Орман ресурстарын пайдалану мәселелері жайында



1 Тропиктік ормандар мәселесі
2 Орман ресурстарын пайдалану мәселелері
3 Планетаның орман қоры.Орманды пайдалану критерийлері
4 Ормандардың климаттық және метеорологиялық қызметі
5 Антропогенді қысым жағдайына ормандардың тұрақтылығын сақтау мәселесі
Пайдаланған әдебиеттер: «Экология негіздері»
Тропиктік ормандардың үлесіне құрлық бетінің 5%-ы немесе барлық ормандардың 20%-ы сәйкес келеді.Тропиктік ормандарда құрлықтың өсімдік массасының 50%-дан астамы және орман экожүйелерінің биомассасының 60%-ы жиналған.Олардың жылдық өнімділігі 15-20 т/га % (тайга ормандарында 2-3 есе кем) болады.Тропиктік ормандар түрлік құрамы бойынша ең бай экожүйе.Бұл ормандарда Жерде тіршілік ететін өсімдіктер мен жануарлардың түрлерінің 70%-ы мекендейді.Түрлік құрамы бойынша Оңтүстік Америка (негізінен Бразилия),Африка (негізінен Заир) және Индонезия ормандары түрлік алуантүрлілігі бойынша да,органикалық заттық қоры бойынша да ең бай болып табылады.
Мәліметтер бойынша тропиктік ормандар 12-14 млн. га/жылына немесе әр минут сайын 20-25 га жылдамдықпен жойылуда.
Орман ресурстарын пайдалану мәселелері.Ормандардың экологиялық жүйе ретіндегі өзіне тән ерекшеліктері бар.Біріншіден,адамның әсерінен көп өзгеріске ұшырамаған,табиғи күйде сақталған экожүйелердің бірі;екіншіден,бұл жоғары өнімділікпен сипатталатын,ағаш,детрит,гумус түрінде органикалық зат шоғырланған ең қуатты жүйе;үшіншіден,ормандар тірі затқа тән функцияларды ашық көрсететін күшті орта түзуші және ортаны тұрақтандыруш фактор;төртіншіден,көптеген жануарлардыңмекен ету ортасы;бесіншіден,орман-шаруашылық көптеген салалар үшін бағалы органикалықөнім мен шикізат көзі болып табылады.Сонымен қатар,орманның санитарлық-гиниеналық, тынығу,стресс жағдайынан құтылу,эстетикалық және экологиялық тәрбие берудегі маңызы зор.
1992 жылы Рио-де-Женейродағы БҰҰ-ның конференциясында «Ормандарға қатысты мәлімдеме принциптерінде» былай делінген: «Ормандар Отмосфераға түсіп парниктің эффектке әкелетін көміртегі мен сутегін сіңіретін қойма болып табылады».Дүниежүзілік форумда мұндай құжаттың қабылдануы ғалымдық,экологиялық,экономикалық және әлеуметтік мәселелердің шешудегі ормандардың маңыздылығын көрсетеді.
Планетаның орман қоры.Орманды пайдалану критерийлері.Дүние жүзіндегі ормандардың жалпы ауданы 4 млрд/га-дан астам.Жалпы ормандардың ішінен таза ормандарды жеке бөледі.Оған орманды алаңқайлар,жолдар,шалғындар кірмейді.Таза ормандар шамамен 3 млрд/га-да алып жатыр.
1 «Экология негіздері» Мейірбеков Ә. Айменов Ж Қоштаева С. Түркістан 2007 ж
2 «Экология кітабы» Оспанова Г. Бозшатаева Г.

Тропиктік ормандар мәселесі.Тропиктік ормандардың үлесіне құрлық бетінің
5%-ы немесе барлық ормандардың 20%-ы сәйкес келеді.Тропиктік ормандарда
құрлықтың өсімдік массасының 50%-дан астамы және орман экожүйелерінің
биомассасының 60%-ы жиналған.Олардың жылдық өнімділігі 15-20 тга % (тайга
ормандарында 2-3 есе кем) болады.Тропиктік ормандар түрлік құрамы бойынша
ең бай экожүйе.Бұл ормандарда Жерде тіршілік ететін өсімдіктер мен
жануарлардың түрлерінің 70%-ы мекендейді.Түрлік құрамы бойынша Оңтүстік
Америка (негізінен Бразилия),Африка (негізінен Заир) және Индонезия
ормандары түрлік алуантүрлілігі бойынша да,органикалық заттық қоры бойынша
да ең бай болып табылады.
Мәліметтер бойынша тропиктік ормандар 12-14 млн. гажылына немесе әр
минут сайын 20-25 га жылдамдықпен жойылуда.
Орман ресурстарын пайдалану мәселелері.Ормандардың экологиялық жүйе
ретіндегі өзіне тән ерекшеліктері бар.Біріншіден,адамның әсерінен көп
өзгеріске ұшырамаған,табиғи күйде сақталған экожүйелердің
бірі;екіншіден,бұл жоғары өнімділікпен сипатталатын,ағаш,детрит,гумус
түрінде органикалық зат шоғырланған ең қуатты жүйе;үшіншіден,ормандар тірі
затқа тән функцияларды ашық көрсететін күшті орта түзуші және ортаны
тұрақтандыруш фактор;төртіншіден,көптеген жануарлардыңмекен ету
ортасы;бесіншіден,орман-шаруашылық көптеген салалар үшін бағалы
органикалықөнім мен шикізат көзі болып табылады.Сонымен қатар,орманның
санитарлық-гиниеналық, тынығу,стресс жағдайынан құтылу,эстетикалық және
экологиялық тәрбие берудегі маңызы зор.
1992 жылы Рио-де-Женейродағы БҰҰ-ның конференциясында Ормандарға қатысты
мәлімдеме принциптерінде былай делінген: Ормандар Отмосфераға түсіп
парниктің эффектке әкелетін көміртегі мен сутегін сіңіретін қойма болып
табылады.Дүниежүзілік форумда мұндай құжаттың қабылдануы
ғалымдық,экологиялық,экономикалық және әлеуметтік мәселелердің шешудегі
ормандардың маңыздылығын көрсетеді.
Плнетаның орман қоры.Орманды пайдалану критерийлері.Дүние жүзіндегі
ормандардың жалпы ауданы 4 млрдга-дан астам.Жалпы ормандардың ішінен таза
ормандарды жеке бөледі.Оған орманды алаңқайлар,жолдар,шалғындар
кірмейді.Таза ормандар шамамен 3 млрдга-да алып жатыр.Бір адамға
есептегенде жалпы орманды жерлер шамамен 0,8 га-дан келеді.
Құрлықтың жалпы ауданына қатысты ормандар алып жатқан территориялық
пайызбен көрсетілген шамасын ормандық деп атайды Дүние жүзі бойынша бұл
көрсеткіш 32,2%-га тең (басқа мәліметтер бойынша 25%).
Өзінің тарихында адам шамамен 23 орманды аудандардағы ормандарды жойған.
Мұның нәтижесінде ормандылық бастапқы 75%-дан қазір 25-30%-ға дейін
кеміген. Ормандарды аудандарының кему процесі қазір де жалғасуда. Бұл
процесс тропиктік ормандар үшін өте қауіпті болып отыр.
Соңғы кезде әсіресе шаруашылық қызметтің әсері тимеген немесе әлсіз болған
ормандарды есепке алу мен қорғауға көп көңіл бөлінуде.
Аталған территориялардың дүниежүзілік шамасы 20%. Кейбір елдерде бұл шама
жоққа дерлік болса, Еуропа үшін жалпы ауданы бар болғаны 4%.
Дүние жүзінің ормандарына өсімдік массасының 1,65-1,96 триллон м 3.
шоғырланған. Бұған барлық жер үсті (бұталар, діңдер, жапырақтар) және жер
асты массасы кіреді. Ағаш діңінің ағашының жалпы массасы шамамен 50%.
Ормандарды сиппатайтын маңызды көрсеткіш ағаштың жылдық өсімі болып
табылады.
