яғни қасиетін арттыру;
- жабдықтардың өнімділігін және пайдалы әсер коэффициентін арттыру;
- өндіріске еңбек, материал және энергия жұмсалуын азайту;
- шикізатты және дайын өнімді өңдеудегі, сақтаудағы және тасымалдаудғы шығынын азайту;
- өндірістегі экологиялық жағдайды жақсарту.

1. Н.Ә.Назарбаев жолдауы.
2. Применение холода в пицевой промышленности./А.В. Быков и др./ Москва «Пищева промышленность» 1979г.
3. Холодильная технология продуктов в мясной и молочной промышленности. /В.С. Ильясов и др./ М. «Легкая и пищевая промышленность» 1983г.
4. Курсовое и дипломное проектирование прндприятий молочной промышленности./Н.К.Ростроса и др./ М.ВО «Агропромиздат» 1989г.
5. Холодильная техника и технология. /Под редакцией профессора Руцкого А.В./ Учебник. Издательство: ИНФРА-М, 2000. - 286 с.
6. Холодильные установки. / Курылев Е.С. и др./ : Политехника,
7. Сүт және сүт тағамдары./Б. Барақбаев/.Алматы «Қайнар» 1989ж.\
8. Холодильные машины. /А.В.Бараненко и др./ СПб.: Политехника, 1997. - 992 с.: ил. ББК 31.392, Х73, УДК 621.56/.59.
9. Холодильное оборудование. / Улейский Н.Т. и др./ Учеб. пособие для сред. спец. учеб. зав. Издательство: Феникс , серия: Учебники XXI века, 2000. - 318 с.
10. Альтернативные хладагенты и сервис холодильных систем на их основе. / Бабакин Б.С и др./ М.: Колос, 2000. - 160 с., ил. УДК 621.564, ББК 31.392.
11. Системы вентиляции и кондиционирования. Теория и практика. /Ананьев В.А. и др./ М.: Евроклимат, 2001. 416 с. Третье издание.
12. Технология и техника переработки молока. / Бредихин С.А. и др./ М.: Колос, 2001. - 400 с.: ил., ББК 36.95.
13. Основы холодильной техники и технологии пищевых отраслей промышленности. / Шавра В.М./ М.: ДеЛи принт, 2002. - 126 с.
14. Примеры и задачи по холодильной технологии пищевых продуктов. Часть 1. Теоретические основы консервирования./ Куцакова В.Е. и др./ М.: Колос, 2001. - 136 с.
15. Технология и оборудование для производства мороженого /Оленев Ю.А./ 2-е изд. перераб и доп. - М.: ДеЛи, 2001. - 323 с.
16. Холодильное технологическое оборудование /Голянд М.М., Малеванный Б.Н./ Учеб. пособие, - М.: Пищевая промышленность, 1977. - 336 с.
17. Холодильные машины и аппараты./Л.М.Розенфельд и др./ Государственное издательство торговой летературы. М.1978г.
18. Основы холодильной техники. /Рой Дж и др./М. «Легкая и пищевая промышленность». 1984г.
19. Основы автоматизации холодильных установок /Канторович В.И./ М.: Пищевая промышленность, 1968. - 320 с.
20. Устройство и эксплуатация холодильных установок /Еркин А.П., Коренев А.М., Харитонов В.П./ М.: Пищевая промышленность, 1980. - 312 с.
21. Патент 1760268 Р.Ф. Холодильная камера для хранения продуктов. /А.В.Алексеев и др./ - опубликовано 07.09.1992. кл.F25D 17/06.
22. Патент 1675633 Р.Ф. Воздухоохладитель. /Е.Х.Русов и др./ - опубликовано 07.09.1991. кл.F25D 21/06.
23. Патент 1809267 Р.Ф. Холодильная камера. /С.А.Броштейн./ - опубликовано 15.04.1993. кл.F25D13/00.
24. Курсовое и дипломное проектирование холодильных установок и систем кондиционирования воздуха / Явнель Б. К./ 3-е изд., перераб. и доп. - М.: Агропромиздат, 1989. - 223 с.
25. Архитектура гражданских и промышленных зданий. В 5 т. Учеб. для вузов. Т.5. Промышленные здания /Шубин Л.Ф./ 3-е изд., перераб. и доп. - М.: Стройиздат, 1986. - 335 с.: ил.
26. Закон о безопасности и охраны труда в Республике Казахстан – 2004. – 151с.
27. Охрана труда. / Луковник А.В. и др./– М.: Агропромиздат, 1990. – 132с.
28. Безопасность жизнедеятельности на производстве./Зотов Б.И., Курдюмов В.И./- М.: Агропромиздат, 2004.
29. Охрана труда на предприятиях пищевой промышленности./ Никитин В.С., Бурашников Ю.М. / - М.: Агропромиздат, 1991.-350с.
30. Охрана труда./ Беляков С.В./ – М.: Агропромиздат, 1990г.-158 с.
31. Безопасность жизнедеятельности./ Белов С.В./ – М.: «Высшая школа», 2000г. – 201с.
32. Основы пожарной безопасности./Алексеев М.В. и др./ – М.: «Высшая школа», 1971г.
33. Пожарная профилактика электроустановок./Черкасов В.Н./– М.: «Высшая школа»., 1970г.
34. Гражданская оборона: Учеб. для вузов /В. Г. Атаманюк и др./ 2-е изд.-М.: Высш. шк., 1987.-288с.
35. Природоохранная работа на промышленных предприятиях./Балацкий О.Ф. и др. / – К.: Техника, 1986. – 133с.
36. Экология пәнінен барлық мамандықтар бойынша бақлау жұмыстарын орындауға арналған әдістемелік нұсқау. /Сатаев М.С. және басқалар./ Ш. 2006ж.

Пән: Автоматтандыру, Техника
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 107 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны
Аннотация ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
Нормативтік сілтемелер
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
Анықтамалар
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ..
Белгілер мен қысқартулар
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
Кіріспе
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... .
1. Технико экономикалық негіздеу
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
2. Аналитикалық шолу
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... .
2.1. Балмұздықты өндірудің техникалық сызбасы және аппаратары ... ..
2.2. Балмұздақ қоспасын арналған сүтті алғашқы
өңдеу ... ... ... ... ... ...
2.3. Механикалық
салқындатқыштар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
2.4. Поршенді компрессордың
түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
2.5.Балмұздақты өңдеу технологиясындағы компрессорға жалпы сипаттама
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ..
2.6. Патенттік әдіс
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ...
3. Техникалық бөлім
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... .
3.1.Есептеу режимін қабылдау.
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
3.2.Жылуағындарды
есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ...
3.3.Құрылымдық қоршаулардан келетін жылуағындар есептеу. ... ... ... ... .
3.4. Тоңазытып өңдеу барысында өнімнен бөлінетін жылуағын ... ... ... ...
3.5.Эксплутациялық
жылуағын ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
.
3.6. Тоңазыту қондырғысына жылулық жүктемені есептеу ... ... ... ... ... ..
3.7.Тоңазыту қондырғысының түрі мен суыту жүйесін таңдау. ... ... ... ...
3.8.Тоңазыту қондырғыға жұмысшы денені таңдау.
... ... ... ... ... ... ... ... ... .
3.9.Компрессорды және жылуалмастырғыш аппараттарды есептеу және таңдау.
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ...
3.10 Негізгі және қосымша қондырғыларды қабылдау ... ... ... ... .
3.11Жылуалмастырғыш аппараттарды құрылымдық және беріктікке есептеу.
3.12 Энергетикалық есептеме ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
3.13 Тоңазыту қондырғыларын автоматтандыру жүйесі.
4. Архитектуралық құрылыс
бөлімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
4.1. Негізгі объектінің таңдалған конструкциясын
негіздеу ... ... ... ... ... ... .
5. Еңбекті қорғау және тіршілік
қауіпсіздігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
5.1. Өндірістік бөлмелерді
желдету ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
5.2. Метрологиялық
жағдайлар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ..
5.3.
Жарықтандыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... ...
5.4. Еңбекшілерді дәрігерлік және тұрмыстық тазалық сақтау бойынша
жұмыстар
өткізу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ..
5.5. Жеке қорғаныс
құралдары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
...
5.6. Технологиялық процестерді жүргізу, жабдықтарды іске қосу кезіндегі
қауіпті және зиянды өндірістік
факторлар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
5.7. Өрт
қауіпсіздігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... ..
5.8. Өрттен қорғау жүйесіне қойылатын
талаптар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
5.9. Алғашқы медициналық
көмек ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
6. Қоршаған ортаны
қорғау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ..
6.1. Ұсынылған экологиялық зияндылық
есебі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
6.2. Табиғаты қорғау шаралары
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
6.3.Өндірістің қауіп
категориясы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
...
7.
Экономика ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... ... .
7.1. Жобаланатын өндірістік цехының қуатын
негіздеу ... ... ... ... ... ... ... ...
7.2. Жобаланған объектінің кұрылысына күрделі шығындарын есептеу ... .
7.3. Еңбек ақы мен еңбекті ұйымдастыру мәселелері
... ... ... ... ... ... ... ... ... .
7.4. Өнімнің өзіндік құнын есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
7.5. Жобаланатын объектінін экономикалық тиімділігін есептеу
... ... ... ...
8. Бизнес
жоспар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ..
8.1.
Аннотация ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... ...
8.2.
Түйін ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... ... ... ..
8.3. Кәсіпорынның
сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... .
8.4.
Менеджмент ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... ..
8.5. Өнімнің
сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... .
8.6. Маркетинг
жоспары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ..
8.7. Өндірстік
жоспары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... .
8.8. Ұйымдастырушылық
жоспар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
8.9. Қаржылық
жоспар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ...
8.10. Жұмыстардың орындалу
тізбесі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
8.11.Жобаның тәуелділігін
таңдау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..

Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... .
Қолданылған
әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..

Қосымшалар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ...

АННОТАЦИЯ

Дипломдық жобаның тақырыбы: “Балмұздақ сақтайтын тоңазытқыш
қондырғысын жобалау”.
Жобаның мақсаты Шымкент қаласында тоңазытқыш қондырғысының
компрессор цехының құрлысын мен сақтау камерасын жобалау.
Жобада компрессор цехының және сақтау камерасының жоспары, құбыр-
желілерінің аксонометриясы, жылу алмастырғыш аппараттардың сызбасы және
келесі есептер көрсетілген: негізгі және қосымша жабдықтарды таңдау және
жылулық есебі, жобаланатын цехтағы процестің есебі.
Еңбекті қорғау және қоршаған ортаны қорғау туралы сұрақтары
қарастырылған және экономиканың тиімділік, бизнес жоспар және цехтың
құрлысының техникалық мүмкіндіктері туралы қорытынды жасалды.
Дипломдық жоба 1 беттен, 10-суреттен, 3 сызбадан, 8 бөлімнен тұрады.

Негізгі сөздер: жылуалмастырғыш жабдықтар, жылу тұйықтағыш
материалдар, тоңазыту айналмасы, критикалық температура, температура
бағаналары, тоңазытқыш агент, сақтау камерасы және т.б.

АННОТАЦИЯ
Тема дипломного проекта: Холодильное обарудования для хранения
мороженого.
Цель проекта: спроектирование компрессорного цеха холодильного
обарудования и камер для города Чимкента.
В проекте план компрессного цеха и камера хранения, аксонаметрия
систем труб, чертеж теплообменника и показание следующего расчета: выбор
главных и вспомогательных обарудования и теплового расчета, расчет
проектированного цеха.
Рассмотрены вопросы об охране труда, окружающей среды и эффективность
экономики, бизнес план и был сделан результат о технических возможностях
цеха.
Дипломный проект состоит из 106 страниц, из 10-й рисунков, из 3-х
чертежей и 8-й частей.
Термины: теплообменные обарудования, тепло изаляционные материалы,
кретическая температура, холодильный агент, камера хранения и др.

SUMMARY
The theme of the project: “ Refrigerating apparatus projecting for storing
ice- creams”.
The aim of the project: planning of storing camera and structure of
refrigeration apparatus in Shmkent town.
The plan of the storing camera and compressor plant, the
acsonometry of pipelines, graphics of heat changing apparatus and the
following calculations are shown: the heat calculation and choice of main
and additional equipments, the process calculation of projecting plant.
Problems of labor and environment protection are considered and
the conclusion of the economic efficiency and business plan, the technical
possibilities of plant structure is made.
The diploma project consists of 1 page, 10- pictures, 3 graphics and 8
parts.
Main terminology: heat changing equipments, heat materials,
refrigeration circle, critical temperature, temperature columns,
refrigerator agent, storing camera and etc.

НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР
Берілген дипломдық жобада төмендегідей нормативті сілтемелер бар:
1. МЕСТ 12.2.003 -74 – өндірістік қондырғылар жалпы қауіпсіздік
талаптар.
2. МЕСТ 18963-73 – табиғи су.
3. МЕСТ 12.1.013-78 – электроэнергия талаптары .
4. ҚНжЕ 11-В-62 – құрылыс нормалары мен ережелері .
5. МЕСТ 6492-76 – компрессорларды түрлері қойылатын талаптар .
6. ҚНжЕ 2.04.05 – 86 – ауаны баптау, желдету, жылыту талаптары .
7. ҚНжЕ 2.04.06 -87 – сыртқы ауаның есептемелік параметрі.
8. ҚН ж Е 2.05.07 - 86 – жылутұйықтағыш материалдардың жылуфизикалық
қасиеттері.
9. ҚНжЕ 2.04.05 -86 – өнімнен бөлінген энтальпия.
10. МЕСТ 27575-87 – жалпы өндірістік ластау мен механикалық әсерлерден
қорғауға арналған ерлер кеудешесі.
11. МЕСТ 12.4039-78 – механикалық әсерлерден су мен сілтіден қорғауға
арналған арнайы киім.
12. МЕСТ 12.1.003-76 – шуды пәсейту.
13. ҚНжЕ 11-12-77 – шудан қорғану талаптары.

АНЫҚТАМАЛАР
Фрезер – балмұздақ қоспасын фрезерлеуге арналған аппарат.
Фрезерлеу – балмұздақты көпсіту.
Мұздық – мұзбен салқындатылатын тоңазытқыш.
Криоскопиялық температура – мұздың пайда болу алдындағы
температура.
Конденсатор – конденсаторда компрессорден келген тоңазытқыш агент
буы қаныққан күйіне дейін салқындатылып, сұйық күйге өтеді.
Буландырғыш – тоңазытқыш машинаның негізгі бөліктерінің бірі.
Буландырғышта мұздатылатын ортадан келетін жылудың әсерінен
тоңазытқыш агент буланады. Бұдан кейін ол компрессордің көмегімен
сорылып алынады.
Регенеративті жылуалмастырғыш – Регенеративті жылуалмастырғышта
ресиверден реттегіш вентильге бара жатқан сұйық тоңазытқыш агентпен
буландырғыштан шыққан бу күйіндегі тоңазытқыш агент арасындағы жылу
алмасу процесі өтеді.
Насос – тұздықтың, судың және тоңазытқыш агенттің циркуляция
жасауын қамтамасыз етеді.
Май бөлгіш – майдың тек белгілі бір бөлігін ұстап қалатын болған соң
одан өткен май жылуалмастырғыш аппаратпен арнайы ыдыстарда жиналады.
Компессор – газдың қысымын арттырып оны керекті жеріне жеткізетін
машина.
Тоңазыту айналмасы – термодинамикалық айналма, тоңазыту машинасында
жасанды суықты алу үшін қолданылады.
Суыту – затты криоскопиялық температурасынан төмен емес
–температураға дейін салқындату.

БЕЛГІЛЕР МЕН ҚЫСҚАРТУЛАР
Берілген дипломдық жобада кейбір белгілер мен қысқартулар бар:
КМ – компрессор
КД – конденсатор
Б – буландырғыш
РЖА – регенеративті жылуалмастырғыш
МБ – май бөлгіш
СБ – сұйық бөлгіш
АР – циркуляциялық ресивер
СР – Сызықтық ресивер
ДР – дренажды ресивер
РВ – реттегіш вентиль
СН – су насосы
ТН – тұздық насосы
АЫ – аралық ыдыс
% - пайыз
0С – градус цельсий
М3 – метр куб
М – метр
кВт – киловат
кПа – килопаскаль
т – тонна
мин – минут
сағ – сағат
мг – миллиграмм
кг – килограмм
МЕУЛ – мемлекеттік үлгі
Тәул – тәулік
гсм3 – грамм сантиметр куб
град – градус
мс – метр секунд
лк – электр қуаты
В – ватт
атм – атмосфера
Гкал – гегакалория
мПа – мегапаскапаль
ШМК – шекті мүмкіндік ластануы
т.б. – тағы басқа

КІРІСПЕ
Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев
Қазақстан халқына жолдауында айтқан болатын: “Біздің шағын және орта
кәсіпкерлікті дамытудың түбірінен жаңа идеологиясын түзуіміз қажет. Біз
кәсіпкерлік ортаның бастамашылығын іске асыру үшін қолайлы жағдай түзуіміз
керек.
Әрбір іскер қазақстандық осы ортаға кіріп инновациялық экономикадағы
өз орнын табуға тиіс.
Қазақстандықтардың бастамашылығына кең өріс ашу үшін жағдай жасалды,
кәсіпкерлер ендігі жерде осы мүмкіндіктерді пайдалана білуі керек. Мысалы:
Жапония, Германия, Бельгия, Италия сияқты елдерде шағын және орта бизнес
олардың барлық кәсіпорындары санының 90% астамын құрайды, көптеген дамыған
елдерде олар жалпы ішкі өнімнің 50% - дан астамын береді ” [1]
Ғылымның алдында тұрған басты мақсат өндірістің техникалық-
экономикалық көрсеткіштерін, сапасын және шығарылатын өнімдердің
бәсекелестігін жоғарылату. Ол мақсатты мына бағытта іске асыруымыз керек:
жұмыс істеп жатқан технологиялар мен жабдықтарды дамыту, жаңа өндіру
әдістерін және кешенді автоматтандырылған процестерді енгізу. Жаңа техника
мен технологияны енгізудің ең басты тетігі – шығарылатын өнімнің сапасы мен
одан түсетін пайдасы. Ғылыми – техникалық зерттеулердің жетістіктерінің
экономикалық эффектісі – табыс көлемін арттыру және еңбек шығынын азайту.
Егер ғылыми – техникалық даму мына төменгі талаптарды қамтамасыз етсе,
экономикалық эффектіге жетеміз.
- өндірістің негізгі өнімдеріне шикізаттың шығынын азайту және өнімнің
шығымын арттыру;
- шикізатты кешенді қолдану, өнімнің түрлерін көбейту және
қалдықтарды тиімді жолмен пайдалану;- шығарылатын өнімнің сапасын және
пайдалану дәрежесін, яғни қасиетін арттыру;
- жабдықтардың өнімділігін және пайдалы әсер коэффициентін
арттыру;

- өндіріске еңбек, материал және энергия жұмсалуын азайту;

- шикізатты және дайын өнімді өңдеудегі, сақтаудағы және
тасымалдаудғы шығынын азайту;

- өндірістегі экологиялық жағдайды жақсарту.

1. ТЕХНИКО ЭКОНОМИКАЛЫҚ НЕГІЗДЕУ
Балмұздақ өндірісінің дамуы балмұздақтың түрлерінің көбеюіне,
тұтынушылардың түрлі сұраныстарына және балмұздақ сапасының жақсаруына
және жаңа технологиялар мен техниканың қолдануына байланысты.
Соңғы он жылда өндіріс орындардың дамуы әжептеуір байқалады. Оған
балмұздақ өндірісінің техникалық қайта жабдықталуы, жаңа техника мен
технологияларды енгізілуі, тұтынушылардың сұранысын қанағаттаңдыру себеп
болып тұр.
Жобаланатын өндіріс орны құрылысы Шымкент қаласында жобаланды.
Жобаланатын өндіріс орны мамандар мен білікті жұмысшылардан тапшылық
көрмейді, себебі Шымкент қаласында Төменгі температуралар техникасы және
физикасы инженер механик және инженер технолог мамандарын дайындайтын
жоғары және арнаулы кәсіби орта оқу орындары бар.
Шымкент қаласында сиымдылығы 1000тонна балмұздақ сақтау камерасын
жобалау мына мәселені шешуге бағытталған:
- жаңа жұмыс орындарымен қамтамасыз ету және халықтың
әлеуметтік жағдайын жақсарту;
- тұтынушыларға сапасы жоғары балмұздақ түрін ұсыну.
Кез келген ғимаратты соғу алдында соғу аймағының географикалық
рельефін, электр қуатымен қамтамасыз ету, тасмалдағыш құралдардың,
телекомуникацияның, су ресурстарының жер асты суларының, соғу жұмыстарын
жүргізу үшін еңбек ресурстарының және жобаланып жатқан ғимараттың
эксплуатациясын ескеру қажет..
Цехтың жарықтануы трансформаторлық подстанция арқылы қалалық электр
жүйесінен тартылады.
Цехтың жұмысы үшін қажетті су мөлшері жер асты суларынан және су
қоймаларынан қалалық су жүйелерінен алынады.
Цехқа қажетті шикізаттар аудандық автокөліктермен, жүк машиналарымен
немесе темір жол желісімен тасмалдануына болады.
Цехты соғу үшін қалалық соғу организациялары немесе студенттік соғу
отрядтарын жұмылдыруға болады.
Дайын өнім Шымкент және т.б. қалалардағы шағын және ірі сауда
орындарына тасмалданады.
Ғимарат құрылысын жылумен қамтамассыз ету жылу жүйесінде немесе
қазандық шаруашылығы қарастырады. Олар болмаған кезде өзінің қазандығы
қарастырылады.
Балмұздақ өндірісінің қарқындатудың негізгі бағыты суықты өндірудің
әдістерін жаңарту, балмұздақты және суықты өндіру операцияларын толық
механикалаңдыру және автоматтандыру болып саналады. Балмұздақты және суықты
өндірудің қазіргі әдістерін қолдану нәтижесінде технологиялық процесстер
мен дайын өнімдердің сапасы артып, өнімнің өзіндік құны төмендейді.

2 АНАЛИТИКАЛЫҚ ШОЛУ
2.1 Балмұздықты өндірудің техникалық сызбасы және аппараттары
Балмұздақ шығару өнеркәсібінде 2 негізгі техникалық схеманы қолданады:
ағымдағы сызықты және үздікті процесс арқылы кіші өнімділік сызғында.

Сурет-1.
Бірінше процестегі сызбадағы ағымды сызықта араласпаларды дайындайды.
Араласпаларды араластырушы ванналарда дайындайды. Барлық шығарылатын
компаненттерді сұйық жағдайға жеткізеді немесе құрғақ ретінде суда не сүтте
ерітілген түрде қолданылады жиірек араласпаларды сұйық компаненттер мен
жартылай фабрикаттер арқылы автоматтандырылған сызықта дайындайды. Сұйық
компаненттер автоматты салмақ өлшегіш бунктерге жіберіледі, сосын
белгіленген мөлшерде екі араласпалық резервуар жіберіледі. [2,3]
Бұл үш зат та циклограмиада жұмыс істейді. Ол үздіксіз араласпаны
тазартып, дайындап отырады. Рецепт пен дайындықтағы берілгендер арнайы
рецептік бағдарлама құрылысы арқылы басқарылып отырады.
Жартылай фабрикаттар арқылы араласпа дайындау әдісінде сүтті, қаймақты
балмұздақ пен бірнеше рецептегі пломбир жасап шығарады. Жартылай фабиркат
пен қант араластырушыға беріледі, мұнда ол салмақтың резервуарларда су
немесе сүт түседі. Фильтрден (3) кейін араласпа жылы өңдеуге жіберіледі.
Араласпа пастеризациясы микроорганизімнің өмір сүруін тоқтату үшін
жасалады. Пластикалық пастерзациялар құрылғанда араласпа 850С 50 секунт
аралығында тұрады ұзақ пастерлеу ванналарында және жылан тәрізді
пастерзацияларда араласпа тура осы температурада 20-30 мин. тұрады.
Бактериялардың жоғары көбеюіне байланысты пастеризация температурасын
жоғарылатып қолды. Автоматтандырылған пластикалы пастерлік суытқыш
құралдардағы үздіксіз пастеризацияда өңделген араласпа талапқа сай
микроорганизімнен тазартылады. Бұл пастеризацияның температурасы 45-500С
сорғыш, арқылы араласпаны жайлап араластырып теңестіруші бөшкеге фильтр
арқылы өткізеді. Дұрыс аралыспаған майлылығы жоғары араласпаның соңғы
процессінде май құрамы өте жоғары болады. Бұл суытушы аппарыттың қызметінің
бұзылуына алып келеді. Пастерленген араласпа гомогенизацияға жібріледі.
[4,7]
Араласпа гомогенизациясын балмұздақтың құрылымын жақсарту үшін
қолданады. Гомогенизатор (6) арқылы өткен майлы жарылып, біркелкі өлшемге
ие болады. Гомогенизацияның әсеріне араласпаны сақтау кезінде май бетіне
шығып кетпейді және май дақтарын болдырмайды. Араласпаларды 60-800С, 7,5-9
МПа қысымда пломбирлік араласпа үшін, 10-12, ГМПА кілегейлі және 12-5-15,0
сүтті түрінде қолданылады. Бұл майлы көпіршіктердің өлшемін кішірейтеді.
Гомогенизациямен аралыспалардағы майлы көпіршектердің көлемі 2 мкм-
нан үлкен болмауы керек.
Балмұздақ шығару өнеркәсібіндегі гомогенизаторлар жоғары қысымды үш
пунжерлі сорғыш пен гомогенизирлеуші бөлшектен тұрады. Майлы көпіршіктер
фильтрлік ыстық араласпа ұзын дөңгелік тәрізді щель мен клапан арасынан
және гомогенизирлеуші бөлшек өткен соң майланады. Қысым мен аралыспаның
қимыл жылдамдығы әсер етеді.
Гомогенизирленген араласпа пластинкалық жылу араластырғышқа 5 өтіп,
сол жерде суыйды. Сүтті және кілегейлі араласпаның температурасы 2-40С, ал
пламбирдікі 80С.
Гомогенизация мен пластикалық жылу алмастырғыштан өткен араласпа
ұлғайту және сақтау резервуарына өтеді. Ұлғайту процессі 3-80С
температурада бірнеше сағатқа созылады. Қыздырудың нәтижесінде майлы
көпіршектер біртегістеледі, содан соң мұздатудың арасында май кристалданады
фризердегі араласпадағы майдың біркелкі басуы үшін мұздату толығымен
жүзеге асырылуы тиіс. Кристалдану процесінде кейбір жылу мөлшері бөлініп
шығады, сол себепті араласпаның даму резервуарында жылу оқшауландырылады.
Кейбір өнеркәсіптерде араласпаны дамыту арнайы келген дамытқыш ванналарында
жүргізіледі.
Сүттің ақуыздары мен кейбір стабилизаторларды дамыту процесінде бұларды
сумен абсорбцияландырып алады гидратрациялық су түрінде байланыстырылады.
Аралыспаның бір-бірімен байланысуы жоғарылайды, ал бұл фризерде мұздатылған
кристалды мұздардың пайда болуын төмендетеді. Дайын болған араласпаға
желатин қосамыз, бұл дамыту прцессі технологиялық процесстің міндетті
сатысы болып табылады. Резервуарда тұрады араласпа фризерге өтеді. Содан
соң фасафкаға өтеді. Балмұздақ өнімінің салмағын анықтау үшін оларды металл
жельзада немесе полиэтиленеді төсеніші бар картонды бағыттайды [6]
Өнімді Фасовикан, орауды және жинақтаудағы балмұздақты фасовикалауы әр
түрлі ағымды сызықарда жүргізіледі.
Вафельді стакандағы балмұздақты дайындау үздіксіз әсерлі фризерден,
фасовикалау автоматынан, мұздатқыш аппараты мен балмұздақты орау
автоматынан тұратын сызықта жүргізіледі [7]
Балмұздақты фризерден фасовикалау автоматының бунктеріне бағыттайды.
Автоматты іске қосу кезінде стакандарды беру механизмін магазиннен
ажыратады және стаканды конвейерге береді. Стакан дозатордың пасадкасы
арқылы тоқтатылып, оған балмұздақ құйылады. Фасовкалау автоматының дозалары
электр магнитті құлыппен қосылған, стакан болмаса балмұздақ құйылмайды.
Толтырылған стакандар жүктелгіш құрылғыға жіберіледі, бұл жерден
тартқыш арқылы конвейерге қосылады. Мұздатқыш аппарат камерасынан өткен
балмұздақтар жүктегіш конвейер арқылы орағыш автоматқа жіберіледі.
Қағаз ленталар рулоны 146 мм ұзындықта қырқылады, арнайы орағыш арқылы
конус тәрізді оралады.
Беруші механизмнің таяқшалары стакандағы балмұздақпен бірге айналдыру
таяқшарына беріледі, мұнда конусты қағаз жоғарғы және төменгі жиегіне
жапсырылады. Сызықтың өнімділігін фасовкалау автоматының арнайы құрылғысы
арқылы реттеп отырады.
Вафельдегі брикетті балмұздақты өндіру формалау – рцальді машинаға
қосылған, мұнда балмұздақ батандарын тік төртбұрыш формасына келтіріледі.
Мұздатқыш брикеттерге айналдырып, брикетті өзінің қағазына орау үшін
оралғыш автоматына жібереді.
Эскимо өнімін шығару үшін арнайы айналмасы бар эскимогенераторы ағымды
сызықты пайдаланады.
Бұл сызықтың құрамына дозатор, айналмалы эскимогенератор, таяқшаларды
қоятын механизм, түсірмелі – глазирлі айналма глазирлеуші құрылғы,
транспортерлі жинақталуы машина бар.
Фризерде дозалардың көмегімен дайындалған балмұздақты эскимогенеризатор
арқылы формаларға толтырады. Балмұздақты формаға салып қатыру мұздай
мұздатқышта жүзеге асады арнайы формаға келтірілген эскимоға автоматты
түрде ағаш таяқшалар қойылады.
Бұдан соң жылы мұздатқыш арқылы балмұздақты съемді-глазирлік айналма
арқылы бұл формаларды алып, оны ваннада глазирлейді. Транспортер арқылы
эскимо жинақтаушы машинаға жіберіледі, бұл жерде әрбір эскимо процессі
арнайы қағаздарға оралады.
Дайын болған балмұздақтарды арнайы қораптарға салып контейнер мен -200С
төмен емес температурада гильзаны сақтау камерасында сақтайды.
Балмұздақ араласпасын мұздату. Бұл операция келешекте дайын болған
өнімдегі микроорганизімдерді жою мақсатында жасалады. Балмұздақ араласпасын
келесі технологиялық прцесс арқылы жүргізілді, пастерлеуден кейінгі, дамыту
процесінде және фризирилеуде [2]
Өңделетін балмұздақ араласпасын пастерлеуден кейін әр түрлі
мұздатқыштарда, сүт мұздатуында қолданылатын мұздатқыштарда мұздатады
көптеген өнеркәсіптерде тегіс ОДД типіндегі суландырылған мұздатқыштар
қолданылады.
Суландырғыш мұздатқыштардың өнімділігі сүтті араласпаларда сүттің өзін
өңдеудегі өнімділігіне қарағанда 1,5-2 есе төмендетеді, ал кілегей 2-3 есе
төмендетеді. Бұл өнімнің қоюлығына байланысты. Жабық ағымды пластикалық
мұздатқышта мұздату жиі қолданылады, қазіргі заманда автоматты ОПЯ-1,2 ОПЯ-
2,5 пастерлеу-мұздату пластикалық құрылғысы қолданылады. Бұл балмұздақты
пастерлеу мен мұздатуға арналған.
ОПЯ-2,5 сызбасында к5-ОПА-1,2 гомогенизоры пастерлеу мен регенерация
ортасында орналасқан. Құрылғы 13,5 м2 ауданда орналасқан.
Ваннадағы араласпа фильтерленеді және теңестіруші бөлшегі түседі,
мұнда реттеуіштің әсерінен араласпа әрдайым бір деңгейде тұрады. Сорғыш
арқылы араласпа регенарация секциясына бағытталады, содан соң өткізіуші
клапан арқылы 850С пастерленген араласпа гомогенизаторға, содан соң ұстап
тұрғышта тұрады [12-18].
Шикізат аралыспа регенерация секциясынан пластикалық жылыу
алмастырғышқа, содан соң сулы және рессольді мұздату секциясына өтеді,
мұнда араласпа 2-ден 60С дейінгі немесе 6-ден 100 С температурада
мұздатылады.
Жылу өңдеуіштің режимі бұзылған жағдайда араласпа өткізгіш клапаны
арқылы қайта өңдеуге қайтарылады.
Аралыспаның қатты қызып кетпеуі үшін рассольді секцияларда араласпа
үздіксіз аралыстырылып отырады, содан соң ол теңестіргіш бөлшегі
жіберіледі.
Балмұздақ араласпасын пастерлеу ванналарына немесе пастерлеу
жыланшықтарында жүргізеді, содан соң оларды мақсатты түрде А1-ООЯ-1,2
мұздатқышының пластикаларында мұздатады. Аппаратта температуралық
пастерленген және 15,-200С мұздатылған араласпалар келіп түсетін секциясы
болады, және рассольді мұздату секциясы болады. Араласпа температурасы оның
құрамына сай болады [19].
Мұздатылған балмұздақ араласпасын дамыту және сақтау. Балмұздақ
араласпасын вертикаль және горизонталь резервуарлар да дамыту үшін ұстап
тұрады. Кіші өнеркәіптерде келген дамытқыш ванналар қолданылады.
РМВЦ-2 және РМВЦ-6 цилиндерлдік вертикальды резервуарлар кеңінен
таралған. Ал ағашты-талшықты пенопластамасса тұрады, бұл үш бағытта
орналасқан. Жоғарғы және төменгі түбі сфералық формада болады. Корпустың
төменгі бөлімінде люк орналасады, бұның қақпағы арқылы араластырғыштың валы
өтеді. Араластырғыш электр двигателі мен редукторы люктің қақпағына
жапсырылған. Араласпа көпіршікті түтік арқылы резервуарға құйылады.
Араласпа дейгейі максимальды деңгейдігі сигнализатор арқылы деңгейін
анықтауышы арқылы өлшемдегі. Кран арқылы араласпа резерувар түбіне құйылады
[5].
Дамыту процесінде араласпа 3-80 С температурада біраз уақыт тұрады
қосымша жыланшықта сұйықтықты мұздату цикруляциясы арқасында резервуардағы
араласпаның температурасы бірқалыпты болып тұрады, бұл резервуардың ішінде
орналасқан.
Дайын балмұздақ сапасы ең басты оның қаншалықты дұрыс фризерленуіне
байланысты. Фризерлеу сипаттамасы кристалдау жылдамдығына, кристалдар
өлшемі мен оның көпіру сатысына байланысты.
Сүтті балмұздақтың көпіргіштігі 50% кем болмауы керек, ал пламбир мен
кілегейлі балмұздақтыңкі 60% кем болмауы керек. Кристалдау жылдамдығы мен
кристалдар өлшемі цилиндор фризердігі араласпаның араласу интенстивтілігі
мен фризерум температурасына байланысты, бірақ кристалдары мен балмұздақ
көпіршігінің берілген сатысын тек қана жақсы фризерлеу жұмысы танықтайды.
Фризерумді оның әсер ету приципіне байланысты үздіксіз фризерлеу мен
кезеңдік әсерлесу арқылы жүргізеді.
Бұл фризерлер екі сызбада жұмыс істейді. Ауа сору арқылы және айдағыш
арқылы.
Ауа сору сызбасыгда ОФН түріндегі үздіксіз әсер етуші фризер жұмыс
істеу бұл балмұздақ өндіру өнеркәсібінде кеңінен қолданылады. Бұл түрдегі
фризерлер балмұздақтың негізгі түрін шығаруға арналған.
Балмұздақ араласпасы өзіндік ағыс немесе сорғыш арқылы қабылдаушы
фризер бөшкесіне беріледі, мұнда регулятор арқылы араласпа сорғыш арқылы
бірінші баспалдаққа көтеріледі, содан соң екінші баспалдаққа сорғышына
көтеріледі. Екінші баспалдақтың өнімділігін бірінші баспалдаққа қарағанда
жоғарылатады. Нәтижесінде екінші баспалдақтағы сорғыш арнайы ауа клапанынан
ауаны сорып алады, ауаға қаныққан араласпа жұмыс ісіп жатқан цилиндерге
келіп түседі. Ішкі күректі, көпірткіші мен екі пышағы бар мешалка
орналасқан көпірткіш дөңгелек тәрізді, стержкамен қосылған. Мешалка
күрекшесі араласпаларды қозғалыссыз стержельге көпірту үшін лақтырылады, ал
пышақ қабырғаға жабысып қалған балмұздақты кесіп отырады. Мешалка
күрекшелері айнала отырып, көпірткіштің қозғалыссыз стерженіне лақтырылып
отырады.
Балмұздақтар цилиндрден төмен түсуші патрубок арқылы үш адамды кранға
қысымның әсерімен түседі [11].
Төмен түсуші патрубокте қысым беруші клапан орналасқан, бұның
көмегімен цилиндірдегі араласпаның толық толғанын реттеп, оның өнімділігін
жалғастырып отырады цилиндірдегі балмұздақ қатты қысылған қалыпта тұрады,
ал фризерге шыққан кезде көпіршектер кеңейеді, балмұздақтың көпіргіштігі
ұлғаяды. Шығарушы патрубок фасовкалау машинасының дозаларының бункерінде
орналасқан.
Фризердің өнімділігін сорғыштың айналу жиілігін өзгерту арқылы реттеп
отырады.
А1-ОФУ фризері ауаны айналу сызбасы, арқылы жұмыс істейді. Бұл фризер
арнайы старт-стоп сүйесімен байланысты, бұл цилиндердегі балмұздақты
қажеттілік кезінде амалсыздан тоқтату кезінде қатты мұздап кетпеуі үшін
жасалған екі басқа фризерде бір екі сатылығы бар. А1-ОФУ фризерінің
мешалкасының құрылымы ОФИ фризерінің құрылымына қарағанда қиынырақ.
Балмұздақ температурасы автоматты түрде реттеліп тұрады.
Кезеңдік әсер ету фризерінің техникалық сызбасы
2-суретте көрсетілген. Тура осы сызба арқылы ОФА-М фризері де жұмыс
істейді, ал тура сол фризер тәрізді бөліктерден тұрады, үздіксіз әсер ету
арқылы жұмыс істейді.

Сурет-2. Үздіксіз қозғалыстағы фризер тәсімі. 1-цилиндр,
2- араластырғыш, 3- көйлек, 4- жүктеу қозғалтқышы, 5-воронка.
Фризер цилиндірінің үстінде 2 өлшем ваннасы 1 орналасқан, оған 20-30л
көлеміндегі араласпа сыяады. Араластырғыш 6 қосылған соң араласпа проциясы
кран арқылы цилиндрде 40-50% толады, сол ваннаға жаңа араласпа проциясы
толтырылады. Содан соң цилиндірде пышақтың мешалка мен көпіршіту арқылы
мұздату процессі басталады. Көпіршіткіш мешалкаға қарама-қарсы бағытта
айналады. Пышақтар мешалкаға бағытталған, орталық жүгіру күші арқылы ол
цилиндр қабырғасына жақындайды, содан соң қабырғаға қатқан қабатты кесіп
тұрады. Мұздату процессі 3-тен 10 минутқа дейін созылады. Дайын болған
балмұздақ гильзаға келіп түседі.
1- кесте үздіксіз және кезеңдік әсер етуші фризерлердің техникалық
сипаттамасы.

Фризерлер
Көрсеткіштер
Үздіксіз әсер ету Кезеңдік әсер ету
ОФИ А1-ОФУ ОФА-М ОФН-М
Өнімділігі кгсағ. 250-400 450 200 120-200
Қабылдағыш бөшкесінің 25 200 48 48
араласпа сыйымдылығы л.
Цилиндрлер өнімі мм - - - -
Ұзындығы 945 1000 800 800
Мұздатқыш цилиндірінің 105 152 310 310
жоғары ауданы м2
Аммиакты қайнату -30÷-37 -30÷-35 -30÷-37 -
температурасы
Алып отырған ауданы м2 1,82 2,0 1,1 1,25
Массасы кг 1350 1550 770 580

Қазіргі уақытта балмұздақ өндірісінде төмен температураның фризерлері –
9: -110 С температурадағы балмұздақты алу үшін қолданады. Балмұздақты
шынықтыру россоль денелер балмұздақты -180С қосымша мұздату мен оның
тығыздығы мен тұрақтығын сақтауы шынықтыру деп аталады.
Шынықтыру процессі 25% ылғалдылықтағы мұзда жүргізіледі, бірақ бұл
дайын өнімнің сапасына әсер етеді мұздың көпіршігінің артуы мен
кристалдарының өлшемінің артып кетпеуі үшін, шынықтыру процессі өте тез
жүруі керек.
Гильзадағы төсеніші бар картон каробкадағы балмұздақ массасы -300С
температурадағы камераға түседі. Майда фасовкадағы балмұздақты рассольдік
эскимогенереторда немесе ауалық суытудағы -12:-150С температуралық
аппаратқа құйылады және торлық штамбельді сақтау камерасына дозалайды.
Брикетті және стаканды шынықтырушы балмұздақты аппараттарда
горизонтальды немесе вертикальды бұтақтары бар шынжырлы конвейлері бар
ағынды сызықтарда М6-ОЛГ, М6-ОЛБ, М6-ОЛВ мұздайтқыш аппараты қолданылады.
М6-ОХБ мұздатқыш аппараты М6-ОЛГ сызығынан тұратын конвейлерде жылыу
оқшаулығын камера, яғни екіге бөлінген камера орналасқан. Біріншісінде
жерде раликке орнатылған горизонтальды шынжырлы конвейлер орналасқан.
Конвейлердің қозғалысы фасовканы автомат арқылы реттеледі. [2,3]
Екіншісінде екі батареядан тұратын, беткі ауданы 310 м2 буландырғыш,
электр двигательді екі вентилятор мен бағытталған ауаны реттегіш диффузор
орналасқан.
Камерасы жүктегіш және жүк түсіргіш құрылғы орналасқан жүктегіш
механизмде шынжырлы конвейлердің данасы мен 2 қатары орналасқан Люлькамер
горизонталь камерасы арқылы келесі талшыққа, одан артқы бағытта қозғалады
людькалар жоғары талшықтардан өте келе төмен түсуші механизм арқылы
интермелецилі құрылғы алынып, жинақталады. Аммиак-440С температурада
қайнатылады, сол себепті камераның температурасы-350С жетеді. Бұл
процесстің ұзақтығы 30 мин. созылады.
М6-ОХА мұздатқыш аппаратының өнімділігі 220-250 кгсағ, М6-ОЛБ
аппаратынан кейбір құрылымынан ажыратылып тұрады. Шынықтырушы конвейлердің
вертикаль ауданында 260м2 батарейка орналасқан, аммиактың қайнау
температурасы -330С, процесс ұзақтығы 55 мин. созылады.
М6-ОХВ стакандарды шынықтыруға орналған мұздатқыш аппараты аналогиялық
құрылымынан, вертикаль конвейлерден тұрады. Бұл аппараты құрамына М6-ОЛВ
вафельді балмұздақты шығару мен 330-450 кгсағ. қағаз стаканның
өнімділігін арттырушы қосылады.
Вертикаль шынжырлы мұздатқыш аппараты 66 суретте көрсетілген.
Қазіргі заманда балмұздақ өндіру өнеркәсіптерінде рассольді айналмалы
түрдегі эскимогенератор кеңінен қолданылады. Қазіргі заманғы Л5-ОГ7
эскимогенераторы орта өнімділіктегі айналмалы генераторларға жатады.
Эскимогенератор цилиндрлік колонна, шынықтыру формасынан , рассольді
ваннадан, съемді – глазирумі айналмалы, дозатордан, таяқшалар қоюшы
механизмнен, сорғыштан, түтік өткізгіштен тұрады.
Рассольді ванна ыстық рассоль ағып тұрушы дөнгелек формадан тұрады.
Горизонталь қалыпта ванна жанған түбінің екі камерасынан тұрады – жоғарғы
және төменгі рассоль тазартушы жинақтан тұрады.
Съемді-глазирлеуші құрылғы корпустан съемді-глазирлеуші айналмадан және
ваннадан тұрады [8].
Флизердегі балмұздақ дозатор бункеріне бағытталады, мұнда ол 7 ұяшыққа
бөлінеді. Балмұздақ біріншіден мұздай рассольға-400С айналады, жоғарғы
камераға жалған түптегі тесік жалған түп арқылы төменгі камераға 80 мил.
ұзындықтағы таяқшаны қояды.
10 қалам арақашықтықта съемді-глазирлегіш айналдырушыныда шыныққан
балмұздық ыстық рассоль зонасына өтеді, мұндағы температура 400С болады
эскимоның талшығы арқылы қыстырылып, ұяшықтардан алынады. Съемді-глозурлік
айналма әрбір рычоктағы эскимоны 350С қыздырады. Арнайы ковш арқылы глазурь
жоғары көтеріліп, оған балмұздақ жүктеледі, клвш жіберген соң глазурь ауада
құрғатылады содан соң эскимо қоректендіргішке түседі. Әрбір порция
ламинирленген қағазға оралып, орағыш столына транспортер арқылы келеді [3].
Құрамы кеңітілген эскимогенераторлардың дат фирмасы Хойерден шыққан
Ралло эскимогенераторы Л5-ОТ7 эскимогенераторына біршама өзгеше Ролло-
20 эскимогенерезаторының өнімділігі 1 сағатта 10000 проциляға дейін
шығарады. Басты сыны қосымша жалғанған механизмнен тұрады, ал машинаның
барлық білгіні синхронды әсер етеді. Бұның құрамында доратор 1 орналасқан,
бұд ұяшықты жоғары, төмен қозғалтады, ауа қатпарын түзеді, сол арқылы тынық
балмұздақты шығаруға әсер етеді. Айналмалы шынықтырғышқа қиын формалы
ұяшықтар орналасқан қоғалыссыз рассольді ваннада екі қабатты қабырға
орналасқан, бұлардың арасы бір-біріне оқшауланып тұрады сыртынан корпозияға
тұрақты екі релье пен таяқша қоюшы механизм орналасқан.
Рассольді ванна екі зонаға бөлінген: мұздай рассоль бар мұздату зонасы
мен тұндыру зонасы, мұндағы рассоль температурасы 20-250С жылытылған.
Мұздатқыш зонасының түбінде аммиак қайнатушы жыланшық орналасқан. Жыланшық
үстінде горизонталь перегорподка орналасқан, ол зонаны жоғары және төменгі
бөлікке бөледі. Ролло машинасындағы рассольді жоғалтумен оның балмұздаққа
түсуіне жол бермейді. Мұздатылған рассоль орталық жүгірткіш сорғыш арқылы
қоректендіргіш түтікке төменгі секцияға беріледі. Бұл жерден тесік арқылы
шынықтыруға беріледі. Рассоль формасы анықталып көлденең және тік ағымда
орналастырылады рассоль деңгейін арнайы индикатор арқылы реттеп отырады.
Рассоль арнайы эелектрлік эелементтер арқылы тартыс зонасына
жіберіледі. Орталық жүгіртпелі сорғыш арқылы жылытылған рассоль соплаға
беріледі. Жылы рассольді секция арнайы құрылғы арқылы мұздай секциядан
ажыратылады, бұл екі секциядан да бірдей деңгейді сақтап тұрады.
Таяқша қоюшы механизмі екі бағытта айналып, керекті жерге толық қояды.
Бұл мезанизм 95-115 мкм. ұзындықтағы ағаш таяқшаларды қоюға арналған.
Съемді-глазирлік айналма резарвуарына 150 л сыйымдылықтағы термостаттық
қыздырғыш пен циркуляциялық сорғыш кіреді. Резервуардан глазурь жүктегіш
ваннасына түседі. Жүктелген ваннадағы глазурь қайта түсіруші құрылғы арқылы
қайта резервуарға түседі.
Ролло 20 эскимогенератор құрылғысының комплектісі 35 м2 ауданы алып
жатады.
Миджея итольян фирмасы шығарған, Дерби-300 эскимогенераторы майда
фосорленген көп қабатты талшықты балмұздақ шығаруға арналған. Дерби-300
эскимогенераторында негізгі түйіндер, мұздатқыш рассол, форсуика езгіш
орналасқан. Бұл тәсіл мұздай рассольді жүктеу әдісімен салыстырғанда жылу
беруі күштірек эскимогенераторда қосымша көп қабатты балмұздақ дайындауға
арналған дозатер орналасқан.
Басқа өнеркәсіптерде эскимо шығарудың А1-ОМЯ генераторы А1-ОЛЭ
сызығында 100-120 кгсағ өндіру үшін қосылады.
Айналмалы түрдегі рассольді эскимогенераторы жоғары механизацияланған
және қажетті санитарлық талаптарға сай. Клейліні үздік-үздік суыту мен
жылыту кезінде электрді көп шығындау. Кейбір өнеркәсіптерде сызықты түрдегі
механикалық эскимогенераторы қолданылады, мұнда амологиялық айналмалы
эскимогенераторы құрылғысы бар [19].

2.2 Механикалық салқындатқыштар
Сумен салқындатқыш – бөлгіш науадан, сумен салқындататын
бөлімнен және тұздықпен салқындататын бөлімнен тұрады.
Сүт ең алдымен бөлгіш науаға келеді, содан кейін салқын су өтетін
трубалардың жоғары екі жағынан жылжып отырып тұздықпен салқындататын
бөлімнің сырты, одан сүт өтетін науа арқылы сүт жинау банкасына келіп
құйылады. Сумен салқындатқышта тек сүтті салқындатып қана қоймай, сақтауға
да болады.
Қазіргі кезде үлкен сүт комплекстерінде пластикалық салқындатқыштар
пайдаланылады. Олар пластика ішіндегі сүтпен судың қарсы ағыны арқылы жылу
алмасу принципнде салқындайды. Олардың бірнеше түрі бар: ПОМ – 1А, ПОМ –
1Б, ООТ – М, ОПУ – М.

3- сурет Сүтті салқындатуға арналған құбырлы суытқыш
Бұл күндері сүт заводтарының сүтті шаруашылықтардан тікелей
қабылдап алуына байланысты фермаларда оны 24 сағатқа дейін сақтауға тура
келеді. Ол, әрине, әр түрлі шығынға әкеліп соқтырады. Бірақ сүтті дұрыс
салқындатса, сақтаған кезде көп аши қоймайды. Сондықтан сүттің салқын –
дату температурасына байланысты қанша уақыт сақтауға болатынын міндетті
түрде білуіміз керек : Ол мынадай :
Салқындаған сүт әдейі арналған танктерде сақталады [3]

2.3 Поршенді компрессордың түрлері
Поршерді компрессорларды суық өндіріміне, тоңазыту агенттерінің
түріне, қолдану аймағына, кривошипті-шатунды механизімінің қондырғысына,
корпусының конструксиясына, цилиндірдің орналасуына, сығу дәрежесінің
санына, герметикалық дәрежесіне және басқада белгілеріне қарай бөлінеді.
Суық өндіріміне қарай поршенді компрессорларды кіші (Q0-12кВт-қа
дейін), орташа (Q0-120кВт-қа дейін), және үлкен (Q0-120кВт), деп бөлінеді.
Тоңазытқыш агенттің түріне қарай аммиакты, хлодонды және унивесалды
болып бөлінеді.
Қолдану аймағына қарай компрессорларды стационарлы транспортты және
т.б. болып бөлінеді.
Коривошипті-шаттунның механизомының қондырғысына қарай
компрессорларды крейскопты және ползунды болып бөлінеді.
Крейскопты компрессорлар негізінен бір цилиндірлі көлденеңді
сальникті түзу емес болып келеді. Крейскопсыз ашық компрессорлар тігінен
және V-тәріздес, түзу және түзу емес түрлері өте көп таралған.
Крейскопсыз компрессорларының цилиндірлерінің саны 2-ден, 16-дейін
аралықта болады. Екі циліндірлі компрессорлар ереже бойынша тігінен болады.
Егер цилиндірлер үлкенірек болса онда кеңістіктегі сызбаларының әртүрлі
орналасуы қолданылады.
Крейскопсыз компрессордың конструктивті орындалуы әртүрлі.
Компрессордың қаңқасының құрылмы бойынша блоккартерлі және алмала
салмалы болып бөлінеді.
Блок –картерлі компрессорлар көп таралған. Блок-картердің цилиндірлі
бөлігіне ауыстырылатын цилиндірлі гильза қойылады. Блок-картерлі
компрессорлар алмалы салмалы компрессорларға қарағанда цилиндірдің
қабырғасының қалыңдығы жұқа болса да олар үлкен беріктігімен және
қатаңдылығымен ерекшеленеді, сонымен қатар оларды дайындау және жөндеу
жұмыстары оңай.
Кинематикалық сызбасы және өстерінің орналасуы бойынша компрессордың
цилиндірлерін түз және түзу емес, көлденең және тігінен, цилиндір бұрышының
V,W-тәріздес немесе кресті тәрізді жұлдызша тәріздес болып бөлінеді [12].
Түзу компрессорларда сору клапандары поршеннің түбінде орналасады, ал
айдамалау цилиндірдің жоғары бөлігінде орналасады. Түзу емес
компрессорларда сору және айдау клапандары цилиндірдің жоғары бөлігінде
клапанды тақтайдың үстінде орналасады. Поршенді төмен қарай қозғалтқанда
компрессордың цилиндірдегі қысымы төмен болады, яғни соратын қуысқа
қарағанда, жәнеде бу желдеткіші арқылы сору қуысына өтіп, сору клапыны
арқылы цилиндір қуысына өтеді. Поршенді төбеге қарай жылжытқанда бу
конденсациясы қысымынадейін сығыладыда айдамалау клапаны арқылы айдамалау
қуысына өтеді. Компрессорды сығу дәрежесіне санына қарай бір және көп
сатылы болады. Герметикалық дәрежесі мен алмалы салмалы санына қарай
компресссорларды төмендегідей түрлерге бөледі:
Герметикалыққа-алмалы-салмалысы жоқ дәнекерленген қаптамаға
электроқозғалтқыш орнатылған;
Сальниксіз – электроқозғалтқыш орнатылған, алмалы-салмалы және
жиналатын қақпақты.
Ашық немесе сальникті басқаратын білік сальниктің көмегімен
қатырылады.
Жай әрекетті, яғни буды порненнің бір жағы мен сығады, және екі
әрекетті, яғни поршеннің екі жағыменде.
Герметикалық компрессорлар – компрессор және электроқозғалтқыш жалпы
герсметикалық жабық болатпен дәнекерленген қаптамамен қапталып қойылады.
Электорқозғалтқыш бір фазалы және үш фазалы асинхронды орнатады.
Электорқозғалтқыш роторлы компрессордың біліктеріне отырғызылады. Біліктің
айналу жиілігі 500С-қа жақын болуы мүмкін, бұл яғни компрессордың
геомемриялық өлшемдерін, гаваритті және массаларын азайтады.
Электорқозғалтқыштың орамасы сорылатын тоңазытқыш агенттің буымен
суытылады, соған байланысты оған түсетін ауырлық күші жоғарылайды.
Герметикалық машиналар шусыз болады. Бұлардың суық өндірімі бірнеше ваттан
10 кВт дейінгі аралықта болады. Герметикалық компрессорларды тоңазытқыш
агенттің қайнау температурасының үш әртүрлі диапозонды байланысты
дайындалады:
С –орташа температураға 250÷100С дейін; Н- төмен температураға
400÷250С дейін; В- жоғарғы температуралар -100÷+100С аралығында
С компрессорлары сауда-сатықта қолданылатын тоңазыту қондырғылары
және тұрмыстық тоңазыту қандырғычларында қолданылады. Тұрмыстық
тоңазытқыштарда негізінен бір цилиндірлі поршенді түзу герметикалық
компрессорлары тігінен орналасқан цилиндірлі және көлденең орналасқан
білікті болып келеді[13].
Н компрессорлары төмен температуралы тоңазыту қондырғыларында және
үлкен емес тоңазытқыштарда қолданылады.
В компрессорлары кондиционерлерге сусындарды шырын, сүт және т.б.
мұздатуға арналған.
Сальниксіз компрессорлар түзу емес болады. Алмалы-салмалы қосылыстар
және жиналатын қақпақтары оның ішкі бөлігіне өтуін қамтамасыз етеді.
Электорқозғалтқыш орамдары герметикалық компрессорлардікі сияқты тоңазытқыш
агенттің буын сору арқылы суытылады. Сальниксіз компрессордың басқалардан
ерекшелігі сальниктері болмайды, яғни электорлықозғалтқыш компрессорымен
бірге бір білікте орналасады және оның картерінде орналасады. Бұндай
құрылым гавариттерді азайтуға және практикалық түрге жүмысшы дененің ағып
кетуіне толығымен мүмкіндік береді.
Мұндай компрессордың суықөндірімі бірнеше ондық кВт аралығында
болады. Сальникті компрессордың ең осал құрылымдық түйіні айналмалы
біліктерінің тығыздалуы болып табылады, яғни ол арқылы тоңазытқыш агенттің
ағып кетуі әбден мүмкін, әсіресе кіші хлодонды компрессорлардағы ағулардың
қауіп қатері үлкен.
Цилиндір блоктарын мұздату мінездемесі бойынша ауалы және сулы
суытқыш компрессорлар болады. Ауалы суыту кіші тоңазытқыш компрессорларды
қолданады, ал қалғандарында суылы суытқыш қолданады. Жетектің типі бойынша
белдікті берілісті компрессорлар; электроқозғалтқыштың мувтамен тікелей
қосылуы; роторы компрессордың білігіне отырғызылған электроқозғалтқыш деп
бөлінеді.
Айналу жиілігіне қарай компрессордың айналмалы білігін жай жүретін
500 ретмин дейін және тез жүретін 500ретмин жоғары болып бөлінеді.
Біріңғайлы поршенді компрессорды хлодондардың I және II базасына,
аммиактың хлодонның III және IV базасына, аммиактың V базасына арнап
шығарылады.
I базаның герметикалық комппрессордың екі немесе төрт цилиндірі
тігінен және көлденеңнен орналасады.
Герметикалық және сальниксіз компрессорлар хлодондарға арналған,
сальникті алшаққа және хлодонға арналған. I ,II және III базалы хлодонды
компрессорлар тізу емес, IV-түзу, III және IV базалы аммиакты – түзу, V
базаның аммиакты компрессоры крейскопты түзу емес. Аммиакты
компрессорлардағы цилиндірді және қозғалу механизомын майлау үшін ХА, ХА-
30, ХС-40 майлары, ал хлодондарға ХФ-12,16, ХФ-22,24; ХФ-22С майлары
қолданылады. Біріңғайлы поршенді компрессорларды маркерлеу үшін келесідей
белгілеуді қолданылады: П-поршенді, Ф- хлодонды, А-аммиакты, В- тігінен,
V- тәріздес, Б-сальниксіз, Г- герметикалық, О-опозивті.
Әріптерден кейінгі сандар суықөндірімді білдіреді.
Сальникті копмпрессордағы П14, П20, П28 және т.б. маркаларында
цилиндір V,W, VV- тәрізді.
ПБ5, ПБ7, ПБ220 маркалы сальниксіз компрессордың цилиндіріде V,W, VV-
тәрізді.
Поршенді компрессордың негізгі құрылымдық түйіндері және бөлшектері
рама, картер, блок-картер, цилиндірлер, айналмалы біліктер, шатундар,
поршендер, поршенді сақиналар, клапандар, сальниктер болады.
Картер - машинаның құрылымдық негізі болып табылады. Картердің
тігінен және V - тәріздес компрессорлары жанында терезелері бар қорапқа
ұқсайды, яғни олар ауыстырылатын қақпақтармен жабылады. Компрессордың
айналмалы біліктері арқылы өтетін маковик жағындағы қақпағы артқы деп
аталады, оған қарама қарсысын алдынғы деп атайды. Картердің үстіне
цилиндірдің блогі жалғанады. Тігінен орналасқан компрессордың құрылымы блок-
картермен орындалады. Мұндай жағдайда цилиндірмен картер бір дене ретінде
құйылады. Блок-картерлі компрессор ықшамды флонецті қосылыстары аз
өндірісте оңай және арзан. [14].
Әр цилиндірді ауыстырылатын гильзалар престейді егер істен шықса
жаңасымен ауыстыруға болады. Ауыстырылатын гильзаларды жоғарыдан және
төменнен белдікті резиналы сақинамен қатырады.
Айналмалы біліктер құрылымы бойынша кривошипті және эксцентрирленген
болады. Оны жоғары сапалы көмірленген немесе қоспалы болаттан құйып
жасайды. Айналамалы біліктің тірегі ретінде картердің немесе қаңқаның
қақпақтарында орналасқан поршенді атқарады. Поршеннің қозғалысы бір қалыпты
болу үшін картерден шығаты айналмалы біліктің ұшына маковик кигізіледі.
Компрессордың электроқозғалтқышы тікелей қосылысы кезінде маковиктің керегі
жоқ, оның қызметін қозғалтқыштың роторы атқарады.
Шатундар қозғалысты айналмалы біліктен поршенге береді олар
штамталған болатты алмалы-салмалы төменгі басы кесілген баббитпен
толтырылған вкладышы бар, және алмалы-салмалы емес жоғарғы басы бронзалы.
Айналмалы біліктің мойнын орайтын шатунның төменгі басы шлипталған каронды
гайкалы болаттармен созылады. Жоғарғы басы поршеннің саусақтары мен
поршенге қашырылады. Поршендердің құрылымы бойынша дискті және тақты деп
бөледі. Дискті поршенді екі әрекетті күрделі крейскопты компрессорды
қолданылады, яғни поршеннің екі жағында да цилиндірдің жұмысшы көлемдері
орналасқан. Тақты поршенді екі типті болады: түзу машинаға өтетін және түзу
емес машинаға өтпейтін.
Өтпелі поршендер құрылымы соратын және айдайтын клаппандардың өтпелі
қимасын үлкейтуге мүмкіндік береді. Өтпелі емес поршендер жәй құрылымымен
және үлкен емес көлемімен ерекшеленеді. Оларда кіші және орта түз емес
компрессорларды қолданады. Герметикалық компрессорға арналған поршендерді
поршенді сақиналарсыз жасайды. Оларды орнына жанындағы бетіне үлкен емес
бунақтарды өткірлейді, яғни майдың жинауына цилиндірдің айнасына тегіс бір
қалыпты орналасуына арналған.
Соратын және айдайтын клапандар компреессорда үлестірім функциясының
қызтерін атқарады. Сору клапандары арқылы сору түтікшесінен цилиндр
компрессорына тоңазыту агентінің буын соруы жүреді, ал айдау арқылы айдау
түтікшесіндегі сығылған буды итеруі жүреді. Поршенді тоңазыту
компрессорларында клапандар өздігінен жұмыс істейді, яғни олар екі жақтан
да берілетін қысымның әрекетінен ашылады және жабылады [20].
Поршеннің түбінде орналасқан түзу компрессордың сору клапанына,
газдың қысымынан басқа инерция күші де әсер етеді. Тігінен орналасқан түзу
компрессорда поршеннің жоғары қарай қозғалып және оның жоғарыдағы өлі
нүктеге жеткен кезде клапандарды пластина инерцияның әсерінен қозғалысты
төбеге қарай жалғастырады, поршен тоқтағаннан соң төмен қарай қозғалады,
сол кезде клапан ашылады. Поршен төменгі өлі нүктеге тоқтаған кезде,
клапанды пластина инерцияның әсерінен төменге қарай қозғалысын жалғастырады
да клапанның егеріне жабысқанда ол жабылады.
Крейцкопфсыз компрессорларда пластиналы клапандар қолданылады. Оның
бұлай аталу себебі, оның жұмысшы ілмек бөлшегі ретінде жіңішке (0,8-1,5мм)
болат пластиналар қолданылады. Пластиналы клапандар конфигурациясына және
клапанды пластинаның қатыруына қарай сақиналы, жолақты болып бөлінеді.
Сақиналы компрессорлар орта және күрделі компрессорларда қолданылады.
Поршенді қатырылған клапанның құрылымында пружинасыз сақиналы және
жолақты клапандар қолданылады. Жолақты клапандарды тағы да ленталы деп те
атайды, өйткені оларға бу өтетін тесік формасы лента тәріздес қатты
пластинамен жабылады[17].
Сақтандырғыш клапандар айдамалау қысымының шамадан тыс көтеріліп
кеткенде пайда болатын аварияларды тоқтатады. Айдамалау және сору қысымының
шекті айырмашылығы көтеріліп кеткен кезде (ΔР’1,68 мПа) сақтандырғыш клапан
қысылған буды қайтадан айдамалау қуысынан сору қуысына жіберіледі.
Көбінесе негізінен өздігінен жұмыс істейтін пружиналы сақтандырғыш
клапандар қолданылады. Егер қысымдар айырымы мүмкіндігінше көтеріліп кетсе,
пружина сығылады да, клапан ашылады және компрессордың айдамалау беті сору
бетімен жалғасады.
Сальниктер деп қозғалғыш бөлшектерді қатыруға арналған арнайы
құрылғы; мысалы, штокты, газдың және будың ағып кетуін тоқтату мақсатында
қолданылады.

2.4 Поршенді аммиакты компрессорды жөндеу
Орташа және ірі аммиакты компрессорларды, сол компрессор цехының
ішінде жөнделеді. Бір сатылы компрессорды жөндеу алдында, оны қосып қарап
тексереді.
Істеп тұрған компрессордың дыбысына құлақ салу керек, жұмыс істеу
жүйесінде майлануын және салқындауын тексеріп отыру керек. Барлық
мәліметтерді ведомосқа жазу керек. Сорып алатын құбырды жауып картердегі
аммиак буын сорып алады. Компрессорды қосып, бір қалыпты қуу вентелін
жабамыз. Қуу жүйесінен аммиакты компрессорға қуу мақсатымен салқындатылатын
судың берілуін тоқтатамыз. Екі сатылы компрессорды тоқтатпастан бұрын сорып
алу вентелінің төменгі қысымдысын жабу керек. Сонан соң аралық ыдыстан
аммиакты сорып алып, жоғары сатыдағы сорып алатын вентилді жабады. Сонан
соң қуу вентелін бір қалыпты температураға компрессорды қоямыз [18].

2.5 Балмұздақты өңдеу технологиясындағы компрессорға жалпы сипаттама
Компрессордың болттық қосылыстарын ашқанда арнаулы ключтер
пайдаланылады. Бірақ оларды пайдаланғанда көмекші ұзартқыш жабдықтарды
пайдаланбау керек. Тек ключтердің өзімен бұрап ағыту керек. Айналмалы
ключтерді пайдалануға тиім салынады. Сынған шпилькаларды әр түрлі әдіспен
шығарып алуға болады. Шпильканың соңғы басына гайканы іліп денеге сваркілеп
қоюға болады.
Қозғалмайтын қосылыстарды ашу үшін арнаулы инструменттер пайдаланады
және қосар кезде де арнаулы тәсілдер пайдаланады[16].

Компрессорды жинамастан бұрын оның детальдарын тексеріп алу керек.
Гильзаны алар кезде саусақты босатады. Гильзаны арнаулы бұрандалы
қондырғымен ашады. Гильзаны сынау үшін оның тесіктерін туралау керек,
саусақты және штуцерді сорып алу жазығына және бір бекітілмеген тесік
арқылы ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.