Оқушылардың ұлттық келбетін қалыптастырудағы Қазақстандық ғалымдардың патриоттық мәселелерге байланысты ой-пікірлері

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 61 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

І. Кіріспе

Оқушылардың ұлттық келбетін қалыптастырудағы қазақстандық ғалымдардың патриоттық мәселелерге байланысты ой-пікірлері

1. 1. Оқушылардың ұлттық келбетін қалыптастыруда патриоттық тәрбие арқылы ұйымдастырудың педагогикалық шарттары

1. 2. Қазақ ағартушы педагогтар мен ойшылдардың патриоттық тәрбие мәселесіне байланысты пікір, көзқарастарын анықтау

ІІ. Негізгі бөлім

2. 1. Оқушылар тәрбиесінде сыныптан тыс тәрбие жұмысы арқылы патриоттық тәрбие беру жолдарын анықтап, оны қолдану әдістемесін ұсыну және тиімділігін тәжірибе түрінде тексеру.

2. 2. Эксперименттік жұмыстың нәтижелері.

ІІІ. Қорытынды бөлім

3. 1 Әдебиеттер тізімі

3. 2 Қосымша

Кіріспе

Қай халықтың болмасын мемлекет тарапынан ғалымдардың назарын патриоттық тәрбиені зерттеуде ең ұтымды, тиімді жолдарын таба білуге бағыттап және саяси жұмыстың өмір тіршілігінің тынысынан алшақ кетпей, сапалы жүргізілуімен жалпы тәрбие ісіндегі әдіс-амалдардың әдіснамалық соның ішінде, патриоттық тәрбиенің өз мәнінде жүзеге асуын қадағалап отыру бағдарланады.

Патриоттықтәрбиенің негізгі мақсаты - жеке тұлғаның, әлеуметтік топтың патриоттық іс-әрекеттерін саналы түрде меңгеріп алудағы талпынысын анықтайтын саяси-моральдық, кәсіптік, психологиялық, дене шынықтыру сияқты сапаларды қалыптастыру.

Патриотизмнің тарихи элементтері туған жерге, ана тіліне, салт-дәстүріне деген сүйіспеншілік түрінде қалыптаса бастаған.

Патриот - Отанын, халқын, жері мен суын шынайы сүйетін, халық мүддесі үшін бар күш-жігерін, қабілетін аямайтын адам. Қазақ Совет энциклопедиясында: «патриотизм» - дегеніміз (грек patriotes - отандас, patrio - Отан, туған жер) Отанға деген сүйіспеншілік. Бойындағы күш-қуаты мен білімін Отан игілігі мен мүддесіне жұмсау, туған жерін, ана тілін, елдің әдет-ғұрпы мен дәстүрін құрмет тұту сияқты патриотизм элементтері ерте заманнан қалыптаса бастайды - деп көрсеткен.

Бүгінгі таңда, халықтық педагогика негізінде жастарды тәрбиелеу мүмкіндіктеріне жол ашумен қатар, этнопедагогика ғылымына тән өзіндік анықтамалар мен негізгі қағидаларды ғылыми тұрғыда зерттелуде.

С. Қалиевтің «Қазақтың халықтық тәлім-тәрбиесінің ғылыми-педагогикалық негіздері» атты докторлық диссертациясының мәні зор. Халықтық педагогика мен ғылыми педагогиканың қағидаларын салыстырып зерттей келе, ол халықтық педагогиканың негізгі шарттарын ұсынады:

- Келер ұрпақтың ақылды, арлы, намысқор, өміршең азамат болуын тілеу.

- Баланы жастайынан еңбек сүйгіш, елгезек етіп тәрбиелеу.

- Тән сұлулығы мен жан сұлулығын қатар қалыптастырту.

- Адамгершілік, ар-ождан, кішіпейілділік, қайырымдылық, ізгілікті арқау ету.

- Гуманизм мен патриотизм - халықтық тәрбиенің басты қағидаларының бірі.

- Тіршілік тұтқасы өмірдің шам-шырағы - өнер мен ғылым деп ұққан халқымыз жастарға «өнерлі өлмейді», «Білім - таусылмас кен, өнер - өлмес мұра» дегенге талдау бере отырып ертегі, жыр, өлеу, батырлар жыры, аңыз-әңгімелер, мақал-мәтелдерді оқушы жастардың жас ерекшеліктеріне байланысты топтап жіктеген.

М. Қ. Қозыбаев «Жауды шаптым ту байлап» атты еңбегінде қазақ халқының басынан өткен ұлт-азаттық қозғалысын, Отан қорғау тарихын, оның кезеңдерін, халқымыздың ел басқарған көсемдерін, қол бастаған батырлардың ерліктерін жыр еткен шешен жырауларын сөз етеді. Тәуелсіздік үшін болған сан қилы тарихи оқиғалар, күрес жолдары, бірлік жолы ұлттық сананы негізгі арқау етіп алады. Осындай ғылыми зерттеулерді оқу-тәрбие процесінде тиімді пайдалану оқушылардың ұлттық келбетін қалыптыстыруға үлкен үлес қосады.

Зерттеудің көкейкестілігі.

Қазақ халқының басына тәуелсіздік бақытын сыйлаған, соңғы он бес шақты жылдың көлемінде рухани дамуымызға бірқатар оң өзгерістер дүниеге келді. Егемен ел болып дүние жүзіне танымал болдық. Алғашқы асуды алдық. Осы жемісті жетістікке жеткізу үшін Қазақстан халқының, соның ішінде рухани және материалдық игіліктерін арттыру үшін атқарылар іс ауқымды. Сондықтан Республика халқының ақыл-ой мәдениетін, білімін, ұлттық сана-сезімін көтермейінше, ілгері баса алмаймыз. Себебі, бұл бұрынғы жақсы салт-дәстүр, көне мәдениет, тарих, халықтық педагогика мен ұлттық тәрбие, тарихи тұлғаларды қалпына келтіру арқылы жүзеге аспақ. Бұрын жоғалтқан асыл қазыналарымызды қайта таптық және өлгеніміз тіріліп өшкеніміз жанды. Қоғамның құрылымдық сипаты ғана емес, тұтастай ойлау жүйесі жаңғырды. Тәуелсіздік қазақ халқының ғасырлар бойы аңсаған асыл мұраты еді. Ата-бабаларымыз қанын да, жанын да аямай, қанша арпалысса да жете алмай кеткен осынау қастерлі мақсатқа біздің ұрпақ ХХ ғасырдың аяғында дау-дамайсыз қол жеткізді. Тәуелсіздік Алланың берген бас бостандығы. Әлем жұртшылығы халқымыздың дербес елдігін таныды. Мұның өзі қоғамдағы орнықты саяси ахуал жағдайында халықтың басым көпшілігінің рухани жаңаруы арқасында жүзеге асуы мүмкін. Адамдар санасының өзгеру, халықтың басым көпшілігінің әлемдік өркениет үлгісімен рухани жаңару процесінің күрделі сипатын ашып көрсете отырып, ел Президенті бұл процестің қазіргі таңда қалай жүріп жатқанына да баға берді. «Адамдардың ой-санасын бір сәтте өзгерту мемлекеттің қолынан келмейді, бірақ мемлекет өзгерістер процесін, маңызды ақпаратты халыққа жеткізу жолымен және де ең бастысы, өзіндік молшылыққа бағытталған әлеуметтік-экономикалық саясатты іске асыру жолымен, жеделдетуге қабілетті. Адамдардың жаңа дүниетанымын қалыптасқанша ондаған жылдар қажет болады» - дейді Президент Н. Ә. Назарбаев.

Қазақстанның отаншылдық сезімін тәрбиелеу білім берудің мектепке дейінгі жүйесінен жоғары оқу орындарына дейінгі орталықтарда, барлық ұйымдарда көкейкесті болып табылады. Балаларды Отанды, туған жерді, өзінің халқын сүюге тәрбиелеу - мұғалімнің аса маңызды, аса жауапты да қадірменді парызы” -деген сөзіне үңілсек, онда Қазақстан мемлекетінің өркендеп гүлденуі, дамыған елу мемлкеттің қатарына қосылуы ұлттық біртектілікті сақтаудан басталады. Оның басты құндылықтары - ана тілі, ұлттық рух, діни наным сенімдермен тығыз байланысты. Қазақ халқы - рухани зор байлықтың мұрагері.

«Қазақстан - 2030» Жолдауында Республика Президенті еліміздің ұлттық қауіпсіздігін, тәуелсіздік пен егемендігін танытатын мемлекетіміздің ұзақ уақытты дамуын анықтады. Білім беру мен тәрбиенің негізгі міндеті - өз елінің азаматы, патриотын тәрбиелеу болса, осыған сәйкес «қазақстандық патриотизм мен ұлттық патриотизм» оқушылардың тәрбиелік деңгейін бағалудағы көрсеткіш болып қарастырылады.

Республиканың әлеуметтік-экономикалық дамуын жеделдетуге, қоғамның саяси және рухани өмірі саласындағы міндеттерді қайта жаңартуға бағытталған идеялық-тәрбие жұмыстары мемлекеттің стратегиялық бағдарымен анықталды. Еліміздің тәуелсіздік алып, егемендікке жетуі қазақ халқының және республикада тұратын басқа да халықтардың ұлттық дүние танымының өсуіне жағдай жасады.

Қазақстанның білім беру мекемелерінде оқушыларға қазақ халқының этностық ерекшеліктерін, тарихы мен мәдениетін, сондай-ақ халықтың батыр ұл-қыздарының ерлік істерін дәріптеу жастарға патриоттық тәрбие берудің және оны қазіргі жағдайда зерттеудің қажеттілігін арттыра түседі.

Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың 2005-2010 жылдарға арналған Мемлекеттік бағдарламасының негізгі міндеттерінің бірі қазақстандық патриотизмге, төзушілікке, биік мәдениетке, адам құқықтары мен бостандықтарын құрметтеуге тәрбиелеу болып табылады. Бұл жастарға этнопедагогикалық негізде білім беріп, патриоттыққа тәрбиелеу ісіне нұсқау әрі оның қажеттілігін айқындайтын бағдарлама деуге болады.

Соңғы жылдары қалыптасқан тәрбие жүйесі көпшілік жағдайда сөз, ұран, мәліметтік сипатта болып, жоғары оқу орындарындағы студенттердің міндетті түрде қоғамдық пайдалы іс-әрекетке қатысуын қарастырмады, оларға патриоттық тәрбие беру бағытын дамытуды қиындатты. Мұның өзі қазіргі кезде жоғары оқу орындарында тәрбие беру мәселесіне жаңаша көқарас тұрғысынан қарауды және студенттердің патриоттық сана-сезімін, сапаларын, мінез-құлқын қалыптастыруды көздейтін тәрбиенің формалары мен әдістерін жетілдіруді талап етеді. Бұл бүгінде байсалдылық, табандылық, батылдылық, батырлық, қайсарлық туралы білім ғана емес, өнегелік көрсету қажет болып отырған уақытта аса маңызды.

Зерттеудің мақсаты:

Мектеп оқушыларының ұлттық келбетін қалыптастырудың педагогикалық жүйесін теориялық тұрғыда негіздеу және педагогикалық эксперименттік жұмыста тиімділігін тексеру.

Зерттеудің обьектісі:

Қазақ мектептеріндегі оқу-тәрбие үрдісі.

Зерттеудің пәні:

Қазақ мектебінің оқу - тәрбие үрдісінде оқушының ұлттық келбетін қалыптастыруда патриоттық тәрбиені ұйымдастыруды теориялық тұрғыда негіздеу және сыныптан тыс уақыттта тәрбие жұмысының әдістемесін жасау.

Зерттеудің ғылыми болжамы:

Жалпы білім беру жүйесіне патриоттық тәрбие берудің тұжырымдамасы жасалса; ұлттық және жалпы адамзаттық мәдени құндылықтардың өзіндік ерекшеліктері оқу-тәрбие үрдісінде ескеріліп, оқушылардың жас және жеке бас ерекшелігіне байланысты патриоттық тәрбие берудің жүйесі педагогикалық мақсатқа қарай жүзеге асырылса, онда оқушылардың бойындағы патриоттық құндылықтарды қалыптастарудың тиімділігі арта түседі. Өйткені патриоттық тәрбие жалпы адамзаттық және ұлтттық құндылықтар диалектикасына сүйенеді.

Зертеудің міндеттері:

Қазақ мектебінің оқу-тәрбие процесін патриоттық тәрбие арқылы ұйымдастырудың педагогикалық шарттарын анықтай отырып, іс-тәжірибеде қолдану.
Қазақ ағартушы педагогтары мен ойшылдарының патриоттық тәрбие туралы ғылыми көзқарастарының тиімділігін көрсету;
Жас ұрпақ тәрбиесін дамытуда қазақ ұлттық салт дәстүрлері арқылы дамытудың жолдарын анықтап, оны қолдану әдістемесін ұсыну, тиімділігін тәжірибе жүзінде тексеру.

Зерттеудің жетекші идеясы:

Қазақ баласының ұлттық келбетін қалыптастыруда патриотттық тәрбие мектептің оқу-трбие үрдісінде пайдалануда тиімді ұйымдастыру арқылы тарихи және мәдени құндылықтарға негізделген білім кеңістігін қалыптастыруға ықпалын тигізеді.

Зерттеудің әдіснамалық және теориялық негіздері:

Этнопсихология, этнопедагогика жөніндегі ғылымдар негізделген теориялар мен халық педагогикасы дәстүрлерінің жетістіктері, жеке тұлғаның даму теориясы, іс-әрекет теориясы, қазақ халқының мәдени материалдық және рухани құндылықтарын дамыту және пайдалану жөніндегі идеялар мен тұжырымдарды зерттеу проблемасына байланысты педагогикалық еңбектер.

Зерттеудің көздері:

Зерттеу мәселесі бойынша қазақстандық, шетел ғалымдарының еңбектері, ресми материалдар мен құжаттар (ҚР «Білім беру туралы» Заңы Қазақстан Республикасының мәдени-этникалық білім беру тұжырымдамасы) қазақ этнопедагогикасына қатысты тәлім-тәрбие жөніндегі тарихи педагогикалық зерттеулер, бүгінгі таңда жүзеге асып жатқан халықтық тәрбие тәжірибелерінің озық үлгілері әдіскерлік тәжірибелер, оқу әдістемелік құралдар, бағдарламалар мен авторлардың кәсіптік тәжірибелерін меңгеруіне күнделкті іс әрекетте пайдалана білуіне дағдыландырады және олардың саналы көзқарасын қалыптастырады.

Зертеудің нәтижелігінің дәлелдігі мен негіздігі:

Теориялық - әдіснамалық тұрғыда дәлелденуі мен зерттеу пәніне, тәжірибе жұмысына сәйкес әдістерді пайдалану мен тәжірибелік эксперименттік жұмыстары мен жарияланған ғылыми-әдістемелік еңбектер негізінде қамтамасыз етілді.

Зерттеу нәтижелерін сынақтан өткізу №119 эстетикалық бағыттағы орта мектептің іс тәжірибесіне енгізу.

Зерттеу әдістері:

Зерттеліп отырған мәселеге байланысты тарихи-философиялық, психологиялық, педагогикалық және әдістемелік еңбектерге талдау жасау, мектеп құжаттарын, озық тәжірибелерді талдау, бақылау, сауалнама, сұқбат, сұрақ-жауап өткізу, әдістемелік жүйенің мақсатқа сәйкестілігін және педагогикалық тиімділігін тәжірбиелік-педагогикалық жұмыс барысында тексеру алынған деректерді математикалық есептеу әдіс-тәсілі, мониторинг.

Зерттеудің ғылыми жаңалығы мен теориялық мәні:

Тұлғаның бойында Қазақстандық патриотизмді қалаптастырудың теориялық-тұжырымдамалық негіздері, патриоттық құндылықтарды айқындайтын тәрбие жүйесі және патриоттық құндылығын қалыптастырудың факторлары анықталды.
Мектеп оқушыларына патриоттық тәрбие берудің жүйесі, көрсеткіштері мен өлшемдері айқындалды.
Тәжірибелік эксперименттік жұмыстардың негізінде оқушыларға патриоттық тәрбие берудің тиімді бағыттары, формалары мен әдістері қарастырылды.
Қоғамның әлеуметтік даму жағдайында мектеп оқушыларына патриотттық тәрбие берудің ғылыми тұжырымдамалық негіздері айқындалды.

