Қаржыны басқаруды ұйымдастыру және оның құрамы

Пән: Қаржы
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 61 бет
Таңдаулыға:

4 Қаржыны басқаруды ұйымдастыру және оның құрамы (шаруашылық жүргізуші субъектілер мен мемлекет деңгейінде)

Қаржыны басқару - бұл көзделген нәтижеге жету үшін басқарылытын объектіге мақсатты түрде қолданылатын әдістер мен тәсілдердің жиынтығы. Қаржыны басқарудың объектісі ретінде қаржылық қатынас, басқару субъектісі ретінде басқаруды жүзеге асыратын ұйымдық құрылымдар танылады. Қаржы қатынастардың сыныптамасына сәйкес саласы бойынша екі объектіні жіктеуге болады: шаруашылық жүргізуші субъектілердің қаржысы және мемлекет қаржысы. Сәйкесінше олардың басқару объектілеріне мыналар жатады: қаржы қызметі (ШЖС-дің бөлімдері), қаржы және салық органдары. Қаржыны басқаруды жүзеге асыратын бұл ұйымдардың жиынтығын қаржы аппараты дейді.

Қаржыны басқаруда өзара байланысты ақпарат, жоспарлау, ұйымдастыру, реттеу, бақылау тәрізді элементтерді жіктеуге болады.

Ұйымдастыру - басқарудың барлық звеноларының үйлесімділігін, қаржы аппаратының жоғарғы нәтижелілігін, басқарушы қызметкерлердің жауапкершілігін көрсетеді.

ШЖС-дің қаржыларын басқару қаржылық департаменттер және министрлік, ведомство, концерт, ассоциация, бірлестік, қаржылық бөлім және ШЖС-дің қаржылық қызметімен жүзеге асырылады.

Мемлекеттік қаржыларды басқарудың функцияларын әртүрлі деңгейдегі мемлекеттік және үкіметтік мекемелер жүзеге асырады:

ҚР-ның Парламенті
ҚР ның Президентінің Аппараты
ҚР ның Үкіметі

5 Қаржылық жоспарлау: түсінігі, көзқарастары, әдістері

Қаржыны жоспарлау - бұл белгіленген мақсаттарға жетуге бағытталған қаржы жоспарының жасалу және олардың белгілі мерзімдерде орындалуын ұйымдастыру үдерісі.

Қаржыны жоспарлаудың нақты міндеті қаржы саясатымен анықталады. Бұл қаржылық тапсырмаларды орындау үшін қажетті ақша құралдары мен көздерінің көлемін анықтау; кіріс ьрезервтерінің өсуі, шығындардығы үнемділік, орталықтандырылған және орталықтындырылмаған қорлар арасында қаражаттарды тиімді бөлу және т. б.

Жоспарлау мына арқылы сипатталады:

Экстенсивтілігімен (әлеуметтік-саяси және экономикалық құбылыстардың шеңберін кеңінен қамтиды)
Интенсивтілігімен (озық техника мен әдістерді қолдануды білдіреді)
Тиімділігімен (нәтижесінде қаржылық басқару қоятын мақсаттарға жету қажеттігін білдіреді)

Қаржылық жоспарлауда мынадай жолдар қолданылады:

Автоматтық (өткен жылдардың мәліметтері келесі жылға ауысады. Инфляция кезінде мәліметтер инфляция коэфициентіне көбейеді) . Бұл әдіс ең қарапайым әдіс болып табылады және уақыт жеткіліксіз кезде қолданылады;
Статистикалық (өткен жылдардың шығындардың шығындары қосылып, өткен жылдардың санына бөлінеді) ;
Нөлдік база (барлық позициялар қайта есептелу керек. Бұл әдіс нақты қажеттіліктер мүмкіндіктерімен байланыстырылады. )

Практикада жоспарлаудың келесі әдістері қолданылады:

Экстрополяция: қаржылық көрсеткіштерде оладың динамикасын шығару негізінде анықтаудан тұрады; есепті кезеңдегі көрсеткіштер салыстырмалы тұрақты өсу қарқынына түзете отырып есептеледі; көрсеткіштер динамикасы болашаққа экстрополяцияланады.
Нормативтік (белгілі нормалары бойынша) ;
Математикалық модельдеу: үдеріс моделін құру және оны қаржылық салаға ауыстыру;
Баланстық: қаржылық ресурстарды олардың құрылу көздері мен пайдалану бағыттарын реттеу үшін қолданылады;
Сараптамалық бағалардың негізінде.

6 Қаржылық жоспарлаудағы қаржылық жоспарлар мен көрсеткіштердің мәні

Қаржы жоспары - субъектінің қаржылық ортада қызмет ету шараларының жүйелік жиынтығы. Ол 1 жылдан 5 жылға дейін құрылады. Нысаны бойынша қаржы жоспары жоспарланатын кезеңге ұйымдастырылатын ұсыныстар мен сандар, мақсаттардың мазмұнын білдіреді. Кәсіпорында жоспарлау құн заңына негізделеді және бұл жағдайда жоспарлау экономикалық категория ретінде қатысады.

Қаржы жоспарының жүйесі қамтитын қатынастарының ауқымына, демек ресурстардың түсуге және пайдалануға жоспарланып отырған көлеміне байланысты әртүрлі жоспарлардан тұрады. Бұл нышаны бойынша олар бастапқы және жиынтық қаржылық жоспарлар деп бөлінеді.

Бастапқы қаржы жоспарына материалдық өндіріс саласындағы ШЖС-дің қаржы жоспарлары, өндірістік емес саладағы коммерциялық және коммерциялық емес ұйымдардың жоспарлары, шығындары толығымен немесе негізгі бөлігі бюджет есебінен қаржылынатын мемлекеттік ұйымдар мен мекемелердің сметалары жатады.

Жиынтық қаржы жоспарына жалпы мемлекеттік, салалық және аумақтық жоспарлар жатады. Жалпы мемлекеттікке мемлекеттің жиынтық қаржы жоспары, мемлекеттік бюджет және бюджеттен тыс қорлар жатады.

Қаржы көрсеткіштері - ШЖС-де және жалпы ұлттық шаруашылықта ақша қаражаттарын құру, пайдалану және жинақтаумен байланысты қызметті сипаттайтын жоспарлық, есеитік немесе есеп-қисаптық мәліметтер. Қаржы көрсеткіштері абсолютті және салыстырмалы мөлшерде беріледі.

Абсолютті қаржы көрсеткіштерге:

өнім өткізуден түскен табыс
өткізілген өнімнің өзіндік құны
жалпы табыс
кезең шығындары
незізгі қызметтен табыс
қосымша қызметтен табыс
табыс салығының сомасы
таза табыс

Салыстырмалы қаржы көрсеткіштеріне:

табыс деңгейі
акциялар бойынша табыстылық
негізгі және айналым капиталын пайдаланудың тиімділік көрсеткіштері
өтімділік коэффициенттері

19. Мемлекеттің бюджеттен тыс қорларының әлеуметтік-экономикалық мәні, мағынасы: Бюджеттен тыс қорлар дегеніміз мемлекеттік органдардың қол астындағы және мақсатты түрде қолданылатын ақшалай ресурстардың жиынтығы. Бюджеттен тыс қорлары мемлекеттік қаржылар болып табылады. Бюдеттен тыс қорлар өзінің мәні бойынша мемлекеттің кейбір қоғамдық қажеттіліктерді қаржыландыру үшін тартатын және жедел түрде кешенді жұмсалатын қаржылық ресурстарды пайдалану және қайта бөлу нысаны болып табылады. Бұл қорлардың дұрыс құрылуы мен пайдалануықаржылық құқықпен реттеледі. Бюджеттен тыс қорлар мақсатты қолданылуына байланысты экономикалық және әлеуметтік, ал басқару деңгейіне байланысты мемлекеттік және аймақтық болып бөлінеді. Бюжеттен тыс қорлардың көздері бірқалыпты және уақытша болуы мүмкін.

21. Мемлекеттік несиенің мәні, мағынасы, нысаны және әдістері:

Мемлекеттік несие-бос ақша қаражаттарын мемлекеттік билік органдарының қарамағында жұмылдыру және оны мемлекеттік шығындарды қаржыландыру барысында мемлекет пен заңды және жеке тұлғалар арасында туындайтын қатынастар. Мемлекеттік бюджет тапшылығы оны жабуға бос қаржы ресурстарын тарту қажеттігін туғызады. Бұл ресурстар мемлекет ішінде (үкімет, қаржы-несие ұйымдары) және халықаралық қаржы-несие институттарында шоғырланады. Қаражаттарды тартудың басты тәсілі болып мемлекеттік несие табылады. Мемлекеттік несиенің рөлі халықтың, кәсіпорындардың, ұйымдардың уақытша бос қаражаттарын шоғырландыру және оны мемлекеттің бірінші кезекті қажеттіліктерін қаржыландыруға бағыттаумен анықталады. Мемлекеттік несие нысандары: мемлекеттік займ шығару, тұрғындардың коммерциялық банктегі халық салымдарының бір бөлігін мемлекет займына айналдыру, қазыналық ссудалар.

22. Мемлекеттік қарыз түсінігі, түрлері, басқару: Мемлекеттік қарыз дегеніміз белгілі бір күнде немесе белгілі бір мерзімнен кеін пайыздарымен бірге өтелуі тиіс, бірақ өтелмеген, шығарылған мемлекеттік займдар сомасы. Мемлекеттік қарыз қаржы жүйесінің құрылымдық элементі болып табылады ( Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі және Қаржы министрлігінің құрамында мемлекеттік қарызды реттейтін органдар жұмыс жасайды) . Мемлекеттік қарыздардың қызмет етуі жаңа займдар мен қарызды өтеуге байланысты қатынастар жиынтығымен сипатталады.

Мемлекеттік және мемлекет кепіл берген займдар мен қарыздарының алдағы 10 жылдағы жағдайы мен болжамына жыл сайын баға беріліп отырылады. ҚР қаржы министрлігі ҚР үкіметінің займ алу шарттары мен нысандарын, көлемін, үкіметтік қарызды өтеудің және қамтамасыз етудің көлемі мен шекетерін, жергілікті атқарушы органдардың қарыздарының шегін анықтайды. Түрлері: 1. Займ алушыға қатысты: үкіметтің займы, ҰБ-ң займы, жергілікті атқарушы органның займы. 2. Ссудалық капитал нарығы бойынша: ішкі мемлекеттік займдар, сыртқы мемлекеттік займдар. 3. Займ алу нысаны бойынша: мемлекеттік бағалы қағаздардың эмиссиясы; займ туралы келісім шарт жасау болып бөлінеді.

11. 3. 1. Акциялар

Акция - акционердің қоғамдағы үлесін немесе меншігін куәландыратын бағалы қағаз. Ол иемденушісіне компания-ның капиталының, мүлкінің, кірісінің бір бөлігіне заң жүзінде меншік құқын береді. Компания қанша уақыт жұмыс істеп тұрса, акция да сонша уақыт қолданылады. Бірақ осы уақыт ішінде акцияның иесі сан рет өзгеруі мүмкін. Акционер оны екінші нарықта сатуына болады.

Акцияны шығару мына жағдайларға байланысты жүргізіледі:

жаңадан акционерлік қоғам құрып, оның жарғылық капиталын қалыптастырғанда;
меншікті акцияландырғанда, яғни жұмыс істеп тұрған кәсіпорынды акционерлік қоғам ретінде қайта құрғанда;
қоғамның жарғылық капиталын қосымша мо. лайтқанда.

Сөйтіп, шығарылған акциялардың бастапқы жиынтық

құны қоғамның жарғыльщ капиталын құрайды. Ол, өз кезегінде, айналымдағы капитал (жай және артықшылықты акциялар) және компанияның портфелінде қалған бағалы қағаздар болып бөлінеді. Оларды компания кез келген уақытта өз ойынша пайдалана алады.

Акция белгілі бір жағдайда акционерлік қоғамның өз капиталын ұлғайтуға және оны инфляциядан қорғау үшін жұмсауға болатын бағалы қағаздардың бірден бір түрі. Ак-ция - компанияның акционерлер алдындағы қарыз міндет-темесі. Компанияның өз акциясын қайта сатып алатын құқы бар. Бірақ бірсыпыра елдердің заңында, егер корпорацияның төлем қабілеті жоқ болса, онда ол акциясын қайта сатып алатын құқықтан айырылады деген де ереже бар. Дәл осы жағдай, егер қайта сатып алу корпорацияның төлем қабіле-тін нашарлататын болса да қаралған. Заң жүзінде акцияны бөлуге де болады. Айналымдағы әрбір акцияны бірнеше бөлікке бөлуге болады.

Акция бірнеше түрге жіктеледі (5-кесте) . Бір жағынан, бір акционерден басқа біреуге беру тәсілі бойынша: атаулы және иесі ұсынушы болып екіге бөлінсе, екінші жағынан, корпорацияны басқаруға қатынасу құқығы бойынша - жай және артықшылықты акция деп те - екіге бөлінеді. Корпо-рация тек өзінің жарғысында бекітілген акцияларды ғана шығара алады.

а) Атаулы акция - иесі міндетті түрде корпорацияньщ реестрінде тіркелуі тиіс акция. Акционерлер кітабында қанша және қай уақытта алғандығы туралы жазылған акция иесі ғана акционер деп есептеледі.

ә) Ұсынушыға арналған акция - иесінің аты-жөні кор-порация кітабында тіркелмеген акция. Кітапта ұсынушыға арнап шығарылған акцияның жалпы саны ғана көрсетіледі.

Корпорацияларға басқару жағынан қолында атаулы ак-циясы бар акционерлер қолайлы. Себебі ол акционерлік ка-питалдың және бағалы қағаздардың қозғалысын, сонымен қатар бағалы қағаздардың кейбір акционерлердің қолында шоғырлануын, олардың бұл мемлекеттен. кеткенін реттеп және бақылап отыруға мүмкіндік береді. Акционерлердің көзқарасы тұрғысынан қарағанда, әсіресе, қысқа мерзімді мүддені көздеген акционерлер ұсынушыға арналған акцияны қолдайды. Себебі еш жерде тіркелмеген бұндай акцияларды екінші нарықта еркін сатуға болады. Ал атаулы акцияны еркін қолма-қол ақшаға айырбастауға болмайды, сондықтан олардың өтімділігі акционерге кейбір жағдайда қолбайлау туғызады. Акцияның осы екі түрін жүзеге асыру жолдары да

әр түрлі:

Віріншіден, сату механизмі бойынша. Атаулы акцияның иесі оларды компаниядан сатып алғанын куәландыратын барлық акция санына толтырылған бір сертификат алады. Бұл акцияларды сатқанда сертификаттың сырт жағында екі жақтың қолы қойылған "индоссамент" деген белгі қойылады. Содан соң акционерлердің тізіміне өзгеріс енгізу үшін сер-тификат корпорацияға жіберіледі. Содан кейін ғана акция-лардың жаңа иесі акцияларға жаңа сертификат алады.

Үсынушыға арналған акцияны сатқанда оларды бір ием-денуші тікелей, яғни қолма-қол сатып алушыға береді.

Екіншіден, акцияның осы екі түрінің жаңа данасын (тиражын) иемденушілер құқын белгілеу тәртібі де әр түрлі. Бұл туралы атаулы акция иесі корпорациядан хабарландыру хат алса, ал ұсынушы акциясына бұндай механизм жүруі мүмкін емес. Үсынушы акциясында қиып алатын купоны (талоны) болады. Соны толтырғаннан кейін корпорацияға жіберіп, өзінің меншік кұқын іске асырады.

Үшіншіден, ұсынушы акциясының номиналы өте жоғары болмайды, бірақ ол көп тиражбен шығарылады, ал атаулы акцияның номиналы әр түрлі мөлшерде бола береді.

Корпорацияны басқаруға қатынасу құқығы бойынша ак-циялар жай және артықшылықты болып бөлінеді. Жай ак- цияларды иеленушілердің корпорацияның тапқан пай-дасының мөлшеріне байланысты дивидендтер алу құқы, жи-налыстарда дауыс беру арқылы корпорацияны басқаруға қатысу құқы және корпорация жабылып қалған жағдайда несие берушілермен есеп айырысқаннан кейін мүліктің бір бөлігін алу құқы бар. Құқықтар акция мөлшеріне сәйкес көлемде жүзеге асырылады.

Әрбір жай акция өз иесіне бір дауыс үлесін береді. Әйтседе жай акция дивиденд алуға кепілдік бермейді. Себебі дивиденд корпорацияның шаруашылық нәтижесіне байланы-сты беріледі. Дивиденд корпорацияның таза пайдасының бір бөлігі, басқаша айтқанда, дивиденд төлеу пайданың салық төлегеннен қалған қалдығын бөлуге негізделген. Дивидендтің мөлшеріне күшті өзгерістердің әсер етуі кездейсоқ жәйт емес.

Жай акцияны меншіктенушілердің өкілеттіліктері мы-налар:

1. Директорлар кеңесіи сайлауға дауыс беруге жэне сол кеңеске озі сайлануға құқықты. Директоратқа сай-ланғанда кейбір корпорацияның жарғысында кей жағдайда мүлік цензі көрсетіледі, яғни үміткердің қолындағы жай ак-цияның ең төменгі қажетті мөлшері көрсетілуі тиіс.

Директорлар кеңесі корпорация атынан бұқаралық ақпарат құралдарына хабарлама береді. Ол жыл сайын өте-тін жиналысқа мына хабарларды: корпорацияның жылдық есебін; жылдық балансты және таза пайданы бөлу жобасын дайындайды.

Директорлар корпорацияны басқаруды ұйымдастыруға, менеджерлерді жұмысқа қабылдауға және шығаруға, сыйлық белгілеуге жауап береді. Олар капитал құрамының өзгеруін қадағалап, корпорация табысын бөлумен де шұғылданады. Табысты бөлу - корпорация меншігін оның акционерлері арасында дивиденд ретінде үлестіру деген ұғым. Бұл туралы директорлар кеңесі хабарлап тұрады, ол компанияның міндеті.

Директорлар кеңесінің басты мақсаты - менеджерлердің өз міндетін орындауын қадағалау. у Менеджерлердің міндетіне төмендегілер жатады: міндетіне бойсұну, яғни өзінің өкілдік шеңберінде қызмет істеу; адал ниеттілік міндеті; корпора-цияға адалдық міндеті. Ондай адалдық мүдделерді таласты-руға, директорларға қарыз беруге, корпорацияның мүмкін-діктерін өз пайдасына қолдануға және онымен бәсекелесуге жол бермейді.

2. Дивиденд алу кұкығы. Дивиденд мөлшері корпора-цияның жылдық айналымына байланысты анықталады. Оны тоқсан сайын (әрбір үш айда бір) төлеуі мүмкін. Диви-дендтің бірнеше түрі бар:

• қолма-қол төленетін дивидендтер. Бұл табысты бөлудің ең кең тараған түрі. Ол бір жай акцияға есеп-теліп төленеді;

• мүліктік дивидендтер. Табысты бөлудің мүліктік фор-масы акционердің қолындағы акция санына про-порционалды анықталады. Корпорация дивидендтің бұл типін әдетте өзі жабылу кезінде қолданады;

• акция формасындағы дивидендтер. Бұл қосымша ак-циялар акционерлер арасында акционерлердің қолындағы бұрынғы акция санына пропорционалды бөлінеді. Дивиденд төлеудің бұл түрі компанияның өзін-өзі қорғап қалуын қамтамасыз етеді.

Қолма-қол төленетін дивидендтер баланстың активі мен пассивін және қолма-қол ақша қаражаты қозғалысы ведомо-сын тексергеннен кейін ғана жүзеге асырылады. Дивиденд дұрыс төленбеген жағдайда корпорация жауап беруге міндетті. Сонымен бірге, дивиденд акционер табысының тек бір ғана бөлігі. Оның екінші бөлігі акция бағасының өзгеруіне байланысты қалыптасады.

3. Жай акция бойынша меншік кұқын баскаға беру. Өзінің үлестік құқын акционер акциясын ия сатып, ия сыйға беріп, ия өсиетке қалдырып жүзеге асырады. Акция ке-пілдікке де, яғни банктен несие алғанда да, беріледі.

4. Корпорациядағы акционерлердің мүліктік мүддесіи қорғауға дауыс беру қүқы. Бұған, мысалы, жаңа бағалы қағаздар шығару, корпорацияның активтерінің бір бөлігін сату сияқты мәселелер жатады. Активтер болып корпорация-ның барлық қозғалмайтын және қозғалатын меншігі: жер, құрылыс, мүлік, қолма-қол қаржы және с. с. есептеледі.

5. Корпорацияның қаржылық есебін тексеру қүқы, мысалы, акционерлердің реестерін тексеру. Жылма-жыл корпорация президенті әрбір акционерге хат жіберуі тиіс. Ак-ционер баланстың активі мен пассивін, салық ведомосын бақылауы мүмкін.

6. Шектеулі міндет қүқы. Басқаша айтқанда, корпора-ция банкротқа ұшырағанда акция сатып алуға шығарған ак-ционердің ақшасын қайтаруға ешкім кепілдік бермейді.

7. Корпорация жабылған кезде оның активінің бір бөлігін алу қүқы, яғни жабылу дивидендтің алу құқығы.

Корпорацияның міндеттерін өтеу тәртібі бойынша, ең алдымен корпорация мемлекеттің және адвокаттардың, содан соң белгілі бір тәртіппен өзіне несие берушілердің, ал ең соңында артықшылықты акция иелерінің және жай акция иелерінің талабын орындайды.

