Дарынды балалармен жұмыс жасағанда мұғалімнің қызметі

І Кіріспе.
1.1. Дарынды балалармен жұмыс жасағанда мұғалімнің қызметі.
ІІ Негізгі бөлім.
2.1. Дарынды балалармен жұмыс.
2.2. Математика сабағында оқушылардың ойлау қабілетін арттыру.
2.3.Оқушылардың математикалық сауаттылықтарын қалыптастыру жолдары.
ІІІ Қорытынды.

Дарынды бала – бұл болашақта жаңа технологияларды шығарушы, әділ саясаткер, сенімді медик, шебер музыкант, қайталанбас суретші, бұл еркіндікті сүйетін, жауапты, рухы биік адам, бұл – ұлттық құндылық.
Сонымен бірге бұл нәзік, қоршағандар түсінбейтін, қатыгездік пен қызғанышқа душар болатын «Ақ қарғалар» және бұл осының себебінен немесе биік, еркін жандармен жұмыс жасай алмайтын жетекшілердің кінәсінен жоғалатын жандар.
Жалпы адами мәдениетте дарындылық жеке құндылық ретінде, адам табиғатында өзгеше, таптырмайтын құбылыс болып қарастырылады.
Ұстазы жақсының — ұстанымы жақсы деген қанатты сөз бар. Ұстаз ұлағатты, сауатты, сара көңіл, дара пейіл, көргені көп, көңілге түйгені мол болса, алдындағы баланы елдің ертеңі, ұлттың болашағы десе, сонда ғана ұстанымы мықты ұрпақ қалыптасары хақ. "Ең әуелі, мектепке керегі - оқыта білетін мұғалім", дейді ұлт ұстазы атанған Ахмет Байтұрсынұлы.
Биыл еліміздің миллиондаған қл-қызына 272098 мұғалім сабақ беріп жүр. Олардың 163170-і, яғни 59,9 пайызы ауыл мектептерінің мұғалімі. Жалпы барлық мұғалімнің 80 пайыздан астамы жоғары, 2,8 пайызы аяқталмаған жоғары білімді болса, 15,7 пайызы орта кәсіптік білім иелері екен.
Ұстазға оқушылармен етене араласып, тіл табысу үлкен көмек. Әр баланың ішкі әлеміне үңілу ұстаз үшін ашылмаған арал тәрізді. Сабақ барысында педагогикалық теорияны практикамен ұштастырып тұратын нәзік жіп тәрізді тәжірибені түрлендіру мұғалімге ешқандай қиындық жүктемейді. Ең бастысы, мұғалімге тән жауапкершілікке ден қойса болды. Мысалы, оқушылардың "жұмыс күнінің" мөлшерін ескере отырып, жалықтыратын репродуктивті оқыту мен мазмұны қызықсыз оқулықтардан бойды аулақ ұстап, оқушының ынтасын төмендететін және оның жүйкесін жұқартудан "жазалау қағидаттарына" негізделген талаптардан бойды аулақ салған ләзім. Бағалаудың "жазалау" емес, керісінше, оқушылардың өз беттерінше жұмыс жасай білуінің, табысқа жету үшін ынталандырудың мәні зор.
Педагогикалық үдерісте оқыту мен тәрбиелеу әдістерін тиімді пайдалану қажет. Мысалы, ұстаз тұжырымдамасы: білім берудің мазмұнын, оқу жоспарын, бағдарламаларын, оқу құралдарын жетілдіру, дер кезінде жаңарту, пән бойынша сабақ берудің сапасын арттыру, оқушылардың шығармашылық қабілеттері бүгінгі қоғамның интеллектуалдық және коммуникативтік тұлғаны тәрбиелеуге негізделсе ұтылмайды. Өйткені, мұндай оқыту үдерісінің жемістері нәтижелі болады. Оқушыларды шығармашылыққа жетелеп, ойлау, сөйлеу қабілеттерін дамытуда қабырға газетін шығарудың да маңызы зор. Өйткені, оқушылардың қоғамдық ортаға белсене араласуы, қоғамдық пікірлерге өзіндік көзқарастарын ашық та өткір жеткізе білуі осы ортада көрінеді. Тану, түсіну, қолдану, талдау, синтездеу, бағалау оқушы үшін үлкен олжа. Мәселен, М. Жұмабаевтың "Арыстандай айбатты, жолбарыстай қайратты, мен жастарға сенемін" деген өлеңінің көркемдік ерекшеліктерін тануда бір ғана теңеудің 3 элементтен тұратынын түсіндірмес бұрын, олардың назарын логикалық танымға аудару жөн. Кез келген нәрсеге, не құбылысқа затты теңеу үшін олардың ұқсастығына мән беру керек. Мысалы, жастардың арыстан мен жолбарысқа ұқсастығы не? Ол өлең жолында қалай көрініс тапқан? Екеуінің ұқсас белгілері бар ма?

1. «Бастауыш мектеп» №2-2007. 27-бет.
Ж.Аманжолова
2. «Бастауыш мектеп» №10-11. 2007 10-13 бет.
3. «Әдіскер-мұғалім» №3 2004 13-14 бет.
4. Интернет желісі.