Шығындар есебі және өнімнің өзіндік құнын калкуляциялау

Мазмұны

Кіріспе . . . 3

I -Тарау Шығындар есебі және өнімнің өзіндік құнын

калкуляциялау әдістері . . . 5

1. 1 Өндірістік шығындар және өнімнің өзіндік құны . . . 5

1. 2 Өнімнің (жұмыстың және қызыметтің) өзіндік

құнын калкукляциялаудың және шығынды есепке

алудың елімізде және халықаралық іс -тәжірибеде

қолданылатын әдістер . . . 9

II Тарау « Директ - костинг » жүйесі бойынша шығындар

есебін және өнімнің өзіндік құнын калькуляциялауды

ұйымдастыру . . . 16

2. 1 « Директ - костинг» жүйесінің мәні, оның ерекшеліктері,

артықшылықтары және кемшіліктері . . . 16

2. 2 «Директ - костинг» жүйесі бойынша өзгермелі шығындар

арқылы өнімнің өзіндік құнын анықтау . . . 18

2. 3 « Директ -костинг» жүйесі бойынша өндірістік

есепті ұйымдастырудың халыхаралық тәжірибесі . . . 24

Қорытынды . . . 28

Пайдаланған әдебиеттер . . . 30

Кіріспе

Қазіргі жағдайда нарықты экономиканың қалыптасуында жаңа бухгалтерлік есеп жүйесінің маңызы және ролінің күшейуі .

Бухгалтерлік есептің ең маңызды учаскесі өндіріске кеткен шығындардың есебін және істелінген жұмыстың көрсетілген қызметтің және өндірілген өнімнің өзіндік құнын калькуляциялау болып табылады . Негізінен қазіргі таңда біздің еліміздің нарықтық қатынастардың қалыптасуы және құрылуы жағдайында бухгалтерлік есеп жүйесін және өндіріске кеткен шығындарды есепке алуды және өзіндік құнды калькуляциялауды жаңалауымыз керек. Себебі біздің еліміздің кәсіпорындар қолданылып жүрген әдіс - тәсілдердің қазіргі жағдайға сай келеді. Сондықтан мен

« нарықтық қатынастар дамыған елдерде қолданылатын шығындар есебі және өнімнің өзіндік құнын калькуляциялау әдістері» деген тақырыпқа курстық жұмыс жазғанымның бірден - бір себебі сол .

Негізінен осы тақырыптың мақсаты шығындарды және өнімнің өзіндік құнын дұрыс анықтау болып табылады. Осының арқасында кез -келген кәсіпорындар өндіріске кеткен шығындарды және өнімнің өзіндік құнына тікелей қатысты шығындарды есептеуге мүмкіншілігі бар.

Егер отандық кәсіпорындар осы жұмыста қарастырылып кеткен «директ-костинг» жүйесін қолданылатын болса, онда олар шығындарды және өнімнің өзіндік құнын нақты есептей алады. Себебі жоғарыда қарастырып кеткендей «директ - костинг» жүйесі өнімнің өзіндік құнына айнымалы шығындарды жатқызады, ал тұрақты шығындарды есепті кезең шығыстары ретінде жабылады. Сондықтан бұл жүйе бойынша өнімнің өзіндік құнын есептеген кезде өнімді тікелей шығындарды ғана өнімнің өзіндік құнына кіргізеді. Бұл өз кезегінде өнімнің өзіндік құнынның төмендеуіне алып келеді. Егер өзіндік құн төмен болса, онда өнімге деген сұраныс өседі. Ол өз кезегінде кәсіпорынға мол табыс алып келеді.

Соңғы жылдары индустриалды дамыған елдердің өнеркәсібінде директ - костинг деп аталатын өндіріске кеткен шығындарды есепке алу жүйесі кең тараған. Есептің бұл жүйесінде өндіріс шығындарының есебі тұрақты, айнымалы өндіріс көлеміне пропорционалды өзгеретін шығындар болып табылады. Өнімнің өзіндік құнына кеткен шығындардың тек айнымалы шығындардың тек айнымалы шығындарды енгізеді. Тұрақты шығындар жеке шоттарда жинақталып қаржылық нәтиженің шоттарымен тікелей табылады.

Негізінен осы әдебиеттерде нарықтық экономикасы дамыған елдерде қолданылып жүрген жүйелерді қарастырған. Мен жазған курстық жұмысымда осы жүйелердің бірі « директ -костинг» жүйесінің ерекшеліктерін, артықшылықтарын және кемшіліктерін және де отандық кәсіпорындарда осы жүйені іс - тәжірибеде қолдану мүмкіншіліктерін қарастырдым.

I -Тарау Шығындар есебі және өнімнің өзіндік құнын

калкуляциялау әдістері.

1. 1 Өндірістік шығындар және өнімнің өзіндік құны

Кәсіпорындардың шығындары және олардың түрлері

Кәсіпорынның шығаратын тауарларының мөлшерін рынокқа ұсынуы, оны өндіруге кететін шығындарына және сол тауарлардың рынокта сатылатын бағаларына тікелей байланысты болады. Бұдан шығатын қорытынды, тауарларды өндіру және сатуға кететін шығындарды білу кәсіпорынның шаруашылық жүргізудегі тиімділігінің басты жағының бірі болып саналады.

Шығындар - бұл кәсіпорын өзінің өндіретін және коммерциялық қызметін іске асыру үшін өндіріс факторларының ақшалай түріндегі шығындары. өндіріс процесіндегі айқын шек қоятын шығындар және олардың маңызы мен практикалық қызметіндегі анықтайтын межесі болып табылады. Кәсіпорын шығындары өндірістік белгісіне қарай 3 түрге бөлінеді:

• өзіндік құн құрайтын өнімдерді өндіру және самтуға кететін шығындар. Бұл капиталдың ауыспалы айналымы арқылы сатудан түскен ақшалай түсімді жабатын ағымдағы шығындар;
• өндірісті ұлғайтуға және жанартуға кететін шығындар. Әдеттегідей, бұл жаңа немесе жаңғыратын өнімге жұмсалатын бір жолғы ірі күрделі қаржы шығындары;
• өндірістің әлеуметтік-мәдени, тұрғын үй, тұрмыстық қызмет көрсету және осыған ұқсас басқа да мұқтаждарға кететін шығындар. Олар негізінде пайданың есебінен бөлінетін арнаулы қорлардан қаржыландырылады.

Өндірістік шығындардың жіктелуі

Практикалық маңызы болатын ең тұрақты және ауыспалы шығындарға бөлу. Тұрақты шығындар осы кезеңдегі уақыт ішіндегі сомасы өнімді өндіру және оны сатудың мөлшеріне, құрылымына тікелей тәуелді болмайды. Тұрақты шығындарға жататындар: міндетті заемдық ақылар, есепті төлемдер, ғимараттар және жабдықтардың амортизациясы, сақтанрдыру жарналары және т. б.

Ауыспалы шығындар - бұл осы кездегі уақытта өнімді өндірудің мөлшеріне және сатылуына тәуелді болмайтын шығындар. Мысалы, еңбекақы шығындары, шикізаттар, отын, энергия, көлік қызметі және т. б. тұрақты және ауыспалы шығындардың арасындағы айырмашылықтың елеулі маңызы бар. Тұрақты шығындар керек десе, жалпы алғанда, өндірілмеген өнімге де төленуге тиісті, ал ауыспалы шығындармен кәсіпкер өндіріс көлемін өзгерту жолымен басқаруы мүмкін.

Шығындар экономикалық және бухгалтерлік болып ажыратылады. Экономикалық шығындар деп кәсіпорынның ресурстарды пайдаланғаны үшін жеткізушілерге төлейтін төлемдердің барлық түрлерін айтады. Олар екі түрден тұрады: сыртқы (анық немесе ақшалық) және ішкі (күңгірттік немесе өзінен-өзі түсінікті) . Сыртқы шығындар - бұл ресурстарды жеткізушілерге ақшалай түріндегі төлемдері; шикізаттар төлемдері, материалдар, отын, еңбекақы, тозуды есептеу және т. б. Бұл топтағы шығындар бухгалтерлік шығындарға жатады. Кәсіпорынның ішкі шығындары күңгірт, өзінен өзі түсінікті сипаттамада болады. Олар кәсіпорын иелерінің құрамындағы ресурстарды өндірісте пайдаланғанын нақтылап көрсетеді: жерді, ғимараттарды, олардың жеке еңбектері және т. б. үшін кәсіпорын ресми төлемейді.

Өндірілетін өнімнің өзіндік құны

Кәсіпорынның іс-әрекетіндегі басты көрсеткіштердің бірі - өнімнің өзіндік құны. Бұл өнімді өндіруге және оны сатудағы ақшалай нысанында көрсетілетін шығындардың жиынтығы. Сөйтіп, жалпы өндірістік тиімділігін анықтайды.

Өзіндік құнның экономикалық мазмұны - жұмсалған шығындардың орнын толтыру және соның есебінен өндірілетін барлық элементтердегі жай ұдайы өндірісті, өндірісті, өндірістік қорларды және жұмыс күштерін қамтамасыз ету. Осы арада, кәсіпорынның өзіндік құнының маңызды элементтері: амортизация, жұмсалған материалдық ресурстардың құны, еңбекақы - бұл шығындардың басты статьялары.

Сонымен қатар, кәсіпорын бір уақытта басқа да шығындарды іске асырады: өздерінің қызметкерлеріне сыйлық, банктік несиеге процент төлеу, әлеуметтік объектілерді ұстау, бюджеттен тыс, қорларға аударым жарналарын жасау - бұл шығындар кәсіпорынның қосымша шығындарын құрайды.

Өзіндік құн тиімділіктің мынадай маңызды көрсеткіштері: пайда және пайдалылығының деңгейі мен серпінін анықтайды. өзіндік құнның маңызы оның орындалу функцияларымен анықталады.

1. Өзіндік құн өнім құнының кең бөлігі болып табылады. Мұның мәнісі, өнімнің өзіндік құны арқылы өндіріс қаражаттарын жұмсауды қамтамасыз етеді.
2. Өзіндік құн көтерме сауда бағасын қалыптастырудың негізі болып табылады, оның есепсіз жүргізілуі бағаның құрылуына негіздеме бола алмайды.
3. Өзіндік құнның негізінде пайданы, кейбір бұйымдардың пайдалылығын, яғни оларды шығарудың мақсатқа сай екендігін есептеу.

Өнімнің өзіндік құнын төмендету резервтерінің сыныптамасы

Өнімнің өзіндік құнын құрайтын шығындар екі негізгі белгідермен топтастырылады:

• Шығындардың бастапқы элементтерімен;
• Пайда болу және міндет жүктеу сипатымен.

Экономикалық элементтердің шығыстарын топтастыру өндіріс шығындар сметесын дайындағанда қолданылады. Бұл топтастырудың мәні - әрбір шығынның элементі өнімнің өзіндік құнының жиынтығына қосылады. Сонымен, мына төмендегі шығын элементтері бөлінеді:

• Материалдық шығынрдар (қайтарылма қалдықтар құрамынан шегеру) ;
• Еңбекақыға жұмсалған шығындар;
• әлеуметтік сақтандыруға аударым;
• зейнетақы қорына аударым;
• жұмыспен қамтылу қорына аударым;
• амортизация;
• басқа да шығындар.

Өндіріс шығындары төмендеуінің негізгі бағыттары

Шығындарды жүйелі түрде төмендету - кәсіпорынрдардың жұмыс істеу тиімділігін арттырудың негізгі құралы болып табылады. Нарықтық экономика жағдайында залалды кәсіпорындарды қаржылай қолдау қағидаға жатпайды.

Ұлттық экономиканың барлық салаларынрда өндіріс шығындарын төмендетудің мына төмендегі негізгі бағыттарын айтуға болады:

• ғылыми-техникалық прогрестің жетістіктерін пайдалану;
• өндіріс және еңбекті ұйымдастыруды жетілдіру;
• экономикалық процестерді мемлекет тарапынан реттеу.

Ғылыми-техникалық прогрестің жетістіктерін іске асыру - бұл бір жағынан өндіріс қуатын, шикізат және материалдар, оның ішінде отын-энергия ресурстарын көптен-көп пайдалану, ал екінші жағынан тиімді жаңа машиналарды, жаңа технологиялық процестерді іске асыру.

Шығынның белгілі бір мөлшерін мейлінше тиімді ету - шаруашылықты жұргізудің әр түрлі мәселелерін шешуге келгенде басты талап осы болып отыр. Тек қана өнім өнрдірілгендігінің ғана емес, оны өнрдіруге қанша еңбек жұмсалғандығының да маңызы зор. Мәселенің бұлайша қойылуы мынаны аңғартады: шикізат пен материалдарды жұмсай отырып немесе машиналар мен механизмдерді пайдалана отырып, шикізаттардың әрбір бөлігінің неғұрылым көп өнім алуға, әрбір станок пен технологиялық процестердің түсімін өсіруге, шығындарын бұйымдардың өзінрдік құнын төмендетіп, кәсіпорындардың пайдасын көбейтуге өндірістің тиімділігін арттыруға жету керек.

Егер кәсіпорын ұжымдарының ішкі шаруашылық резервтерін тауып пайдалануынын негізгі бағыттарын қорытындылауға талпыныс жасалса, онда оларды үш топқа бөлуге болады. өндіріс тиімділігі біріншіден, негізгі өндіріс қорлардың пайдалануының жақсартудың, екіншіден, айналмалы өндіріс қорларды неғұрылым тиімді пайдаланудың және үшіншіден, қазіргі еңбек шығындарының нәтижелілігін жақсартудың есебінен арттыру.

Өндірісті және еңбекті ұйымдастыруды жетілдіруге келсек, онда бұл процесс ысырапты қысқарту есебімен шығындарды үнемдеумен қатар барлығы да тәжірбие жүзіндегідей болады, яғни нақты еңбектің шығынын үнемдеу. Қазіргі кезеңде нақты еңбекті үнемдеудің экономикалық дамуы қоғамдық еңбекті үнемдеумен салыстырғанрда едәуір салмақты нәтиже береді. Қазіргі таңда өндірісті ұйымдастыруды жетілдірудің екі негізгі мектебі бар: американдық және жапондық. Бұл өндірісті материалдық-техникалық жабдықтармен қамтамасыз ету, оларды экономикалық жағынан ынталанрдыру және т. б. көптеген жүйелер. Өндіріс шығындарын төмендетуде мемлекеттік стандарттар елеулі орын алады.

Өнімнің өзіндік құнын арзандату - еңбек өнімділігін арттырудың шартқа айналған объективті бейнесі, экономикалық заң әрекетінің нақты нысаны, осыған сәйкес өндірістік шығын үнемі кеміп, жанды еңбек үнемі өнімдірек болып отырады. Өзіндік құнның арзандау көрсеткіштері өндіргіш күштердің дамуына сәйкес өткен және қазіргі еңбектің үнемделу дәрежесін бейнелейді.

Өзіндік құнды кемітудің басты факторлары:

• өндірістің техникалық деңгейін көтеру;
• өндірістің материал, отын, энергия және еңбек сыйымдылықтарын төмендету;
• басқару және еңбекті ұйымдастыруды жетілдіру;
• технологиялық процестерді қуаттылықпен негізгі қорларды пайдалануды жақсарту және т. б.

1. 2 Өнімнің (жұмыстың және қызыметтің) өзіндік құнын кальку -ляциялаудың және шығынды есепке алудың елімізде және іс - тәжірибеде қолданылатын әдістері .

Қарапайым әдіс. Өндірістегі шығындарды есепке алудың және өнімнің өзіндік құнын калькуляциялаудың қарапайым әдісі біртекті өнім шығаратын кәсіпорындарда ( су электр станциялары, кен, мұнай, көмір мен газ өндіретін кәсіпорындар ) пайдаланылды. Оларда әдетте аяқталмаған өндіріс болмайды ( егер де олар болса, онда оның көлемі шамалы болады) және шалафабрикаттарды өзі өндіреді. Егер де кәсіпорын өзінің есептік саясатында қарастырса, онда бұл әдісті қолдануға рұқсат етілуі мүмкін . Бұл әдістің мәні әр өнімге емес бүкіл шығарылған өнімге кеткен шығындарды есептеуден тұрады . Өнім бірлігінің өзіндік құнын тікелей есептеу жолымен шығарады, яғни шығын деңгейін өндірістің натуралды көлеміне немесе шартты - натуралды көрсеткішіне жай бөлу арқылы табады. Кейбір салаларда шығындар (мысалға, көмір өндірісінде) әрбір технологиялық процесс бойынша есептелінуі мүмкін .

Сонымен, көмірді өндіру өнеркәсібі бірнеше кезеңнен тұрады : дайындық жұмыстары, көмірді алу, шахтыға дейін тасымалдау және сыртқа шығару, сорттау, өңдеу, вагонға тиеу. Міне сондықтан бұл жердегі шығындарды есептеу мен калькуляциялаудың жай әдіс процестік деп аталуы да осыдан шыққан. Мұнда кәсіпорын барлық шығындарды өндірілетін өнімнің бір түріне, ал аяқталмаған өндіріс болмаған жағдайда - шығарылған өнімге жатқызады, ал біртекті өнім шығарылатын жерде калькуляциялаудың барлық баптары бойынша өндірістегі шығындарды негізделген нормалау арқылы оңайлатады. Көптеген кәсіпорындар жұмыс практикасында өндірістің қарапайым әдісінің дұрыстығын және іргелішілдігін дәлелдеп береді. Өнімнің өзіндік құнын калькуляциялау мен шығынды есептеу әдісінің қарапайым төрт нұсқасы бар .

Бірінші нұсқа кезінде тікелей және жанама шығындар бүкіл өнімді шығаруға жұмсалған шығындардың белгіленген бабтар бойынша есепке алынады. Өнімнің бір өлшемінің өзіндік құны барлық өндірістік шығындарды дайын өнімнің санына бөлумен айқындалады. Бұл өндірістерде (су электр станциялары, құм, сазбалшық дайындау) аяқталмаған өндіріс, шалафабрикаттар және өнімнің құрамдас бөліктері болмайды .

Екінші нұсқаны аяқталмаған өндірісі бар кәсіпорындар қолданылады. Бұл арада дайын өнім мен аяқталмаған өндіріс арасында шығындарды бөлудің қажеттілігі туындайды. Бұл нұсқа 1 текше метр ағаштың өзіндік құнын калькуляциялау кезінде ағаштан дайындау өнеркәсібінде қолданылады. Аяқталмаған өндірісті әдетте инвенторлық әдісін пайдалана отырып бағалайды .

Үшінші нұсқа бір мезгілде өнімнің бірнеше түрлерін шығаратын немесе өндіретін: жылу мен электр энергиясын шығаратын, мұнай мен газ өндіретін, балық аулайтын кәсіпорындарда қолданылады. Мұндай жағдайларда шығындар тұтас алған өндіріс бойынша, яғни қарапайым әдіспен есепке алынады, ал өнімнің өзіндік құны үйлестірілген әдіспен калькуляцияланады. Мұнай мен газ өндіру кезінде энергетикалық шығындар, амортизация, жер астындағы скважина жабдықтарын жөндеу, жер қыртысының қайтарымдылығын жақсартуға, мұнайды диэмуляциялауға, мұнайды айдауға және сақтауға жұмсалған шығындар тікелей белгілері бойынша мұнайға, ал газ жинау және тасымалдау жөніндегі шығындар - газға жатқызылады. Қалған шығындар кәсіпорынның орташа келісімді бағасы бойынша бағаланады және мұнай мен газ арасында бөлінеді.

Қарапайым әдістің төртінші нүсқасын өнімнің өзіндік құнын анықтамай ақ шығындар есебін бөлістік немесе процестік бойынша жүргізетін кәсіпорындар пайдаланады. Бұл нұсқаны химия мен құрылыс материалдарын шығаратын өнеркәсіп қолданады. Бұл арада шығындарды есепке алудың және өнімнің өзіндік құнын калькуляциялаудың қарапайым және бөлістік әдістері үйлесімді пайдаланылады.

Тапсырыстық әдіс. Шығындарды есепке алудың және өнімнің өзіндік құнын калькуляциялаудың тапсырыстық әдісі аз сериялы және жеке дара өндірсі бар кәсіпорындарда жөндеу және эксперименттік жұмыстарды пайдаланады. Барлық тікелей шығындар әрбір тапсырыстар бойынша белгіленген номенклатура баптарының кескінінде есепке алынады. Тапсырыс кәсіпорынның өндірістік бөлімшесінде арнайы бланкілерде ашылады, содан соң ол орындаушы - цехқа және бухгалтерияға түседі. Әрбір тапсырысқа өзіндік код беріледі, онда жұмысшыға есептелген жалақы, барлық құжаттардағы материалдардың шығысы, өндіріске кеткен шығын есебін жүргізетін карточкаға көшіріліп жазылады. Тапсырыстың өзіндік құны оларды әзірлеумен байланысты шығындар сомасынан тұрады .

Осы тәсілдің кейбір ерекшеліктері бар атап айтсақ :

• барлық шығарылған шығындар туралы мәліметтерді шоғырландырып және оларды жеке жұмыс түрлері мен дайын өнім партияларына жатқызу;
• уақыт аралығындағы емес, аяқталған әрбір партия бойынша шығындарды шоғырландыру;
• тек бір ғана шотты жүргізу « аяқталмаған өндіріс» (батыс есебінде барлық өндірістік шығындар жинақтау тек осы « аяқталмаған өндіріс» шотында көрсетіледі) . Осы шотта өндірістің әрбір тапсырысы бойынша шығындардың жекелеген есебін ұйымдастыру үшін карточкаларды енгізуді ұсынады .

Тапсырыстың өзіндік құнын калькуляциялау үшін шалафабрикатсыз әдісі пайдаланады .

Тек дайындау цехында шалафабрикатты әдіс пайдаланылады, демек, аталған цехтар бойынша жеке калькуляция жасалады. Әдетте шалафабрикаттық әдісте тапсырысты жасау процесі цехтан - цехқа өтеді, бірақ ондағы жасалған операциялар бухгалтерлік есепте көрініс таппайды.

Цехтар шығындары әрбір табыстың кескінінде калькуляциялаудың бекітілген номенклатурасы бойынша, ал негізгі материалдар, шикізаттар, технологиялық отындар мен энергиялар - белгіленген топ кескінінде аналитикалық есепте көрініс табады.

Ал үстеме шығыстары олардың өндірілген орны бойынша есептелінеді және ай сайын қабылданған тарату тәсілі бойынша әрбір тапсырыстың өзіндік құнына жатқызылады.

Ауқаудан алынған жоғалтулар әдетте өздерінің тиесілі тапсырыстарына есептен шығарылады. Орындалмаған тапсырыстар аяқталмаған өндірістер ретінде танылады.

Тапсырыс орындалып біткен соң және оның техникалық қабылдануы тапсырыс берушіге ұсынғаннан кейін өндірістік бөлім кәсіпорынның бухгалтериясына тапсырыстың біткені туралы хабарлама жасайды, содан соң тапсырыс бойынша шығындар жасау процесі тоқтатылады. Кейбір кәсіпорындарда тапсырысты орындалғаннан кейін қоймаға өткізсе, сол қоймаға накладнойын өткізу тапсырыстың жабылғаны.

Сондай-ақ, кез келген тапсырыстың өзіндік құны үшін (әсіресе, бітпеген тапсырыстарға қатысты) артық немсе пайдаланбаған материалдық құндылықтар қоймаға тапсырылады, ол кезде Материалдар бөлімшесінің шоттары дебеттеліп, 8010-8014 шоттары кредиттеледі.

Бұл әдісті қолдану барысында іс жүзіндегі өзіндік құн тапсырыс аяқталмағаннан кейін анықталады, бұған дейін барлық шығындар аяқталмаған өндіріс ретінде қарастырылады. Тапсырыстың әдістің кемшіліктері мынада: күрделі, қайталанбайтын немесе сирек қайталанатын тапсырыстарды әзірлеу кезінде материалдық және еңбек шығындарын нормалауды ұйымдастыру қиын, нормативтік калькуляцияларды жасау және өндіріс шығындарын алдын - ала бақылау жасап отыруды қиындатады. Осы кемшілікті жою үшін өндірістің ұзақ цикілінде ірі бұйымды әзірлеу кезінде (кеме жасауда, ауыр машина жасауда) олардың торабына жекелеген тапсырыс ашуды ұсынды, яғни олардың әрбір конструкциясы аяталған болып саналады.

Кіші сериялық өндірісте тапсырыс саны ағымдағы айда шығарылатын болып жоспарланған сонымен сәйкес келеді . Нақты бір бұйымды немесе бірнеше бұйымды әзірлеу үшін пайдаланған барлық тораптар мен бөлшектер (детальдар) есепте бөліп көрсетіледі.

Тораптар мен детальдардың бірінші түрі бойынша олардың шығындарының есебі тапсырстық әдіспен, ал сериялық немесе латын бұйымдар - екінші, яғни нормативтік әдіспен ұйымдастырылады. Сөйтіп бұйымның жалпы құны тапсырыс ескерілген жекелеген тәртіпте дайындалғандардан шығындардан және нормативтік әдісі бойынша жалпы немесе сериялық өндіріс тәртібінде есептелінген тораптар мен детальдардың жалпы құнынан немесе өзіндік құнынан құралады.

Тапсырыстар бойынша шығындар топтастырылып есебінің карточкаларында әрбір тапсырыстың өзіндік құны есептелінеді. Карточканың негізінде өнім бірлігінің құнының есептік калькуляциясын жасайды.

Бөлістік әдіс . Шығындарды есепке алудың және өнімнің өзіндік құнын

---

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс