Бухгалтерлік есеп шотының бас жоспары

БЕ жүргізу тәжірибесінде синтетикалық топтастыру және аналитикалық жіктеу шоттарымен қатар аралық шоттар қолданылады. Арапық шоттар деп синтетикалық топтастыру және аналитикалық жіктеу шоттарының арасындағы қосымша шоттарды айтады. Бұл шоттар арқылы жіктеу шоттарындағы көрсеткіштерді әрі қарай топтастырылады да, синтетикалық шоттардағы БЕ объектілерінің негізінде жүргізіледі. Әсіресе синтетикалық шоттардағы көп номенклатуралы БЕ объектілерін жіктеп көрсету үшін аралық шоттардың атқаратын ролі зор. Аралық шот арқылы бір номенклатураға кіретін, әр топтардын мәліметтерін көрсетуге болады. Аралық шоттар "Материалдар", "Сату" т.б. шоттар құрамында жүргізіледі.
Оларды топтастыру арқылы өндірістік қажеттілердің көптеген түрлерін, бұлардың атқаратын міндеті мен қызметіне қарай бір тектес топтарға топтастыруға болады. Аралық шоттар есебін жүргізуде арнайы толтырылмалы қағаздар (құжаттар) колданылмайды. Аралық шоттар тобын пайдалану арқылы тек қана аналитикалық жіктеу көрсеткіштері қорытынды есеп жасау үшін қажет. Аралық шоттардың тізімі, саны БЕ жүргізудің Бас жоспар бағдарламасында көрсетілмейді. БЕ жүргізу тәжірибесінде синтетикалық жинақтау шоттары бірінші қатарлы, аралық шоттар екінші қатарлы, ал аналитикалық жіктеу шоттары үшінші қатарлы шоттар тобын түзейді.
Шаруашылық жұмыстарына дұрыс басшылық ету және БЕ дәл жүргізілуін бақылап, тексеріп отыру үшін жинақталған мәліметтер қажет. Активтер мен мүліктердің жеке түрлері және қорланудың көздерін, сондай-ақ өндіріс процесінің барысына байланысты жинақталған мәліметтерді әрбір айдың аяғына қарай БЕ шоттарының көрсеткіштері негізінде алуға болады. БЕ әрбір шоттарында есеп объектілерін тек қана бір түрінде жүргізілетіндіктен, бұл есеп объектілерін жалпылама түрде сипаттау үшін БЕ жұмыснда айналым ведомостары қолданылады. Бұл ведомость арқылы әрбір ай сайын, әрбір шоттардағы орын алған шаруашылық операцияларының қалдығы мен айналыс жиыны есептелінеді.