Деректердің тарих ғылымындағы табиғатын зерттеу

Пән: Қазақстан тарихы
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 3 бет
Таңдаулыға:

Деректану, тарихнамамен қатар тарихшыларды теориялық методологиялық дайындауда негізгі фундаментальдық пәндердің қатарына жатады. Деректанудың фундаментальдығы тарих ғылымының тарих обьектісіндегі-өткен қоғам ретіндегі тарихшыға тікелей берілген емес, ол тарихи деректерді таным арқылы тану арқылы тарих ғылымының субьектісі ретінде қаралады. Деректану тарихи зерттеудің практикалығынан туындаған. Алғашқы кезде жазба деректер зерттеліп, деректанудың қолданбалы фактілік жағы ескерірілді, ол деректерді тануда нақты тарихи фактілерге жүгінді.

Жаңа деректердің ғылыми айналымға түсуіне байланысты, тарихи деректер және сол тарихи деректердің оқиғалары, процестері әр деректе, әр қырынан көрсетіледі. Деректің оқиғаларды қалай баяндауына байланысты, эмперикалық және апробиралық практикалық жолмен алынған деректер жазба деректерді әдістемелік зерттеу нақты фактілік матиралдарды алуда зерттеу обьектісіне айналды. Жазба деректер заттай деректерден тармақталып бөліне бастады (археологиялық) .

Курстың мақсаты - деректердің тарих ғылымындағы табиғатын зерттеу, белгілі әлеуметтік жағдайдағы оның туындау себептерін, осы жағдайдағы деректердің гносологиялық табиғатын тарихи танымның зерттеу обьектісіне айналдыру.

Курстың мақсаты жұмыстары.

Деректерді таңдау, сыни анализ жасау және зерттеу жұмыстарын жүргізу.
Тарихи зерттеуде деректілік-ақпараттық базалық негізін жасау.
Тарихи зерттеуде терминалогиялық аппаратты негіздеу.
Деректерде анализ жасауда әдістеме жүйесін білу және оның тәжірибеде қолдану мүмкіндігі.
Аймақтық тарихи деректерді зертерді зерттеумен танысу. Дерктану пәні архивпен және қосалқы тарихи пәнімен тығыз байланысты.

Қазақстан тарихы жайлы деректер. Ежелгі және ортағасырдағы Қазақстан жайлы деректер. Халық ауыз әдебиеті - тарихи дерек. Олардың тарихи дерек ретіндегі ерекшеліктері. Фольклордың классификациясы. Халық ауыз әдебиетінің деректемелік талдау әдісі. Шежіре - тарихи дерек. Тарихи деректегі оның орны, ерекшеліктері және маңызы. Тарихи деректің шежірелік дамуы. Шежіренің обьективтік және субьективтік жақтары. Шежіренің деректемелік анализі мен синтезі. Қазақстан тарихындағы ежелгі түркі жазба ескерткіштері. Орхон - Енесей руникалық жазба ескерткіштері. Деректемелік талдаудың мәселелері (текст, пайда болуы, авторы, даталық уақыты және т. б. ) .

Рим және византия авторларының - Аммиани Марцеллини, Приска Панийский, Иордана, Прокопий Ксесарийский, Феофилакта Симокат, Феофан, Константин Багрянородныйдың шығармалары. Деректердің толықтығы мен нақтылығы.

ІХ - ХІІ ғ. ғ. араб деректері Әль - Хорезми (Книга картины земли), Ибн Хордарбек (Книга путей и стран), Аль - Джахиза (Помлание Фатху бен хакану о достойнствах тюрок и всех войск халифата), Ибн Фадлан (Книга Ибн Фадлан), Гардизи (Украшение известий), Махмұд Қашқари (Түркі сөздерінің жинағы), Аль - Гарнати (Аль - Муриб) және т. б. Деректердің пайда болуының тарихи жағдайлары. Авторлық текст. Деректердің текстологиялық мәселелері. Деректер нақтылығының кейбір мәселелері. Деректемелік синтез.

Орта ғасырдағы Қазақстан тарихы жайлы деректер.

Монғол деректері Лубсан Данзан (Алтын тобық) жылнамасы, «Шара Туджи», Атрибуция және текстологиялық мәселелері.

Араб деректері В. В. Тизенгаузеннің «Алтын Орда тарихына қатысты материялдар жинағына» кіретін араб авторларының шығармалары (Ибн аль - Асир, аль - Омари, Ибн Халдун Ибн Арабшах және т. б. ) Деректердің пайда болуының тарихи жағдайлары. Деректер нақтылығының кейбір мәселелері. Текстологиялық мәселелер.

Парсы деректері Рашид ад - Дин «Жами ат - тауарих» (Жылнамалар жинағы) . В. В. Тизенгаузеннің «Алтын Орда» тарихына қатысты материялдар жинағының ІІ томына кіретін парсы тіліндегі деректер. Деректердегі қазақ халқы мен қазақ мемлекеттілігінің пайда болу мәселелері. Деректерді зерттеудің компаративтік әдістері.

Еуропа тіліндегі деректер. Батысеуропалық саяхатшылар Иоан Плано Карпини Марко поло, Вильгелм де Рубрук, шығармалары.

Түркі және қазақ деректері. Темір бағытындағы түркі деректері: «Темірланның өмірбаяны», Захир ад дин Мұхамед Бабырдың « Бабырнамасы», Шайбанид бағытындағы түрі деректері: Өтеміс қажының «Шыңғыснама» Әбілғазының «Түркі халқының таралуы».

Қазақ деректері:Хайдар Дулати «Тарих - и Рашиди», Қосымұлы Қадірғали бідің «Жылнамалар жинағы», Шәкәрім Құдайбердіұлының «Шежіре». Текстология мәселелері.

Қазақстан тарихы жайлы орыс деректері: Строгонов жылнамасы (XVII ғ. Орт. ) С. Есиповтың «Сібір жылнамасы», «Ремзов жылнамасы» (XVIII ғ. басы) .

Қазақстан жайлы мұрағаттық және картографиялық деректер.

Іс қағаздардың құжаттамасы.

XVIII- ХХ ғғ. Іс - қағаздардың құжаттамасының дамуы. Іс қағаздарының құрылымы және оның ерекшелігі. Деректанудың іс қағаздары құжаттамасына жалпы сыни принціптер. Бүтін, нақтылық, комплекетік әдіс.

Россия мен Қазақстан арасындағы байланыстың дипломатикалық қорлар. Сыртқы істер коллегиясы, ішкі істер министірлігі, көші- қон басқармасы. Россияның Қазақстандағы Орынбор облыстық Батыс Сібір шекаралық комиссиясы, губерниялық, ұлыстық статистикалық комитеттер, жер басқармасы, жергілікті қорлар. XVIII ғ. Академиялық экспедицианың материялдары, Паллас, Фальк, Георги, П, И. Рычковтың «Орынбор тарихы», «орынбор губерниясының тарихы».

Мерзімді басылым - тарихи дерек. Революцияға дейінгі кезеңдегі мерзімді басылымның тарихи дамуы. Мерзімді басылымның классификациялау мәселелері. Оның ішкі құрылымы мен жанры. Басылымның идеялық саяси бағытының құрылымының методикасы. Әр түрлі тарихи дәуірдегі мерзімді басылымдарға цензуралық саясат. Мемлекеттік басылымдар. Буржуазиялық партиялардың басылымдары. Жергілікті ұлттық демократиялық басылымдардың қалыптасуы. «Қазақ», «Түркістан уалаяты», «Дала уалаяты» газеті, «Айқап» журналы - тарихи деректер. Россия мерзімдік басылымы Қазақстан жайында: «Вестник Европы», «Сибирский Вестник», «Записки Руского географического общества», «Русский вестник» және т. б. Заңсыз мерзімді басылымдар, басылымға деректемелік сын - тарихи дерек. Кеңестік мерзімді басылымдарды бағыттайтын және мазмұнын ашатын факторлар. Мерзімді басылымдарда басылатын материялдардың мазмұны, құрамы және анализі. Республикалық және облыстық газет журналдар. Мерзімді басылымдарды зерттеу ерекшелігі. Цензура тарихы.

Заңдық актілер. Тарихнама. Заң: анықтама түсінігін талдауға ұмтылу. Әдет-ғұрып пен заң арасындағы қарама қайшылықтың қарым-қатынасы. Заңдық актілердің публикациялығының жүйесі. Заңдық актілердің классификациясы. Актілерді деректемелік зерттеу мәселелері. Заңдық актілердің құрылымының негізгі стадияларын зерттеу. Деректемелік анализ методикалық әдістері. Ресей заңдық құрылымдарының ерекшелігі. Сібір қазақтарының жарғысы (1822 ж. 22 маусым), Орынбор қазақтарының жарғысы (1824 ж. 14 маусым), Жетісу және Сырдария облыстарын уақытша басқару ережесі (1867 ж. ), дла облыстарын уақытша басқару ережесі (1868 ж. ), Ақмола, Семей, Орал, Торғай облыстарын басқару ережесі (1891 ж. ) .

Теориялық деректану курсынан глоссарий.

Дерек - хабар - ошар, мәлімет, мағлұмат.

Дерек көзі - бұлақ, нақты дерек көзі жылнама, шежіре, дастан.

Тарихи деректер - адамзат қоғамының дамуын бейнелейтін және оны ғылыми тануға негіз болатының бәрі, яғни адамзаттың іс-әркетінің барысында жасағанның бәрі.

Деректану - тарихи деректер туралы ғылым.

Деректанулық талдау - деректегі мағлұматтың шынайылық дәрежесін, ғылыми танымдық маңызын анықтау мақсатында жүргізген өзара байланысты істер.

Деректанулық эвристика - деректерді іздеу, табу.

Деректанулық сын - деректегі мағлұматтың шынайылылық деңгейін анықтау мақсатында жүргізілетін зерттеу әдістері мен тәсілдерінің жиынтығы.

Деректі аналитикалық сынау - нақты фактілерді анықтау мақсатында нақты деректі сынау.

Деректерді синтетикалық сынау - фактілер жиынтығын анықтау мақсатында деректер

кешенін сынау.

Деректің пайда болу негіздерін сынау - деректердің сыртқы ерекшеліктерін: авторын, уақытын, жерін, түпнұсқалығын, өмір сүру формасын, тарихи жағдайын, алғы шарттарын, деректі жасаудағы әлеуметтік мақсаты мен міндеттерін анықтау тәсілі.

Деректің мазмұнын сынау - деректегі мағлұматтың шынайылық, толықтық деңгейін,

ғылыми құндылығын анықтау тәсілі.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.