Зерттеудің практикалық мәні:

Ұсынылған ұлттық патриоттық тәрбие ұстанымдары, қазақстандық ғалымдардың патриоттық мәселелерге байланысты ойлары тәрбие жұмысын ұйымдастыру жүйесiн қалыптастыруға қосқан бiрден-бiр үлес болып табылады; Оқушылардың ұлттық келбетін қалыптастыруға: Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің тапсырысы бойынша түсірілген “Абылай хан“, “Қабанбай батыр“, “Қазақстан мәдениеті мен өнері“ атты оқу-тәрбие фильмдерi, “Қазақ батырлары“ атты слайдфильм, республикалық телеарналарда ұйымдастырған телехабарлар, ұлттық мұражайларға саяхат жасау, қазақтың ұлттық аспаптарына деген қызығушылықтарын арттыру жеке тұлғаның бойындағы патриоттық құндылықтарды қалыптастыруға игi ықпал етедi;

1. 1 Педагогика ғылымының негізгі карастыратын мөселесі адам төрбиесі болғандықтан. Осы кезге дейінгі дамуы барысында ол өзінің теориялық ауқымын кеңейтіп, жаңа мазмұнмен толықтырылуда және зерттеу бағыттарының күрделенуіне байланысты іштей гылыми жіктелу процесі жүруде. Мүның нәтижесінде өзге жеке ғылыми салаларымен қатар /мәселен, жоғары мектеп педагогикасы, кәсіптік бағдар беру педагогикасы т. б. / оның этникалықпедагогика деп аталатын білім саласын белгілейтін тармағы дүниеге келді. Педагогика тарихының түрлі кезеңдерінде баланы ұжым арқылы тәрбиелеу туралы айтылған педагогикалық тұжырымды ойлар сонау Квинтиллианнан басталып, көне Египетте, Спарталықтарда, орта ғасырлық қорғандарда жетекші орын алса, швейцария педагогы И. Г. Песталоцци мен неміс педагогы Вильгельм Август Лайдың еңбектерінде көрініс тапты. Кеңестік мектептер пайда болған алғашқы жылдардан бастап оның негізгі міндеттерінің бірі - оқушылар ұжымын құру болып саналды. Кеңес өкіметі тұлғалық-бағдарлы тәрбиеден бас тартып, тәрбиелік іс-әрекетті ұжымдық ортада құруды басты нысана етті. Атақты педагогтар мен қоғам қайраткерлері А. В. Луначарский, Н. К. Крупская, А. С. Макаренко, С. Т. Шацкий, В. П. Сухомлинскийлердің еңбектерінен оқу-тәрбие жұмысында оқушыларды мақсатқа сай ұжымшылдыққа тәрбиелеуді кеңінен насихаттағанын көруге болады. Соңғы педагогикалық зерттеулер тәрбие ұжымдарын ұйымдастырудың тиімді түрлерін, тәрбие ұйымдарын жетілдіру және топтастыру әдістерін (Т. Е. Конникова., Л. И. Новикова., М. Д. Виноградова., А. В. Мудрик., О. С. Богданова., И. П. Первин т. б. ) ұжымдық жұмыстың әдістері мен ұстанымдарын (Л. Ю. Гордин., М. П. Шульц т. б. ), ұжымдық қызметтің педагогикалық құралдарын (Э. С. Кузнецова., Н. Е. Щуркова т. б. ) қарастырады. Қазіргі кезеңде Л. И. Новикова мен Н. Л. Селиванова өз зерттеулерінде балалар ұжымын нығайту үшін сабақтан тыс қарым-қатынас, таным, ойын т. б. іс-әрекет түрлерінің маңыздылығын ашып көрсетсе, ұжымдағы көпшіліктің мақсаты жеке бас мәдениетінің түрлі қырларын ашу, ұжымдық мақсат қою, ұжым мүшелерінің жеке шығармашылығын дамыту мен әлеуметтік бағыттылығын жетілдіру сияқты ұжым теориясын құрайтын құндылықтар әлі де зерттелуде. Жалпы орта білім беретін мектеп балалардың қоғамдық бірлестіктері мен балалар қозғалысы сияқты түрлі әлеуметтік институттардың оқушыларға ықпалын үнемі ескеріп отырады. Балалардың қоғамдық бірлестіктері - балалар мен үлкендердің қалауы бойынша олардың тілектері мен мақсаттарын іске асыратын талаптарын, қажеттіліктері мен мұқтаждықтарын қанағаттандыруға бағытталған өздігінен ұйымдасқан, өзін-өзі басқаратын қауымдастық. Бүгінгі күні балалар қозғалысы - баланың қажетін анықтап, өздігінен қызмет ету арқылы бір нәтижеге жетуді көздеп, әлеуметтік дамуын қамтамасыз етеді.

