Бөбек жасындағылдардың психикалық дамуы

Жоспар
Кіріспе

1 Даму психологиясының салаларын салыстыру
2 Даму психологиясының қысқаша тарихын талқылау
3 Жеткіншектің жеке басының дамуындағы өнердің рөлін сыни бағалау
4 Ж.Пиаженің психикалық даму мәселесі жөніндегі пікірлерін талқылау
5 Балалық шақ дамуының теңсіздігі және оның психологиялық себептерін талқылау
6 Бастауыш сынып оқушысының анатомо.физиологиялық дамуын тексеру

Егер нәрестенің психикалық дамуы тым қарапайым түрде кездессе, алдағы екі жылдың ішінде психикалық дамуы ірі өзгерістерге ұшырайды. Бөбек жасының аяқ кезінде / 3 жастағы кезі / бала ақыл-ойының дамуы жағынан едәуір жетістікке жетіп қалады. Психолог Б.Гудинаф өзінің еңбектерінде бөбек жасына аса көңіл бөледі. Оның ойынша, жаңа туған бала мен үлкендердің психикалық дамуының тең ортасы- бөбек /3 жас / жасы дейді. Ал осындай ірі жетістіктерге бөбек аз уақыттың ішінде қалай жете алады? Бұл жетістікке жетудегі себептің бірі / 1 жасқа толғанда / баланың түргелеп жүруі. Тікелей жүруге көшу бірден болмайтынын қазақтың балаға “тұсау кесу” дейтін ырымынан да белгілі. Бұл жетістіктің екінші себебі: әр заттың өзіне тән қызметін ажырату. Егер нәресте жасындағылар әр заттың қандай қызет атқаратынын білмесе, енді ол бөбек жасына көшкенде соның атқаратын қызметінің мәнісін түсіне бастайды. Бөбек психологиясының дамуына негізгі әсер ететін фактордың бірі: оның қарапайым ойындары мен балалар бақшасында тиісті өнерге үйренуі / сызу не үй салу т.б. / Бұл бөбектер үшін өзінше әрекеттің түрлері, сондықтан ойын мен іс-әрекеттер бөбек психологиясының дамуына үлкен әсер етеді. Мысалы, ойыншықтармен ойнау осы жас кезеңінің аяғында кездеседі. Әуелгі кезде бөбектер ойыншықтардың сылдарлауына, не бояуына мән берсе, бірақ нендей жәндіктің, не машинаның бейнасі екеніне мән бере алмайды.
Бөбек жасында ойыншыққа байланысты ұлдар мен қыздардың ойыны бірдей емес. 3 жастағы қыз аюдың ойыншығын бергенде оның үстіне көйлек тігіп, кигізіп, кішкентай тарелкаға ас салып, қасықпен оны тамақтандырады. Ұлға осындай ойыншық ұсынсаң ол одан бас тартып, бұл қыз балалардың қызметіне қатысты, сондықтан оған қатысы жоқ екенін айтады. Ал ұлдар таяқты ат қып мініп, “осы менің атым” жүгіретіні кездеседі. Ойынға қатысушылар аю ойыншығы нағыз аюдың өзі емес екенін , ал таяқтың ат емес екенін өздері де жақсы біледі. Бұл сұраққа өздері былай жауап береді: “Біз әншейін ермек үшін ойнаймыз”-деп жауап береді. Ал осындай ойындағы заттарды / ойыншықтарды / өзге заттың символы / не белгісі / деп түсіну бөбектердің фантазиясын, ой-өрісін дамытуға едәуір пайдасын тигізеді.
Бөбек психикасының дамуын одан әрі өрістетуде оның сөйлеу әрекетінің қалыптасуының ерекше маңызы бар. Осыкезден бастап сөздерден сөйлем құрастыра бастайды. Бөбек 3 жасқа жеткенде 1200-1500 сөз біледі.

Пән: Психология
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 13 бет
Таңдаулыға:

Бөбек жасындағылдардың психикалық дамуын талқылаңыз.

