Орта ғасырлар тарихы пәнінің мазмұны және хронологиялық шегі

Жоспар
Кіріспе

1. Орта ғасырлар тарихы пәнінің мазмұны және хронологиялық шегі.
2. “Орта ғасырлар” және “феодализм” т‰сінігінің шығуы және мазмұны.
3. Варварлық тайпаларда ру.тайпалық құрылыстың ыдырауы.
4. Кельттер, германдықтар және славяндар.
5. Халықтардың ұлы қоныс аударуы. Батыс Рим империясының құлауы және варварлық мемлекеттердің құрылуы.
6. Батыс Рим империясының құлауы. ‡.‡І ғасырлардағы Батыс Еуропадағы әлеуметтік.экономикалық, саяси және этникалық µзгерістер.Рим империясының құлдырауы.

Батыс Европа мемлекеттерiнiң “орта ғасырлар тарихы” тарихи ұзақ уақытты қамтиды. Сол кезеңдегi экономикалық және қоғамдық өмiрде жаңа формадағы феодалдық қатынастардағы тап күресiнiң өсуi мен оның шешiлуi проблемалары, дамуы ерекшелiктерi және алғашқы буржуазиялық революциялардың пайда болуын және алғашқы капиталистiк укладтарының қалыптасуы проблемаларын оқытады. Яғни Батыс Европа мемлекеттерiнiң орта ғасырлар (Ү-ХҮII ғ. I-шi жартысы) адамзат тарихында бұрынғы кезеңдермен салыстырғанда материалдық және рухани дамуы жөнiнен iлгерi болғандығымен ерекшеленедi. Осы кезеңде алғаш рет халықтың еркiн ойшылдығы - көрiнiстерi үстем етiп отырған феодалдар шiркеулердiң догмалық заңдарына қарсы күрестерiнiң ерекшелiктердiң жалпы қозғалысымен есте қалады. Әсiресе әдебиеттiң поэзия жанрының тамаша үлгiлерi жасалды. Қайта Өрлеу деп аталатын еркiн гуманизмнiң ғылыми ойдың тамаша өкiлдерi дүниеге келдi. Орта ғасырлардағы еркiн ойдың батыл өкiлдерi - Петр Абеляр, Роджер Бэкен, Ибн Сина, Аверроис, Ян Гус, Николай Коперник, Бруно, Галилео Галилей, ақын-жазушылардан - Фирдауси, Омар Хаям, Сағди, Хафиз, Низами, Данте, Петрарка, Бокаччо, Шекспир, Сервантес, суретшi-мүсiншiлер - Рафаэль, Микеланджело, Леонардо да Винчи, Дюрер, Рембрант, архитекторлар Ганс Гольбайн Младший тағы да басқалар есiмдер адамзат тарихында өшпес iз қалдырды.
Жалпы дүние жүзiлiк тарихта Батыс Европа елдердiң орта ғасырлар тарихы негiзiнен генезисi бойынша үш дәуiрге бөлiнедi:
1. Алғашқы орта ғасыр - Ү ғасырдың аяғынан ХI ғасырға дейiнгi кезең. Бұл кезеңде өндiрiс тәсiлi феодализм негiзiнде қалыптаса бастады.
2. Орта орта ғасырлар кезеңi - ХI ғасырдың орта кезiнен ХҮ ғасырдың аяғына дейiн бүкiл Батыс Европада феодализм толық орнығып, ең биiктеу шыңына жеткен кезеңi болды.
3. Соңғы орта ғасыр - бұл ХҮI-ХҮII ғасырдың бiрiншi кезеңiне дейiнгi аралық. Соңғы орта ғасырлардың ерекшелiгi феодализм ыдырап, феодализмнiң негiзiнде капиталистiк қоғамдық қатынастардың укладтарының қалыптаса бастуы сөз болады.
Батыс елдердiң орта ғасыр тарихы деректерi әлеуметтiк зерттелуi жағынан 5 типке бөлiнедi.
1. Табиғи-географиялық деректер. Яғни әрбiр терминды оқығанда сол территориялардың ландшафтына, климатына, өсiмдiктерi мен қоршаған ортасынан деректер бередi.
2. Этнографиялық деректер. Бұл сол кезде пайдаланған технологияны, әдет-ғұрыптардан, тұрғын үйлерден, киiмдерден және ауыз әдеби шығармаларынан деректер бередi.
3. Заттық деректер. Құрылыстар, еңбек құрал-жабдықтары, транспорт түрлерi, қару-жарақтар тағы да басқалардан деректер бередi.
4. Көркем өнер шығармалары деректерi. Бұл көркем образдар, архитектуралық құрылыстар, живопись, кескiн және қолданбалы өнерден деректер бередi.
5. Жазба деректер. Әрiптер, цифрлар, ноталар тағы да басқалардан жазба деректерiн бередi.
Мiне осы 5 типтi деректер орта ғасырлардан бiзге толық тарихи деректер бередi. Бұлардың әрқайсысының тарихшылар үшiн маңызы зор. Әсiресе заттық деректер орта ғасырлар тарихын оқытуда ерекше маңызға ие. Ал фольклор мен этнографиялық деректер соңғы орта ғасырлар тарихын оқытуда маңызды. Әсiресе орта ғасырлар тарихын оқытуда жазба деректердiң алатын орны зор. Себебi сауаттың ашылуы өте көп мағлұматтар қалдыруға мүмкiндiк бередi.

Пән: Жалпы тарих
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

Орта ѓасырлар тарихы пєнініњ мазм+-ны жєне хронологиялыќ шегі

Жоспары

1. Орта ѓасырлар тарихы пєнініњ мазм+-ны жєне хронологиялыќ шегі.
2. "Орта ѓасырлар" жєне "феодализм" т%.сінігініњ шыѓуы жєне мазм+-ны.
3. Варварлыќ тайпаларда ру-тайпалыќ ќ+-рылыстыњ ыдырауы.
4. Кельттер, германдыќтар жєне славяндар.
5. Халыќтардыњ +-лы ќоныс аударуы. Батыс Рим империясыныњ ќ+-лауы жєне варварлыќ мемлекеттердіњ ќ+-рылуы.
6. Батыс Рим империясыныњ ќ+-лауы. ‡-‡І ѓасырлардаѓы Батыс Еуропадаѓы єлеуметтік-экономикалыќ, саяси жєне этникалыќ uзгерістер.Рим империясының құлдырауы.

Батыс Европа мемлекеттерiнiң "орта ғасырлар тарихы" тарихи ұзақ уақытты қамтиды. Сол кезеңдегi экономикалық және қоғамдық өмiрде жаңа формадағы феодалдық қатынастардағы тап күресiнiң өсуi мен оның шешiлуi проблемалары, дамуы ерекшелiктерi және алғашқы буржуазиялық революциялардың пайда болуын және алғашқы капиталистiк укладтарының қалыптасуы проблемаларын оқытады. Яғни Батыс Европа мемлекеттерiнiң орта ғасырлар (Ү-ХҮII ғ. I-шi жартысы) адамзат тарихында бұрынғы кезеңдермен салыстырғанда материалдық және рухани дамуы жөнiнен iлгерi болғандығымен ерекшеленедi. Осы кезеңде алғаш рет халықтың еркiн ойшылдығы - көрiнiстерi үстем етiп отырған феодалдар шiркеулердiң догмалық заңдарына қарсы күрестерiнiң ерекшелiктердiң жалпы қозғалысымен есте қалады. Әсiресе әдебиеттiң поэзия жанрының тамаша үлгiлерi жасалды. Қайта Өрлеу деп аталатын еркiн гуманизмнiң ғылыми ойдың тамаша өкiлдерi дүниеге келдi. Орта ғасырлардағы еркiн ойдың батыл өкiлдерi - Петр Абеляр, Роджер Бэкен, Ибн Сина, Аверроис, Ян Гус, Николай Коперник, Бруно, Галилео Галилей, ақын-жазушылардан - Фирдауси, Омар Хаям, Сағди, Хафиз, Низами, Данте, Петрарка, Бокаччо, Шекспир, Сервантес, суретшi-мүсiншiлер - Рафаэль, Микеланджело, Леонардо да Винчи, Дюрер, Рембрант, архитекторлар Ганс Гольбайн Младший тағы да басқалар есiмдер адамзат тарихында өшпес iз қалдырды.
Жалпы дүние жүзiлiк тарихта Батыс Европа елдердiң орта ғасырлар тарихы негiзiнен генезисi бойынша үш дәуiрге бөлiнедi:
1. Алғашқы орта ғасыр - Ү ғасырдың аяғынан ХI ғасырға дейiнгi кезең. Бұл кезеңде өндiрiс тәсiлi феодализм негiзiнде қалыптаса бастады.
2. Орта орта ғасырлар кезеңi - ХI ғасырдың орта кезiнен ХҮ ғасырдың аяғына дейiн бүкiл Батыс Европада феодализм толық орнығып, ең биiктеу шыңына жеткен кезеңi болды.
3. Соңғы орта ғасыр - бұл ХҮI-ХҮII ғасырдың бiрiншi кезеңiне дейiнгi аралық. Соңғы орта ғасырлардың ерекшелiгi феодализм ыдырап, феодализмнiң негiзiнде капиталистiк қоғамдық қатынастардың укладтарының қалыптаса бастуы сөз болады.
Батыс елдердiң орта ғасыр тарихы деректерi әлеуметтiк зерттелуi жағынан 5 типке бөлiнедi.
1. Табиғи-географиялық деректер. Яғни әрбiр терминды оқығанда сол территориялардың ландшафтына, климатына, өсiмдiктерi мен қоршаған ортасынан деректер бередi.
