Қиын баланы қайта тәрбиелеу



І. Кіріспе

ІІ. Қиын баланы педагогикалық тұрғыдан айқындау.
ІІІ. Қиын балаларды жеке және топтап қайта тәрбиелеу жоспарын жасау.
IV. Қиын жасөспірімдерді өзін.өзі тәрбиелеуге баулу.
V. Қайта тәрбиелеу процесіне түзетулер енгізу.

VI. Қорытынды.
Қазақстан Одақтың құрамында жаман-жақсылы 70 жылдай болғандықтан және ол көп ұлтты республика атанғандықтан, біздің әр кездегі жасөспірімдердің кейбіреуі қиын балалардың әсер-ықпалынан тыс қала алмады. Ондай бұзақылардың ішінен бірлі-жарым қазақ балалары да көрініп қалатын болды. Қазір жеке ел болғанымызбен, демократияны дұрыс танып-біліп өспеген жас ұрпақтың аздаған бір бөлігі еркіндік деген осы екен деп теріс жаққа лағып, өтірік айтатын, ұрлық істейтін, өзгелердің тынышын алатын, керек болса кісі өлтіретін азғындаған келеңсіздер байқалып қалып жүр. Егер өз ұлтымыздың, бүкіл еліміздің, тәуелсіз мемлекетіміздің жарқын болашағын ойлайтын болсақ, оның келешек иесі — қазіргі жас ұрпаққа жақсы тәрбие, тиянақты білім беруіміз керек. Қиын балалардың шығуы — тәрбие жұмысының ойдағыдай болмауынан. Себебі әрбір сәби шыр етіп дүниеге келгенде ол бұзақы болып туылмайды. Жүре келе, көре келе отбасынан, өмір сүрген ортасынан жақсылықты да, жамандықты да жұқтырады, бойына дарытады, дағдыға айналдырады.
Жақсылардың міндеті — жамандықпен күресу болса керек. Бұл — адамдық борыш. «Қиын балаларға» кезінде дұрыс тәрбие бере алмаған екенбіз, ол — біздің бәріміздің жіберген кемшілігіміз. Сол кемшілігімізден қиын балалар дүниеге келіп, өзімізге, қоғамымызға зиянын тигізбек болса, не істеуіміз керек? Шыдап отыра беруіміз керек пе, әлде бір әрекет етуіміз керек пе? Әрекет етсек, не істеуіміз керек «Жамандыққа жамандық» дейміз бе, әлде «жамандыққа жақсылық» дейтін халық даналығын ұстанамыз ба? «Қарға баласын аппағым депті» дегендей, іштен шыққан шұбар жылан—«жаман» да болса өз ұрпағымыз — әлгі қиын балаларға қол ұшын беріп, қайта тәрбиелеп, қатарға қосу адамдықтың белгісі болса керек. Ендеше, оларды қалай қайта тәрбиелеуге болады? Оның тиімді жолдары, оңтайлы әдіс-тәсілдері қандай болмақ?..
Қиын баланы педагогикалық тұрғыдан айқындау
Осынау өмірдегі әрбір жасөспірімге тән қасиет яғни көңілінің қалауы — ешкімге бағынышты болмай, қатар-құрбыларымен бірге ойнап, бірге күліп, ішкі жан сырларын да бірге бөлісіп, балалық бал дәуренін көңілді

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі:  Реферат
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:   
Қиын баланы қайта тәрбиелеу

І. Кіріспе

ІІ. Қиын баланы педагогикалық тұрғыдан айқындау.
ІІІ. Қиын балаларды жеке және топтап қайта тәрбиелеу жоспарын жасау.
IV. Қиын жасөспірімдерді өзін-өзі тәрбиелеуге баулу.
V. Қайта тәрбиелеу процесіне түзетулер енгізу.

VI. Қорытынды.

Лекция 9. Қиын балаларды жеке және топтап қайта тәрбиелеу

Қазақстан Одақтың құрамында жаман-жақсылы 70 жылдай болғандықтан және
ол көп ұлтты республика атанғандықтан, біздің әр кездегі жасөспірімдердің
кейбіреуі қиын балалардың әсер-ықпалынан тыс қала алмады. Ондай
бұзақылардың ішінен бірлі-жарым қазақ балалары да көрініп қалатын болды.
Қазір жеке ел болғанымызбен, демократияны дұрыс танып-біліп өспеген жас
ұрпақтың аздаған бір бөлігі еркіндік деген осы екен деп теріс жаққа лағып,
өтірік айтатын, ұрлық істейтін, өзгелердің тынышын алатын, керек болса кісі
өлтіретін азғындаған келеңсіздер байқалып қалып жүр. Егер өз ұлтымыздың,
бүкіл еліміздің, тәуелсіз мемлекетіміздің жарқын болашағын ойлайтын болсақ,
оның келешек иесі — қазіргі жас ұрпаққа жақсы тәрбие, тиянақты білім
беруіміз керек. Қиын балалардың шығуы — тәрбие жұмысының ойдағыдай
болмауынан. Себебі әрбір сәби шыр етіп дүниеге келгенде ол бұзақы болып
туылмайды. Жүре келе, көре келе отбасынан, өмір сүрген ортасынан жақсылықты
да, жамандықты да жұқтырады, бойына дарытады, дағдыға айналдырады.
Жақсылардың міндеті — жамандықпен күресу болса керек. Бұл — адамдық
борыш. Қиын балаларға кезінде дұрыс тәрбие бере алмаған екенбіз, ол —
біздің бәріміздің жіберген кемшілігіміз. Сол кемшілігімізден қиын балалар
дүниеге келіп, өзімізге, қоғамымызға зиянын тигізбек болса, не істеуіміз
керек? Шыдап отыра беруіміз керек пе, әлде бір әрекет етуіміз керек пе?
Әрекет етсек, не істеуіміз керек Жамандыққа жамандық дейміз бе, әлде
жамандыққа жақсылық дейтін халық даналығын ұстанамыз ба? Қарға баласын
аппағым депті дегендей, іштен шыққан шұбар жылан—жаман да болса өз
ұрпағымыз — әлгі қиын балаларға қол ұшын беріп, қайта тәрбиелеп, қатарға
қосу адамдықтың белгісі болса керек. Ендеше, оларды қалай қайта тәрбиелеуге
болады? Оның тиімді жолдары, оңтайлы әдіс-тәсілдері қандай болмақ?..

Қиын баланы педагогикалық тұрғыдан айқындау

Осынау өмірдегі әрбір жасөспірімге тән қасиет яғни көңілінің қалауы —
ешкімге бағынышты болмай, қатар-құрбыларымен бірге ойнап, бірге күліп,
ішкі жан сырларын да бірге бөлісіп, балалық бал дәуренін көңілді
өткізу. Ол сондай-ақ тіршілік көшіне ілескісі келіп, жеке басы үшін
әрқандай қам-қаракет жасайды, өзін болашаққа бағыттайды. Осындай ұмтылыс
әрбір жас жеткіншектен көрінгенімен, оның сапалық дәрежесі әркімде әр
түрлі болады. Мәселен, қиын балалардың болашаққа ұстанған бағыты басқа
жасөспірімдерден өзгешелеу болып келеді. Қиын балалар әдетте өмір
тәжірибесінің таяздығынан, көп ретте ерік-күшінің аздығынан, берік
қалыптаспауынан кездескен қиындықты жеңе алмай, тағдырдың тәлкегіне
түсіп кете барады.
Сонымен, қиын бала дегеніміз қандай бала? Әрбір баланың қалыпты өсіп
келе жатқан дұрыс бала екенін немесе тәрбиеге көнбеген қиын бала
екенін қалай танып-білуге болады? Бұл сұрақтардың төңірегінде бұрынғы
Одақ көлеміндегі орыс ғалымдары бірталай зерттеу жұмыстарын жүргізіп,
көптеген ғылыми еңбектер жазды. Мәселен, қиын баланы педагогикалық
тұрғыдан айқындауда А. С. Белкин мен А. Н. Кочетов баланың денсаулық
жағдайына, физиологиялық және психологиялық ерекшеліктеріне баса көңіл
бөлді. Ал психолог әрі педагог ғалымдар А. Жұмабаев, Л. М.
Зообин, И. А. Невский, Г. А. Уманов, В.В.Трифонов, т. б. қиын балалардың
мінез-құлық өзгешеліктері туралы, дүниетанымдары мен өмірге деген
құлшыныстары, ұстанған бағыттары жайлы статистикалық мағлұматтар жинап,
сол арқылы олардың жүріс-тұрысындағы қоғамға жат қылықтарын осы тұрғыдан
жіктеп көрсетіп, осы бағытта танып-білуді дұрыс деп есептеді.
Қиын балаларды қайта тәрбиелеу ісіндегі көп жылғы тәжірибемізге
жүгінсек, қиын жасөспірімді ұстанған бағыты (алдына қойған мақсаты),
құлшынысы (ынта-ықыласы, мінез-құлқы мен дүниетанымына қарап тану
жеткілікті бола қоймайды екен. Олай дейтін себебіміз, 11 — 15 жас
арасындағы балалардың алдына қойған мақсаттары тұрақты емес, құбылмалы
болып келеді. Осыған байланысты баланың ұстанған бағыты мен алдына қойған
мақсаты оның мінез-құлқын толық айқындап бере алмайды. Сондықтан қиын
баланы жан-жақты білу үшін оның ой-өрісі мен сана-сезім деңгейін
күнделікті атқарып немесе айналысып жүрген іс-әрекетімен байланыста,
бірлікте алып қарастыру керек. Өйткені сана бала іс-әрекетінің белгілі
бір бағытта болуын қамтамасыз етеді. Демек, қиын баланы атқарып жүрген іс-
әрекеті және оны қоршаған адамдармен қарым-қатынасы барысында зерттесек,
оның қалыпты адамгершілік жолдан шығу себептерін дәл байқап, жете тануға
мүмкіндік туады. Бұл пікіріміз дәлелді болу үшін, қиын балаларды
педагогикалық тұрғыдан айқындау мәселесімен айналысқан ғалымдардың
зерттеу жұмыстарының нәтижелерін де ұсына кетейік. Мәселен, белгілі
психолог-ғалым К.К.Платонов жеке адамның психологиялық болмысы төрт
бірліктен (саладан) тұрады дейді. Оның бірінші саласын баланың
темпераменті және жыныстық ерекшелігі мен жас ерекшелігі
(физиологиялық ерекшеліктер) құрайды. Екінші саласын — жеке адамның дамып,
қалыптасуына негіз болатын психикалық құбылыстар (түйсік, елес, ой,
сезім, тілек, қабілет, қызығу, мінез, әдет) құрайды. Бұл биологиялық
ерекшеліктер баланың дербестік сипатын қалыптастыру үшін қызмет етеді.
Үшіншісі — баланың күнделікті өмір-тіршілігі, білімі, әдет-дағдысы және
икемділігі, төртіншісі — ұстанған бағыты мен адамгершілігі. Егер соңғы екі
саланы мектеп қабырғасында тығыз ұштастыра отырып, қиын баланы тәрбиеге
алса, оның әлеуметтік бағыты мен көзқарасын өзгертуге ынта-ықыласын,
бейімділігі мен қабілетін оятып, қалыптастыруға болады екен.

Қиын балаларды жеке және топтап қайта тәрбиелеу

жоспарын жасау.

Қиын балаларды қайта тәрбиелеп, қатарға қосу үшін көптеген әдістемелік
жоспардың қажет болатын себебі — бір оқушыға қолдануға келген тәрбие құралы
екінші оқушыға жарамайды, немесе жартылай ғана жарамды болып шығады.
Қойылған міндетті орындап шығу үшін тәрбие беру орнында (мектепте) дұрыс
педагогикалық ахуал орнығуы керек. Педагогикалық ахуал түрлеріне мыналар
жатады:
— әрбір қиын баланың дербес өзгешелігін ескеріп берілген тәрбиенің
тигізген ықпалын яғни оқушының қайта тәрбиеленуге деген ниетінің оянуын
бүкіл педагогтар ұжымы болып қадағалап отыру;
— сынып және жалпы мектептің тәрбие беру қуатын күшейту;
— тәрбие беру мақсатын іске асыру барысында педагогтар арасында
ауызбірлік пен әрекет бірлігінің қажеттігі.
Мұндай педагогикалық ахуал, біріншіден, тәрбие сапасын күрт арттыра
бастайды, екіншіден, сыныптың және жалпы мектептің тәрбие беру қуаты артса,
әрбір тәрбиеленушінің бейім-қабілетінің оянуына және дамуына мүмкіндік
туады, үшіншіден, педагогтар арасындағы бірлік өз жұмыстарын нәтижелі
етеді.
Топқа енгізуге келмейтін қиын баланы жеке қайта тәрбиелеудің жоспарын
жасағанда, топ құрамындағы балалар сияқты, жағымды сипаттарын іріктеп,
дамыту арқылы бойындағы кемшіліктерді біртіндеп жоюдың жоба-нұсқасы
әзірленеді. Педагогтар мен ата-аналар жеке баланы, топты қайта тәрбиелеу
жоспарын жасауда екі нәрсені жадында берік ұстауды қайталап айтамыз: олар—
1) баланың мінез-құлқындағы жағымды сипаттарын сұрыптап алып, оларды
дамыту;
2) өзіне-өзі баға беру яғни өз жүріс-тұрысына талдау жасау
жауапкершілігін арттыру, кедергі болатын жағымсыз жағдайларды жою.

10 сыныпта 20 оқушы.
10 оқушы ұл балалар.
10 оқушы қыз балалар.
Қыздардың тәртібі жақсы, талапқа сай келеді. Олардың арасында
ешқандай тәртіпті бұзушылық болмайды.
Ұл балалардың мінездері ерекше, әр түрлі болып келеді, оларды
тәрбиелеу үлкен еңбекті қажет етеді. Олар туралы мәлімет 8-бетте
көрсетілген.

Қиын жасөспірімдерді өзін-өзі тәрбиелеуге баулу

Өзін-өзі тәрбиелеу — жеке қайта тәрбиелеудің ең жоғары сатысы, яғни
толық түзелуге қадам басқан баланың басты да нәтижелі ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Сүйіспеншілік беделі
Жасөспірімдердің мінез-құлқындағы қиындықтардың пайда болуы себептері
ҚИЫН БАЛАЛАРМЕН ТӘРБИЕ ЖҰМЫСЫН ҰЙЫМДАСТЫРУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
Қиын жасөспірімді тәрбиелеу
Қайта тәрбиелеу педагогикасы пәнінің оқу әдістемелік нұсқауы лекция тезистері
Қиын балалармен тәрбие жұмысын ұйымдастыру мәселесін теориялық негіздеу
Қиын балалармен жүргізілетін оқу-тәрбие жұмыстарын ұйымдастыру жолдары мен ерекшеліктері
Қиын балалармен әлеуметтік жұмысты жаңарту мәселесі
Кәмелеттік жасқа толмаған жасөспірімдердің психологиялық дамуының теориялық сипаттары
Қиын оқушылар тәрбиесі
Пәндер