Егер нәрестенің психикалық дамуы тым қарапайым түрде кездессе, алдағы
екі жылдың ішінде психикалық дамуы ірі өзгерістерге ұшырайды. Бөбек жасының
аяқ кезінде 3 жастағы кезі бала ақыл-ойының дамуы жағынан едәуір
жетістікке жетіп қалады. Психолог Б.Гудинаф өзінің еңбектерінде бөбек
жасына аса көңіл бөледі. Оның ойынша, жаңа туған бала мен үлкендердің
психикалық дамуының тең ортасы- бөбек 3 жас жасы дейді. Ал осындай ірі
жетістіктерге бөбек аз уақыттың ішінде қалай жете алады? Бұл жетістікке
жетудегі себептің бірі 1 жасқа толғанда баланың түргелеп жүруі. Тікелей
жүруге көшу бірден болмайтынын қазақтың балаға “тұсау кесу” дейтін ырымынан
да белгілі. Бұл жетістіктің екінші себебі: әр заттың өзіне тән қызметін
ажырату. Егер нәресте жасындағылар әр заттың қандай қызет атқаратынын
білмесе, енді ол бөбек жасына көшкенде соның атқаратын қызметінің мәнісін
түсіне бастайды. Бөбек психологиясының дамуына негізгі әсер ететін
фактордың бірі: оның қарапайым ойындары мен балалар бақшасында тиісті
өнерге үйренуі сызу не үй салу т.б. Бұл бөбектер үшін өзінше әрекеттің
түрлері, сондықтан ойын мен іс-әрекеттер бөбек психологиясының дамуына
үлкен әсер етеді. Мысалы, ойыншықтармен ойнау осы жас кезеңінің аяғында
кездеседі. Әуелгі кезде бөбектер ойыншықтардың сылдарлауына, не бояуына мән
берсе, бірақ нендей жәндіктің, не машинаның бейнасі екеніне мән бере
алмайды.
Бөбек жасында ойыншыққа байланысты ұлдар мен қыздардың ойыны бірдей емес.
3 жастағы қыз аюдың ойыншығын бергенде оның үстіне көйлек тігіп, кигізіп,
кішкентай тарелкаға ас салып, қасықпен оны тамақтандырады. Ұлға осындай
ойыншық ұсынсаң ол одан бас тартып, бұл қыз балалардың қызметіне қатысты,
сондықтан оған қатысы жоқ екенін айтады. Ал ұлдар таяқты ат қып мініп, “осы
менің атым” жүгіретіні кездеседі. Ойынға қатысушылар аю ойыншығы нағыз
аюдың өзі емес екенін , ал таяқтың ат емес екенін өздері де жақсы біледі.
Бұл сұраққа өздері былай жауап береді: “Біз әншейін ермек үшін ойнаймыз”-
деп жауап береді. Ал осындай ойындағы заттарды ойыншықтарды өзге заттың
символы не белгісі деп түсіну бөбектердің фантазиясын, ой-өрісін
дамытуға едәуір пайдасын тигізеді.
Бөбек психикасының дамуын одан әрі өрістетуде оның сөйлеу әрекетінің
қалыптасуының ерекше маңызы бар. Осыкезден бастап сөздерден сөйлем
құрастыра бастайды. Бөбек 3 жасқа жеткенде 1200-1500 сөз біледі.
Даму психологиясының салаларын салыстырыңыз.
Әрбір жас шағы психикалық дамудың ерекше сапалы кезеңі болып табылады және
бала дамуының осы кезеңдегі оның жеке басының өзіндік құрылымының жиынтығы
құрастыратын көптеген өзгерістермен сипатталады. Л.С.Выготский жас шағы
дамудың белгілі бір дәуірі немесе сатысы, дамудың белгілі, біршама тұйық
кезеңі деп қарады, оның маңызы дамудың жалпы циклінде алатын орнымен және
дамудың жалпы заңдарының одан әр кез өзіндік көрініс табуымен анықталады.
Бір жас сатысынан екіншісіне өтуде бұрынғы кезеңдерде болмаған жаңа
құрылымдар пайда болады және даму барысының өзі қайта құрылып, өзгеріп
отырады.
Адамның жас ерекшеліктері көптеген жағдайлардың жиынтығымен анықталады.
Бұл- әрі балаға оның өмірінің осы кезеңінде қойылатын талаптар жүйесі әрі
айналасындағылармен қарым-қатынастарының мәнісі, әрі ол игеретін білім мен
іс-әрекеттер типі, әрі осы білімдерді игеру тәсілдері. Жас шағына тән
ерекшеліктерді анықтайтын жағдайлардың жиынтығына баланың дене дамуының
түрлі жақтарының ( мысалы, сәбилік шақтағы белгілі морфологиялық
құрылымдардың жетілуі, жеткіншек шақтағы организм өзгерістерінің ерекшелігі
т.б. ) ерекшеліктері де енеді.
Даму ерекшеліктерін анықтайтын сыртқы жағдайлар балаға тікелей әсер
етпейді. Ортаның қайсыбір элементтерінің қандай да бір бұрын дамыған қандай
да бір психологиялық қасиеттер арқылы өтетініне байланысты әр балаға
объективті түрліше әсер етеді. Осы сыртқы және ішкі жағдайлардың жиынтығы
жастың өзіне тән ерекшеліктерін анықтайды да, ал олардың арасындағы қарым-
қатынас өзгерісі келесі жас кезеңдеріне көшудің қажеттілігі мен
ерекшеліктеріне сабақтас келеді.
Сонымен, жас шағы оның дамуының сол кезде қойылатын талаптар мен тіршілік
жағдайларының ерекшеліктерімен, оның айналасындағылармен қарым-қатынас
ерекшелігімен, блаланың жеке басының психологиялық құрылымы дамуының
деңгейімен, білім мен ойлануының даму дәрежесімен, белгілі бір
физиологиялық ерекшеліктердің жиынтығымен сипатталады.
Адамның дамуын айналасындағылармен қарым-қатынас жасаудың даму деңгейі
бөлімдердің, тәсілдердің, қабілеттердің даму деңгейі арасындағы байланыс
анықтайды.
Адамның өмір сүру ерекшеліктері байлнысты, психикалық даму ерекшеліктеріне
сәйкес
жас кезеңдерін былай топтастыруға болады:
1. Нәрестелік кезең туғаннан 1 жасқа дейін
2. Бөбек кезең 1 жастан 3 жасқа дейін
3. Мектепке дейінгі кезең 3 жастан 7 жасқа дейін
4. Бастауыш мектеп кезеңі 7 жастан 11 жасқа дейін
5. Жеткіншек кезеңі 11 жастан 15 жасқа дейін
6. Жоғары сырып кезеңі 16 жастан 17 жасқа дейін
7. Жасөспірімдік кезең 17 жастан 20-23 жасқа дейін
8. Жастық шақ 20 жастан 30 жасқа дейін
9. Кемелдік кезең 30 жастан 55-60 жасқа дейін
10. Қартаю кезеңі 60-70 жас аралығы
11. Кәрілік кезең 70 -тен жоғары

Даму психологиясының мынадай салалалары бар:
• Балалар психолоиясы
• Жасөспірім психологиясы
• Балаң жас психологиясы
• Акмеология (кемелдік )
• Геронтопсихология ( кәрілік)

Даму психологиясының қысқаша тарихын талқылаңыз .
Даму психологиясының өмірге келуі 19 ғасырдың екінші жартысына жатады,
яғни психологияға генетикалық идеяның енуімен байданысты. Даму
психологиясының одан әрі өрлеуіне Ч.Дарвиннің эволюциялық идеялары
айтарлықтай әсер етті. Ол психикалық дамудың қайнар көздері проблемасына
зейін аудартты.
19 ғасырдың аяғы мен 20 ғасырдың басында психологиялық экспериментті
даму психологиясында қолданудың арнай жолдары табыла қоймады.
Эксперименттің психологиядағы едәуір жетістіктері ( Вебер мен Фехнердің
психофизикалық заңды ашуы, Эббингауездің ес процесін зерттеуі,
Гельмгольцтің сезім мүшелерінің психофизиологиясын талдауы, Вундтың түйсік
пен қимыл-қозғалыстың психофизиологиялық ерекшеліктерін зерттегендері, және
т.б. ), осындай зертеу жетістіктеріне сүйене отырып, даму психологиясы
өрістей бастады.
Адамның өзіндік даму жолындағы ерекшеліктерді ескере отырып, әсіресе
өмірдің алғашқы кезеңдеріне аса көңіл аудару қажет. Осындай пікірді
қолдайтын психологтар, бала өмірінің ерекшеліктеріне, әсіресі оқыту мен
тәрбиелеу жүйесіне көңіл аударды. Мәселен, Ж.Ж.Руссо “Бала-кішкентай ересек
адам” – деген жалпы қорытынды жасады. Кейіннен, Кеңес елдерінде, АҚШ-та
өрістеген көптеген зерттеулер балалардың қабілеттері, олардың байқаулары,
есте сақтауы, пайымдаулары, күйзелістері осыған сәйкес үлкен адамдардың
көріністерінен сан жағынан біраз айырмашылығы болса, сонша сапалық
ерекшеліктері болатыны анық.
Маркстік-Лениндік философияның негізгі қағидаларына және диалектика
қағидаларына, физиология саласындағы жоғары жүйке қызметіндегі жаңалықтарға
сүйене отырып, кеңес ғалымдары адамның даму процесі (онтогенезі) табиғат
құбылыстары мен адам адам қоғамындағы кез келген әсер ететін заңдарға
бағынған, бірақ бұл заңдар адамынң жеке бас ретіндегі, жаңа қоғамды құрушы
азамат ретіндегі психикалық даму процесінің ерекшелігіне сәйкес өзгешелік
болып табылады.
Жеткіншектің жеке басының дамуындағы өнердің рөлін сыни бағалаңыз.
Жеткіншектердің есеюіне көркем әдебиет, кино мен теледидар ерекше қызмет
атқарады. Кино көруге әуестік жеткіншекке тән қасиет, ал кітап балалардың
көпшілігіне субъективті қажеттілікке айналады. Оқырмандық ынта-ықыластың
дамуына зер салу қызғылықты: балаларға арналған әдебиеттің орнын ересектер
оқитын әдебиет, ал кейін ғана ересектерге арналған әдебиеттер мен романдар
басады. Кинофильмдер мен театр өнерінің шығармаларына деген ынта-ықылас та
нақ осындай бағытта дамиды. Кітап пен фильм объективті тұрғыдан ғана емес,
же ткіншектің түсінігінде де өмір мен адамдарды танып білу құралы болып
шығады. Бұлардың екеуі де ересектер өмірінің алуан қырлары мен адамдардың
қарым-қатынасы мәселелеріне өзінше бір үлгіде кіру әдісі болып табылады.
Нақ сол кітаптар мен фильмдер жеткіншекке қатынастар мен сезімдердің
күрделілігін, олардың адам өмірінен алар орнын білуге мүмкіндік береді.
Олар жеткіншек өмірінің шегін кеңейтіп, оны рухани тұрғыдан байытады.

Жеткіншектің сүйікті кейіпкері- мақсатына жетуге ұмтылған, қиын, тіпті
өткел бермес кедергілерден өтіп, жеңіп шығатын белсенді адам. Жеткіншекті
табиғат күштеріне, әр түрлі қиындықтарға қарсы, алуан формада көрінетін
зұлымдыққа қарсы күрес көрсетілген сюжеттер қызықтырады. Жеткіншектер үшін
кейіпкерлердің қуаныш-қайғысына ортақтасу, өзін әр түрлі жағдайларға
қатысушымын деп елестету тән, ол өзін кейіпкердің орнында сезінеді,
жағдайды жақсы болып аяқталу бағытында ойша өзгертеді, жазылмаған нәрсені
өз ойымен жеткізеге ұмтылады.

Болмыстың әр түрлі жақтарын ойша игеру арман жүзінде де одан әрі
жалғасады. Оларда жеткіншек өзінің көрген, оқыған, естіген жағдайларындағы
өзін қайран қалдырған бір жағдайдың негізінде өзінің іс-әрекет жасауы үшін
жаңа қиялдағы өмірлік жағдайлар жасайды. Қиялдағы жағдай нақты болатын
жағдайлармен және қарым-қатынастармен ұштасуы да не одан алшақ та болуы
мүмкін. Көбінесе жеткіншек өзін ересек деп елестетіп, болашаққа ұмтылады.
Өзінің ересек кездегі бейнесін және осы бейнеде іс-әрекет жасау –
жеткіншектік жастағы армандардың өзіне тән ерекшелігі. Олар сыртқы пішін-
келбетке , әр түрлі қасиеттерге, мамандыққа, достық пен махаббаттағы қарым-
қатынастарға қатысты болады. Тұтас алғанда мұндай армандау- қазіргі кездегі
және болашақтағы өмір сүрудің қанағаттанарлық әдістерін және жеткіншектің
басқа адамдардан ұнатқан қасиеттеррінің жиынтығы ретінде өзінің жеке
басының бейнесін іздеу. Ол өзінің қиялында әр түрлі варианттарды ой
елегінен өткізеді, ал тұтас алғанда қызғылықты әрі мазмұнды өмір сүрсем,
қоғамға пайдалы, шығармашылық жұмыс істесем деп, өзімді көрсетіп, жұртқа
танылып, құрметке бөленсем, сенімді достық пен нағыз махаббат иесі болсам
деп армандайды. Кейде оның қиялында шек болмайды, ал қиялындағының шындыққа
үйлеспеуі бір жағдайдан екіншісін туындатуға кедергі жасамайды.
Жеткіншектердің бәрі де армандағанды жақсы көреді. Өз арманын жүзеге
асыруға ұмтылу өзін-өзі тәрбиелеу мен өздігінен білім алудан көрінеді,
алайда өте айрықша түрде- үлкен құрылыстарға.

Жеткіншектердің ересектер дүниесіне түрлі жолдармен кіріп, оның
құндылықтарын игереді. Жеткіншектің дамуы бірден бірнеше бағытта, әр түрлі
қарқынмен, әр түрлі тәсілдермен: іс-тәжірибеде белгілі бір тұрғыда құрылған
қарым-қатынастар, еліктеу және тікелей ұқсау, өзін-өзі тәрбиелеу мен
өздігінен біліім алу, ересектер мен олардың өмірі туралы білімдерді
меңгеру арқылы болуы мүмкін.

Ж.Пиаженің психикалық даму мәселесі жөніндегі пікірлерін талқылаңыз
Швейцария ғалымы Ж.Пиаженің генетикалық психология ториясы – психология
ғылымының кең өріс жайған бағыттарының бірі. Өз зерттеулерін негізге ала
отырып, Ж.Пиаже генетикалық әдісті психологиялық болмысты тануда жетекші
әдіснамалық қағида дәрежесіне көтерді.
Өз зерттеулерінде ғалым бала ақыл-ойының ( интеллект ) қалыптасуына
назар аудара отырып, ғылыми психологиядағы бала интеллектісінің дамуын
байқаудан басталып, сол арқылы ересектердегі интеллект табиғаты мен
қызметін білуге болады деп пайымдайды .
Ж.Пиаженің негізгі міндеті адам интеллектісінің құрылымын зерттеу еді.
Осы құрылымды қарапайым эволюциялық даму барысында жеткен нәтижесі деп
білді, яғни, интеллектілік күрделі ақыл-ойдың психикалық элементтерден
құралатынын дәлелдемекші болды. Ж.Пиаже тұжырымының ең үлкен қатесі-
баланың біртұтас дамуын ескерместен, ақыл-ойдың өрістеу тұғырын
интеллектінің өзінен іздеді, ал сананы дамытушы факторлар арасында ол
қоғамдық тарихи әрекет болмысына орын қалдырмады.
Ж.Пиаженің теориялық тұжырымдары жоғары деңгейдегі ойлай қабілеттерінің
көзі өткендегі ой мүмкіндіктерінде болатынын дәлелдеп бақты. Ой қабілеті
өзінен-өзі ке мелденбейтінін, ал даму адам қасиеті екенін, сол адамның
адамгершілік қасиет қатысымен шыңдалған сайын оның санасының жан-жақты
дамып, ойлау дәрежесінің көтерілетінін тіпті көре алмады.
Генетикалық психология зерттеулеріндегі ең үлкен олқы кемшілік: интеллект
даму деңгейінің бірінен екіншісіне өтуде оқудың маңызы орынды бағаланбай,
әлеуметтік-қоғамдық фактордың жеке адам қалыптасуындағы мәні жоққа
шығарылды.
Балалық шақ дамуының теңсіздігі және оның психологиялық себептерін
талқылаңыз.

Сана мен іс-әрекеттің біртұтастық қағидасын негіздеңіз.
Даму психологиясының аса маңызды қағидасы- сана мен іс-әрекеттің
біртұтастылығы. Бұл қағидаға сүйене отырып, білім игеруді белгілі бір
әрекеттерді орындау және игеру нәтижесінде болатын процесс ретінде
қарастырады. Осы көзұарас тұрғысынан алғанда психикалық іс-әрекеттің
бастапқы формасы- қоршаған дүниенің объектілері, өзгеретін, материалдық,
сыртқы, нақты іс-әрекеті. Ішкі психикалық, ойлай іс-әрекетінің игерілуі
сыртқы, материалдық кезеңін немесе материалданған іс-әрекеттер кезеңі
арқылы өтпейінше еш мүмкін емес. Іс-әрекеттің материалдық формасының
мысалы болып табылатын таяқшамен есептеу табылады. Іс-әрекеттің нақты
заттармен немесе схемалармен жүргізілуі оқушыларға іс-әрекет құрамына
кіретін әрбәр операцияны айқын қадағалап отыруға мүмкіндік береді.