Этнопедагогика үгымын гылыми айналымға түңғыш енгізген чуваш ғалымы Г. Н. Волков. Зерттеу объектісі халыктың тәлім-төрбие жөніндегі ұғым, түсініктері, дәстүрлері, тәжірибесі болып табылатын ғылым саласы ретінде жаңадан пайда болған этнопедагогика қалыптасу, даму үстінде. , , <Әсіресе, соңғы онжылдықтарда оның зерттеу пәні, әдістері, халықтың педагогикалық идеяларын бүгінгі тәрбиетеориясы мен практикасында жүзеге асырудың жолдарымәселелерін карастырған бірқатар зерттеулер жүргізілген. Бүлардың ішінде халықтық педагогиканың пайда

болуы, дамуы, қазіргі жәйі мәселелерін жан-жақты сөз етіп, оның теориялық-методикалық мөселелерін анықтауға бағытталган еңбектердің маңызы айтарлықтай. /Халыктық педагогиканы теория жүзінде танытқан іргелі зертеулердің қатарында оның историографиялық негіздемесін жасауға өз үлесін қосқан Э. Д. Днепров, Г. К. Искаков, А. Ш. Гашимов: "Халықтық педагогика" және "Этнопедагогика" үғымдарының ара жігін ажыратып,

зерттеу объектілерін анықтауға бағытталған Е. Л. Христова, Г. Н. Волков, Я. И. Калбиков, И. С. Кон, АЭ. Измайловтәрбиенің этностық сипаты мен педагогикалық процестегіхалық бүқарасының орнын әділ бағалап, халықтық тәрбиеніқогамдық қажеттілік талабынан туған кұбылыс ретінде керсеткен М. Ф. Шабаева, Г. С. Виноградов еңбектерін атауға боладыу*'

Соңғы уақыттардағы қоғамдық карым-қатынастардағы елеулі өзгерістер мен жетістіктердің мәні мөдениеттің үлттық болмысын терең сезіндіріп, оны әлемдік өркениетпен сабақтастыра дамытуға бағытталуымен ерекшеленеді. Бүл оң өзгерістердің мәдениеттің қүрамды бөлігі - халықтық тәрбие тәжірибесі мен оның даму тарихын зерттейтін пән болғаңцықтан этнопедагогика ғылымы үшін де қатысы бар екені даусыз. Осы орайда этнопедагогика проблемаларының өзектілігіне баса назар аударылуда. Көптеген зерттеулерде бүгінгі тәрбие жағдайында озық педагогикалық дәстүрлерді сақтаудың маңыздылығы, халықтық педагогика мен қазіргі

тәрбие тәжірибесін байланыстыру мөселесін шешуде талпыныстар жасалган. Бүл түрғыда Н. Түрсынов /Тәжікстан/, В. И. Элашнили /Ғрузия/, Н. В. Павлова,

С. Темурова, А. Минаваров /Өзбекстан/, З. Кусейнова, Ж. Бешимов, Б. Анышев, Т. Максутов /Қырғызстан/, А. Ф. Ильшентаев /Башқүртстан/ жөне т. б. зерттеулері асакөңіл аудартады.