2. Этнографиялық деректер. Бұл сол кезде пайдаланған технологияны, әдет-ғұрыптардан, тұрғын үйлерден, киiмдерден және ауыз әдеби шығармаларынан деректер бередi.
3. Заттық деректер. Құрылыстар, еңбек құрал-жабдықтары, транспорт түрлерi, қару-жарақтар тағы да басқалардан деректер бередi.
4. Көркем өнер шығармалары деректерi. Бұл көркем образдар, архитектуралық құрылыстар, живопись, кескiн және қолданбалы өнерден деректер бередi.
5. Жазба деректер. Әрiптер, цифрлар, ноталар тағы да басқалардан жазба деректерiн бередi.
Мiне осы 5 типтi деректер орта ғасырлардан бiзге толық тарихи деректер бередi. Бұлардың әрқайсысының тарихшылар үшiн маңызы зор. Әсiресе заттық деректер орта ғасырлар тарихын оқытуда ерекше маңызға ие. Ал фольклор мен этнографиялық деректер соңғы орта ғасырлар тарихын оқытуда маңызды. Әсiресе орта ғасырлар тарихын оқытуда жазба деректердiң алатын орны зор. Себебi сауаттың ашылуы өте көп мағлұматтар қалдыруға мүмкiндiк бередi.
Ортағасырлық жазба деректерiн төмендегiдей үш класқа (топқа) бөлуге болады:
1. Нарративтик жазба деректер. Бұл нақты шындықты боямасыз сол күйiнде беретiн жазба дерек болып табылады.
2. Құжаттық жазба деректер. Лексикалық негiзде мемлекеттердiң әлеуметтiк- экономикалық, әлеуметтiк-кұқылық және әлеуметтiк-саяси өмiрiне баиланысты кұжаттар жиынтығы.
3. Құқылық жазба деректерi . Бұл жерде тек қана құқылық жиынтығы ғана емес, сонымен қатар жазып отырған адамның еркiне де байланысты болады.
Соңғы орта ғасырлар мен Қайта өрлеу кезеңдерiнде бұл құжаттар теориялық жағынан талдау жасалып шығарылды. Мысалы, нарративтiк жазба деректерден көркем әдебиет бөлiнiп шықты.
Батыс Европа елдерiнiң орта ғасыр тарихы деректерi Ерте дүние тарихы мен Жаңа заман тарихының деректерiмен салыстырғанда бiрнеше өзiндiк ерекшелiктерi бар. Мысалы: сауаттылық аз болғандықтан көбiнесе жазба деректер жинауға өте кем көңiл бөлiндi, көпшiлiк ауызша айту арқылы ұрпақтан ұрпаққа жеткiзiлдi. Бұл процесс тiлдiң дамуына көп үлес қосты. Жазба деректер көбiнесе грек тiлiнде жазылды. Ал Испанияда араб тiлiнде жазылды. Жалпы Европаның орта ғасырлық жазба тiлi латын тiлi болған. Бұл жағдай тiрi жазба тiлi мен ескi өлi жазба тiлдерi арасындағы алшақтыққа алып келдi. Орта орта ғасырларға қарай ғылымның дамуына байланысты жағдай өзгере бастады. Дегенмен ХҮ-ХҮII ғасырларға қарай жағдай өзгере бастады. Басым көпшiлiк мемлекеттерде латын тiлi өзiнiң үстемдiгiн ұзақ уақыт бойы сақтап қалды.
Осылайша деректанушылар соңғы кездерге дейiн нақты зерттеуден алшақтап отырған. Көбiнесе бұл проблемалармен қосымша тарихи пәндер, нумизматика, ономастика, ландшафттану, археология, этнография тағыда басқа пәндер шұғылданып келдi. Батыс елдердiң орта ғасыр тарихы деректерiн зерттеумен қазiргi кездерi кодикология ғылымы шұғылданып жүр. Кодикология дегенiмiз Батыс елдердiң орта ғасыр тарихы деректерiн, заңдар жиынтығын, кiтаптарды тағыда басқаларды зерттейтiн ғылым.
Рим империясы құлағаннан кейiн оның орнына екi империя құрылды. Батыс және Шығыс Рим империясы деп аталды. Батыс Рим империясына қарағанда Шығыс Рим империясы Европадан келген варварлардың шабуылына төтеп бере алды. 330 жылы император Константин астанасын Константинопольға көшiрiп Шығыс Рим империясын Византия деп атай бастады. Бұл империя өте үлкен территорияны алып жатты. Бұл империя Батыс пен Шығысты жалғастырып жататын теңiз және құрлықтағы жол торабында орналасқандықтан сауда мен қолөнер дамудың нәтижесiнде алғашқы қауымдыққұрылыс ыдырап, феодалдыққатынастардың белгiлерi бiлiне бастады. Феодалдыққатынастардың қалыптасуы және толық орнығуы ұзақ эволюциялық процестi басынан кешiрдi. Үш - төрт ғасырға созылған процестерден кейiн IХ-ХІ ғасырға қарай Батыс Европа мемлекеттерiнде феодализмнiң толық орнағанын байқауға болады. Қауымдық жерлер жойыла бастады. Ерiктi шаруалар кедейленiп, кауымдарда бай адамдардың топтары пайда болды. Алғаш Византияда кейiннен Батыс Европаның басқа да мемлекеттерiнде алғашқы феодалдық поместьелер пайда болды. Феодализмнiң алғашқы белгiсi ретiнде жiктелу процесiнiң ерекшелiгi көрiндi, бай жер иелерi феодалдар мен оларға тәуелдi шаруалар табы бiр-бiрiне қарама- қарсы екi тап пайда болды. Батыс елдердiң орта ғасыр тарихы феодализмнiң негiзгi белгiлерiн қалыптасуы мен дамуын әсiресе Франция, Италия, Германия, Англия тағыда басқа мемлекеттерiндегi даму генезисiн оқып үйретедi.
Францияда бытыраңқы мемлекет екендiгiне қарамай өз иелiктерiнде әрбiр феодал шексiз түрде билей бастады. Бiрак шетел басқыншылары келген жағдайда корольмен уақытша одақ жасап отырды. Осы кезеңде Францияда Каролингтер династиясы тек өзiнiң доминионына ғана тиiстi жерлерiне ғана билiк еттi. Тек қана корольдiк титулын сақтап Париждi және Парижге жақын графтықтарға билiк еттi. Ал 987 жылы Людовиктiң өлуiмен Каролингтер династиясы жойылды. Сөйтiп король болып Гуго Капета сайланды. Осылайша француз революциясына дейiн Капетингтер династиясының негiзiн қалады. Алғашқы кезеңде бұл Капетингтер династиясы да Каролингтер иелiк еткен жерлерге ғана иелiк еттi. Бiрақ кейiннен өз иелiктерiн кеңейттi. Сөйтiп бiршама уақыттан кейiн Бүкiл Францияға билiгiн нығайтты.
Осы кезеңдерде Франциядағы шаруашылық феодалдық тәуелдiлiкке толық түскенiн айтуға болады. Х ғ. Франция шаруалары екi негiзгi топқа бөлiндi: I. Серва II. Виллан деп аталды. Вилла (село тұрғындары) негiзiнен колондардың тегiнен шыққан адамдар едi. Олар сот билiгiне бағынышты жерлерге иемденiп өз сеньорларына бұл жерлерден - барина, оброк және ақшалай салықтар төлеп отырды. Сонымен бiрге мырзалар олардан сот мырзасы негiзiнде де қосымша төлем алып отырды. Ал серваларды правосы шектеулi болды. яғни олар бұрынғы құлдардың тегi болды. Олардың салық төлемi тек қана жерден ғана емес сонымен бiрге бас бостандығы үшiн де болды ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.