Ормандардың экологиялық қызметін бағалауда олардың қоршаған ортаға әсерінің
екі түрін атап көрсетуге болады: биогеохимиялық (Вернадский бойынша тірі
заттың бірінші ретті қызметі) және механикалық немесе Физикалық (тірі
заттың екінші ретті қызметі) Биогеохимиялық қызмет әр түрлі физиологиялық
процесстердің (фотосинтез, минералдық қоректену транспирация, қоршаған
ортаға әр түрлі ұшқыш заттарды бөліп шығару және т.б) жүзеге асуы арқылы
көрінеді. Механикалық қызметі биомасса, оның көлемі арқылы, сонымен қатар
алып жатқан ауданы және негізінен бірлестіктің іші мен одан тыс
территорияда арнайы экоклиматты түзу, ауадағы заттарды тұндыру қызметі
арқылы көрінеді.
Бірінші қызметі органикалық заттың түзілу жылдамдығына байланысты, ортаға
әсер ететін фактор болып табылады.
Атмосферадағы көміртегінің артық парниктік эффект мәселесін шешуде адамдар
орман экожүйелерінен үміттенеді. 1 т (абсалюттік құрғақ салмақ) өсімдік
өнімі түзілуі ұшін 1,5-1,8 т көмірқышқыл газы сіңіріліп, 1,1-1,3 т
оттегінің бөлініп шығатыны белгілі. Өнімділігі орташа орманға есептесек, 1
га орман жылына 6-7 т көмірқышқыл газын сіңіріп, 5-6 т оттегін бөліп
шығарады.
Ормандардағы көмірқышқыл газының орасан көп мөлшерінің консеттрациясы
ағаштардың биомассасының үлкен болуына байланысты. Жер шарының
өсімдіктерінде жиналған көміртегінің бүкіл массасының 92% орман
экожүйелерінде жиналған. Құрлықтың басқа жүйелерінде көміртегінің тек
шамамен 7% ал мұхиттың өсімдік ағзаларында -1%-дан кемі шоғырланған.
Көміртегінің көп мөлшері ормандардың өлі органикалық затында топырақ
гумусыгда және орман батпақтарының торфтық қабатында сақталған. Сондықтан,
көміртегінің байланыстыру процестерін жылдамдату үшін ормандардың ауданын
кеңейту мен өнімділігін арттыру шаралары қлға алынуы қажет.
Өкінішке орай қазір жер шарында ормандардың ауданы мен биомассасының кемуі
адамзатты толғандырып отыр. Бұл олардың тек көміртектік функциясын ғана
емес, басқа да көптеген функцияларының орындалуына әсер етеді.
Атмосферадағы көміртегі балансына әсер етумен қатар, ормандар ауадағы басқа
да бөгде заттарды жоюға қабілетті. Ауаны ластаушы заттардан тазарту оларды
сіңіру арқылы да (бірінші ретті) физикалық тұндыру (екінші ретті) арқылы да
жүзге асырылады.
Екінші ретті қызметімен негізінен ауадағы бөлшектерді тұндыру байланысты.
Бұл пройесс құрғақ күйде де (ауырлық күшінің әсерінен) ылғалды атмосфералық
жауын-шашында немесе су буында еріген күйде де жүруі мүмкін. Орман алабында
орманды емес жермен салыстырғанда ауаны тазарту интенсивтілігі 20-30 есе
жоғары болады. Ауа жоғары дәрежеде шаңданған кезде 1 га орман жылына 50-60
т шаңды сіңіріп тұнбаға түсіре алады. Танаш қорғайтын орман белдеуі ауаны
топырақтың жел эрозиясының өнімдерінен тазартуында осы эффект қолданылады.
Орман шуды кеиітеді, дыбыстың таралу қашықтығын төмендетеді. Өсімдіктердің
ластаушыларды нейтралдацы мен олардың өсімдіктердің тіршілік қызметіне
зиянды әсер етуі қатар жүреді.
Ормандардың климаттық және метеорологиялық қызметі. Ормандар
метеорологиялық факторларға ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Табиғатты пайдалану экономикасы туралы ақпарат
Жер мониторингі мәліметтерін қолдану
Геодезия, жер мәселелері (сұрақ пен жауап түрінде)
Табиғат қорғауды ұйымдастыру
Жер ресурстарын басқарудың теориялық негіздері
Аягөз ауданында жер кадастрының жүргізілу тәртібі
Орман қорын құқықтық қорғау
Табиғатты пайдалану экономикасы дәрістер тізімі
Қазақстандағы табиғи ресурстарды пайдаланудың осы заманғы жағдайы
Экономикалық ресурстардың мәні мен түрлері
Пәндер