Жеткіншектің интеллектілік дамуын салыстырыңыз.
Орта сыныптарда оқушылар ғылымдардың негіздерін оқып, игеруге кіріседі.
Балалардың алдында көлемі зор білімдерді меңгеру жойылады. Игерілуге тиісті
материал, бір жағынан, оқу-таным және ойлау қызметінің бұрынғыдан гөрі
неғұрлым жоғары дәрежесін талап етіп, ал екінші жағынан, оларды дамытуға
бағытталған. Оқушылар математикадағы, физикадағы, химиядағы ғылыми ұғымдар
жүйесін, белгілердің ерекше жүйесін меңгеруге, теориялық тұрғыдан пайымдап
үйренуге тиіс. Нақ осы жаңа әрі объективті тұрғыдан ең қиын оқу пәндері
білімдерді меңгеру әдістеріне жаңа талаптар қойып, жоғары дәрежедегі
интеллектіні – теориялық, формальдық, рефлекстік ойлауды – дамытуға
бағытталған. Мұндай ойлау жас өспірімдік кезеңге тән болғанымен, ол
кішкентай жеткіншектерде дами бастайды.

Теориялық ойлаудың өзіне тән қасиет – гипотетикалық-дедукциялық, яғни
гипотезалар құру және оларды тексеру арқылы бір ғана жалпы тиянақтар
негізінде пайымдауға қабілеттілік. Бұл деңгейде қорытындыға дейін бүкіл
пайымдау сөз тұрғысында жүреді, ал оның мазмұны – белгілерді әдеттегі
жүйесі – сөздермен айту, немесе, мәселен , математикада қолданылатын ерекше
белгілер жүйесімен айту. Жеткіншектің ойлауынан дамуындағы жаңалық оның
интеллектілік міндеттерге алдын ала ойша шешуді талап ететін міндет деп
қарауы болып табылады. Балаға қарағанда жеткіншек есепке талдау жасауды
берілген шамалардағы мүмкін болатын қатынастарды анықтау іс-әрекетінен
бастайды, олардың байланысы туралы әр түрлі болжамдар жасайды, одан кейін
бұл гипотезаларды тексереді. Интелектілік міндеттерді шешуде гипотезаларды
пайдалана білу – жеткіншектің болмысқа талдау жасаудағы аса маңызды
жетістігі. Болжамдар жасап ойлау – ғылыми пайымдаудың өзіне тән құралы.
Ойлауды дамытудың бұл деңгейіне тән ерекшелік абстракциялаудың дамуы ғана
емес, сонымен бірге жеткіншек өзінің интеллектілік операцияларына зейін
қоюды, талдау жасап, баға береді. Сондықтан мұндай ойлау рефлексиялы ойлау
деп аталады .

Теориялық ойлау мектеп білімдерін игеруде ғана қалыптасумен
шектелмейді. Тұтас алғанда, ойлаудың бұл деңгейіне жеткіншектің өз
интеллектілік операцияларын ұғынып, оларды басқаруы тән. Бұл процесс басқа
психикалық функциялар үшін де тән бола бастайды. Сөйлеуге бақылау мен
басшылық жасалады, оның үстіне өзі үшін маңызды кейбір жағдайларда
жеткіншектер дұрыс әрі әдемі сөйлеуге ерекше тырысады. Осының бәрі –
жеткіншектің дамуындағы бастауыш мектеп оқушысымен салыстырғанда жаңа әрі
маңызды жетістіктер.

Қабылдау процестерін интеллектендіру – кез келген оқу материалын, соның
ішінде сызба, сурет сияқты көрнекі материалды да ойдағыдай игерудің
қажетті шарты.

Мұндай материалға зейінсіз қарау және оның маңыздылығын жете бағаламау
біраз тараған. Кез келген материалмен жұмыс істегенде, қандай оқу-
практикалық тапсырманы болмасын орындағанда жеткіншекті ойлану дағдысын
қалыптастырып дамыту әбден қажет.

Ғыоыми ұғымдарды меңгеру барысында және оның нәтижесінде ойлаудың жаңа
мазмұнын, интеллектілік ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.