Ақыл-ойдың бұзылуы

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 12 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

Кіріспе

Негізгі бөлім

1 . Ақыл-ойдың бұзылуы, Кемақылдылықтың түрлері

2. Естің бұзылуы туралы түсінік, ес патологиясының түрлері

3. Ойлаудың бұзылуы, қудалау сандырағы

Қорытынды

Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе

Жүйелі жол көмегімен индивидуалдылықты анықтаудағы ғылыми-тәжірибелік міндет осы индивидуалдылықтың даму барысын басқару. В. С. Мерлин пікірінше, тәжірибелік экспериментте іс-әрекеттің индивидуалды стилін қалыптастыру болып табылады. Бірақ басқада болжамдар болуы мүмкін, мысалы, сендіру рөлі, тұлға аралық қатынас құрылымы және т. б.

Индивидуалдылықты интегралды зерттеу теорияларына дәстүрлі түрде келесі сұрақтарды жатқызады: индивидуалдылық құрылымдық элементтерін, оларды ұйымдастыру принципін, іс-әрекет формалары мен функционалдық рөлін зерттеу; индивидуалдылық құрылымындағы әр деңгейлік қасиеттерін тану критерилерін анықтау; индивидуалдылық құрылымындағы жоғары және төменгі деңгейінің өзара әрекеті; индивидуалдылық толықтығы типологиясын құру.

Ал, индивидуалды психотерапия ұйымдастырушы форма ретінде ең алғаш рет құрылды. Ұйымдастырушы аспектісі ретінде индивидуалды психотерапияда альтернативті топ ұжым және отбасын алды.
Адам бірыңғай және өзіні-өзі үйлесімділік ағза болып табылатыны жайлы болжам адлерлік психологияның негізгі алғышарттарын құрайды. Адлер өзінің теориясын «индивидуалды психология» деп атады, латын сөзінен аударғанда - неделимый - бөлінбейді деген мағынаны білдіренді. Адлер бірде-бір өмірлік беллсенділіктің байқалуын оқшау қарасытыруға болмайтынын, тек тұлға тұтастығымен арақатынасты ғана қарастыру кректігін айтты.

А. Адлер индивидуалды психотерапияның негізгі үш деңгейін атап көрсетті: клиенттің өмірлік стилін психотерапевттің түсінуі; клиентке өзінің мінез-құлық ерекшеліктерін түсінуге көмектесу, оның әлеуметтік қызығушылықтарын арттыру.

Өзін-өзі үйлестіру және бірыңғай тұлғаның құрылымын Адлер өмір стилі деп анықтады. Бұл тұжырымдамада оның адамды бірыңғай тұтас ретінде қарастыруға ұмтылса, басқаға қарағанда едәуір көрсетілген.

1 . Ақыл-ойдың бұзылуы, Кемақылдылықтың түрлері

Адамның бүтіндей таным әрекеті ойлау мен сөйлеу әрекеті бар таным психикикалық процесімен байланысты. Ақыл - ойдың арқасында іс жүзіне асады. Ақыл - ой әрекетінің бұзылуы бұл рационалды таным, пайымдау, критикалық қабілет процестерінің бұзылуы. Ақыл ой бұзылуының жалпы атауын «кемақылдылық» деп атайды.

Кемақылдылық екіге бөлінеді :

1. Деменция (жүре келе пайда болған кемақылдылық)

2. Олигофрения (тума кемақылдылық) .

Деменция іштей түрлерге жіктеледі:

Органикалық деменция - мидың қан тамырлары аурулары мен, зақымдануымен пайда болатын кемақылдылық. Бұл тағы іштей - тотальды, - жеке болып бөлінеді.

Тотальды кемақылдылық - барлық ақыл ой қызметінің төмен түсуі, пайымдаудың нашарлығы, өз өзіне сын айта алмау әрекеті.

Жеке кемақылдылық естің бұзылуымен байланысты. Ауру адам пайымдау қабілетін сақтап, оларда өз жағдайына сыни қатынаспен қарауы байқалады. Оларға жаңа білімді қабылдау өте қиынға соғады. Бірақ бұрын қабылданған білімдер ұзақ сақталады. Мұндай науқастар әңгіме құрудан қашады. Себебі, есінің бұзылуын байқатқысы келмейді, сондықтан да алдын ала не айту керектігін параққа жазып алады.