Халықтық төрбиенің түрлі аспектілері сөз болғанбірқатар зерттеулерде /Битиева Н. Б., Қыдырәлиев К. Н., Насруллаева Н. Н., Байман Ф. Е. т. б. / халықтық педагогикалық білімдерінің жиынтығы ішінде, әсіресе патриоттық тенденциялардың, отбасы тербиесі жөне адамгершілік жайлы қагидалардың, эстетикалық, еңбекжәне ақыл-ой мәселелеріне қатысты түсініктердің орнын бөліп атайды. Қазақстан жағдайында да халықтық педагогикалық ойларын бүгінгі тәрбие мен білім беру барысында жүзеге асыруға бағытталған біршама тожірибе жинақталған. Бүлардың ішіңде, өсіресе, халқымыздың тәлім-тәрбиелік ой-пікірлерінің зерттелу, жинақталу, жариялану жолы Қ Жарықбаевтың еңбектеріңде айқын керініс тапқан. Ал бірқатар ғалымдар /А. Кобесов, С. Қалиев, С. Үзақбаева жөне т. б. / еңбектерінің нәтижелері тарихи-педагогикалық проблеманың бүгінгі міндеттерін шешуде халық даналығын басшылыққа алуды жүктейді. Көрнекті түлғалар /Әл-Фараби, ХҮ-ХІХ ғасырлардағы ақын-жыраулар, Ы. Алтынсарин, А. Қүнанбаев, Ж. Қүдайбердіүлы, М. Жүмабаев/ шығармашылықтарының төлім-төрбиелік астарлары сөз болған бірқатар зерттеу мен мақалалар ерте замандардан-ақ өмір қажеттілігінен туып, үнемі дамып келген халқымыз төрбиесінің өзіндік бітімімен болмысын, дербестігін түсінуге көмектеседі. Бүгінгі таңдагы білім беру жағдайыңда ұлттық тәрбиенің ерекшеліктершің есепке алыну қажеттігін ескертеді. Алайда халықтық тәрбиенің зерттелу тарихына шолу халық шығармашылыгана арналған зерттеулер мен жарияланымдарда оның ежелгі заманнан келе жатқан тарихи қүбылыс екендігі айтылғанмен, халықтық педагогикалық ескерткіштері оқу процесінде жөне кластан тыс жүмыстарда қодданылганмен, балалар мен жастарды тербиелеуде оның ролі жайлы ойлар айтылғанмен көптеген ғылыми еңбектердің олсіз түсы халық педагогикасын оқып үйренудің теориялық мәселелері қамтылмайтындығын байқатады. Мәселен, осыған байланысты М. Ф. Шабаева кешенді козқарастың жоқтығы, жеке топшылаулардың басымдылығы халық педагогикасының шын өміршең және рухани фактор ретіндегі орнын бұрмалап түсіндіру қаупіне алып келетіндігін орынды ескертеді. Этнопедагогика озінің ішкі курылымы мен сан-салалы ғылымның басын қосатын аса күрделі білім саласы.

Әсіресе халық педагогикасын зерттеудің теориялық негізін анықтауда өз саласындағы жетістіктермен қатар онымен сабақтас тамырлас ғылым тарауларындағы жаңалықтардың орны өзгеше.

Қай халықтың болмасын тәрбие дәстүрлерінің пайда болып, жетілуі, атқаратын қызметі уақыт пен кеңістіктен тыс қүбылыс емес, қайта бүл процестер қоғамдагы әлеуметтік-экономикалық, тарихи өзгерістермен, ғылым мен мәдениеттің өркендеуімен, өзге де қызмет түрлерінің дамуымен тығыз байланысты. Осы орайда халқымыздың тарихи жолында жинақтаған тәрбие тәжірибесімен педагогикалық ойлары көрініс беретін салт-дәстүр, халық творчествосының түрлі жанрлары, шаруашылық кәсібі, қоғамдық өмірі, материалдық мәдениет ескерткіштері этнопедагогиканың ғылыми зерттеу объектісіне айналуы аса қажет.

Сонымен қатар, ұрпақ бойындағы ерлiк сезiмiн оятып, туған жерге деген сүйiспеншiлiгiн қалыптастыруда Аймауытов Ж., әл-Фараби, Байтұрсынов А., Баласағұн Ж., Бөкейханов Ә., Гумилев Л. Н., Диваев Ә., Досмұхамедов Х., Дулатов М., Қашқари М., Құдайбердиев Ш., Левшин А., Потанин Г. Н. . Радлов В. В., т. б. мәдени мұралары шешуші рөл атқарады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.