Антик дүниесінің өнері



1 Ежелгі Грекия мәдениеті
2 «Эгей» өркениеті
3 Критте патша өкіметінің ерекше түрі
Антик дүниесінің өнері деп аталатын ежелгі Грекия мен Рим мәдениетінің әлемдік өркениетте алатын орны ерекше. «Антик — (көне, ежелгі)» деген үғым. Қайта өрлеу дәуірінде дүниеге келген, бүл терминді итальян ойшыл-гуманистері грек-рим мәдениетіне байланысты қолданған. Бүл атаудың түп-төркіні «ежелгі», «көне», «қадым заман» мағынасын беретін «антиквус» деген латьш сөзінен шыққан. Көне мемлекеттердің мол, мәдени мүрасы Еуропаньщ барлық халықтары өнерінің, көркем әдебиетінің, философиясының, театрының және т.б. дамуына, саяси және қүқықтық көзқарастарының қалыптасуына елеулі ықпал жасады. Өмір шындығын нақты бейнелеп, көркемділік пен қарапайымдылық, шьшшылдық пен шеберлік қасиеттерімен белгілі болған грек және рим сәулетшілерінің, мүсіншілерінің және кескиндемешілерінің даңқты мәдени туьшдылары — көне заман тарихы туралы үғымымызды кеңейтіп қана қоймай, мәдениеттің асқақ үлгісі ретінде күні бүгінге дейін өз мәнін жоймай отыр.
Мәдениет тарихының қай кезеңін алсақ та, ол өзінің баға жетпес мәдени құндылықтарымен ерекшеленеді. Сондықтан да болар, ғалымдар көне мәдениеттің ішінде, әсіресе, грек мәдениетіне ерекше мән береді, өйткені ежелгі Грекияның әдебиеті, өнері, философиясы және т.б. ғасырлар бойы Еуропаның барлық елдерінің ақындарына, мүсіншілеріне, суретшілеріне, жазушыларына, композиторларына сарқылмас шалқар шабыт берді. Шындығын айтсақ, біздің дүниежүзілік мәдениетпен таныстығымыздың өзі де гректердің таңқаларлық мәдени қазынасы мен ұшқыр ақыл-ой иелерімен танысудан басталады. Мүндай ақыл-ой даналығы рухани және саяси-әлеуметтік өмірдің барлық салаларында — поэзияда, саясатта, ғылымда, құқықта, кескіндеме, сәулет, мүсін және т.б. өнер салаларында кеңінен көрініс тапты. Көне мәдениеттің жарқын беттері Эсхил, Софокл, Еврипид, Геродот, Фукидид, Демокрит, Платон, Аристотель сияқты үлылар есімімен тығыз байланысты болды.

Пән: Жалпы тарих
Жұмыс түрі:  Материал
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:   
Ежелгі Грекия мәдениеті

Антик дүниесінің өнері деп аталатын ежелгі Грекия мен Рим мәдениетінің
әлемдік өркениетте алатын орны ерекше. Антик — (көне, ежелгі) деген үғым.
Қайта өрлеу дәуірінде дүниеге келген, бүл терминді итальян ойшыл-
гуманистері грек-рим мәдениетіне байланысты қолданған. Бүл атаудың түп-
төркіні ежелгі, көне, қадым заман мағынасын беретін антиквус деген
латьш сөзінен шыққан. Көне мемлекеттердің мол, мәдени мүрасы Еуропаньщ
барлық халықтары өнерінің, көркем әдебиетінің, философиясының, театрының
және т.б. дамуына, саяси және қүқықтық көзқарастарының қалыптасуына елеулі
ықпал жасады. Өмір шындығын нақты бейнелеп, көркемділік пен қарапайымдылық,
шьшшылдық пен шеберлік қасиеттерімен белгілі болған грек және рим
сәулетшілерінің, мүсіншілерінің және кескиндемешілерінің даңқты мәдени
туьшдылары — көне заман тарихы туралы үғымымызды кеңейтіп қана қоймай,
мәдениеттің асқақ үлгісі ретінде күні бүгінге дейін өз мәнін жоймай отыр.
Мәдениет тарихының қай кезеңін алсақ та, ол өзінің баға жетпес мәдени
құндылықтарымен ерекшеленеді. Сондықтан да болар, ғалымдар көне мәдениеттің
ішінде, әсіресе, грек мәдениетіне ерекше мән береді, өйткені ежелгі
Грекияның әдебиеті, өнері, философиясы және т.б. ғасырлар бойы Еуропаның
барлық елдерінің ақындарына, мүсіншілеріне, суретшілеріне, жазушыларына,
композиторларына сарқылмас шалқар шабыт берді. Шындығын айтсақ, біздің
дүниежүзілік мәдениетпен таныстығымыздың өзі де гректердің таңқаларлық
мәдени қазынасы мен ұшқыр ақыл-ой иелерімен танысудан басталады. Мүндай
ақыл-ой даналығы рухани және саяси-әлеуметтік өмірдің барлық салаларында —
поэзияда, саясатта, ғылымда, құқықта, кескіндеме, сәулет, мүсін және т.б.
өнер салаларында кеңінен көрініс тапты. Көне мәдениеттің жарқын беттері
Эсхил, Софокл, Еврипид, Геродот, Фукидид, Демокрит, Платон, Аристотель
сияқты үлылар есімімен тығыз байланысты болды.
Грекияның көне мәдениетінің тамыры тереңде жатыр, өйткені, оның
бастауында б.з.д. III—II мыңжылдықтарда Грекия жері мен Эгей теңізі
аралдарын мекендеген тайпалардың өркениетіжатыр. Эгей өркениеті
мәдениеттің қайнар бұлағы болды, міне сондықтан да грек халқының ежелгі
мәдениетінің ең ерте шағы Эгей өнерімен сабақтас. Б.з.д. ІІ-мыңжылдықта
Эгей мәдениетінің аса маңызды орталықтары Крит аралы мен Пелопоннес
түбегіндегі Микены болғандықтан да Эгей өркениетін Крит-Микены мәдениеті
деп атайтын болған. Грек аңыздарына қарағанда Крит — ұлы жебеуші, найзағай
тәңірі Зевстің туған жері. Аңыз бойынша гректердің ең басты қүдайы Зевс
бұқа бейнесіне еніп, Финикия патшайымы, асқан сұлу Еуропаны алып келеді, ал
одан аралдың болашақ билеушісі Минос туған. Атақты Геракл өз ерліктерінің
бірін дәл осы Крит аральшда жасаған, құтырған бұқаға бас үйреткен. Гомер де
өз дастандарында бұл арал қалаларының бай екендігін мадақтай көрсетеді. Ал
шындыққа белгісіз кейбір аңыздарда Зевс пен Еуропаның баласы Минос ел
билеуші патшалардың ішіндегі ең әділеттісі болъптгымыс дейтін деректер бар.
Алайда Критті осын-дай есімді патша тек мифологиялық шығармаларда ғана
емес, грек тарихшыларының еңбектерінде кездесетінін естен шығаруға тағы да
болмайды. Крит жайында египеттік текстерде де кейбір деректер ара-түра
кездесіп қалады.
Бүл мәдениеттің ашылуы — археологияның ең ғажайып жетістіктерінің бірі
бодды. Криттегі археологиялық қазбажүмыс-тары Оксфорд музейінің сақтаушысы
Артур Джон Эванстың басшылығымен 1900 жылы басталды. Осы жүмысқа бүкіл
өмірін арнаған атақты ғалым кейіннен Крит өркениетін ашудағы орасан зор
ғылыми еңбегі үшін Қүрметті сэр атағын алды. Ең бастысы — Эванс өзінід
Минос мәдениеті (Минос патшаның қүрметіне солай атаған) деп аталатын төрт
томдық еңбегін жа-рыққа шығарды. Ол Минос мәдениетін үш кезеңге бөлді:
• І-ші кезең — ерте Минос кезеңі б.з.д. III мыңжылдық;
• ІІ-ші кезең — орта Минос кезеңі б.з.д. II мыңжылдықтың бірінші
жартысы;
• ІІІ-ші кезең — кейінгі Минос кезеңі б.з.д. ІІ-мыңжылдықтың екінші
жартысы. Археологиялық жазба жүмыстары барысында ғалым Кностан (аралдың
орталық бөлігі) ең алғашқы Крит сарайларьшың бірін тауып, оны аты аңызға
айналған Крит патшасы Миностың қүрметіне Минос сарайы деп атаған. Крит
мәдениетінің мазмұны мен стиліне тоқталмас бүрын, бұл мәдениеттің өзіне тән
ерекшеліктерін қысқаша атап өтелік. Көне замандағы басқа да мемлекеттердегі
сияқты Критте де қүрылыс өнері кең етек алған. Бірақ, бүл жердегі өнердің
негізінен сарайлық сипатта болғандығы аңғарылады, яғни күйреген ескі
сарайлардың орнына олардан да зәулім, әрі айбынды сарайлар салынып отырды.
Жоғарыда айтылған, Крит сәулет өнерінің ең атақты ескерткіші болып
саналатын Кносс сарайы өзінің әсемдігімен, айналадағы пейзаж
үйлесімділігімен ерекшеленед⯎. Сарайда салтанат залдары, ғибадатхана мен
патшаның сәулетті үйлері, діни рәсімдерге арналған бөлмелер мен бассейндер,
діни табыну салтына негізделіп театр ойывдарын өткізетін алаңдармен қатар
сарайда жүмыс істейтін қолөнершілер мен суретшілердің шеберханалары
ретретімен орналасқан. Сарай-дың заддарын арқалықты тасқа тіреген ағаш
колонналар сүйеп түр. Сарайдың салтанат бөлмелерінің қабырғалары
суреттермен безендірілген. Солардың ішіндегі сый әкеле жатқан жігіттер мен
қыздардың үланғайыр шеруін бейнелейтін көріністің әсерлігін тілмен суреттеп
жеткізуге болмайды. Табити қалпында салынған 500-ден астам адамның суреті
екі қатар етіп орналастырылған. Ғалымдардың пікірінше бұл көріністе Крит
пат-шалығына қарайтын аймақтар мен аралдардан келген салық төлеушілер
бейнеленсе керек.
Суреттердің сюжеті де сан-алуан болып келеді. Оларда театр ойын-
сауықтары, діни мерекелер, бақтардағы қыз-жігіттердің думанды ойындары және
т.б. көріністер тамаша көрсетілген. Археологтар Париж аруы деп атанған
сұлу келіншектің кескіні ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Мәдениеттану. Ежелгі грекия мәдениеті
Антикалық әдебиет және театр
Ежелгі Грекия мәдениеті. Көне мемлекеттердің мол, мәдени мұрасы
Гомер дәуірінін, мәдениеті
Ежелгі Грекия мәдениеті
Ежелгі Грекия мен Рим мәдениеті, өнері
Ежелгі Грек мәдениеті. Гомер кезеңі
Грек тарихнамасы
«ЕЖЕЛГІ ГРЕК МӘДЕНИЕТІНІҢ КЛАССИКАЛЫҚ КЕЗЕҢІ»
Ежелгі Грекия мен Рим мәдениеті туралы
Пәндер