Жүре келе пайда болған кемақылдылықтың шизофреникалық және эпимптикалық түрлері бар.

Шизофреникалық кемақылдылық. Ақыл - ой іс әрекетсіздігі. Мұндай ауруы бар адамның ақыл ойын сөреде толып тұрған, бірақ оқылмайтын кітапқа ұқсастырады.

Эпилептикалық кемақылдылық - адамның маңызды және жай нәрселерді ажырата алмауы. Оған бәрі маңызды сияқты көрінеді. Бұл ойлаудың бұзылуынан болады. Ауру ойын жеткізе алмайды.

Олигофрения - туа пайда болған кемақылдылық 300- дей тұқым қуалаушылық аурулары бар. Олигофрения да осыған қатысты. Бұл потологиялық жағдай олигофрения ауырлығына қарай үшке бөлінеді: дебильді, имбецильді және идиотию. Олигрофенияның ауыр формасында науқас ақыл ой әрекетіне мүлдем қабілетсіз болады.

Дебильді олигофренияда ойлаудың жоғарғы формалары бұзылады: анализ, синтезге қабілеті жойылады. Логикалық ойлауда пассивтенеді.

Ес пен ақыл ой бұзылуының басты белгілері:

Корсаковтың синдромы амнестикалық синдромның әртүрлілігі. Оның негізін өтіп жатқан оқиғаларды есте сақтай алмауы құрайды.

Органикалық синдромды Вальтер - Бюель үш топқа жіктейді:

Эмоциональды тұрақсыз, эмоциональды орынсыз

1. Естің бұзылуы

2. Ақыл ойдың төмендеуі

Аурулар көмексіз болады, жаңа жағдайға бейімделуі қиын, түсінуіде ауыр келеді. Оларда ерік әлсіреп жұмыс істеу қабілеті төмендеп, жылап тұрып бірден күлу немесе керісінше болады.

Белгілі ғалым К. Шнайдер психоорганикалық синдромның төрт типін көсетеді:

-Астеникалық:

-Эксплозивті:

-Эйфорикалық

-Апатикалық:

Органикалық синдром әр түрлі ауруларда пайда болады: алькоголизм, нашақорлық, токсикомания, бас, ми аурулары кезінде. Психоорганикалық синдром терапияны қолданудың нәтижесіне даму бере алады.

2 Естің бұзылуы туралы түсінік, ес патологиясының түрлері

Ес бұзылуының байқалуы әртүрлі. Осы мақсатпен ес поталогиясының басты екі түрін жіктейміз.

1. Дисмнезия. Оған гипермнезия, гипомнезия, амнезия жатады. Енді осылардың әрқайсысына жеке - жеке тоқталсақ:

Гипермнезия - информацияны есте сақтаудың әлсіздігімен үйлесетін күшейтілген еске түсіру. Гипермнезиясы бар ауруларда бұрын ұмытылып кеткен нәрселер есіне түседі.

Гипомнезия - есте сақтау қабілетінің бұзылуы кезінде байқалады. Ауру тек жарқын, анық және маңызды сәттерді ғана еске түсіре алады. Гипомнезияның ең жеңіл сатысы - сан, күн есімдерді есте сақтау қабілетінің төмендігі.

Амнезия - бұл оқиғалардың, жағдай, фактілердің бүтіндей естен шығып кетуі. Амнезияның төмендегідей түрлері бар:

Кертартпалық амнезия - аурудың күшейген кезіндегі оқиғалардың естен шығуы. Мысалы, ұландыру немесе бастан зақым болғанда. Кертартпалық амнезияның созылу мерзімі әр түрлі. (апта, ай кейде бірнеше минут) .

Антероградты амнезия - оқиғаның толық және бір бөлігінің психикалық ауру жағдайына кейінгі естен шығуы. Мұның да уақыт мерзімі әр қалай болып келеді.

Фикцационды амнезия - есте сақтау қабілетінің жоғалуы. Сол уақыттағы оқиғаны ғана жазып алып, кейін қайтадан ұмытып естен шығаруы. Осындай бұзылуы бар адамдар өзінің кереуетінің қайдат екенін, дәрігерінің атын ұмытып қалады.

Прогрессивті амнезия - Рибол заңдылығына байланысты естің ыдырауы: Алдымен кеш сақталған оқиғалар мен фактілер естен шығады, ал ерте сақталғандары соңынан жойылады.

Бұдан басқа аффектогенді және психогенді амнезия кездеседі. Бұл жағымсыз аффектінің әсерінен оқиғаларды есте сақтай алмағанда байқалады.

Ес потологиясының екінші түрі - парамнезия - қате, құбылмалы түрде болатын ес. Адам белгілі жердегі оқиғаны есте сақтауы мүмкін бірақ оның уақытын сақтай алмайды.

Мұндай құбылыс псевдореминисценциялы деп аталады, яғни жалған есте сақтау. Конфабуляция - ойлау еске түсіру, болмаған нәрсені еске түсіру. Конфабуляцияға фантазия элементтері қатысады. Ал криптомнезия дегеніміз адамның оқиғаның қашан болдғанын түсінде әлде өңіндеме, атақты музыкаттың концертінде болды ма әлде тек оның әнін үнтаспадан тыңдады ма сияқты болып еске түсіре ала алмайтын парамнезияның түрі.

Өте сирек кездесетін суретті ес деп кітаптың бірнеше бетін оқып бола салып, қатесіз бәрін есте сақтайды. Эйдетизм осы суретті еске жақын құбылыс, яғни бейненің жоғалып кеткенінен кейінгі есте, көз алдында тірі бейне ретінде қалуы.

3 Ойлаудың бұзылуы, қудалау сандырағы

Ойлаудың бұзылуы психикалық ауруларда жиі кездесетін аурудың түрі. Аурудың диогнозын қояр кезде психиатр ойлаудың бұзылуының түрлерін басшылыққа алады. Потология симптомдары әр қилы болып келеді. Ойлаудың бұзылуын формасы мен мазмұнына қарай жіктейді. Ойлаудың бұзылу формасына темптің бұзылуы жатады. Ойлаудың жылдамдығы. Ауру көп ойлар болғанымен, оны айта алмайды, үлгермейді. Адам миында әртүрлі ойлардың тууы соншалықты тіпті ортақ мағынаны түсінбей қалуыда осыған қатысты.

Ойлаудың бәсеңдеуі ассоциацының жоқтығымен сипатталады . Мұндай аурулардың миында сағаттап еш ой болмайды. Бұл басқа зақым келгенде ақыл ойы шаршағанда пайда болады. Олар сұраққа көбінесе қысқа түрде «иә» не «жоқ» деп жауап береді. Ойлау қимылының бұзылуында науқас басты штрихты ажырата алмай оның әңгімесінің мазмұнын түсіну қиын болады.

Ойлаудың персеверациясы - потологиялық тоқтау. Ауру бұл жағдайда бір сөзді қайталай береді. Дәрігердің алғашқы сұрақтарына дұрыс жауап берсе кейінгілеріне сол жауапты қайталайды.

Ақылгөйлік - шешендік қабілетінің болуымен ерекшеленетін ойлаудың бұзылуы. Олардың аффектілері өте күшті болады. Кімді болса да жеңіп отырады. Ойлаудың бұзылуы бөлек сөздермен бөлек ойлаудың қатынасының арасында көрінеді. Ауру адамның сөзі мүлдем түсініксіз болып естіледі.

Паралогиялық ойлау, ақылгөйлік және ойлаудың бытыраңқылығы шизофернияға қатысты.

Ойлаудың мағыналық жақтан бұзылуына қалыптасқан жоғары бағалы сандырақтау ойлары жатады. Қалыптасқан жағдайда оларды қорқыныш ойлар күмәнданулар орын алады.

Бұл ойлардан ауру адам құтыла алмайды. Бірақ ой сау адамдарда да кездесе береді.

Аталмыш ой маңыз сұрақтардан тұрады. Мәселен, неге адамның екі алғы, иттің төрт аяғы бар. Бұл адамның еркімен болатын әрекет.

Қалыптасқан ой формасы: мысалы, көшеде не көрінсе соны санай беру - терезелерді, баспалдақтарды санау.

Күмәндану - бұл да сенімсіздіктен болатын қалыптасқан ойдың түрі. Ауру адам өз ойына күмәнданады. Мәселен, үйіне қайта оралып, терезе жабылды ма жоқ па, есік жабылды ма деп тексеріп көру үшін қайта қайта барады. Өзінің әрекетінің біткеніне күмәнді оймен қарайды.

Қорқыныш - фобия деп аталады. Фобия роционалды таным потгологиясын зерттеу кезінде қарастырылады.

Нозофобия - адамның өлуіне алып келетін қорқыныш түрі. Өлімнен қорқыныш ой - танатофобия деп аталады. Ал социофобия - қарым - қатынас арқылы туатын қорқыныш болса, лалофобия - сахнаға көпшілік алдына шығудан қорқыныш.

Мифофобия - өтірік айтудан қорқу. Эритофобия - қоғамдық ортада қызарып кетуден қорқу. Гинекофобия - әйелдермен сөйлесуден қорқу, қысылу. Фобияның осындай түрлері бар. Фобиялар негізінен вегетатифті реакциялық басталуымен, әлсізденумен беттің қызаруымен, ауа жетіспей тыныс алудың қиындауымен басталады.

Қалыптасқан ойдың бір түрі әуестік деп аталады. Мәселен алдында отырған адамға түкіру. Ол өзінің не істегенін біледі. Ал қалыптасқан әрекеттер өз өзінен бола беретін іс - әрекеттер. Мәселен әңгіме барысында қағазды мыжып тұру, қаламды тістеп тұру немесе шашын орап тұру, құлағын ұстап тұру т/б. Бұлар ортаға жағымсыздық тудырмайды және байқала бермейді. Адам оны істемеу керектігін біледі, істемеймін деп ой түйеді, бірақ бәрібір еріксіз автоматты түрде істей береді.

Ритуал- күмәндану мен әртүрлі фабияларды басу үшін жасалатын қалыптасқан әрекет. Ритуал ауруға бақытсыздықтан қорғану үшін қажет. Мысалы оттан қорыққан науқас өз өсінен үш рет айналып, осыдан көңілі жәй тауып тынышталады.

Жоғары бағалы ойлар адамның мінез, болмысын анықтап тұратын нақты фактілер мен оқиғалардың байланысынан туатын ойлар мен тұжырымдар. Олар үлкен эмоционалды толықтықпен сиптталады. Жоғары бағалы ойлар әсіресе психиопатиялық жекелікке байланысты.

Сандырақ ойлар- ойлаудың ең сапалы бұзылуларының бірі. Бұл шындыққа жанасымсыз ой тұжырымдау мен ойлау. Сандырақ психикалық аурудың басты белгісі ретндегі психоздың формальды белгісі болып табылады.

Адамның кәдімгі қателесуінен сандырақтан айырмашылығы мынада:

1. Ол әрқашан аурудан пайда болады, бұл аурудың симптомы.

2. Адам өзінің түсінігінің, ойының қате екенін анық біледі.

3. Сандырақ ешқандай сендіруге каррекцияға берілмейді.

4. Ауру адам үшін сандырақ секілді өте маңызды рөл ойнайды. Ол адамның мінезіне әсер етеді. Ешқандай фактілік дәлелдеулермен де сандырақтап тұрған ауру адамды көндіре алмаймыз.

Клиникалық ерже бойынша ойларды үш үлкен топқа бөлуге болады.

1. Қудалау сандырағы.

2. Ұлылық сандырағы

3. Өзін - өзі кемсіту сандырағы.

Қудалау сандырағы - аурудың соңынан біреудің аңдып жүргені мен сипатталатын сандырақ түрі. Қудалау сандырағы байқалған ауру адам адамды көзін қысып, күліп өзін шақырады. Мұндай науқастар қоғамдық ортада жүрмейді. Олар әрқашан өзінен - өзі күліп қарайды. Немесе түсініксіз сөздер айтып күле береді.

Тамақтан улану сандырағы . Ауру өзін улдандырады деген оймен тамақ жеуден бас тартады.

Материалдық зақым сандырағы байқалатын адам оны тонап кетуден ақшасын, заттарын ұрлап кетуден, ұрып кетуден қорқады. Сондықтан сандырақтың сандырақтық бұл түрі матариалдық зақым сандырағы деп аталады.

Сиқырлау сандырағы . Бұл жағдайда адм еткен сиқырдың құрбаны болдым деп сандырақтайды.

Қызғаныш сандырағы - бұл сексуалды жұбының адалсыздығына

иланып, сандырақтау. Бұл алькоголизм ауруы кезінде ұшырасады.

Сол сияқты ұлылық сандырақтары да сан алуан. Мысалы:

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.