Директорлар кеңесі, жоғарыда айтып кеткеніміздей, кор-порация акционерлерінің жылма-жыл өтетін жиналысында сайланады. Дауыс берудің екі әдісі болады. Тікелей дауыс беру - жай көп дауыс алу деген ұғым. Ол әрбір акцио-нердің қолындағы акция санына тең дауыс беру. Сонымен қатар, дауыс беруде сенімхатты да пайдалануға болады. Ак-ционерлердің жиналысында біреудің акциясы негізінде басқа біреу сенімхатпен дауыс беруіне өкілеттілік алады.

Әрбір корпорация "А" және "Б" сериялы жай акцияларды шығара алады (егер ол оның жарғысына қарсы бол-маса) . Әлбетте, "А" сериялы акция корпорация құрылтайшы-ларына, яғни оның жарғысына қол қоюшыларға, ал "Б" се-риялы басқа инвесторларға тиесілі. "А" сериялы акцияны иемденушілердің үлкен құқығы және көптеген дивиденд алатын мүмкіндігі бар. Бұл мүмкіндік тәуекелдікке берілген төлем тәрізді. "Б" сериялы акция бойынша дауыс бермейтін акция (олар акционерлерге дауыс құқын бермейді) және дауыс құқы шектеулі акция шығару жағдайлары орын алуда.

Көптеген корпорациялар жай акция бойынша номинал құнын бекітеді. Ол акцияның титулында көрсетіліп, хабарла-ма сипатында болады. Ол бір акцияға шаққандағы жарғылық капиталдың мөлшерін көрсетеді. Номинал құны акцияның нарықтық бағасьшың одан әрі қозғалысына ешқандай әсер етпейді. Ол акцияны тек алғашқы орналастырғанда ғана маңызды роль атқарады. Номинал құны - акцияның эмис-сиялық бағасы.

Егер акция көпшілікке сатылып кетсе, онда оның бағамын (курсын) сатуға қатысқан барлық инвесторлар қалыптастырады. Акцияның нарықтық бағасын, сатушының төмендеткен төменгі бағасымен және сатып алушының төлейтін жоғары бағасы анықтайды. Акцияның нарықтық бағасын ия корпорация, ия басқа біреу белгілейді.

Акцияның эмиссиялык және нарыктык бағаларынан басқа, оның баланстық бағасы да болады. Ол қаржы есебінің құжаттары негізінде анықталып, бухгалтерлік немесе "кітаптық" баға деп аталады. Ол активтің таза құнын (кор-порация активінен минус оның пассиві) орналастырылған акция санына бөлгенге, немесе бір акцияға келетін акцио-нерлерге тиесілі капиталдың көлеміне тең.

Корпорация жай акцияның номиналын көрсетпей де шығаруға құқьпы бар. Онда ол нарықтық бағаммен (курспен) сатылады. Бұл жағдайда акцияның сертификатында компанияның капиталы бірнеше үлеске бөлінгені көрсетіледі. Корпорация жабылғанда бұл акциялар акционерлерге ак-тивтің белгілі бір бөлігін (номиналдық құнының емес) алуға кепілдік береді.

Артықшылықты акциялар (немесе преференционалды) -меншік туралы ерекше сертификат. Олар корпорация пайда-сының деңгейіне қарамастан белгіленген мөлшерде неғұрлым нақты дивиденд төленуін қамтамаеыз етеді. Преференцио-налды акция дауыс құқын бермейді. Ол дауыссыз бағалы қағаз. Оған байланысты артықшылықтар дауыс құқы жоқтығының орнына төлеу ретінде жүреді.

Артықшылықты акция иемденушісін қорғау үшін ак-цияның осы түрі бойынша дивидендтер әрқашан жай акциялар бойынша дивидендтер беруден бұрын төленеді. Сон-дықтан бұл акциялардан гөрі жай акция иемдену қауіптілеу.

Артықшылықты акциялар: номинал құны көрсетілген және көрсетілмеген болып екіге бөлінеді. Бірінші жағдайда дивиденд акцияның номиналына байланысты процент түрінде есептеледі. Ал номиналсыз артықшылықты акциялар сирек . кездеседі, оларда дивидендтің нақгы ақшалы мөлшері көрсе-тіледі. Акция номиналының оның нарықтық бағасына әсері жоқ.

Жай акция бойынша төленетін дивидендтер сияқгы ар-тықшылықты акция бойынша да дивидендтер таза пайдадан төленеді. Артықшылықты акция, әдетте - атаулы бағалы қағаз. Корпорация бұл акцияның бірнеше сериясын шығаруы мүмкін. Әрбір сериясының әр түрлі көлемдегі артықшылығы бар. Олар әр сериялы акцияның сертификатында көрсетіледі.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.