Гендерлік проблемалар және оның шешу жолдары
1 Гендер термині
2 гендердің әлеуметтік және экономикалық құқықтары
3 Экономикалық жағынан ең қарқынды дамыған мемлекет
2 гендердің әлеуметтік және экономикалық құқықтары
3 Экономикалық жағынан ең қарқынды дамыған мемлекет
Гендер термині «жыныс» - деген мағынаны білдіреді. Аталмыш терминді әлеуметтануға енгізген Энн Оукли болатын. Демек жыныс ретіндегі гендер ұғымы ерлер мен әйелдер арасындағы айырмашылықтардың әлеуметтік аспектілерін қозғайды. Бірақ гендер термині қазіргі уақытта кең мағынада қолданыла бастады. Ол жеке бастың бірегей дарылығын айқындау үшін ғана емес, сонымен бірге бейнелік деңгейде еркек және әйел жынысының мәдени мұраттары мен стерелтиптерін анықтау үшін қолданылады. 1970 жылдары әлеуметтанушылар мен психологтардың негізгі назары жыныс гендер бар деген мәселені дәлелдеуге бағытталды. Яғни олар ерлер мен әйелдердің арасындағы жіктелу мен айырмашылықты биологиялық әртүрлілікпен түсіндіруге болмайтынын, мәдени ауанда босым боо отырған еркектік пен әйелдік идеялары шын мәнінде жаттандылық екенін, олардың ақиқат шындыққа салыстырмалы ғана қатысты барын дәлелдеуге тырысты. Жыныс – гендерге, сондай-ақ еркектер мен әйелдердің рөліне қатысты астасып жататын көп мәдени нұсқалар бар екені дәлелденді. Ұлдар мен қыздардың әлеуматтану үрдістерінің нәтижесінде – жастарды тәрбиелеу білім беру, мәдени дамыту, өндірістік қатынастар мен отбасы идеологиясы арқылы ересек ерлер мен әйелдерге айналуы саласында зерттеулер жүргізіліп жатыр.
1. Әлеуметтану Оксфорд сөздігі
2. «Гендерные проблемы и развития» оқулығы. «Весь мир» баспасы 2002 ж.
3. «Ақиқат» журналы.
1. 224 бет «Гендер» - жыныс.
2. 213 бет Скандинавская модель.
3. 214-215 беттер Рост в Восточной Азии, 39 бет Измерение Гендернего равенства в правах.
4. №73 30 мамыр 1997 жыл.
2. «Гендерные проблемы и развития» оқулығы. «Весь мир» баспасы 2002 ж.
3. «Ақиқат» журналы.
1. 224 бет «Гендер» - жыныс.
2. 213 бет Скандинавская модель.
3. 214-215 беттер Рост в Восточной Азии, 39 бет Измерение Гендернего равенства в правах.
4. №73 30 мамыр 1997 жыл.
Гендерлік проблемалар және оның шешу жолдары.
Гендер термині жыныс - деген мағынаны білдіреді. Аталмыш терминді
әлеуметтануға енгізген Энн Оукли болатын. Демек жыныс ретіндегі гендер
ұғымы ерлер мен әйелдер арасындағы айырмашылықтардың әлеуметтік
аспектілерін қозғайды. Бірақ гендер термині қазіргі уақытта кең мағынада
қолданыла бастады. Ол жеке бастың бірегей дарылығын айқындау үшін ғана
емес, сонымен бірге бейнелік деңгейде еркек және әйел жынысының мәдени
мұраттары мен стерелтиптерін анықтау үшін қолданылады. 1970 жылдары
әлеуметтанушылар мен психологтардың негізгі назары жыныс гендер бар деген
мәселені дәлелдеуге бағытталды. Яғни олар ерлер мен әйелдердің арасындағы
жіктелу мен айырмашылықты биологиялық әртүрлілікпен түсіндіруге
болмайтынын, мәдени ауанда босым боо отырған еркектік пен әйелдік идеялары
шын мәнінде жаттандылық екенін, олардың ақиқат шындыққа салыстырмалы ғана
қатысты барын дәлелдеуге тырысты. Жыныс – гендерге, сондай-ақ еркектер мен
әйелдердің рөліне қатысты астасып жататын көп мәдени нұсқалар бар екені
дәлелденді. Ұлдар мен қыздардың әлеуматтану үрдістерінің нәтижесінде –
жастарды тәрбиелеу білім беру, мәдени дамыту, өндірістік қатынастар мен
отбасы идеологиясы арқылы ересек ерлер мен әйелдерге айналуы саласында
зерттеулер жүргізіліп жатыр. Құрылымдық деңгейде үй шаруасындағы еңбектің
тіпті еркек пен әйелдің екеуі де үйден тыс жұмыста болса да, олардың
арасында тең бөлінбейтіні зерттелді. Сондай-ақ жұмысқа орналасқанда да жеке
бастың қабілеті мен біліктіліктен гөрі жыныстық нышан басып кетіп, әйел
затына қалған қызметі тимей немесе жұмыс бабымен өсе алмайды. Кейінгі кезде
мәдени деңгейде гендердің құрылымдық өзгерістеріне ынта-ықылас білдіріле
бастады. Кейде кәсіпктік жұмыспен қамту құрылымында ерлер мен әйелдерге
жұмысты тең бөлмеуге қатысты проблемалар да туындап жатады. Гендерлік
теңдіктің дамыған жері бұл Скандинавия мемлекеті болып табылады. Атап
айтқанда Дания, Финляндия, Норвегия және Швецияда 1905-1920 жылдарынан
бастап әйелдерге сайлауларға қатысып және өздері де таңдаулы болуына
мүмкіндік жасалды. Барлық скандинавилық мемлекеттерде әйелдер мен еркектер
өздерінің құқықтары, саясатқа араласу, кез-келген жұмыс істеу мүмкіндігі
жағынан тең құқылы болды. Ұлттық әркелкілікке қарамастан гендерлік теңдік
бұл елдерде бірдейболды. Бұл елдер басқа елдерден айырмашылығы олардың
өкімет басқарушыларына үй шаруашылығы және отбасы жайындағы проблемаларды
шешуге жол берілген. Швецияда 1960 жылдары әйелдердің саясат жағында
мемлекетке қызмет етуі 29% жеткен ал 1998 жылдары бұл жағдай 48% -ке өсті.
Гендерлік теңсіздігіне қарамастан қыз балада, ұл балада орта оқуды бірдей
тең дәрежеде білім алуға тиіс, өйткені ол білімін одан әрі жалғастыруға
мүмкіндік алады. 1992 жылғы Швецияда қабылданған заң қызмет бабындағы
теңдікті одан әрі күшейте түсті. Мемлекет осылайша одан әрі дами түсті. Ал
енді Ботсвенде, Чилиде. Лесотода, Намбибияда және Свазиленде әйелдер мен
еркектер арасында айтарлықтай теңсіздіктер жүріп жатты. Мысалыға алып
қарасақ әйелдер өздерінің күйеуінің қол астында, қарамғында болған. Яғни
әйелдердің өздерінің құқықтары жүрмеген. Бірнеше африкалық елдерде тұрмыс
құрған әйелдердің жер иелену құқығы болмаған. Тағы аталып кететін нәрсе
Африкадан Оңтүстік Сахараға дейінгі жерлердегі мекендерде еркектер өз
әйелдерінің істеген жұмыстарына шарттар қойа алатын болса ал әйелдердің
мұндай құқықтары болмады. Ал енді Египетте және Иорданияда әйелдерге шет
мемлекеттерге шығуы үшін ең алдымен күйеулерінің рұқсаты керек болды. Ал
кейбір арабиялық елдерде әйелдер паспорт алуы үшін күйеулерінің рұқсаты
керек болды. әйел мен еркектің гендерлік теңсіздігіне осындай мысалдар
келтірсек болады.
1965 жылдан 1990 жылдар аралығында 23 Шығыс Азия мемлекеттері басқа
мемлекеттерге қарағанда тез қарқынмен дамыған. Экономикалық жағынан ең
қарқынды дамыған. Экономикалық жағынан ең қарқынды дамыған мемлекет бұл -
Япония тағы да атап айтатын болсақ Гонконг, Корея, Сингапур және ... жалғасы
Гендер термині жыныс - деген мағынаны білдіреді. Аталмыш терминді
әлеуметтануға енгізген Энн Оукли болатын. Демек жыныс ретіндегі гендер
ұғымы ерлер мен әйелдер арасындағы айырмашылықтардың әлеуметтік
аспектілерін қозғайды. Бірақ гендер термині қазіргі уақытта кең мағынада
қолданыла бастады. Ол жеке бастың бірегей дарылығын айқындау үшін ғана
емес, сонымен бірге бейнелік деңгейде еркек және әйел жынысының мәдени
мұраттары мен стерелтиптерін анықтау үшін қолданылады. 1970 жылдары
әлеуметтанушылар мен психологтардың негізгі назары жыныс гендер бар деген
мәселені дәлелдеуге бағытталды. Яғни олар ерлер мен әйелдердің арасындағы
жіктелу мен айырмашылықты биологиялық әртүрлілікпен түсіндіруге
болмайтынын, мәдени ауанда босым боо отырған еркектік пен әйелдік идеялары
шын мәнінде жаттандылық екенін, олардың ақиқат шындыққа салыстырмалы ғана
қатысты барын дәлелдеуге тырысты. Жыныс – гендерге, сондай-ақ еркектер мен
әйелдердің рөліне қатысты астасып жататын көп мәдени нұсқалар бар екені
дәлелденді. Ұлдар мен қыздардың әлеуматтану үрдістерінің нәтижесінде –
жастарды тәрбиелеу білім беру, мәдени дамыту, өндірістік қатынастар мен
отбасы идеологиясы арқылы ересек ерлер мен әйелдерге айналуы саласында
зерттеулер жүргізіліп жатыр. Құрылымдық деңгейде үй шаруасындағы еңбектің
тіпті еркек пен әйелдің екеуі де үйден тыс жұмыста болса да, олардың
арасында тең бөлінбейтіні зерттелді. Сондай-ақ жұмысқа орналасқанда да жеке
бастың қабілеті мен біліктіліктен гөрі жыныстық нышан басып кетіп, әйел
затына қалған қызметі тимей немесе жұмыс бабымен өсе алмайды. Кейінгі кезде
мәдени деңгейде гендердің құрылымдық өзгерістеріне ынта-ықылас білдіріле
бастады. Кейде кәсіпктік жұмыспен қамту құрылымында ерлер мен әйелдерге
жұмысты тең бөлмеуге қатысты проблемалар да туындап жатады. Гендерлік
теңдіктің дамыған жері бұл Скандинавия мемлекеті болып табылады. Атап
айтқанда Дания, Финляндия, Норвегия және Швецияда 1905-1920 жылдарынан
бастап әйелдерге сайлауларға қатысып және өздері де таңдаулы болуына
мүмкіндік жасалды. Барлық скандинавилық мемлекеттерде әйелдер мен еркектер
өздерінің құқықтары, саясатқа араласу, кез-келген жұмыс істеу мүмкіндігі
жағынан тең құқылы болды. Ұлттық әркелкілікке қарамастан гендерлік теңдік
бұл елдерде бірдейболды. Бұл елдер басқа елдерден айырмашылығы олардың
өкімет басқарушыларына үй шаруашылығы және отбасы жайындағы проблемаларды
шешуге жол берілген. Швецияда 1960 жылдары әйелдердің саясат жағында
мемлекетке қызмет етуі 29% жеткен ал 1998 жылдары бұл жағдай 48% -ке өсті.
Гендерлік теңсіздігіне қарамастан қыз балада, ұл балада орта оқуды бірдей
тең дәрежеде білім алуға тиіс, өйткені ол білімін одан әрі жалғастыруға
мүмкіндік алады. 1992 жылғы Швецияда қабылданған заң қызмет бабындағы
теңдікті одан әрі күшейте түсті. Мемлекет осылайша одан әрі дами түсті. Ал
енді Ботсвенде, Чилиде. Лесотода, Намбибияда және Свазиленде әйелдер мен
еркектер арасында айтарлықтай теңсіздіктер жүріп жатты. Мысалыға алып
қарасақ әйелдер өздерінің күйеуінің қол астында, қарамғында болған. Яғни
әйелдердің өздерінің құқықтары жүрмеген. Бірнеше африкалық елдерде тұрмыс
құрған әйелдердің жер иелену құқығы болмаған. Тағы аталып кететін нәрсе
Африкадан Оңтүстік Сахараға дейінгі жерлердегі мекендерде еркектер өз
әйелдерінің істеген жұмыстарына шарттар қойа алатын болса ал әйелдердің
мұндай құқықтары болмады. Ал енді Египетте және Иорданияда әйелдерге шет
мемлекеттерге шығуы үшін ең алдымен күйеулерінің рұқсаты керек болды. Ал
кейбір арабиялық елдерде әйелдер паспорт алуы үшін күйеулерінің рұқсаты
керек болды. әйел мен еркектің гендерлік теңсіздігіне осындай мысалдар
келтірсек болады.
1965 жылдан 1990 жылдар аралығында 23 Шығыс Азия мемлекеттері басқа
мемлекеттерге қарағанда тез қарқынмен дамыған. Экономикалық жағынан ең
қарқынды дамыған. Экономикалық жағынан ең қарқынды дамыған мемлекет бұл -
Япония тағы да атап айтатын болсақ Гонконг, Корея, Сингапур және ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz