Жоғарғы мектеп
Кіріспе
Негізгі бөлім
1.1 Жоғарғы мектеп тарихы
1.2 Жоғарғы мектеп сипаты
1.3 Жоғарғы мектеп орындарындағы оқу жоспарлау құжаттары
Қорытынды
Әдебиеттер тізімі
Негізгі бөлім
1.1 Жоғарғы мектеп тарихы
1.2 Жоғарғы мектеп сипаты
1.3 Жоғарғы мектеп орындарындағы оқу жоспарлау құжаттары
Қорытынды
Әдебиеттер тізімі
Жоғары білімді жетілдіру меселелері соңғы жылдары психологиялық-педагогикалық зерттеулердің жалпы бағытында ерекше орын алып отыр. Бұл, негізінен, түсінікті де. Жоғары білімді мамандардың сандық басымдылығына қарамастан, олардың сапалық деңгейі айтарлықтай жоғары емес екендігі айқын байкалады. Сонымен катар, кейбір жоғары оку орындары педагогтік ұжымдардың мұғалім мамандарын даярлаудағы қол жеткізген жетістіктері жайында нақтылы мысалдар келтіруге болады. Демек. қазіргі таңдағы орын- алып отырған білім беру жүйесінде өлі де пайдаланылмаған мүмкіндіктер баршылық. Оларды тиімді түрде іске асыра білгенде ғана, жоғары білімді мамандардың кәсіптік дайындықтарына біршама деңгейде жоғары көтеруге болатындыны сөзсіз.
Қазақстан Республикасының тәуелсіздігіне орай елімізде жүріп жатқан реформалау процесі, оның тек экономикалық саласын ғана қамтып қоймай, сонымен бірге әлеуметтік-гуманитарлық салада да зор өзгерістер жасалуда. Қоғамдағы білім беру жүйесін реформалау соның айқын айғағы. Соған орай жалпы білім беретін мектептерде оқу-тәрбие жұмысын нәтижелі іскс асыру педагогикалық оқу орындарында білім алып жатқан болашақ жас мамандардың білім, білік және дағды сапаларының дайындық дәрежесіне байланысты болатындын бәрімізге мәлім. Осы қоғамдық аса маңызды міндетті шешуде "Педагогика" курсының атқаратын қызметі айрықша.
"Педагогика" курсы педагогикалық оқу орындары студенттерін мүғалім мамандығына дайындау жүйесінің негізгі бір саласы. Оның мақсаты болашақ мамандарды педагогика ғылымдарының теориялық негіздерімен қаруландырып, тәрбие мен оқыту процесін нәтижелі ұйымдастыруға қажетті педагогикалық білім, білік және дағды қалыптастыру.
Педагогика пәні оқулығы негізінен 5 бөлімнен құралған. Әрбір бөлімде қарастырылған педагогикалық мәселелердің негізгі идеялары мен мазмұны тыңғылықты айқындалып, ғылыми дәрежесі көтерілген, педагогикалық ойлауды дамытуға сай негізгі ұғымдар жеке қарастырылған.Еліміздің ертеңінің тізгінін ұстар азамат, "жеті жұрттың тілін ұғып, жеті түрлі білім жиған" жетілген тұлға, Отанын ғаламдық дамудың көшінен қалдырмай өрге шығарар қажырлы қайраткер тәрбиелеу саласындағы өте мерейлі де қиын міндет, әсіресе, біздің қазақ мектептеріне, басқаша айтсақ, ұлттық мектепке жүктеледі. Қазіргі уақыттағы жаһандастыру жағдайында әлемдегі жүріп жатқан процестер мен өзімізде калыптасқан ұтымды дөстүрлер мен оңтайлы ерекшеліктерді ескере отырып, еліміздің ұлттық білім беру моделін жедел қалыптастыруымыз керек. Біз дәл қазір интеграция мен жаһандастыру қатар жүріп жатқан заманның талабына сай жұмыс істеуге міндеттіміз. Болашаққа өркениеттілік тұрғьщан білім берудің моделін заман талабына сай уақыт күшіне әрдайым ілесе алатындай дәрежеде қалыптастырғанда ғана дайын тұратын боламыз.Бүгінгі біз өмір сүріп отырған кезең, ең алдымен, мемлекеттің негізгі тірегі болып табылатын қазақ ұлтына зор сенім артады.
Қазақстан Республикасының тәуелсіздігіне орай елімізде жүріп жатқан реформалау процесі, оның тек экономикалық саласын ғана қамтып қоймай, сонымен бірге әлеуметтік-гуманитарлық салада да зор өзгерістер жасалуда. Қоғамдағы білім беру жүйесін реформалау соның айқын айғағы. Соған орай жалпы білім беретін мектептерде оқу-тәрбие жұмысын нәтижелі іскс асыру педагогикалық оқу орындарында білім алып жатқан болашақ жас мамандардың білім, білік және дағды сапаларының дайындық дәрежесіне байланысты болатындын бәрімізге мәлім. Осы қоғамдық аса маңызды міндетті шешуде "Педагогика" курсының атқаратын қызметі айрықша.
"Педагогика" курсы педагогикалық оқу орындары студенттерін мүғалім мамандығына дайындау жүйесінің негізгі бір саласы. Оның мақсаты болашақ мамандарды педагогика ғылымдарының теориялық негіздерімен қаруландырып, тәрбие мен оқыту процесін нәтижелі ұйымдастыруға қажетті педагогикалық білім, білік және дағды қалыптастыру.
Педагогика пәні оқулығы негізінен 5 бөлімнен құралған. Әрбір бөлімде қарастырылған педагогикалық мәселелердің негізгі идеялары мен мазмұны тыңғылықты айқындалып, ғылыми дәрежесі көтерілген, педагогикалық ойлауды дамытуға сай негізгі ұғымдар жеке қарастырылған.Еліміздің ертеңінің тізгінін ұстар азамат, "жеті жұрттың тілін ұғып, жеті түрлі білім жиған" жетілген тұлға, Отанын ғаламдық дамудың көшінен қалдырмай өрге шығарар қажырлы қайраткер тәрбиелеу саласындағы өте мерейлі де қиын міндет, әсіресе, біздің қазақ мектептеріне, басқаша айтсақ, ұлттық мектепке жүктеледі. Қазіргі уақыттағы жаһандастыру жағдайында әлемдегі жүріп жатқан процестер мен өзімізде калыптасқан ұтымды дөстүрлер мен оңтайлы ерекшеліктерді ескере отырып, еліміздің ұлттық білім беру моделін жедел қалыптастыруымыз керек. Біз дәл қазір интеграция мен жаһандастыру қатар жүріп жатқан заманның талабына сай жұмыс істеуге міндеттіміз. Болашаққа өркениеттілік тұрғьщан білім берудің моделін заман талабына сай уақыт күшіне әрдайым ілесе алатындай дәрежеде қалыптастырғанда ғана дайын тұратын боламыз.Бүгінгі біз өмір сүріп отырған кезең, ең алдымен, мемлекеттің негізгі тірегі болып табылатын қазақ ұлтына зор сенім артады.
1. Ақпанбек Г. Қазақтардың дүниетанымы. -Алматы, Қазақ университеті, 1989.
2. Айтмамбетова Б. Жаңашыл педагогтар идеялары мен тәжірибелері. -А., 1991.
3. Айтмамбетова Б., Бозжанова К., т. б. Балаларды семьяда адамгершілікке тәрбиелеудің кейбір мәселелері. -Алматы, 1985.
4.Айтмамбетова, Бейсенбаева. Тәрбиенің жалпы әдісгері. -А, 1991.
5.Айғабылова Н. Бала мінезінің қальштасуы және оны төрбиелеу жолдары. -А, Өнер. 1972.
6. Ахметов Ж. Балаларды мәдениетгілікке тәрбиелеу жолдары. //Қазақстан мүғалімі, 18 ақпан, 1994.
7. Алмаханова X. Жас өспірімдерге эстетикалық тәрбие беру. /Методикалық нүсқау. А., 1990.
8. Ақназарова Б. Класс жетекшісі. -А, Мектеп, 1973.
9. Әбенбаев С. Оқушы жастарға эстетикалық тәрбие беруді жетілдіру. -А., 1992.
10. Әбенбаев С. Мектеитегі тәрбие жүмысының өдістемесі. -А., 1999.
2. Айтмамбетова Б. Жаңашыл педагогтар идеялары мен тәжірибелері. -А., 1991.
3. Айтмамбетова Б., Бозжанова К., т. б. Балаларды семьяда адамгершілікке тәрбиелеудің кейбір мәселелері. -Алматы, 1985.
4.Айтмамбетова, Бейсенбаева. Тәрбиенің жалпы әдісгері. -А, 1991.
5.Айғабылова Н. Бала мінезінің қальштасуы және оны төрбиелеу жолдары. -А, Өнер. 1972.
6. Ахметов Ж. Балаларды мәдениетгілікке тәрбиелеу жолдары. //Қазақстан мүғалімі, 18 ақпан, 1994.
7. Алмаханова X. Жас өспірімдерге эстетикалық тәрбие беру. /Методикалық нүсқау. А., 1990.
8. Ақназарова Б. Класс жетекшісі. -А, Мектеп, 1973.
9. Әбенбаев С. Оқушы жастарға эстетикалық тәрбие беруді жетілдіру. -А., 1992.
10. Әбенбаев С. Мектеитегі тәрбие жүмысының өдістемесі. -А., 1999.
Жоспар
Кіріспе
Негізгі бөлім
1. Жоғарғы мектеп тарихы
2. Жоғарғы мектеп сипаты
3. Жоғарғы мектеп орындарындағы оқу жоспарлау құжаттары
Қорытынды
Әдебиеттер тізімі
КІРІСПЕ
Жоғары білімді жетілдіру меселелері соңғы жылдары психологиялық-
педагогикалық зерттеулердің жалпы бағытында ерекше орын алып отыр. Бұл,
негізінен, түсінікті де. Жоғары білімді мамандардың сандық басымдылығына
қарамастан, олардың сапалық деңгейі айтарлықтай жоғары емес екендігі айқын
байкалады. Сонымен катар, кейбір жоғары оку орындары педагогтік ұжымдардың
мұғалім мамандарын даярлаудағы қол жеткізген жетістіктері жайында нақтылы
мысалдар келтіруге болады. Демек. қазіргі таңдағы орын- алып отырған білім
беру жүйесінде өлі де пайдаланылмаған мүмкіндіктер баршылық. Оларды тиімді
түрде іске асыра білгенде ғана, жоғары білімді мамандардың кәсіптік
дайындықтарына біршама деңгейде жоғары көтеруге болатындыны сөзсіз.
Қазақстан Республикасының тәуелсіздігіне орай елімізде жүріп
жатқан реформалау процесі, оның тек экономикалық саласын ғана қамтып
қоймай, сонымен бірге әлеуметтік-гуманитарлық салада да зор өзгерістер
жасалуда. Қоғамдағы білім беру жүйесін реформалау соның айқын айғағы.
Соған орай жалпы білім беретін мектептерде оқу-тәрбие жұмысын нәтижелі іскс
асыру педагогикалық оқу орындарында білім алып жатқан болашақ жас
мамандардың білім, білік және дағды сапаларының дайындық дәрежесіне
байланысты болатындын бәрімізге мәлім. Осы қоғамдық аса маңызды міндетті
шешуде "Педагогика" курсының атқаратын қызметі айрықша.
"Педагогика" курсы педагогикалық оқу орындары студенттерін мүғалім
мамандығына дайындау жүйесінің негізгі бір саласы. Оның мақсаты болашақ
мамандарды педагогика ғылымдарының теориялық негіздерімен қаруландырып,
тәрбие мен оқыту процесін нәтижелі ұйымдастыруға қажетті педагогикалық
білім, білік және дағды қалыптастыру.
Педагогика пәні оқулығы негізінен 5 бөлімнен құралған. Әрбір
бөлімде қарастырылған педагогикалық мәселелердің негізгі идеялары мен
мазмұны тыңғылықты айқындалып, ғылыми дәрежесі көтерілген, педагогикалық
ойлауды дамытуға сай негізгі ұғымдар жеке қарастырылған.Еліміздің ертеңінің
тізгінін ұстар азамат, "жеті жұрттың тілін ұғып, жеті түрлі білім жиған"
жетілген тұлға, Отанын ғаламдық дамудың көшінен қалдырмай өрге шығарар
қажырлы қайраткер тәрбиелеу саласындағы өте мерейлі де қиын міндет,
әсіресе, біздің қазақ мектептеріне, басқаша айтсақ, ұлттық мектепке
жүктеледі. Қазіргі уақыттағы жаһандастыру жағдайында әлемдегі жүріп жатқан
процестер мен өзімізде калыптасқан ұтымды дөстүрлер мен оңтайлы
ерекшеліктерді ескере отырып, еліміздің ұлттық білім беру моделін жедел
қалыптастыруымыз керек. Біз дәл қазір интеграция мен жаһандастыру қатар
жүріп жатқан заманның талабына сай жұмыс істеуге міндеттіміз. Болашаққа
өркениеттілік тұрғьщан білім берудің моделін заман талабына сай уақыт
күшіне әрдайым ілесе алатындай дәрежеде қалыптастырғанда ғана дайын тұратын
боламыз.Бүгінгі біз өмір сүріп отырған кезең, ең алдымен, мемлекеттің
негізгі тірегі болып табылатын қазақ ұлтына зор сенім артады.
1.1. Қазақстан Республикасындағы білім беруді дамытудың кәзіргі
кезеңінде күнделігі іс-тәжірибелер, орта жөне жоғары мектептердегі оқытудың
мазмұны мен оқыту әдістері өмірдің қойып отырған талаптарына сай келе
бермейтіндігі кім-кімге де белгілі. Жоғары оқу орнына түсуші талапкерлердің
әсіресе, ауылдық жерден келген талапкерлердің білім деңгейлері негізгі
пәндерден, оның ішінде математикадан білім деңгейінің төмен дөрежеде
екендігін кабылдау емтихандарының нәтижесі көрсетіп отыр. Ал жоғары оқу
орнын бітірген жас мамандардың көпшілігінің білімінің, тәрбиелілігі мен
мәдиниетінің деңгейі ғылым мен өндірістің казіргі талаптарына сай келе
бермейді.
Жоғары мектепте енгізіліп жаткан әртүрлі жаңа әдістер мен
эксперименттер ойдағыдай нөтиже бермеуде. Атап айтканда, оқыту жүйесіндегі
дәріс беру жөне семинар өткізу әдісіне көңіл аударарлық балама табылмай
отыр. Біздің ойымызша, бұған оку процесінің компьютерлік техникамен
жеткілікті түрде жабдықталмауы және бұл салада оқытушылардың сауатының
жеткіліксіздігі, сондай-ақ, оку процесін мүмкіндігінше шынайы ғылымға
жақындата алмау да себеп болып отырған сияқты. Сол себепті, өңдірістің таяу
уақыттарға бағытталған талаптарына сәйкес бағдарламалар, оқытудың жалпыға
бірдей жөне арнайы курстарын кайта карап, жоғары білімнің ғылыми-
педагогикалық тұжырымдамасын кұру кажет.
Оқудың жаңа мазмұнын анықтау "студенттерге нені оқыту керек
деген педагогика ғылымының басты мәселесіне келіп тірелетіні аян. Бұрын,
әсіресе баспасөз беттерінде, көбінесе, оқытудың жаңа әдістері мен үлгілері
туралы талқыланғаңда, орта және жоғары оку орындарыңда оқытудың мазмұнына
катысты мәселелер шеттен қалды. Тек соңғы жылдары ғана орта мектепте
жалпыға бірдей базалық (негізгі) білім берудің негізін құру және оны іске
асыру үшін кажетті әрекетер жасалуда. Ал, жоғары оқу орындарында
студенттерді оқытудың, әлі де болса, жаңа әлеуметтік-экономикалык
талаптарға сәйкес келетін мазмұнын анықтау мәселесі өз мәнінде ескерілмей
келеді. Бұл студенттерге орынсыз көп міндетті жүктеуге, оку
бағдарламаларын жиі-жиі өзгертуге соқтығып отыр. Жоғары білім беру
мектебі, дүниежүзілік білім беру тәрбие жүйесі ретінде, көптеген ғасырлық
тарихи даму жолын басып өтті.
Дүниежүзінде жоғары оку орнының кұрылу тарихы мен дамуы
жөнінде сөз етсек.
Ежелгі Грецияда бірден-бір алғашқы жоғары оқу орыны құрылды.
Біздің дәуірімізге дейінгі IV ғасырда Платон Афинге жақын жерде, Академге
арналған, философиялық, кейін келе Академия деген атқа ие болған мектеп
айтты. Академия бірнеше мындаған жылдар бойында өмір сүрді және 529 жылы
жабылды. Аристотель Афинадан Аполлона Ликейский храмында басқа оку орынын -
Ликей ашты. Ликейде негізінен философияны, физиканы, математиканы және
табиғат жөніндегі басқа да ғылымдар оқытылды. Оны қазіргі лицейдің шыққан
тегі деуге болады.
Эллин дәуірінде (308-246 б.ғ.д.) Птоломей Мусеум(латыншы
Мизеит-Музаларға арналған орын) құрды. Лекциялық сабақ формасында онда
ғылым негіздеріне — математика, астрономия, жаратылыстану, медицина және
тарих оқытылды.
Онда, Мусеумда Архимед, Евюшд, Эратосфендер дәріс берді.
Мусеум кітап қорын және басқада мәдени құндылықтарды сақтауда
маңызы зор болды. Қазіргі күнгі мұражайлар сол Мусеумнің тарихи жалғасы
десек болады. Жоғары оку орындарының басқаша варианты ежелгі Грекияда
философиялық мектеп пен Эфебийлер (әскери-спорттық бағыттағы оқу-тәрбие
орыны) болды.
425 жылы Константинополъде жоғары мектеп-Аудиториум (латынша
аudirе — тыңдау) ашылды. Ислам өмірінде Бағдатта (850 жылы) Даналық
үйлерінің пайда болуы білім берудегі айтақаларлық оқиға болды.
Даналық үйлерінде ірі ғалымдар мен олардың шәкірттері бас қосатын болды.
Олар пікір талас, әдеби шығармаларды оқу және талдау, философиялық және
ғылыми шығармалар мен трактатгар, қол жазбалар дайындады, сонымен бірге
лекция оқыды. ХІ-ХІІІ ғасырларда Бағдатта жаңа оқу орындары медресе пайда
болды. Медресе ислам дүниесіне барынша таратылды, Ең әйгілісі-Бағдатта 1067
жылы ашылған Низамейн Медресесі. Мұнда діни де, ағартушылық та білім
берілді. Шығыстағы университет типіндегі мектептердің пайда болуы (лекция
заддарымен, бай кітапханаларымен, ғылыми мектебімен, басқару жұйесімен)
ортағасырлық Еуропа универеиттерінің дамуына негіз болды. Ислам дүниесінде
білім беру жүйесі. әсіресе, арабтардың Европадағы білім беру үрдісінің
дамуына маңызды әсері болды.
Европада XI ғасырдың соңы, XII ғасырдың басында бірқатар
кафедралық және монастырлық мектептер ірі оку орындарына айналады, одан әрі
университеттер деген атқа ие болады. Мысалы, Құдай сөзі Сорбонни
мектептерінің медициналық және заң мектептерімен бірігуі негізінде Париж
университеті (1200 ж.) пайда болды. Нақ осылай жүйеде Неапольде (1224 ж.),
Оксфордта (1206 ж.), Кембриджде (1231 ж,), Лиссабонда (1290 ж.)
университеттер кұрылды. Европада университеттер жүйесі карқынды дами
бастады. Мысалы, XIII ғасырда 19 университет болса, XIV ғасырда олардың
саны 44-ке жетгі.
Алғашқы университеттер мәдениеттің, ғылымның және білім берудің
қалыптасуына игі әсер еткен ойшылдардың Р.Бэкон, Я.Іус, А.Данте, Дж.Уинкли,
Н.Коперник есімдерімен тығыз байланысты.
Алғашқы университеттер көшпелі, жылжымалы, ұлттық және
демократиялық сипат алды. Соғыс немесе эпидемия жағдайында университеттің
басқа қалаға, тіпті басқа елге көшірілуіне мүмкіндік берілді. Ач
халықаралық студенттер мен оқытушьшар ұлттық жерлестіктерге (ұлт,
әріптестер) біріктірілді. Мысалы, Париж университетінде 4-ке жуық
жерлестік: француздар, пикардиялықтар, ағылшындар және германиялықтар
болса, ал Болон университетінде 17 жерлестік.
1.2 XIII ғасырдың екінші жартысыида университетгерде
факультеттер мен колледждер пайда болды. Факультеттер алгашында - бакалавр
(3-7 жыл профессор жетекшілігінде табысты оқығандар), кейін магистр, доктор
немесе миценат ғылыми дәрежесін беретін болды. Жерлестіктер университет
тағдырын бірлесе отырып, оның басшысы, ректорды, тағайындап отырды.
Ректор міндеті бір жылға жүктелді. Құзырлы түрде университет белгілі
факультеттер мен жерлестіктер билігінде болды. Десек те, мұңдай жағдай XV
ғ. соңында өзгеріске ұшырап, фақультеттер мен жерлестіктер өз ықпалын жоя
бастады, Билік үкімет ықпалына берілді.
Ең алқашқы университеттер бар болғаны бірнеше факультеттерді
құрады, Олардың мамандануы ұдайы жетілдіріліп отырды.
Университеттер идеясы оның атынан Тілеуегзііаз латын тілінің аударғанда
жиынтық, - белгілі болып түр.
Университеттердің пайда болу кезеңінде-ақ "жиынтыққа" әр түрлі
мағына беріле бастады. Бірінші кезекте ұйымдастырушылық баспахана қарай
бағаланды, шын мәнінде олар бірнеше жоғары оку орындарының бірігуінен келіп
шыққан болатын. Ертеде университет (Аіта Маіег) ғылыми білім, білім беру
көзі болды. Оның негізгі мақсаты, бар бідімді, рухани және мәдени
құндылықтарды, адами іс-әрекеттердің жоғары үлгілерін уағыздау тарату ғана
емес, сонымсн қатар, мәдениетті кайта жанғырту мақсатында қоғамды дамыту
болды. Осының нәтижесінде шын мәнінде университеттерде өмірді, дүниені,
космосты, адамды ұғыну перспективасының көкжиегі кеңи түсті.
Университет тыңдаушыларына қоғамның жоғарғы санатына енетін
ғалымдар, мемлекет жоне қоіам қайратксрлері әмбебап білім беруге ұмтылды.
Сонымен қатар "жиынтық" мағынасына университеттік білім беруді ұйымдастыру
принциптеріне енді. Бірінші кезекте, бүл пршщин үздіксіз ғылыми
шығармашалықты қамтамасыз ету:танымдық процестердің, ғылыми негіздері мен
әдістерімен, студенттерді қаруландырып зерттеу жұмыстарына
араластыру еді. Мұндағы басты принцип: уншерситет беретін ғылыми білім
толықтығын; оқытушыгық және оқыту процвсінде шығармашшық еркіндігі,
университет окушылар мен ғалымдарды өздері дайындай отырып толықтыру еді.
Аталған принциптер барлық университетте орын алады. Университеттің өзін-өзі
баскаруы мен еркіндігі ғылымдағы жетістіктері тарихи өзгерістерге ұшырады
деуге болады.
Университет беретін білімнің жетісгігін калай түсінуге болады?
Ғылымның өркендеуі бүкіл дүние жүзіндегі ғылыми саланың өзара тығыз
байланысы ынтымақтастығының нәтижесі деп түсінген жөн. Университетпен
ғылымның толыққандылығы, бір жағанан, болашақ маманның көзқарасын
қалыптастырып, екіншіден, жеке білім салаларын дамытуға негіз жасау.
Ғылымның өркендеуі университет курстарының мазмұндарының кеңеюімен,
теориялық дамудан ғылымның қолданбалы және тәжірибелік бағыттарының оқу
пәндерінің ғылыми негізі болуында.
Университет жағдайында ғылымнын толықтьшығы гуманитарлық және
жаратылыстану ғылымдарының: табиғат, адам және қоғам жөніндегі білімдер мен
жалпы білім және арнайы мамандық шеңберінде терең теориялық білімдер арқылы
сипатталады.
Университетте зерттеу және дәріс беру бірлігі шеңберінде
оқытушыдардың еркіндігі калай жүзеге асады? Университеттік курс, оқу немесе
ғылыми курс бола ала ма? - деген сұрақгарға жеке университет тәжірибесі
жауап береді. Кейбір университеттерде профессор пән бойьшша "Дәріс смес"
ашық түрде өзінің ғылыми көзқарастары жайлы баяндайды. Осыған орай, студент
тек оқып қана қоймай, ғылыми іс-әрекеттермен де шұғылданады айналысады.
Нәтижесінде ғылыми-оқу курстары саны ғылыми бағыттарға тікелей байланысты
жасалынады. Сонымен қатар әрбір профессор өзінің жасаған стилді және дәріс
беру әдісі оның шығармашылығы сипатында орын алады. Десекте, ғылыми іс-
әрекет әр кезде түрлі теориялық және ғылыми дамудағы ойлардың бағыты
бойынша жүйелі білімді керек ететіндіктен, қазіргі заманғы университеттерде
оқыту еркіндігімен, әртүрлі ғылыми бағдарламаларды пәндік және мамандыққа
байланысты дәрістерді оқыту қолға алынған.
Университеттегі дәріс берудің еркіндігі жөнінде дүние жүзі
ғадымдары арасында, әр түрлі пікірлср орыи алып келеді. Дүние жүзіндегі
университетгердің басгы идеясы қоғамды дамытуға бағытталған университетте
ғылыми жәнс интелсктуалдық орталыкка айналуы тиіс деи біледі.
Казақстан Республикасында жоғары білім берудің жолы мына бағьпта
жүзеге асырылады: институт, университет, академия.
Институт- латын тілінен аударғанда орнату, белгілеу, қүру, түзу дсген
мағыналарды береді. Сондықтан да, институттьщ басты бағыты, экоі-юмикалық,
саяск, құқықгық, рухани, қоғамдық өмірді сипаттайтын әлеуметтік және
қоғамдық қарым-қатынастар мен адамдардың мінез-қүлық, әлеумеггік өмір сүру
ережелері болып табылады.
Университвт- ғылым негіздерін қүрайтыи пөндердіц жиынтығы
корініс табатын, қүрамында бірнеше факультеттері бар оқу-ғылыми
жоғары оку орыны. Академт - ғьшыми, ску және көркем өнер сипатындағы ғылыми
мекеме.
Жоғары білім беру жүйесінде университет, ірі ғылыми оқу орталығы
рстінде реснубликамызда-барлық жоғары білім беру салатарына ықпал етеді
ғылыми және мәдени маңызы бар жетекші ролге ие. Университет - көп
факультетті жүйе болып табылатьтн жоғары оқу орыньг. Сол себепті, онда
гуманитарлық, жаратылыстану ғылыми, физика-математикалық, инженерлік-
техникалық және ауьшшаруашылық
мамандықтары біріктіріледі.
Ғылымдағы және практикадағы алдыңғы қатарлы ғылыми
жетістікгер, қандай да формада болсын тез арада университеттің оқу
процесіндс орьш табады.
Университет қүрамыиа факультеттер, кафедралар және проблемалық
зертханалар, салаяар бойынша ғылыми-зерттеу институттары енсді. Факулыпет-
белгілі бір жүйелі мамандықгар бойыиша, ғыльщи пәндер піеңберін оқытатын
жоғары оқу орнының бөлігі.
Кафедра- өзара тығыз байланысты ғылыми пәндер негізінде оқытушы-
профессорлар және ғылыми қызметкерлер бірлестігі.
Ректор- университет және бірнеше басқа да оқу мекемелерінің
жетекшісі. Проректор- ректордың орынбасары (оқу-істері жоніндегі, тәрбие
жұмыстары бойынша, ғылыми істер жөніндегі, элеуметтік-экономикалық
моселелер бойынша және шаруашылық-өкімшшк жүмыстары бойынша). Декан-
латынша басқарушы-жоғары оқу орындарындағы факультеггің жетекшісі. Декан
университет оқу-істері жөніндегі жене төрбие істері жөніндегі
проректорларының ұсынысымен, рсктор бұйрыіымен бекітіледі. Декан жоғары оқу
орынының (факультеттің) Кеңесінде профессорлармеи, төжірибесі мол
доценттерден жабық дауыспен 3-5 жылға сайланады.
Декан-факультет Кеңесінің төрағасы, ол факультеттегі оқу-
тәрбие және ғылыми жұмыстардың мазмұны мен сапасы үшін жауапты.
Университетге оқыту процесі - тек оқу сабақтары ғана, ол өзара
байланысқан аудиториялық сабақтар; студенттердің өзбетінше жұмыстары және
олардың қоғамдық еңбек іс-әрекеттері бөліктерін құрайды.
Оку жылы Жоғары оқу орындарында (ЖОО) мектептердсгі
сияқгы тоқсандарға емес, жарты жылдык оку семестрлеріне бөлінеді. Сонымен
қатар, студенттердің оз таңдаулары мен арнайы пәндер бойынша сабакгары да
үйымдастырылады. Аудиториялық сабақгар құрамында, мектептерде көп қолданьша
бермейтін, лекция оқылады. Өзбетінше орындалатын жұмыстар мектеп
оқушыларының үй тапсырмаларының жаңа формалары ретінде-курстық жүмыс және
жобалар, онан әрі емтихан және дипломдық жүмыстарға жалғасады. Мұның бәрі
студенттердің шығармашылық кабілеттерін шыңдау бағытында жүргізілетін іс-
шаралар болып табылады. Сондықтанда ЖОО оку процесі — оқытушылар мен
студентгердің шығармашылық карым-катынасы болып табылады.
Оқу процесі қатаң жоспарлау негізінде ұйымдастырылады.
Жоспарлау бірнеше деңгейде жүзеге асырылады. Мемлекеттік деңгейде жалпы
міндетті білім беру стандарттары арқылы жүзеге асырылады. Оларда мамандық
квалификацияның сииаттамасына байланысты меңгеруге қажетті білім,
біліктілік және дағдылар назарға алынады,.
Мысалы:
0313 шифрлы: "Кәсіби оқыту (профильмен)" мамандығы Қазақстан Республикасы
Білім Министрлігінің 1996 жылғы 16 қантарындағы II бұйрығымен бекітілтен.
Аталған мамандық бойынша кәсіби білім беру бағдарламасының негізгі
мақсаты — кәсіби мамандықтың маңызы мен ерекшелігін жете түсінген, табил
танымдық деңгейі ғылыми жүйеде негізделіп калыптасқан, өндірістік-
техникалық, зкономикалық эрудициясы мен мәдениеті жоғары, кәсіби оқудың бір
профилі бойынша мамандықты жетік игерген жеке тұлғаны даярлап піығару.
Оқудың қальшты мерзімі: өндірістен қол үзіп (күндізгі оқу) - 4 жыл;
өндірістен қол үзбей (сырттан және кешкі оқу) - 5 жыл;
Квалификация - инженер-педагог (ариаулы жөне техникапық пәндер оқытушысы).
Квалификация аты жоғары оқу орынының (ЖОО) тандаған профилі бойынша
анықгалады.
Ескерту. Стандарт Республикалық оку-өдістемелік бірлестік (РОӘБ)
Кеңесі 1996 жылы 21 қазанда макүлдаған, Білім министрлігі 1995 жылдың 18
сәуірінде бекіткен 0313 ~ "Кәсіби еңбекке баулу (профильмен)" мамандығы
бойынша Мемлекеттік стандарт жобасыньщ ескертулер мен
ұсыныстарды сараптай отырып, толықтырылған варианты болып табылады.
Әлеуметтік өмірдің барлық саласында ең басты өзгерістері ғалымдағы
және мәдениеттегі процесс, педагогикалық қызметтің ортасындағы жаңа
қажеттіліктер, білім жүйесін жанашалау (модерниза-циялау) қажеттігіне
әкелді. Бұл саланың ары қарай дамуының, мүмкін жолдарының бірі
инновациялау, яғни құрудың атқару процестері, қабылдауы, бағалары
педагогикалық жаңа тәртіптерді меңгеру және қолдану. Бұл білімнің оқытудың
және тәрбиенің әдісі мен түрлерінің, білім орындарының жұмыстарын
ұйымдастыруының және атқаруының және т.б. барысына қатысы бар. "Инновация"
термині, ағылшын тілінің іnnovation сөзінен шыққан, аударғанда
"жаңашылдықты енгізу" (жаңа тәртіп). 50-жылдың аяғында Германияда, АҚШ-та
және басқа елдерде педагогикалық жаңа тәртіптерді оку және талдап қорыту
жөнінде орталықтар құрыла бастады, білім саласындағы жаңашылдықты енгізуге
арналған арнайы мерзімді басылымдар шыға бастады. Біздің елімізде тура сол
процестер өтіп жатты, бірақ олар басқа түрде аталды. Мәселе, сайлау енгізуі
туралы, педагогикалық тәжірибені тарату, оны практикалық қызметкерлермен
үлгі алу дайындығы мен мүмкіндігі оның бағасының тәсіліне және ұсынылған
жаққа тәртіптің жаңалығы туралы болды. Әдетте, жаңа тәсілмен
дәстүрлі проблеманы шешіп көру нәтижесінде, фактілерді жинақтау мен
зерделеудің ұзаққа созылған процесінің нәтижесінде жаңашылдардың мәнін алып
жүретін жаңа сапаның туған кезінде инновациялар пайда болады. Қазіргі заман
инновацияларының көпшілігі тарихи тәжірибемен сабақтас және өткенмен
ұқсастықта. Инновациялық процесті — бұл дамуы жағынан, мақсатты бағытталған
және құрылуы жағынан саналы процесс қазіргі заманның идеяларын (ойларын)
(теориялар, әдістемелер, технологиялар және т.б.) тарату және меңгеру,
қолдану, белгілі критерийлерге сәйкес келетін және белгілі бір жағдайда
өзекті және бейімделтен деп тұжырымдауға негіз береді.Ол жүйенің сапалы
жақсаруына бағытталған, жаңа тәртіптің енуін және жаңашылық тұрғысынан оның
көзқарасының өзгеруін және оның қатысушыларын ынталантыруды көздейді.
Инновациялық білім процесінің негізінде педагогиканың екі маңызды
проблемасы жатыр: Мұнда білім жүйесіндегі инновация білім мақсатына
жаңашылдықты енгізуді көздейді, оқыту мен тәрбиенің жаңа әдісі мен
түрлерін, жаңа мазмұнын әзірлеуге, қолданылып отырған педагогикалық жүйені
тарату мен енгізу; мектепті басқарудың жаңа технологияларын әзірлеу, оның
дамуы; мектеп тәжірибелік орын ретінде мектептің принципті жаңа білімдік
бағдары болған жағдайда, білім беру жүйесінің мақсатын, мазмұнын, әдісін,
түрлері мен басқа компоненттерін көздейтін жүйелі сипаттағы білім мен
тәрбие беруді жүзеге асырады.Олардың дамуының негізінде факторлардың екі
тобы жатыр:
объективті факторлар — инновациялық қызметтің дамуына дем беретін жөне оның
нөтижесінің ұғымын қамтамасыз ететін жағдай жасау;
субъективті факторлар инновациялық процестің субъектісімен байланысты, ал
инновациялық процестердің субъектілері педагогғалымдар, мұғалімдер және
инновациялық бағыттағы білім саласының қызметкерлері болып табылады.
Ерекшелігі және қолдану орнына қарай жаңашылдықты енгізу бірнеше түрге
бөлінеді.
Техіюлогиялық инновациялар - бүл онім дайындаудың жаңа тәсілі, оның
шығаруының жаңа технологиялары. Олар өнеркәсіптің дамуы үшін және саланы
технологиялық қайта жарақтандыруға негіз жа-сайды. Білім саласында
жаңашылдыктьщ мүндай түрі оқытуда пайдаланылатын әр түрлі техникалық
қүралдар мен жабдықтарға қатысты. Дидактика түрғысынан ақпараттық ортаны
енгізу жөне бағдарламалық жағынан қамтамасыз ету мүмкіндіктеріне кең жол
ашады. Өзінің тез әрекет жасауының және есте сақтаудың үлкен резервтері
арқасында компьютерлік технологиялар оқытудың жаңа қүралдары болып
табылады. Олар проблемалық оқытуға. түлғалық, диалогтік жағдайларға және
оқудағы және оқытудағы даралық әдістерге арналған ортаның әр түрлі сызба
нүсқаларын қүру үшін жүзеге асыруға мүмкіндік береді.
Әдістемелік инновациялар - бүл оқыту мен торбие беру, сабақ беру мен оқу,
оқу-тәрбиелік процесті үйымдастыру^эдістемесі сала-сындағы инновация. Олар
табиғи-ғылыми және гуманитарлық пәндерді, қамтитын мектепке дейінгі
тәрбиеден жоғарғы білім беруге дейінгі оқыту процесін, кадрларды даярлау
және қайта дайындауды қамтитын білім беру саласында кең тараған жоне жа-
ңашылық тән түр.
Практикада әдістемелік инновациялар үйьшдарыстырушылық жаңашылдықты
енгізумен жиі байланысты болады. Олар жоспарла-нған мақсат жалпы айқын,
бірақ оны жүзеге асырудың әдістері мен қүралдары қосымша зерттеуді талап
еткен кезде кездеседі. Иннова-цияның бүл түрі жеке едістемеде басым болады,
дидактикада жөне тәрбие теориясында сирек кездеседі және педагогика
тарихындағы жүмыстарында мүлдем кездеспейді.
Үйымдастырылған жаңашылдықты енгізу. Олар сонымен бірге инновацияларды,
қүрылымдық белімшелердің, олеуметтік топтар-дың немесе жеке адамдардыіу
әрекет ету ортасы байланысының озгеруіне болжам жасайтын еңбекті
үйымдастырудың әдістері мен жаңа түрлерін меңгеруге қатысады.
Атап айтқанда, ор түрлі сыныптар мен топтарды жинақтай мәсе-лелері,
сыньштағы, топтағы, мектептегі жөне сыртқы үжымдық жүмыс тәсілдері.
Басқарушы жаңашылдықты енгізу. Олар овдірісті, үжымдарды басқарудың
қүралымын, әдістерін қашвды, тездету, жеңілдету, неме-се қойылған міндеттің
шешуін жақсарту мақсатымен басқару жүйесінің (немесе жалпы бүкш жүйенің)
элементтерін айырбастауіла бағытталған. Басқарушылық инновациялардыц
мысалдарын^біз білім жүйесін басқаруды жетілдіруге қатысты жүмыстардан
табамыз.
Экономикалық инновациялар, дұрыс қаржы төлемі, бухгалтерлік сала мен
жоспарлаудағы, мотивациядағы, еңбекке ақы төлеудегі жөне білім беру
қызметінің нотижесін бағалаудағы оң өзгерістерді қамтиды. Олар
педагогикамен тікелей байланысқан, соган қарамастан олар-дың өсері халыққа
ақылы білім беретін білім берудің барлық жүйесінің жұмысында көрінеді.
