Еңбекті қоғамдық ұйымдастыру ұғымы

1 Еңбек адамдардың өмір сүруінің маңызды шарты
2 Еңбекті қоғамдық ұйымдастыру ұғымы
3 Еңбек тәртібін қамтамасыз ету және бірлескен еңбек процесін басқару

Еңбек адамдардың өмір сүруінің маңызды шарты, олардың материалдық және рухани қажеттіліктерін қанағаттандыру. Аса айтулы жаңалықтар ашулардан бастап күнделікті өмірдегі ең қарапайым заттарға дейін адам жасаған игіліктердің бәрі оның мақсат-мүдделі, саналы еңбек қызметінің нәтижесі болып табылады. Кең мағынада алғанда адамдардың еңбек қызметі қоғам өмірінің табиғи қажеттілігі, оның материалдық негізін қалыптастыру ретінде көрінеді.
Еңбекті қоғамдық ұйымдастыру ұғымын терең түсіну үшін кейбір бастапқы ережелерді карастыру қажет. Бұл, ең алдымен, материалдық және рухани игіліктерді жасауға бағытталған адамның мақсаты қызметі ретіндегі еңбектің сипаттамасы. Бұл жағдайда әңгіме еңбек процесінің өзі туралы, адам мен табиғат арасындағы қатынастар туралы болып отыр. Адамның мақсатты қызметі, еңбектің мәні (бұл қызметтің неге бағытталғаны) және өндірістің заттай элементтері, яғни еңбек құрал-жабдықтары ретінде еңбекті біріктіру еңбектің ұйымдық-техникалық сипаты туралы түсінік береді. Екінші жағынан, кез келген қоғамдық өндіріс адамдардың бірлескен, ұжымдық қызметін көздейді. Бұл ретте әңгіме өндіріс процесіндегі адамдар арасындағы қатынастар туралы болып отыр. Адамдардың бірлескен еңбек процесіндегі олардың еңбегін пайдалану жөніндегі адамдар арасында қалыптасқан барлық қатынастардың жиынтығы еңбекті коғамдық ұйымдастыру (қоғамның немесе жеке кәсіпорын ауқымында) ұғымы туралы түсінік береді. Бұл орайда өндірістің техникалық жарақтануына адамдардың бірлескен қызметінің тиімділігі байланысты болады.
Еңбекті қоғамдық ұйымдастыру элементтері қатарына мыналар жатады: қоғамның еңбек ресурстарының болуы мен олардың жай-күйі, еңбекті бөлу мен кооперациялау, еңбек тәртібін қамтамасыз ету және бірлескен еңбек процесін басқару, еңбек шараларын және өндірістің басқа да жағдайларын белгілеу, өндірілген өнімді бөлу тәртібі мен осы процеске өндірушілердің өздерінің қатысу деңгейі, жұмыс күшін ұдайы ұлғайту (кәсіби даярлық).
Қазақстан Республикасындағы экономикалық реформа мен нарықтық қатынастардың орнығуы жағдайларында еңбекті қоғамдық ұйымдастыру мәселелері ерекше әлеуметтік маңызға көтерілуде. Бұл өндіріс құрал-жабдықтарына меншік қатынастарының түбегейлі өзгеруімен, әрі соған сәйкес қоғамның жаңа әлеуметтік құрылымын қалыптастырумен, еңбекті басқарудың тиімді тетігін жасау қажеттілігімен, коғамдық-еңбек қатынастарын құқықтық реттеудің жаңа нысандары мен әдістерін іздестірумен байланысты болып отыр. Бұл жағдайларда жұмыс беруші мүдделері мен қызметкер мүдделері арасындағы теңдестікті қамтамасыз ету мәселесі қолданылып жүрген заңнамада қағидатты шешімін алуы тиіс.

1. Назарбаев Н.Ә. Қазақстан-2030. Барлық қазақстандықтардың гүлденуі, қауіпсіздігі және тұрмыс жағдайының жақсаруы. Ел Президентінің Қазақстан халқына Жолдауы. //Каз. правда. 1997. 11 октябрь.
2. Қазақстан Республикасының Конституциясы / Республикалық, референдумда 1995 жылы 30 тамызда қабылданған (ҚР заңымен 7 қазанда 1998 жылы өзгерістермен толықтырулар енгізілген) // ҚР Парламентінің Жаршысы. - 1998. - №4. - 217-құжат.
3. Қазақстан Республикасында еңбек туралы кодексі" Қазақстан Республикасы заңы, 2007 жылы 15 мамырда қабылданған.-341 бап.
4. Нургалиева Е.Н. Механизм правового регулирования труда. Алматы: Жеті жарғы, 1996.
5. Димитрова С.А. Правовые проблемы труда и занятости населения. Алматы: Жеті жарғы, 1997.
6. Дойблер В. Тенденция развития трудового права в промышленно развитых странах //Государство и право. 1995. №2.
7. Егоров В.В. Право на труд рабочих и служащих: теория и практика. М., 1986.
Жусупова И.З. Правовое регулирование труда на совместных предприятиях в Республике Казахстан. Дис. ...канд. юрид. наук. Алматы, 1995.