Әлеуметтік жаңашылдықты енгізу. Олар адамгершілік факторды белсенді ету
түрінде кадр саясаттын жетілдіру жүйесін енгізу және әзірлеу жолымен кәсіби
даярлық пен жүмысшылардың мамандығын көтеру жүйелерінде, жұмысқа жаңа
алынған адамдарды әлеуметтік-кәсіби бейімдеу жүйелерінде, сыйақы және еңбек
нәтижесін бағалау жүйелерінде көрінеді. Бұл сонымен жүмысшылар өмірінің
әлеуметтік-тұрмыс жағдайларын, еңбек гигиенасы мен қауіпсіздік жагдайларын,
мәдени қызметті - бос уақытты ұйымдастыруды жақсарту. Педагогикалық
жаңашылдықтың квпшілігіне әлеуметтік нәтиже тән. Ол білім, мәдениет
денгейін кетеруде, жастарды кәсіби даярлауда, қоғам өміріндегі қолайсыз
жағдайларды жоюда, құқық бұзуда, ой және дене еңбегін ұтымды етуде, пайдалы
дағдылар мен әдеттерді қалыптастыруда, аса жоғары тәрбиелілік деңгейіне
жетуде көрінеді.
Завдық инновациялар. Бұл білім мекемелерінің барлық қызмет түрлерін
реттейтін және айқындайтын жаңа жене өзгертілген заңдар мен нормативті-
қүкықтық қүжаттар.
Инновацияларды ғылым мен практикаға қосқан үлесінің сипа-ты бойынша
теориялық жоне практикалық деп бөлуге болады.
Теориялыкка ғылыми-зерттеу қызметінің нәтижесінде алынған жаңа
түжырымдамалар, одістер, гипотезалар, бағыттар, зандылықтар,
классификациялар, инновациялық процестердің негізіне алынған оқыту мен
тәрбие берудегі ұстанымдар сабақ беру әдістемесі жатады.
Практикалыққа - жаңа өдістемелер, ережелер, алгоритмдер, бағ-дарламалар,
авдактика саласындағы ұсынулар, тәрбие теориялары, мектеп ісін жүргізу
(мектепті басқару), оқытудың техникалық құралдары, демонстрациялық
аппаратура, оқытатын жоне бақылайтын
168жабдықтар приборлар мен үлгілер, натуралды объектілер, есіту-көру
құралдары.
Жаңа білімдерді оқыту мен тәрбие беру саласына жаңшылдықты айыру білу
маңызды. Бір жағдайда жаңа ойды, жаңа білімді қалыптастыру жүріп жатады,
басқа жағдайда - оны қоддану процесі жүзеге асырылады.
Инновациялар уақытшажоне сапалы корсеткіштермен сипатта-лады. Олар
қаншалықты үзақ және қаншалықты тез ескіреді? Осы уақытқа дейін озіне лайық
ауыстырушы таппаған жоне тиімді бо-лып келген идеяларды жаңа деп санауға
бола ма?
Инновацияньщ мәні оның пайда болу уақытына төуелді емес деген пікір
қалыпхасқан. Идеяның басты мөні - оыың қоғам даму-ының қазіргі бағыттарына
қандай дәрежеде сәйкес келетінін анық-тау, педагог пен оқушы еңбегін үтымды
жүмсау кезінде оқытудың сапасы мен жоғары тиімділігін қамтамасыз ету. Бұл
тұрғыда өткеннің прогресшіл ойлары және олардың негізінде құрылған
төжірибені ескірген деп қарауға болмайды.
Шынында, өткен жылдарда ғалым-педагогтардың айтқан көпте-ген ойлары бүгін
де өзінің мәнін жойған жоқ. Олардың ғылым мен практиканың дамуына үлкен
ықпал еткеніне ешкім таласпайды, бірақ бүл он жыл бүрын түжырымдалған
инновацияларды жаңа деп са-нау керек дегенді білдірмейді.
Бастапқы идеяның жарияланған уақытына қарамастан жаңашыл-дықтар
практикаға енгізілген сәтте бағалануға тиіс. Идеяның озі қазір ескіріп
кетуі мүмкін, ғылымда жаңа шешім табылады, ал жаң-шылдық енді ғана жүзеге
асырылып жатады. Бүл орайда белгілі қағидаларды іске асыра алған
педагогтарды жаңашылдар деп са-науға болады. Ғылыми қызметтің жөні басқа,
оған бірінші жаңа білім алған, оны түжырымдаған және бүл проблемаға
копшіліктің назарын аударған адам ғана таласа алады.
Білім беру саласындағы инновация жаңалығын бағалау үшін оны деңгейі
бойынша толтастырған жон. Ол белгілі бір алынган білім-дердің орнын және
олардың сабақтастығын корсетеді.
Нақтылау деңгейі. Инновациялар бүл деңгейде оқыту және төр-биеге қатысы
бар жеке теориялық және практикалық жағдайларды анықтайды. Педагогика
ғылымындағы бүл деңгейді жаңалықтың модификациялық түрі деп атайды (М. И.
Поташник).
Оның мазмұны - жетілдіру, ұтымды ету, түр өзгертушілік, ұқсас келетінді
жанғыту (бағдарламалар, әдістемелер, қүрылым-дар жоне т.б.)-
Модификацияға белгілі одістемені жаңа (немесе басқа) одіскер көшіру де
жатады. ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Кіріспе
Негізгі бөлім
1. Жоғарғы мектеп тарихы
2. Жоғарғы мектеп сипаты
3. Жоғарғы мектеп орындарындағы оқу жоспарлау құжаттары
Қорытынды
Әдебиеттер тізімі
КІРІСПЕ
Жоғары білімді жетілдіру меселелері соңғы жылдары психологиялық-
педагогикалық зерттеулердің жалпы бағытында ерекше орын алып отыр. Бұл,
негізінен, түсінікті де. Жоғары білімді мамандардың сандық басымдылығына
қарамастан, олардың сапалық деңгейі айтарлықтай жоғары емес екендігі айқын
байкалады. Сонымен катар, кейбір жоғары оку орындары педагогтік ұжымдардың
мұғалім мамандарын даярлаудағы қол жеткізген жетістіктері жайында нақтылы
мысалдар келтіруге болады. Демек. қазіргі таңдағы орын- алып отырған білім
беру жүйесінде өлі де пайдаланылмаған мүмкіндіктер баршылық. Оларды тиімді
түрде іске асыра білгенде ғана, жоғары білімді мамандардың кәсіптік
дайындықтарына біршама деңгейде жоғары көтеруге болатындыны сөзсіз.
Қазақстан Республикасының тәуелсіздігіне орай елімізде жүріп
жатқан реформалау процесі, оның тек экономикалық саласын ғана қамтып
қоймай, сонымен бірге әлеуметтік-гуманитарлық салада да зор өзгерістер
жасалуда. Қоғамдағы білім беру жүйесін реформалау соның айқын айғағы.
Соған орай жалпы білім беретін мектептерде оқу-тәрбие жұмысын нәтижелі іскс
асыру педагогикалық оқу орындарында білім алып жатқан болашақ жас
мамандардың білім, білік және дағды сапаларының дайындық дәрежесіне
байланысты болатындын бәрімізге мәлім. Осы қоғамдық аса маңызды міндетті
шешуде "Педагогика" курсының атқаратын қызметі айрықша.
"Педагогика" курсы педагогикалық оқу орындары студенттерін мүғалім
мамандығына дайындау жүйесінің негізгі бір саласы. Оның мақсаты болашақ
мамандарды педагогика ғылымдарының теориялық негіздерімен қаруландырып,
тәрбие мен оқыту процесін нәтижелі ұйымдастыруға қажетті педагогикалық
білім, білік және дағды қалыптастыру.
Педагогика пәні оқулығы негізінен 5 бөлімнен құралған. Әрбір
бөлімде қарастырылған педагогикалық мәселелердің негізгі идеялары мен
мазмұны тыңғылықты айқындалып, ғылыми дәрежесі көтерілген, педагогикалық
ойлауды дамытуға сай негізгі ұғымдар жеке қарастырылған.Еліміздің ертеңінің
тізгінін ұстар азамат, "жеті жұрттың тілін ұғып, жеті түрлі білім жиған"
жетілген тұлға, Отанын ғаламдық дамудың көшінен қалдырмай өрге шығарар
қажырлы қайраткер тәрбиелеу саласындағы өте мерейлі де қиын міндет,
әсіресе, біздің қазақ мектептеріне, басқаша айтсақ, ұлттық мектепке
жүктеледі. Қазіргі уақыттағы жаһандастыру жағдайында әлемдегі жүріп жатқан
процестер мен өзімізде калыптасқан ұтымды дөстүрлер мен оңтайлы
ерекшеліктерді ескере отырып, еліміздің ұлттық білім беру моделін жедел
қалыптастыруымыз керек. Біз дәл қазір интеграция мен жаһандастыру қатар
жүріп жатқан заманның талабына сай жұмыс істеуге міндеттіміз. Болашаққа
өркениеттілік тұрғьщан білім берудің моделін заман талабына сай уақыт
күшіне әрдайым ілесе алатындай дәрежеде қалыптастырғанда ғана дайын тұратын
боламыз.Бүгінгі біз өмір сүріп отырған кезең, ең алдымен, мемлекеттің
негізгі тірегі болып табылатын қазақ ұлтына зор сенім артады.
1.1. Қазақстан Республикасындағы білім беруді дамытудың кәзіргі
кезеңінде күнделігі іс-тәжірибелер, орта жөне жоғары мектептердегі оқытудың
мазмұны мен оқыту әдістері өмірдің қойып отырған талаптарына сай келе
бермейтіндігі кім-кімге де белгілі. Жоғары оқу орнына түсуші талапкерлердің
әсіресе, ауылдық жерден келген талапкерлердің білім деңгейлері негізгі
пәндерден, оның ішінде математикадан білім деңгейінің төмен дөрежеде
екендігін кабылдау емтихандарының нәтижесі көрсетіп отыр. Ал жоғары оқу
орнын бітірген жас мамандардың көпшілігінің білімінің, тәрбиелілігі мен
мәдиниетінің деңгейі ғылым мен өндірістің казіргі талаптарына сай келе
бермейді.
Жоғары мектепте енгізіліп жаткан әртүрлі жаңа әдістер мен
эксперименттер ойдағыдай нөтиже бермеуде. Атап айтканда, оқыту жүйесіндегі
дәріс беру жөне семинар өткізу әдісіне көңіл аударарлық балама табылмай
отыр. Біздің ойымызша, бұған оку процесінің компьютерлік техникамен
жеткілікті түрде жабдықталмауы және бұл салада оқытушылардың сауатының
жеткіліксіздігі, сондай-ақ, оку процесін мүмкіндігінше шынайы ғылымға
жақындата алмау да себеп болып отырған сияқты. Сол себепті, өңдірістің таяу
уақыттарға бағытталған талаптарына сәйкес бағдарламалар, оқытудың жалпыға
бірдей жөне арнайы курстарын кайта карап, жоғары білімнің ғылыми-
педагогикалық тұжырымдамасын кұру кажет.
Оқудың жаңа мазмұнын анықтау "студенттерге нені оқыту керек
деген педагогика ғылымының басты мәселесіне келіп тірелетіні аян. Бұрын,
әсіресе баспасөз беттерінде, көбінесе, оқытудың жаңа әдістері мен үлгілері
туралы талқыланғаңда, орта және жоғары оку орындарыңда оқытудың мазмұнына
катысты мәселелер шеттен қалды. Тек соңғы жылдары ғана орта мектепте
жалпыға бірдей базалық (негізгі) білім берудің негізін құру және оны іске
асыру үшін кажетті әрекетер жасалуда. Ал, жоғары оқу орындарында
студенттерді оқытудың, әлі де болса, жаңа әлеуметтік-экономикалык
талаптарға сәйкес келетін мазмұнын анықтау мәселесі өз мәнінде ескерілмей
келеді. Бұл студенттерге орынсыз көп міндетті жүктеуге, оку
бағдарламаларын жиі-жиі өзгертуге соқтығып отыр. Жоғары білім беру
мектебі, дүниежүзілік білім беру тәрбие жүйесі ретінде, көптеген ғасырлық
тарихи даму жолын басып өтті.
Дүниежүзінде жоғары оку орнының кұрылу тарихы мен дамуы
жөнінде сөз етсек.
Ежелгі Грецияда бірден-бір алғашқы жоғары оқу орыны құрылды.
Біздің дәуірімізге дейінгі IV ғасырда Платон Афинге жақын жерде, Академге
арналған, философиялық, кейін келе Академия деген атқа ие болған мектеп
айтты. Академия бірнеше мындаған жылдар бойында өмір сүрді және 529 жылы
жабылды. Аристотель Афинадан Аполлона Ликейский храмында басқа оку орынын -
Ликей ашты. Ликейде негізінен философияны, физиканы, математиканы және
табиғат жөніндегі басқа да ғылымдар оқытылды. Оны қазіргі лицейдің шыққан
тегі деуге болады.
Эллин дәуірінде (308-246 б.ғ.д.) Птоломей Мусеум(латыншы
Мизеит-Музаларға арналған орын) құрды. Лекциялық сабақ формасында онда
ғылым негіздеріне — математика, астрономия, жаратылыстану, медицина және
тарих оқытылды.
Онда, Мусеумда Архимед, Евюшд, Эратосфендер дәріс берді.
Мусеум кітап қорын және басқада мәдени құндылықтарды сақтауда
маңызы зор болды. Қазіргі күнгі мұражайлар сол Мусеумнің тарихи жалғасы
десек болады. Жоғары оку орындарының басқаша варианты ежелгі Грекияда
философиялық мектеп пен Эфебийлер (әскери-спорттық бағыттағы оқу-тәрбие
орыны) болды.
425 жылы Константинополъде жоғары мектеп-Аудиториум (латынша
аudirе — тыңдау) ашылды. Ислам өмірінде Бағдатта (850 жылы) Даналық
үйлерінің пайда болуы білім берудегі айтақаларлық оқиға болды.
Даналық үйлерінде ірі ғалымдар мен олардың шәкірттері бас қосатын болды.
Олар пікір талас, әдеби шығармаларды оқу және талдау, философиялық және
ғылыми шығармалар мен трактатгар, қол жазбалар дайындады, сонымен бірге
лекция оқыды. ХІ-ХІІІ ғасырларда Бағдатта жаңа оқу орындары медресе пайда
болды. Медресе ислам дүниесіне барынша таратылды, Ең әйгілісі-Бағдатта 1067
жылы ашылған Низамейн Медресесі. Мұнда діни де, ағартушылық та білім
берілді. Шығыстағы университет типіндегі мектептердің пайда болуы (лекция
заддарымен, бай кітапханаларымен, ғылыми мектебімен, басқару жұйесімен)
ортағасырлық Еуропа универеиттерінің дамуына негіз болды. Ислам дүниесінде
білім беру жүйесі. әсіресе, арабтардың Европадағы білім беру үрдісінің
дамуына маңызды әсері болды.
Европада XI ғасырдың соңы, XII ғасырдың басында бірқатар
кафедралық және монастырлық мектептер ірі оку орындарына айналады, одан әрі
университеттер деген атқа ие болады. Мысалы, Құдай сөзі Сорбонни
мектептерінің медициналық және заң мектептерімен бірігуі негізінде Париж
университеті (1200 ж.) пайда болды. Нақ осылай жүйеде Неапольде (1224 ж.),
Оксфордта (1206 ж.), Кембриджде (1231 ж,), Лиссабонда (1290 ж.)
университеттер кұрылды. Европада университеттер жүйесі карқынды дами
бастады. Мысалы, XIII ғасырда 19 университет болса, XIV ғасырда олардың
саны 44-ке жетгі.
Алғашқы университеттер мәдениеттің, ғылымның және білім берудің
қалыптасуына игі әсер еткен ойшылдардың Р.Бэкон, Я.Іус, А.Данте, Дж.Уинкли,
Н.Коперник есімдерімен тығыз байланысты.
Алғашқы университеттер көшпелі, жылжымалы, ұлттық және
демократиялық сипат алды. Соғыс немесе эпидемия жағдайында университеттің
басқа қалаға, тіпті басқа елге көшірілуіне мүмкіндік берілді. Ач
халықаралық студенттер мен оқытушьшар ұлттық жерлестіктерге (ұлт,
әріптестер) біріктірілді. Мысалы, Париж университетінде 4-ке жуық
жерлестік: француздар, пикардиялықтар, ағылшындар және германиялықтар
болса, ал Болон университетінде 17 жерлестік.
1.2 XIII ғасырдың екінші жартысыида университетгерде
факультеттер мен колледждер пайда болды. Факультеттер алгашында - бакалавр
(3-7 жыл профессор жетекшілігінде табысты оқығандар), кейін магистр, доктор
немесе миценат ғылыми дәрежесін беретін болды. Жерлестіктер университет
тағдырын бірлесе отырып, оның басшысы, ректорды, тағайындап отырды.
Ректор міндеті бір жылға жүктелді. Құзырлы түрде университет белгілі
факультеттер мен жерлестіктер билігінде болды. Десек те, мұңдай жағдай XV
ғ. соңында өзгеріске ұшырап, фақультеттер мен жерлестіктер өз ықпалын жоя
бастады, Билік үкімет ықпалына берілді.
Ең алқашқы университеттер бар болғаны бірнеше факультеттерді
құрады, Олардың мамандануы ұдайы жетілдіріліп отырды.
Университеттер идеясы оның атынан Тілеуегзііаз латын тілінің аударғанда
жиынтық, - белгілі болып түр.
Университеттердің пайда болу кезеңінде-ақ "жиынтыққа" әр түрлі
мағына беріле бастады. Бірінші кезекте ұйымдастырушылық баспахана қарай
бағаланды, шын мәнінде олар бірнеше жоғары оку орындарының бірігуінен келіп
шыққан болатын. Ертеде университет (Аіта Маіег) ғылыми білім, білім беру
көзі болды. Оның негізгі мақсаты, бар бідімді, рухани және мәдени
құндылықтарды, адами іс-әрекеттердің жоғары үлгілерін уағыздау тарату ғана
емес, сонымсн қатар, мәдениетті кайта жанғырту мақсатында қоғамды дамыту
болды. Осының нәтижесінде шын мәнінде университеттерде өмірді, дүниені,
космосты, адамды ұғыну перспективасының көкжиегі кеңи түсті.
Университет тыңдаушыларына қоғамның жоғарғы санатына енетін
ғалымдар, мемлекет жоне қоіам қайратксрлері әмбебап білім беруге ұмтылды.
Сонымен қатар "жиынтық" мағынасына университеттік білім беруді ұйымдастыру
принциптеріне енді. Бірінші кезекте, бүл пршщин үздіксіз ғылыми
шығармашалықты қамтамасыз ету:танымдық процестердің, ғылыми негіздері мен
әдістерімен, студенттерді қаруландырып зерттеу жұмыстарына
араластыру еді. Мұндағы басты принцип: уншерситет беретін ғылыми білім
толықтығын; оқытушыгық және оқыту процвсінде шығармашшық еркіндігі,
университет окушылар мен ғалымдарды өздері дайындай отырып толықтыру еді.
Аталған принциптер барлық университетте орын алады. Университеттің өзін-өзі
баскаруы мен еркіндігі ғылымдағы жетістіктері тарихи өзгерістерге ұшырады
деуге болады.
Университет беретін білімнің жетісгігін калай түсінуге болады?
Ғылымның өркендеуі бүкіл дүние жүзіндегі ғылыми саланың өзара тығыз
байланысы ынтымақтастығының нәтижесі деп түсінген жөн. Университетпен
ғылымның толыққандылығы, бір жағанан, болашақ маманның көзқарасын
қалыптастырып, екіншіден, жеке білім салаларын дамытуға негіз жасау.
Ғылымның өркендеуі университет курстарының мазмұндарының кеңеюімен,
теориялық дамудан ғылымның қолданбалы және тәжірибелік бағыттарының оқу
пәндерінің ғылыми негізі болуында.
Университет жағдайында ғылымнын толықтьшығы гуманитарлық және
жаратылыстану ғылымдарының: табиғат, адам және қоғам жөніндегі білімдер мен
жалпы білім және арнайы мамандық шеңберінде терең теориялық білімдер арқылы
сипатталады.
Университетте зерттеу және дәріс беру бірлігі шеңберінде
оқытушыдардың еркіндігі калай жүзеге асады? Университеттік курс, оқу немесе
ғылыми курс бола ала ма? - деген сұрақгарға жеке университет тәжірибесі
жауап береді. Кейбір университеттерде профессор пән бойьшша "Дәріс смес"
ашық түрде өзінің ғылыми көзқарастары жайлы баяндайды. Осыған орай, студент
тек оқып қана қоймай, ғылыми іс-әрекеттермен де шұғылданады айналысады.
Нәтижесінде ғылыми-оқу курстары саны ғылыми бағыттарға тікелей байланысты
жасалынады. Сонымен қатар әрбір профессор өзінің жасаған стилді және дәріс
беру әдісі оның шығармашылығы сипатында орын алады. Десекте, ғылыми іс-
әрекет әр кезде түрлі теориялық және ғылыми дамудағы ойлардың бағыты
бойынша жүйелі білімді керек ететіндіктен, қазіргі заманғы университеттерде
оқыту еркіндігімен, әртүрлі ғылыми бағдарламаларды пәндік және мамандыққа
байланысты дәрістерді оқыту қолға алынған.
Университеттегі дәріс берудің еркіндігі жөнінде дүние жүзі
ғадымдары арасында, әр түрлі пікірлср орыи алып келеді. Дүние жүзіндегі
университетгердің басгы идеясы қоғамды дамытуға бағытталған университетте
ғылыми жәнс интелсктуалдық орталыкка айналуы тиіс деи біледі.
Казақстан Республикасында жоғары білім берудің жолы мына бағьпта
жүзеге асырылады: институт, университет, академия.
Институт- латын тілінен аударғанда орнату, белгілеу, қүру, түзу дсген
мағыналарды береді. Сондықтан да, институттьщ басты бағыты, экоі-юмикалық,
саяск, құқықгық, рухани, қоғамдық өмірді сипаттайтын әлеуметтік және
қоғамдық қарым-қатынастар мен адамдардың мінез-қүлық, әлеумеггік өмір сүру
ережелері болып табылады.
Университвт- ғылым негіздерін қүрайтыи пөндердіц жиынтығы
корініс табатын, қүрамында бірнеше факультеттері бар оқу-ғылыми
жоғары оку орыны. Академт - ғьшыми, ску және көркем өнер сипатындағы ғылыми
мекеме.
Жоғары білім беру жүйесінде университет, ірі ғылыми оқу орталығы
рстінде реснубликамызда-барлық жоғары білім беру салатарына ықпал етеді
ғылыми және мәдени маңызы бар жетекші ролге ие. Университет - көп
факультетті жүйе болып табылатьтн жоғары оқу орыньг. Сол себепті, онда
гуманитарлық, жаратылыстану ғылыми, физика-математикалық, инженерлік-
техникалық және ауьшшаруашылық
мамандықтары біріктіріледі.
Ғылымдағы және практикадағы алдыңғы қатарлы ғылыми
жетістікгер, қандай да формада болсын тез арада университеттің оқу
процесіндс орьш табады.
Университет қүрамыиа факультеттер, кафедралар және проблемалық
зертханалар, салаяар бойынша ғылыми-зерттеу институттары енсді. Факулыпет-
белгілі бір жүйелі мамандықгар бойыиша, ғыльщи пәндер піеңберін оқытатын
жоғары оқу орнының бөлігі.
Кафедра- өзара тығыз байланысты ғылыми пәндер негізінде оқытушы-
профессорлар және ғылыми қызметкерлер бірлестігі.
Ректор- университет және бірнеше басқа да оқу мекемелерінің
жетекшісі. Проректор- ректордың орынбасары (оқу-істері жоніндегі, тәрбие
жұмыстары бойынша, ғылыми істер жөніндегі, элеуметтік-экономикалық
моселелер бойынша және шаруашылық-өкімшшк жүмыстары бойынша). Декан-
латынша басқарушы-жоғары оқу орындарындағы факультеггің жетекшісі. Декан
университет оқу-істері жөніндегі жене төрбие істері жөніндегі
проректорларының ұсынысымен, рсктор бұйрыіымен бекітіледі. Декан жоғары оқу
орынының (факультеттің) Кеңесінде профессорлармеи, төжірибесі мол
доценттерден жабық дауыспен 3-5 жылға сайланады.
Декан-факультет Кеңесінің төрағасы, ол факультеттегі оқу-
тәрбие және ғылыми жұмыстардың мазмұны мен сапасы үшін жауапты.
Университетге оқыту процесі - тек оқу сабақтары ғана, ол өзара
байланысқан аудиториялық сабақтар; студенттердің өзбетінше жұмыстары және
олардың қоғамдық еңбек іс-әрекеттері бөліктерін құрайды.
Оку жылы Жоғары оқу орындарында (ЖОО) мектептердсгі
сияқгы тоқсандарға емес, жарты жылдык оку семестрлеріне бөлінеді. Сонымен
қатар, студенттердің оз таңдаулары мен арнайы пәндер бойынша сабакгары да
үйымдастырылады. Аудиториялық сабақгар құрамында, мектептерде көп қолданьша
бермейтін, лекция оқылады. Өзбетінше орындалатын жұмыстар мектеп
оқушыларының үй тапсырмаларының жаңа формалары ретінде-курстық жүмыс және
жобалар, онан әрі емтихан және дипломдық жүмыстарға жалғасады. Мұның бәрі
студенттердің шығармашылық кабілеттерін шыңдау бағытында жүргізілетін іс-
шаралар болып табылады. Сондықтанда ЖОО оку процесі — оқытушылар мен
студентгердің шығармашылық карым-катынасы болып табылады.
Оқу процесі қатаң жоспарлау негізінде ұйымдастырылады.
Жоспарлау бірнеше деңгейде жүзеге асырылады. Мемлекеттік деңгейде жалпы
міндетті білім беру стандарттары арқылы жүзеге асырылады. Оларда мамандық
квалификацияның сииаттамасына байланысты меңгеруге қажетті білім,
біліктілік және дағдылар назарға алынады,.
Мысалы:
0313 шифрлы: "Кәсіби оқыту (профильмен)" мамандығы Қазақстан Республикасы
Білім Министрлігінің 1996 жылғы 16 қантарындағы II бұйрығымен бекітілтен.
Аталған мамандық бойынша кәсіби білім беру бағдарламасының негізгі
мақсаты — кәсіби мамандықтың маңызы мен ерекшелігін жете түсінген, табил
танымдық деңгейі ғылыми жүйеде негізделіп калыптасқан, өндірістік-
техникалық, зкономикалық эрудициясы мен мәдениеті жоғары, кәсіби оқудың бір
профилі бойынша мамандықты жетік игерген жеке тұлғаны даярлап піығару.
Оқудың қальшты мерзімі: өндірістен қол үзіп (күндізгі оқу) - 4 жыл;
өндірістен қол үзбей (сырттан және кешкі оқу) - 5 жыл;
Квалификация - инженер-педагог (ариаулы жөне техникапық пәндер оқытушысы).
Квалификация аты жоғары оқу орынының (ЖОО) тандаған профилі бойынша
анықгалады.
Ескерту. Стандарт Республикалық оку-өдістемелік бірлестік (РОӘБ)
Кеңесі 1996 жылы 21 қазанда макүлдаған, Білім министрлігі 1995 жылдың 18
сәуірінде бекіткен 0313 ~ "Кәсіби еңбекке баулу (профильмен)" мамандығы
бойынша Мемлекеттік стандарт жобасыньщ ескертулер мен
ұсыныстарды сараптай отырып, толықтырылған варианты болып табылады.
Әлеуметтік өмірдің барлық саласында ең басты өзгерістері ғалымдағы
және мәдениеттегі процесс, педагогикалық қызметтің ортасындағы жаңа
қажеттіліктер, білім жүйесін жанашалау (модерниза-циялау) қажеттігіне
әкелді. Бұл саланың ары қарай дамуының, мүмкін жолдарының бірі
инновациялау, яғни құрудың атқару процестері, қабылдауы, бағалары
педагогикалық жаңа тәртіптерді меңгеру және қолдану. Бұл білімнің оқытудың
және тәрбиенің әдісі мен түрлерінің, білім орындарының жұмыстарын
ұйымдастыруының және атқаруының және т.б. барысына қатысы бар. "Инновация"
термині, ағылшын тілінің іnnovation сөзінен шыққан, аударғанда
"жаңашылдықты енгізу" (жаңа тәртіп). 50-жылдың аяғында Германияда, АҚШ-та
және басқа елдерде педагогикалық жаңа тәртіптерді оку және талдап қорыту
жөнінде орталықтар құрыла бастады, білім саласындағы жаңашылдықты енгізуге
арналған арнайы мерзімді басылымдар шыға бастады. Біздің елімізде тура сол
процестер өтіп жатты, бірақ олар басқа түрде аталды. Мәселе, сайлау енгізуі
туралы, педагогикалық тәжірибені тарату, оны практикалық қызметкерлермен
үлгі алу дайындығы мен мүмкіндігі оның бағасының тәсіліне және ұсынылған
жаққа тәртіптің жаңалығы туралы болды. Әдетте, жаңа тәсілмен
дәстүрлі проблеманы шешіп көру нәтижесінде, фактілерді жинақтау мен
зерделеудің ұзаққа созылған процесінің нәтижесінде жаңашылдардың мәнін алып
жүретін жаңа сапаның туған кезінде инновациялар пайда болады. Қазіргі заман
инновацияларының көпшілігі тарихи тәжірибемен сабақтас және өткенмен
ұқсастықта. Инновациялық процесті — бұл дамуы жағынан, мақсатты бағытталған
және құрылуы жағынан саналы процесс қазіргі заманның идеяларын (ойларын)
(теориялар, әдістемелер, технологиялар және т.б.) тарату және меңгеру,
қолдану, белгілі критерийлерге сәйкес келетін және белгілі бір жағдайда
өзекті және бейімделтен деп тұжырымдауға негіз береді.Ол жүйенің сапалы
жақсаруына бағытталған, жаңа тәртіптің енуін және жаңашылық тұрғысынан оның
көзқарасының өзгеруін және оның қатысушыларын ынталантыруды көздейді.
Инновациялық білім процесінің негізінде педагогиканың екі маңызды
проблемасы жатыр: Мұнда білім жүйесіндегі инновация білім мақсатына
жаңашылдықты енгізуді көздейді, оқыту мен тәрбиенің жаңа әдісі мен
түрлерін, жаңа мазмұнын әзірлеуге, қолданылып отырған педагогикалық жүйені
тарату мен енгізу; мектепті басқарудың жаңа технологияларын әзірлеу, оның
дамуы; мектеп тәжірибелік орын ретінде мектептің принципті жаңа білімдік
бағдары болған жағдайда, білім беру жүйесінің мақсатын, мазмұнын, әдісін,
түрлері мен басқа компоненттерін көздейтін жүйелі сипаттағы білім мен
тәрбие беруді жүзеге асырады.Олардың дамуының негізінде факторлардың екі
тобы жатыр:
объективті факторлар — инновациялық қызметтің дамуына дем беретін жөне оның
нөтижесінің ұғымын қамтамасыз ететін жағдай жасау;
субъективті факторлар инновациялық процестің субъектісімен байланысты, ал
инновациялық процестердің субъектілері педагогғалымдар, мұғалімдер және
инновациялық бағыттағы білім саласының қызметкерлері болып табылады.
Ерекшелігі және қолдану орнына қарай жаңашылдықты енгізу бірнеше түрге
бөлінеді.
Техіюлогиялық инновациялар - бүл онім дайындаудың жаңа тәсілі, оның
шығаруының жаңа технологиялары. Олар өнеркәсіптің дамуы үшін және саланы
технологиялық қайта жарақтандыруға негіз жа-сайды. Білім саласында
жаңашылдыктьщ мүндай түрі оқытуда пайдаланылатын әр түрлі техникалық
қүралдар мен жабдықтарға қатысты. Дидактика түрғысынан ақпараттық ортаны
енгізу жөне бағдарламалық жағынан қамтамасыз ету мүмкіндіктеріне кең жол
ашады. Өзінің тез әрекет жасауының және есте сақтаудың үлкен резервтері
арқасында компьютерлік технологиялар оқытудың жаңа қүралдары болып
табылады. Олар проблемалық оқытуға. түлғалық, диалогтік жағдайларға және
оқудағы және оқытудағы даралық әдістерге арналған ортаның әр түрлі сызба
нүсқаларын қүру үшін жүзеге асыруға мүмкіндік береді.
Әдістемелік инновациялар - бүл оқыту мен торбие беру, сабақ беру мен оқу,
оқу-тәрбиелік процесті үйымдастыру^эдістемесі сала-сындағы инновация. Олар
табиғи-ғылыми және гуманитарлық пәндерді, қамтитын мектепке дейінгі
тәрбиеден жоғарғы білім беруге дейінгі оқыту процесін, кадрларды даярлау
және қайта дайындауды қамтитын білім беру саласында кең тараған жоне жа-
ңашылық тән түр.
Практикада әдістемелік инновациялар үйьшдарыстырушылық жаңашылдықты
енгізумен жиі байланысты болады. Олар жоспарла-нған мақсат жалпы айқын,
бірақ оны жүзеге асырудың әдістері мен қүралдары қосымша зерттеуді талап
еткен кезде кездеседі. Иннова-цияның бүл түрі жеке едістемеде басым болады,
дидактикада жөне тәрбие теориясында сирек кездеседі және педагогика
тарихындағы жүмыстарында мүлдем кездеспейді.
Үйымдастырылған жаңашылдықты енгізу. Олар сонымен бірге инновацияларды,
қүрылымдық белімшелердің, олеуметтік топтар-дың немесе жеке адамдардыіу
әрекет ету ортасы байланысының озгеруіне болжам жасайтын еңбекті
үйымдастырудың әдістері мен жаңа түрлерін меңгеруге қатысады.
Атап айтқанда, ор түрлі сыныптар мен топтарды жинақтай мәсе-лелері,
сыньштағы, топтағы, мектептегі жөне сыртқы үжымдық жүмыс тәсілдері.
Басқарушы жаңашылдықты енгізу. Олар овдірісті, үжымдарды басқарудың
қүралымын, әдістерін қашвды, тездету, жеңілдету, неме-се қойылған міндеттің
шешуін жақсарту мақсатымен басқару жүйесінің (немесе жалпы бүкш жүйенің)
элементтерін айырбастауіла бағытталған. Басқарушылық инновациялардыц
мысалдарын^біз білім жүйесін басқаруды жетілдіруге қатысты жүмыстардан
табамыз.
Экономикалық инновациялар, дұрыс қаржы төлемі, бухгалтерлік сала мен
жоспарлаудағы, мотивациядағы, еңбекке ақы төлеудегі жөне білім беру
қызметінің нотижесін бағалаудағы оң өзгерістерді қамтиды. Олар
педагогикамен тікелей байланысқан, соган қарамастан олар-дың өсері халыққа
ақылы білім беретін білім берудің барлық жүйесінің жұмысында көрінеді.
Әлеуметтік жаңашылдықты енгізу. Олар адамгершілік факторды белсенді ету
түрінде кадр саясаттын жетілдіру жүйесін енгізу және әзірлеу жолымен кәсіби
даярлық пен жүмысшылардың мамандығын көтеру жүйелерінде, жұмысқа жаңа
алынған адамдарды әлеуметтік-кәсіби бейімдеу жүйелерінде, сыйақы және еңбек
нәтижесін бағалау жүйелерінде көрінеді. Бұл сонымен жүмысшылар өмірінің
әлеуметтік-тұрмыс жағдайларын, еңбек гигиенасы мен қауіпсіздік жагдайларын,
мәдени қызметті - бос уақытты ұйымдастыруды жақсарту. Педагогикалық
жаңашылдықтың квпшілігіне әлеуметтік нәтиже тән. Ол білім, мәдениет
денгейін кетеруде, жастарды кәсіби даярлауда, қоғам өміріндегі қолайсыз
жағдайларды жоюда, құқық бұзуда, ой және дене еңбегін ұтымды етуде, пайдалы
дағдылар мен әдеттерді қалыптастыруда, аса жоғары тәрбиелілік деңгейіне
жетуде көрінеді.
Завдық инновациялар. Бұл білім мекемелерінің барлық қызмет түрлерін
реттейтін және айқындайтын жаңа жене өзгертілген заңдар мен нормативті-
қүкықтық қүжаттар.
Инновацияларды ғылым мен практикаға қосқан үлесінің сипа-ты бойынша
теориялық жоне практикалық деп бөлуге болады.
Теориялыкка ғылыми-зерттеу қызметінің нәтижесінде алынған жаңа
түжырымдамалар, одістер, гипотезалар, бағыттар, зандылықтар,
классификациялар, инновациялық процестердің негізіне алынған оқыту мен
тәрбие берудегі ұстанымдар сабақ беру әдістемесі жатады.
Практикалыққа - жаңа өдістемелер, ережелер, алгоритмдер, бағ-дарламалар,
авдактика саласындағы ұсынулар, тәрбие теориялары, мектеп ісін жүргізу
(мектепті басқару), оқытудың техникалық құралдары, демонстрациялық
аппаратура, оқытатын жоне бақылайтын
168жабдықтар приборлар мен үлгілер, натуралды объектілер, есіту-көру
құралдары.
Жаңа білімдерді оқыту мен тәрбие беру саласына жаңшылдықты айыру білу
маңызды. Бір жағдайда жаңа ойды, жаңа білімді қалыптастыру жүріп жатады,
басқа жағдайда - оны қоддану процесі жүзеге асырылады.
Инновациялар уақытшажоне сапалы корсеткіштермен сипатта-лады. Олар
қаншалықты үзақ және қаншалықты тез ескіреді? Осы уақытқа дейін озіне лайық
ауыстырушы таппаған жоне тиімді бо-лып келген идеяларды жаңа деп санауға
бола ма?
Инновацияньщ мәні оның пайда болу уақытына төуелді емес деген пікір
қалыпхасқан. Идеяның басты мөні - оыың қоғам даму-ының қазіргі бағыттарына
қандай дәрежеде сәйкес келетінін анық-тау, педагог пен оқушы еңбегін үтымды
жүмсау кезінде оқытудың сапасы мен жоғары тиімділігін қамтамасыз ету. Бұл
тұрғыда өткеннің прогресшіл ойлары және олардың негізінде құрылған
төжірибені ескірген деп қарауға болмайды.
Шынында, өткен жылдарда ғалым-педагогтардың айтқан көпте-ген ойлары бүгін
де өзінің мәнін жойған жоқ. Олардың ғылым мен практиканың дамуына үлкен
ықпал еткеніне ешкім таласпайды, бірақ бүл он жыл бүрын түжырымдалған
инновацияларды жаңа деп са-нау керек дегенді білдірмейді.
Бастапқы идеяның жарияланған уақытына қарамастан жаңашыл-дықтар
практикаға енгізілген сәтте бағалануға тиіс. Идеяның озі қазір ескіріп
кетуі мүмкін, ғылымда жаңа шешім табылады, ал жаң-шылдық енді ғана жүзеге
асырылып жатады. Бүл орайда белгілі қағидаларды іске асыра алған
педагогтарды жаңашылдар деп са-науға болады. Ғылыми қызметтің жөні басқа,
оған бірінші жаңа білім алған, оны түжырымдаған және бүл проблемаға
копшіліктің назарын аударған адам ғана таласа алады.
Білім беру саласындағы инновация жаңалығын бағалау үшін оны деңгейі
бойынша толтастырған жон. Ол белгілі бір алынган білім-дердің орнын және
олардың сабақтастығын корсетеді.
Нақтылау деңгейі. Инновациялар бүл деңгейде оқыту және төр-биеге қатысы
бар жеке теориялық және практикалық жағдайларды анықтайды. Педагогика
ғылымындағы бүл деңгейді жаңалықтың модификациялық түрі деп атайды (М. И.
Поташник).
Оның мазмұны - жетілдіру, ұтымды ету, түр өзгертушілік, ұқсас келетінді
жанғыту (бағдарламалар, әдістемелер, қүрылым-дар жоне т.б.)-
Модификацияға белгілі одістемені жаңа (немесе басқа) одіскер көшіру де
жатады. ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz