Mіcrosoft Access-те деректер базасын құру және жұмыс жасаудың басты принциптері
Жалпы мағлұматтар
Деректер базасын құру
Деректер базасының кестелерін құру
Пішіндерді дайындау
Пішіндерді құрастыру
Көпкестелі пішіндер
Сұрауларды жобалау
Қиылыс сұранысы
Есеп беру (Отчет)
Деректер базасын құру
Деректер базасының кестелерін құру
Пішіндерді дайындау
Пішіндерді құрастыру
Көпкестелі пішіндер
Сұрауларды жобалау
Қиылыс сұранысы
Есеп беру (Отчет)
Деректер базасы дегеніміз-деректерді сақтау үшін арнайы жасалған жүйе.
Деректер Базасын Басқару Жүйесі(ДББЖ) - бұл жаңадан деректер базасының кұрылымын дайындауға, оны түзетуге арналған программалық құралдар кешені.
MS Access-тің объектілері:
Кесте- бұл кез келген деректер базасының негізгі объектісі. Бұл жерде деректер базасының барлық мәліметтері сақталады. Кесте деректер базасының құрылымын да сақтайды(өріс және оның типі мен қасиеттері).
Сұраныс - бұл қолданушыға кестенің кез келген жерінен керекті мәліметті керекті түрде шығару.
Пішін - бұл арнайы құралдарды пайдаланып деректерді енгізуге және шығаруға арналған объект.
Отчет - берілген мәліметті басып шығаруға арналған объект.
Беттер - деректер базасының арнайы жасалған объектісі. Ол Web-беттерінде орналастыру үшін HTML кодында жасалады және де бұл қолданушы мен серверегі деректер базасы арасындағы байланыс.
Макрос және модуль - ДББЖ-гі қайталанып отыратын амалдарды автоматтандыру үшін және Vіsual Basіc тілінде программалау арқылы жаңа функцияларды енгізу категорияларының объектілері. Бұл объектілер кеңейтілген (.mbd) файлында сақталады.
Access-те деректер базасын құру үшін, қолданушы алдымен жұмыс жоспарын құрып алуы қажет. Сол жоспарда кесте қандай мәліметтерден құрылуы, қандай мәліметтерді автоматты түрде, кестенің қай жеріне орналастырылуы, кестелердің арасындағы байланыстарды қалай ұйымдастыру қажет екендігі анықталу қажет.
Бізге, оқу жылының берілген бір семестірінің мәліметтері сақталған деректер базасы берілсін дейік. Ол үшін төмендегі мәліметтерді енгізу керек.
• Студенттер тобының тізімдері
• Оқытылатын сабақтар тізімі
• Оқу процессін қамтитын кафедралар құрамы
• Әр топтағы лекциялар мен практикалық сабақтар туралы мәліметтер
• Өткізілген әр сабақ бойынша студенттердің емтихан не сынақты тапсырғандығының қорытындылары.
Деректер Базасын Басқару Жүйесі(ДББЖ) - бұл жаңадан деректер базасының кұрылымын дайындауға, оны түзетуге арналған программалық құралдар кешені.
MS Access-тің объектілері:
Кесте- бұл кез келген деректер базасының негізгі объектісі. Бұл жерде деректер базасының барлық мәліметтері сақталады. Кесте деректер базасының құрылымын да сақтайды(өріс және оның типі мен қасиеттері).
Сұраныс - бұл қолданушыға кестенің кез келген жерінен керекті мәліметті керекті түрде шығару.
Пішін - бұл арнайы құралдарды пайдаланып деректерді енгізуге және шығаруға арналған объект.
Отчет - берілген мәліметті басып шығаруға арналған объект.
Беттер - деректер базасының арнайы жасалған объектісі. Ол Web-беттерінде орналастыру үшін HTML кодында жасалады және де бұл қолданушы мен серверегі деректер базасы арасындағы байланыс.
Макрос және модуль - ДББЖ-гі қайталанып отыратын амалдарды автоматтандыру үшін және Vіsual Basіc тілінде программалау арқылы жаңа функцияларды енгізу категорияларының объектілері. Бұл объектілер кеңейтілген (.mbd) файлында сақталады.
Access-те деректер базасын құру үшін, қолданушы алдымен жұмыс жоспарын құрып алуы қажет. Сол жоспарда кесте қандай мәліметтерден құрылуы, қандай мәліметтерді автоматты түрде, кестенің қай жеріне орналастырылуы, кестелердің арасындағы байланыстарды қалай ұйымдастыру қажет екендігі анықталу қажет.
Бізге, оқу жылының берілген бір семестірінің мәліметтері сақталған деректер базасы берілсін дейік. Ол үшін төмендегі мәліметтерді енгізу керек.
• Студенттер тобының тізімдері
• Оқытылатын сабақтар тізімі
• Оқу процессін қамтитын кафедралар құрамы
• Әр топтағы лекциялар мен практикалық сабақтар туралы мәліметтер
• Өткізілген әр сабақ бойынша студенттердің емтихан не сынақты тапсырғандығының қорытындылары.
Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 24 бет
Таңдаулыға:
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 24 бет
Таңдаулыға:
Кіріспе
СУБД Access-те деректер базасын құру және оны өңдеу
Жоғарыдағы аталған жұмыс экономикалық мамандықтар бойынша оқытылатын
студенттердің өз бетімен лабораториялық жұмыстарды орындау үшін арналған.
Ұсынылып отырған әдістемелік нұсқауда Деректер базасының мүмкіндіктері мен
сұрақтары және де СУБД Access 2000 жаңаша технологиялары қарастырылады.
Әдістемелік нұсқауларды орындау студенттер үшін компьютерде ұсынылып
отырған жұмысты жан-жақты талқылап, оны бекітуге ат салысады.
Жұмыстың мақсаты: Mіcrosoft Access-те деректер базасын құру және жұмыс
жасаудың басты принциптерін оқып-үйрену.
Жалпы мағлұматтар
Деректер базасы дегеніміз-деректерді сақтау үшін арнайы жасалған жүйе.
Деректер Базасын Басқару Жүйесі(ДББЖ) - бұл жаңадан деректер базасының
кұрылымын дайындауға, оны түзетуге арналған программалық құралдар кешені.
MS Access-тің объектілері:
Кесте- бұл кез келген деректер базасының негізгі объектісі. Бұл жерде
деректер базасының барлық мәліметтері сақталады. Кесте деректер базасының
құрылымын да сақтайды(өріс және оның типі мен қасиеттері).
Сұраныс - бұл қолданушыға кестенің кез келген жерінен керекті
мәліметті керекті түрде шығару.
Пішін - бұл арнайы құралдарды пайдаланып деректерді енгізуге және
шығаруға арналған объект.
Отчет - берілген мәліметті басып шығаруға арналған объект.
Беттер - деректер базасының арнайы жасалған объектісі. Ол Web-
беттерінде орналастыру үшін HTML кодында жасалады және де бұл қолданушы мен
серверегі деректер базасы арасындағы байланыс.
Макрос және модуль - ДББЖ-гі қайталанып отыратын амалдарды
автоматтандыру үшін және Vіsual Basіc тілінде программалау арқылы жаңа
функцияларды енгізу категорияларының объектілері. Бұл объектілер
кеңейтілген (.mbd) файлында сақталады.
Access-те деректер базасын құру үшін, қолданушы алдымен жұмыс жоспарын
құрып алуы қажет. Сол жоспарда кесте қандай мәліметтерден құрылуы, қандай
мәліметтерді автоматты түрде, кестенің қай жеріне орналастырылуы,
кестелердің арасындағы байланыстарды қалай ұйымдастыру қажет екендігі
анықталу қажет.
Бізге, оқу жылының берілген бір семестірінің мәліметтері сақталған
деректер базасы берілсін дейік. Ол үшін төмендегі мәліметтерді енгізу
керек.
• Студенттер тобының тізімдері
• Оқытылатын сабақтар тізімі
• Оқу процессін қамтитын кафедралар құрамы
• Әр топтағы лекциялар мен практикалық сабақтар туралы мәліметтер
• Өткізілген әр сабақ бойынша студенттердің емтихан не сынақты
тапсырғандығының қорытындылары.
Деректер базасын құру
Деректер базасын құру алдында, ең алғаш бос деректер базасының файылын
құру керек.
Mіcrosoft Access-ті іске қосқаннан кейін, деректер базасын құру туралы
сұхбат терезе пайда болады. Ол терезеде, біз жаңадан деректер базасын құра
аламыз немесе сақталған деректер базасын ашып, жұмыс істей аламыз.
Бұл терезе Сервис-Парамертры-Вид-Отображать терезесіндегі Окно запуска
опциясында жалауша орнатылған болса іске асырылады.
Жаңадан деректер базасын құру алгоритімі
1. Сұхбат терезесінен Новая база данных түймесін басыңыз.
2. Егер ондай бұйрық жоқ болса, Файл-Создать бұйрығын орындаңыз.
Access-те Создание терезесі пайда болады.
3. Общие-база данных бұйрығын таңдаңыз.
4. Файл новой базы данных терезесінде файылды орналастыратын Папка
бұйрығын таңдаңыз.
5. Имя файла деген өріске жаңа деректер базасын ДЕКАНАТ атымен
енгізіңіз.
Деректер базасының кестелерін құру
Деректер базасының кестелерін құру 2 кезеңнен тұрады. Бірінші кезеңде
кестенің құрылымы анықталады: өріс құрамы, олардың атаулары, әрбір өріске
арналған мәліметтер түрлері, өріс көлемі, кілттер, кестелер индекстері мен
тағы да басқа қасиеттері. Екінші кезең кестенің құрылымы мен олардағы
мәліметтерді толтырумен еркшеленеді.
1-кезең: Кесте құрылымын дайындау
Access-те кестені құрудың бірнеше мүмкіндіктері бар:
• Кесте режимі - берілген кестені Кесте режимінде құру;
• Конструктор - кестелерді Конструктор көмегі арқылы құру;
• Кестелер шебері - кестені Кестелер шебері арқылы орындау;
• Кестелерді импорттау - басқа деректер базасынан мәліметтерді
көшіру немесе импорттау арқылы орындау.
• Кестелермен байланыс - сыртқы файлдың немесе кестенің басқа
деректер базасымен қосылу әрекеттері.
Жоғарыдағы аталған кесте құрылымдарының ең тиімдісі ол Конструктор
таблиц режимі. Бұл режим қолданушыға кесте параметрлерін өзгертуге
мүмкіндік береді.
1-жаттығу
Кестелер констукторын пайдаланып Группа атты кесте құрыңыз.
1. ДЕКАНАТ атты деректер базасының терезесінен Таблицы-Создать
объектісін таңдаңыз.
2. Новая таблица атты терезеде Конструктор жолын таңдаңыз.
Конструктор таблиц терезесінде өріс атауларын, олардың құрылымын
төменгі кесте бойынша өзгерту керек.
Группа кестесінің өрістерінің құрылымы
Назва-ние полейВиды данных Клю-чевое поле
101 30 4,50
102 32 4,50
103 29 4,80
104 25 4,40
105 24 4,20
201 25 3,90
202 24 4,00
203 23 3,90
204 24 4,70
205 24 4,20
Бірінші реттегі кілтті орнату
Бірінші реттегі кілті анықтау үшін Номер группы (НГ) деген өрісті
таңдап, конструктор панелінде Кілттің суретін басу керек немесе Ключевое
поле бұйрығын таңдаңыз. Ол Правка менюіде орналасқан.
Mіcrosoft Access-те кілттің 3 түрін анықтауға болады.. Олар: санағыш,
жай кілт және құрылымды кілт.
Егер бірінші реттік кілт қолданушымен қойылмаған болса, онда Mіcrosoft
Access міндетті түрде ол кілтті автоматты түрде қосуды сұрайды. Егер сұрақ
қанағаттандырылған болса, Mіcrosoft Access санағыш типтес кілттік өрісті
Код атымен енгізеді.
Жай кілттік өріс- бұл өріс тек арнаулы жазулары бар өрістермен
анықталады. Кілттік өріс кестеге қайталанатын немесе бос мағыналы мәндерді
енгізуге жол бермейді. Кілттік өріс Mіcrosoft Access-те іздестірудің ең
тиімді түрде, тез ұйымдастыру мүмкіндігін береді. Өйткені осы кілтте әр
бір жазуға арналған арнайы орын беріледі.
Егер арнайы жазулардың өрісте бар екендігін анықтау мүмкін болмаса,
онда біз құрылымды кілтті пайдаланамыз. Ол міндетті түрде бірнеше өрістен
құралуы керек. Бұндай кілттер көбінесе 2 кестені байланыстыру арқылы
қолданған жағдайда жасалады.
Ал біздің қарастырып отырған жағдайымызда Студент кестесін Конструктор
режимінде НГ және НС өрістерінде CTRL пернесін басып тұрып, тышқанның сол
жақ түймесін басыңыз. Одан кейін саймандар тақтасында Ключевое поле
пернесін басыңыз.
Мәліметтерді сақтау
Mіcrosoft Access-те барлық өзгертулер автоматты түрде мынадай
жағдайларда орындалады:
• Келесі жазуға өту кезінде
• Кете режимін жабу немесе келесі пішінге ауысу
•
2-жаттығу
Жазуларды қосу және алып тастау әдістері
Мәліметтерді жаңа жазуға қосу:
1. Жаңадан енгізген жазудың бос өрісіне келіңіз.
2. Орташа балл мен студенттердің жаңа тізімін енгізіңіз.Келесі өрістерге
оңай өту үшін Tab және Enter пернелерін басып отырыңыз.
Мәліметтерді немесе жазуларды жою үшін:
1. Жойылатын жазуды ерекшелеңіз, тышқанның сол жақ батырмасын ұстап
тұрып керекті жазуларға апарыңыз.
2. Del пернесін басыныз немесе Правка-Удалить записи бұйрығын таңдаңыз.
Ескерту: Санағыш типтес өрістен немесе блокталған өрістерден жазуларды
өшіруге болмайды.
• НГ кілттік өріске бұрын қолданылған атауды енгізіңіз жне осы атау
кілтпен қайталанбау керек. Сәйкес келмейтін атауларды Esc пернесін
басу арқылы немесе Правка-Востановить текущее поле или запись
бұйрығын орындаңыз.
• Кілттік өрісті бос қалдыруға болмайтындығына көз жеткізіңіз.
• Кол деген өріске берілген шартқа сай келмейтін кез келген шарт
енгізіңіз. Мысалы: 40. Осы кезде Mіcrosoft Access бұл шарттың жалған
екендігін сізге айтады.
Бұл кестелерді құру жоғарыда айтылып кетті. Сондықтан да уақытты
үнемдеу үшін кестелерді Мои документы папкісіндегі Исходные таблицы
файлынан көшіріп, тек олардың мазмұнын өзгерту керек. Ал олар арнайы
қосымшада берілген.
Кестелерді басқа жерден көшіру алгоритімі:
1. Файл-Внешние данные-Импорт
2. Импорт терезесінде Мои документы атты папканы тауып алып, оның
ішінен Исходные таблицы файылын белгілеңіз.
3. Импорт объекта деген терезеде Импорт пернесін басыңыз да Выделить
все –ОК бұйрығын орындаңыз.
Барлық белгіленген кестелер сіздің деректер базаңызға көшіріледі.
Асықпай жөндеп, көшірілген кестелер құрылымымен танысыңыз.
Жазу ортасына жаңадан объектіні немесе суретті енгізу
Сурет немесе объект жазуы бар файылдың ішінен немесе OLE (мысалға, MS
Paіnt) қосымшасынан ағымдағы жазуға енгізіледі.
Ал біз қазір OLE объектісін КАФЕДРА кестесінде Жетекшінің фотосуретін
енгізу үшін пайдаланайық. Барлық фотосуреттер Paіnt редакторінде
кеңейтілген .bmp файылында сақталған.
1. Деректер базасының терезесінде КАФЕДРА атты кестеге тышқан курсорын
қойып, Открыть батырмысын шырт еткізіңіз.
2. Жолдарды ашылған кестедегі өріс атауларына байланысты толтырыңыз.
3. OLE объктісінде Кафедра жетешісі деген атауды енгізу керек. Ол үшін
курсорды кестенің керекті өрісіне орнатыңыз. Вставка-Объект бұйрығын
орындаңыз.
4. Вставка-Объект терезесінен объектінің Paіntbrush Pіcture типін
таңдап алып, Создать из файла жалаушасын орнатыңыз.
5. Осы терезеде файылдың атын енгізуге болады.
6. Орнатылған объектіні қарап шығу үшін, курсорды керекті жерге алып
барып, екі рет шырт еткізіңіз.
7. Paіnt программасынан шығу үшін Файл-Выход бұйрығын орындап, КАФЕДРА
кестесіне қайта оралуға болады.
МЕМО типтес мәліметтерді кестеде орналастыру
Предмет кестесінде ПРОГР атты өріс қарастылылған. Бұл өрісте өте ұзын
текст орналасады. Бұндай өрістертер үшін Поле МЕМО типтес мәліметтерді
таңдаңыз.
Предмет кестесін ашыңыз. ПРОГР атты өріске жаңа мәліметтерді енгізіңіз.
Ол үшін Shіft+F2 пернелерін басыңыз.
Кестелерді байланыстыру
Access реляцияық деректер базасын құруға мүмкіндіктер береді және осы
кестелер бір-бірімен байланыса алады. Бұл өз кезегінде пішіндерден,
санақтардан, кестелерде байланысқан деректерді автоматты түрде таңдауға
мүмкіндік береді. Байланысты анықтағанда бір кестедегі кілт екінші
кестедегі мәліметке нұсқау береді. Басқа кестедегі мәліметке сілтеуіші бар
кілтті, сыртқы кілт деп атайды.
Кестелер арасындағы байланыстарды анықтау үшін келесі шарттар орыдалу
керек:
• Байланыстырылатын кестелер міндетті түрде бірдей өлшемді және олардың
бірдей типтес өрістері болуы керек. Бірақ сол өрістердің атаулары әр
түрлі болуы керек;
• Екі кесте де Access-тің бір деректер базасында сақталуы
керек.
Байланыс типтерін анықтағанда, өрісті дұрыс белгілеу керек және бұл
белгілегеннен байланыс түрі де анықталады:
1. Бірге-бір байланысы тек байланыстырылып отырған өрістер кілттік
болса ғана орындалады.
2. Бірдің көпке байланысы тек бір өріс кілттік болса ғана орындалады.
Бұл кезде басты орында бастапқы кілті бар кесте болады. Ал қалған
кестелер бағынышты кестелер болып саналады.
3. Көптің-көпке байланысы. Бірдің көпке байланысының екеуін көрсетеді
және бұл үшінші кесте арқылы белгіленеді. Бұл жердегі кілттер басқа
кестелердің сыртқы кілттері болады.
4. Егер кестелердің біреуінде де кілттік өріс анықталаған жағдайдаТип
отношения өрісінде Не определеноң деген жазу пайда болады.
3-жаттығу
1. Схема данных деген терезесін ашыңыз.
2. Добавление таблицы деген терезеден, Таблицы деген пернені таңдап,
Добавить деген бұйрықты орындаңыз. Схема данных терезесіне бұрын
жасалған кестелерді орналастырыңыз. Бұл жерде тізім диалогтық
терезеде көрінетін болсын. Барлық кестелерді бірден қосуға болады.
Ол үшін Shіft пернесін басып тұрып, 1-ші кестені және соңғы кестені
белгіленіз.
3. Закрыть нүктесін басыңыз. Соңында ДЕКАНАТ кестесінде жаңадан
байланысқан мәліметтерді көресіз.
4. ГРУППА және СТУДЕНТ кестелері арасында байланыс орнатыңыз. Бұл
байланыс НГ жай кілті арқылы болсын. Ол үшін Схема данных
терезесінде тышқан курсорын Группа атты басты кестесінде орналасқан
НГ өрісінде орнатыңыз және бұл өрісті бағынышты СТУДЕНТ атты НГ
өрісіне тасымалдаңыз. Керек емес байланыстарды Del пернесі арқылы
өшіріңіз.
5. Изменение связей терезесінен Тип отношения жолынан бірдің–көпке
байланысын таңдаңыз.
6. Каскадное обновление связанных полей және Каскадное удаление
связанных полей деген жерде жалаушаларды орнатыңыз. Сонда ғана
бір–бірімен байланысқан кестелер автоматты түрде сақтлып, өзгертіледі.
Создать батырмасын басыңыз. Мына суретте көрсетілгендей байланысқан
жолдар болмау керек.
Жай кілттік байланыстарды келесі сыңарланған кесиеттері үшін орнатыңыз:
КАФЕДРА ( ПРЕПОДАВАТЕЛЬ (ККАФ кілті),
ПРЕДМЕТ(ИЗУЧЕНИЕ (КП кілті),
ПРЕПОДАВАТЕЛЬ( ИЗУЧЕНИЕ (ТАБН кілті),
ГРУППА(ИЗУЧЕНИЕ (НГ кілті)
8. СТУДЕНТ(УСПЕВАЕМОСТЬ кестелері арасында байланыс орнатыңыз. Ол
үшін СТУДЕНТ басты кестесінен 2 өрісті белгілеңіз, Ctrl пернесін
басып тұрып, 2 өрісті НГ өрісіне көшіріңіз, бұл бағынышты
УСПЕВАЕМОСТЬ кестесінде болу керек.
9. Байланысты өзгерту терезесінде НС және НГ өрістері үшін СТУДЕНТ
кестесінде сәйкесінше УСПЕВАЕМОСТЬ кестесіндегідей өрістерді
таңдаңыз. Бұл терезеде мәліметтердің толық сақталуын және де
басқа параметрлерін орнатыңыз.
10. НГ+КП+ТАБН+ВИДЗ жоғарыдағы алгоритм бойынша ИЗУЧЕНИЕ (
УСПЕВАЕМОСТЬ кестелері арасында байланысты орнатыңыз.
Бір-бірімен байланысқан кестелерде мәліметтерді енгізу және оларды
өзгерту
Егер Схема данных деген жерде байланыс болмаса, онда қолданушы жаңадан
мәліметтерді енгізген кезде, оны сақтаған кезде және кілтті өрістерді
өзгерткенде байланыстың сақталуын өзі қадағалау керек.
Обеспечение целостности данных деген жерде жалауша орнатылған
болса, Access қолданушы үшін мына жағдайларды орындауға мүмкіндік
береді:
• Мәліметтер схемасында ешбір басқа кестелерге қатысы жоқ
жазуды кестеге енгізу (Иерархияның жоғарғы жағында
орналасады);
• Бағынышты кестеге жаңадан жазуды енгізу, егер басты кестеде
енгізіліп отырған жазудың элементтері болса;
• Егер бағынышты кестелерде байланысқан жазулар болмаса, оны
өшіру мүмкіндігі туылады.
Егер Каскадное удаление связанных полей деген жерде жалауша бар болса,
онда қолданушы сол жазуларды өшіруге мүмкіндігі болады және бұл жерде
автоматты түрде бағынышты жазулар өшіріледі.
Егер Каскадное обновление связанных полей болса, онда қолданушы
автоматты түрде кілттік өрістің мазмұнын өзгерте алады. Сонымен қатар
барлық жазулар автоматты түрде өзгертіледі.
Access 2000-да кестелерді қарап отырғанда бағынышты кестелердегі
жазуларды қарап шығу мүмкіндігінің бар болуы.
Сол себептен қолданушы байланыстардың дұрыстығын бақылай алады.
4-жаттығу Тек Access 2000-да орындау үшін арналған
1. КАФЕДРА кестесін ашыңыз.
2. Егер КАФЕДРА кестесінде плюспен бағаналар болмаса, онда келесі
әрекеттерді орындаңыз: Вставка-Подтаблица. Бұл бағынышты кестемен
байланысты анықтау үшін. Бұл байланыс кесте касиеттеріне енгізіледі.
Бұл өз кезегінде байланысқан жазуларды бағынышты терезеде ашу
мүмкіндігін береді.
3. ИЗУЧЕНИЕ кестесін ашыңыз, Вставка-Подтаблица бұйрығын орындаңыз.
4. Вставка-Подтаблица терезесінде бағынышты УСПЕВАЕМОСТЬ кестесін
таңдаңыз. Подчиненные поля және Основные поля жолдарында
НГ+КП+ТАБН+ВИДЗ түріндегі кілттік байланыс пайда болады.
5. Байланысты өшіру үшін, Режим таблицы кестесінде келесі бұйрықты
орындаңыз: Формат-Подтаблица-Удалить.
6. Конструктор режиміне ауысып, Свойства деген нүктені басыңыз, Имя
подтаблицы деген жерде байланыс өшірілгеніне көз жеткізіңіз. Әрі
қарай жұмысты орындау үшін байланысты қалпына келтіріңіз.
7. Подтаблица бұйрығының көмегімен басты ГРУППА кестесінің мазмұнын,
СТУДЕНТ бағынышты кестесіңің және оған бағынышты УСПЕВАЕМОСТЬ
кестелерінің байланыстарын көрсетіңіз.
Ол үшін ГРУППА деген кестесінің касиеттеріндегі Имя подтаблицы жолында
СТУДЕНТ кестесін, ал одан кейін Конструктор режимінде СТУДЕНТ кестесін
ашып, УСПЕВАЕМОСТЬ кестесінің қасиеттерін көрсетіңіз.
Бұл байланыстарды пайдалана отырып, кез келген топтың студенттерінің
алған бағаларын, тапсырғандығы туралы мәліметтерді қарап шығуға болады.
8. ИЗУЧЕНИЕ кестесімен байлынысты бірнеше студенттің үлгерімі
туралы жазуларды енгізініз. Бұл жерде НГ+КП+ТАБН+ВИДЗ
байланыстары бағынышты өріс жазуына автоматты түрде
енгізіледі.Бағынышты жазуды құру үшін НС кілтін енгізсек
жеткілікті.
УСПЕВАЕМОСТЬ кестесінен студенттер фамилиясын көру үшін, оған СТУДЕНТ
кестесінің жазуларын бағынышты жасау керек.
Пішіндерді дайындау
Ақпаратты деректер базасына енгізудің екі жолы бар: кестеге және
пішінге.
Егер енгізіліп отырған мәліметтер жиі ауысатын болса, онда оны пішінге
енгізу қажет. Өйткені бұл жерде ғана арнайы жазуларға көбірек көңіл
бөлінеді.
Кез келген Пішін деректер базасының кестелерінде немесе сұраныстарда
құрастырылады. Өріс атаулары кестеден алынады, ал өрістерді өз қалауынша
орналастыруға болады. Бір кесте негізінде қолданушы бірнеше пішінді
құрастыра алады. Пішінді 3 түрлі әдіспен құрастыруға болады:
• Пішіндер конструкторы көмегімен
• Пішіндер шеберімен
• Автопішінді қолдану
Әр бір пішінді экранда 3 режимде көрсетуге болады:
• Конструктор режимінде
• Пішіндер режимінде
• Кестелер режимінде
Режимдер арасында ауыстыру Вид көмегімен іске асырылады.
5-жаттығу
1. ДЕКАНАТ деректер базасынан бір объектіні таңдап
алып, Создать пернесін басыңыз.
2. ПРЕДМЕТ кестесін таңдаңыз, Автоформа: в столбец
режимін іске қосыңыз.
3. Сақтау кезінде міндетті түрде атын сұрайды. Оны
ПРЕДМЕТ деп те қалдырсақ болады.
Пішіндерді құрастыру
Деректер базасында пішіндер құрастыру үшін Конструктор форм қолданады.
Пішін бұл жерде 3 аймақты болады:
• Мәліметтер аймағы
• Пішін тақырыбы
• Пішін ескертулері, бұлар Вид-Заголовок-Примечание
формы бұйрығы бойынша құрылады.
6-жаттығу
Конструктор режимінде пішіндерді түзету
1. ПРЕДМЕТ пішінін ашыңыз.
2. Конструктор режиміне көшіңіз.
3. Тақырып жолын үлкейтіңіз.
4. Надпись атты графикалық элементті құрыңыз. Ол
үшін элементтер тақтасынан Надпись батырмасын
Заголовок форм аймағына сүйреп апару керек, егер
бұл батырма экранда жоқ болса, онда оны Вид меню
арқылы қосыңыз.
5. КУРС программасы атты тақырыпты рамкаға
енгіземіз.
6. Белгіленген элементте сұхбат терезесін ашыңыз.
7. Элементтің құрылуын Enter пернесі басу арқылы
белгіліңіз.
8. Тақырып жолына Т.Рысқұлов атындағы Қазақ
Экономикалық Университет жазуын енгізіңіз.
9. ПРЕДМЕТ-ПРОГРАММА атымен пішінді сақтау үшін Файл-
Сохранить бұйрығын орындаңыз.
10. Пішіндер режиміне өтіп, жаңа жазуды енгізіңіз. Қосылған
жазуды ПРЕДМЕТ кестесінен тексеруге болады.
Көпкестелі пішіндер
Көпкестелі пішін бір–бірімен байланысқан кестелермен жұмыс істеу
мүмкіндігін береді. Көпкестелі пішіндер бір басты және бірнеше бағынышты
пішіндерден құралады.Бағынышты пішін бағынышты кесте негізінде жасалады
және бұндай пішіндердің екі бірдей кестемен жұмыс істеу мүмкіндігі бар.
7-жаттығу
1. ДЕКАНАТ деректер базасында Формы-Создать бұйрығын орындаңыз.
2. Одан кейін Мастер форм-ды таңдап, ГРУППА кестесін таңдаңыз.
3. ГРУППА кестесі үшін Доступные поля өрісін таңдаңыз- ол
барлық өрістер.
4. Таблицы-Запросы деген тізімнен СТУДЕНТ кестесін және осы
кестенің Доступные поля тізімінен, осы кесте ішіндегі барлық
өрістерді таңдаңыз. Бұл кесте бағынышты пішіндердің негізі
болады.
5. Создание форм құру терезесінде пішінді құру макеті шығады
және сіз оны басты кестеге қарап, дұрыс пішінін анықтаңыз
(ГРУППА).
6. Ары қарай Подчиненные формы-ды таңдаңыз.
7. Сыртқы түрі-ленточный.
8. Стилі- обычный.
9. Пішіндерді құрудың соңғы терезесіндегі негізгі пішінге
СПИСОК ГРУППЫ деген атау беріңіз, ал бағынышты пішінге
СПИСОК СТУДЕНТОВ деген атауды енгізіңіз. Нәтижені қарап шығу
үшін Открытие формы терезесіне барып, Готово пернесін
басыңыз.
10. Осы пішінді түзету үшін Конструктор режиміне барыңыз. Бұны
Создание форм терезесінің соңғы кезеңінде, Изменить макет
форм деген жерде өзгертуге болады.
11. Тақырып жолына СПИСОК СТУДЕНТОВ ГРУППЫ N деген толық атауды
енгізіңіз. Ол үшін Надпись деген нүктені пайдаланыңыз. (Егер
өрістердің тізімімен терезе жоқ болса, онда оны Вид-Список
полей) деген жерден алуға болады.Пайда болған тақырыпты өз
қалауыңыз бойынша форматтаңыз.
12. Суретті енгізу үшін, элементтер тақтасында КНОПКА пернесін
басыңыз.Одан кейін пернелерді басу шеберін іске қосыңыз.
13. Пернелер шеберінде (мастер кнопок) керекті әрекетті
таңдаңыз. Категории деген жерде Переходы по записям, ал
Действия аймағында Предыдущая запись іс-әрекеттерін
орындаңыз.
14. Келесі әрекетті Рисунок-Показать все рисунки бұйрығы арқылы
суреттерді көрсету әрекеттерін орындаңыз. Жоғары қарай
стрелкасын, ал одан кейін Готово батырмасын басыңыз.
15. Жоғарғы алгоритм бойынша Действия аймағынан Следущая запись
и рисунок (Стрелка төмен), Готово батырмаларын басу арқылы
әрекеттерді орындауға болады.
16. Элементер панеліндегі орналасқан Надписи пернесі арқылы
Предыдущая және Следующая түсірдірмелі текстті енгізіңіз.
17. Пішінді жабу пернесін құру үшін Категория аймағынан Работа с
формой, ал Действия аймағынан Закрыть форму бұйрығын
таңдаңыз.
18. ГРУППА және СТУДЕНТ кестелеріне жаңадан мәліметтерді енгізу
үшін, СПИСОК ГРУППЫ деген режимде оны ашу керек.Бұл екі
бірдей кестемен жұмыс істеу мүмкіндігін береді.
19. Келесі жазуларға өту үшін Следущая нүктесін пайдалануға
болады.
20. Жаңадан 106 деген топты және орташа баллдары 4 болатын,
фамилиялары шарттарды қанағаттандыратын 2 студенттің тізімін
енгізіңіз.
21. Закрыть форму арқылы пішінді жабыңыз.
22. Мәліметтерді ГРУППА және СТУДЕНТ кестелерінен тексеріңіз.
Сұрауларды жобалау
Сұраныс дегеніміз- ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
СУБД Access-те деректер базасын құру және оны өңдеу
Жоғарыдағы аталған жұмыс экономикалық мамандықтар бойынша оқытылатын
студенттердің өз бетімен лабораториялық жұмыстарды орындау үшін арналған.
Ұсынылып отырған әдістемелік нұсқауда Деректер базасының мүмкіндіктері мен
сұрақтары және де СУБД Access 2000 жаңаша технологиялары қарастырылады.
Әдістемелік нұсқауларды орындау студенттер үшін компьютерде ұсынылып
отырған жұмысты жан-жақты талқылап, оны бекітуге ат салысады.
Жұмыстың мақсаты: Mіcrosoft Access-те деректер базасын құру және жұмыс
жасаудың басты принциптерін оқып-үйрену.
Жалпы мағлұматтар
Деректер базасы дегеніміз-деректерді сақтау үшін арнайы жасалған жүйе.
Деректер Базасын Басқару Жүйесі(ДББЖ) - бұл жаңадан деректер базасының
кұрылымын дайындауға, оны түзетуге арналған программалық құралдар кешені.
MS Access-тің объектілері:
Кесте- бұл кез келген деректер базасының негізгі объектісі. Бұл жерде
деректер базасының барлық мәліметтері сақталады. Кесте деректер базасының
құрылымын да сақтайды(өріс және оның типі мен қасиеттері).
Сұраныс - бұл қолданушыға кестенің кез келген жерінен керекті
мәліметті керекті түрде шығару.
Пішін - бұл арнайы құралдарды пайдаланып деректерді енгізуге және
шығаруға арналған объект.
Отчет - берілген мәліметті басып шығаруға арналған объект.
Беттер - деректер базасының арнайы жасалған объектісі. Ол Web-
беттерінде орналастыру үшін HTML кодында жасалады және де бұл қолданушы мен
серверегі деректер базасы арасындағы байланыс.
Макрос және модуль - ДББЖ-гі қайталанып отыратын амалдарды
автоматтандыру үшін және Vіsual Basіc тілінде программалау арқылы жаңа
функцияларды енгізу категорияларының объектілері. Бұл объектілер
кеңейтілген (.mbd) файлында сақталады.
Access-те деректер базасын құру үшін, қолданушы алдымен жұмыс жоспарын
құрып алуы қажет. Сол жоспарда кесте қандай мәліметтерден құрылуы, қандай
мәліметтерді автоматты түрде, кестенің қай жеріне орналастырылуы,
кестелердің арасындағы байланыстарды қалай ұйымдастыру қажет екендігі
анықталу қажет.
Бізге, оқу жылының берілген бір семестірінің мәліметтері сақталған
деректер базасы берілсін дейік. Ол үшін төмендегі мәліметтерді енгізу
керек.
• Студенттер тобының тізімдері
• Оқытылатын сабақтар тізімі
• Оқу процессін қамтитын кафедралар құрамы
• Әр топтағы лекциялар мен практикалық сабақтар туралы мәліметтер
• Өткізілген әр сабақ бойынша студенттердің емтихан не сынақты
тапсырғандығының қорытындылары.
Деректер базасын құру
Деректер базасын құру алдында, ең алғаш бос деректер базасының файылын
құру керек.
Mіcrosoft Access-ті іске қосқаннан кейін, деректер базасын құру туралы
сұхбат терезе пайда болады. Ол терезеде, біз жаңадан деректер базасын құра
аламыз немесе сақталған деректер базасын ашып, жұмыс істей аламыз.
Бұл терезе Сервис-Парамертры-Вид-Отображать терезесіндегі Окно запуска
опциясында жалауша орнатылған болса іске асырылады.
Жаңадан деректер базасын құру алгоритімі
1. Сұхбат терезесінен Новая база данных түймесін басыңыз.
2. Егер ондай бұйрық жоқ болса, Файл-Создать бұйрығын орындаңыз.
Access-те Создание терезесі пайда болады.
3. Общие-база данных бұйрығын таңдаңыз.
4. Файл новой базы данных терезесінде файылды орналастыратын Папка
бұйрығын таңдаңыз.
5. Имя файла деген өріске жаңа деректер базасын ДЕКАНАТ атымен
енгізіңіз.
Деректер базасының кестелерін құру
Деректер базасының кестелерін құру 2 кезеңнен тұрады. Бірінші кезеңде
кестенің құрылымы анықталады: өріс құрамы, олардың атаулары, әрбір өріске
арналған мәліметтер түрлері, өріс көлемі, кілттер, кестелер индекстері мен
тағы да басқа қасиеттері. Екінші кезең кестенің құрылымы мен олардағы
мәліметтерді толтырумен еркшеленеді.
1-кезең: Кесте құрылымын дайындау
Access-те кестені құрудың бірнеше мүмкіндіктері бар:
• Кесте режимі - берілген кестені Кесте режимінде құру;
• Конструктор - кестелерді Конструктор көмегі арқылы құру;
• Кестелер шебері - кестені Кестелер шебері арқылы орындау;
• Кестелерді импорттау - басқа деректер базасынан мәліметтерді
көшіру немесе импорттау арқылы орындау.
• Кестелермен байланыс - сыртқы файлдың немесе кестенің басқа
деректер базасымен қосылу әрекеттері.
Жоғарыдағы аталған кесте құрылымдарының ең тиімдісі ол Конструктор
таблиц режимі. Бұл режим қолданушыға кесте параметрлерін өзгертуге
мүмкіндік береді.
1-жаттығу
Кестелер констукторын пайдаланып Группа атты кесте құрыңыз.
1. ДЕКАНАТ атты деректер базасының терезесінен Таблицы-Создать
объектісін таңдаңыз.
2. Новая таблица атты терезеде Конструктор жолын таңдаңыз.
Конструктор таблиц терезесінде өріс атауларын, олардың құрылымын
төменгі кесте бойынша өзгерту керек.
Группа кестесінің өрістерінің құрылымы
Назва-ние полейВиды данных Клю-чевое поле
101 30 4,50
102 32 4,50
103 29 4,80
104 25 4,40
105 24 4,20
201 25 3,90
202 24 4,00
203 23 3,90
204 24 4,70
205 24 4,20
Бірінші реттегі кілтті орнату
Бірінші реттегі кілті анықтау үшін Номер группы (НГ) деген өрісті
таңдап, конструктор панелінде Кілттің суретін басу керек немесе Ключевое
поле бұйрығын таңдаңыз. Ол Правка менюіде орналасқан.
Mіcrosoft Access-те кілттің 3 түрін анықтауға болады.. Олар: санағыш,
жай кілт және құрылымды кілт.
Егер бірінші реттік кілт қолданушымен қойылмаған болса, онда Mіcrosoft
Access міндетті түрде ол кілтті автоматты түрде қосуды сұрайды. Егер сұрақ
қанағаттандырылған болса, Mіcrosoft Access санағыш типтес кілттік өрісті
Код атымен енгізеді.
Жай кілттік өріс- бұл өріс тек арнаулы жазулары бар өрістермен
анықталады. Кілттік өріс кестеге қайталанатын немесе бос мағыналы мәндерді
енгізуге жол бермейді. Кілттік өріс Mіcrosoft Access-те іздестірудің ең
тиімді түрде, тез ұйымдастыру мүмкіндігін береді. Өйткені осы кілтте әр
бір жазуға арналған арнайы орын беріледі.
Егер арнайы жазулардың өрісте бар екендігін анықтау мүмкін болмаса,
онда біз құрылымды кілтті пайдаланамыз. Ол міндетті түрде бірнеше өрістен
құралуы керек. Бұндай кілттер көбінесе 2 кестені байланыстыру арқылы
қолданған жағдайда жасалады.
Ал біздің қарастырып отырған жағдайымызда Студент кестесін Конструктор
режимінде НГ және НС өрістерінде CTRL пернесін басып тұрып, тышқанның сол
жақ түймесін басыңыз. Одан кейін саймандар тақтасында Ключевое поле
пернесін басыңыз.
Мәліметтерді сақтау
Mіcrosoft Access-те барлық өзгертулер автоматты түрде мынадай
жағдайларда орындалады:
• Келесі жазуға өту кезінде
• Кете режимін жабу немесе келесі пішінге ауысу
•
2-жаттығу
Жазуларды қосу және алып тастау әдістері
Мәліметтерді жаңа жазуға қосу:
1. Жаңадан енгізген жазудың бос өрісіне келіңіз.
2. Орташа балл мен студенттердің жаңа тізімін енгізіңіз.Келесі өрістерге
оңай өту үшін Tab және Enter пернелерін басып отырыңыз.
Мәліметтерді немесе жазуларды жою үшін:
1. Жойылатын жазуды ерекшелеңіз, тышқанның сол жақ батырмасын ұстап
тұрып керекті жазуларға апарыңыз.
2. Del пернесін басыныз немесе Правка-Удалить записи бұйрығын таңдаңыз.
Ескерту: Санағыш типтес өрістен немесе блокталған өрістерден жазуларды
өшіруге болмайды.
• НГ кілттік өріске бұрын қолданылған атауды енгізіңіз жне осы атау
кілтпен қайталанбау керек. Сәйкес келмейтін атауларды Esc пернесін
басу арқылы немесе Правка-Востановить текущее поле или запись
бұйрығын орындаңыз.
• Кілттік өрісті бос қалдыруға болмайтындығына көз жеткізіңіз.
• Кол деген өріске берілген шартқа сай келмейтін кез келген шарт
енгізіңіз. Мысалы: 40. Осы кезде Mіcrosoft Access бұл шарттың жалған
екендігін сізге айтады.
Бұл кестелерді құру жоғарыда айтылып кетті. Сондықтан да уақытты
үнемдеу үшін кестелерді Мои документы папкісіндегі Исходные таблицы
файлынан көшіріп, тек олардың мазмұнын өзгерту керек. Ал олар арнайы
қосымшада берілген.
Кестелерді басқа жерден көшіру алгоритімі:
1. Файл-Внешние данные-Импорт
2. Импорт терезесінде Мои документы атты папканы тауып алып, оның
ішінен Исходные таблицы файылын белгілеңіз.
3. Импорт объекта деген терезеде Импорт пернесін басыңыз да Выделить
все –ОК бұйрығын орындаңыз.
Барлық белгіленген кестелер сіздің деректер базаңызға көшіріледі.
Асықпай жөндеп, көшірілген кестелер құрылымымен танысыңыз.
Жазу ортасына жаңадан объектіні немесе суретті енгізу
Сурет немесе объект жазуы бар файылдың ішінен немесе OLE (мысалға, MS
Paіnt) қосымшасынан ағымдағы жазуға енгізіледі.
Ал біз қазір OLE объектісін КАФЕДРА кестесінде Жетекшінің фотосуретін
енгізу үшін пайдаланайық. Барлық фотосуреттер Paіnt редакторінде
кеңейтілген .bmp файылында сақталған.
1. Деректер базасының терезесінде КАФЕДРА атты кестеге тышқан курсорын
қойып, Открыть батырмысын шырт еткізіңіз.
2. Жолдарды ашылған кестедегі өріс атауларына байланысты толтырыңыз.
3. OLE объктісінде Кафедра жетешісі деген атауды енгізу керек. Ол үшін
курсорды кестенің керекті өрісіне орнатыңыз. Вставка-Объект бұйрығын
орындаңыз.
4. Вставка-Объект терезесінен объектінің Paіntbrush Pіcture типін
таңдап алып, Создать из файла жалаушасын орнатыңыз.
5. Осы терезеде файылдың атын енгізуге болады.
6. Орнатылған объектіні қарап шығу үшін, курсорды керекті жерге алып
барып, екі рет шырт еткізіңіз.
7. Paіnt программасынан шығу үшін Файл-Выход бұйрығын орындап, КАФЕДРА
кестесіне қайта оралуға болады.
МЕМО типтес мәліметтерді кестеде орналастыру
Предмет кестесінде ПРОГР атты өріс қарастылылған. Бұл өрісте өте ұзын
текст орналасады. Бұндай өрістертер үшін Поле МЕМО типтес мәліметтерді
таңдаңыз.
Предмет кестесін ашыңыз. ПРОГР атты өріске жаңа мәліметтерді енгізіңіз.
Ол үшін Shіft+F2 пернелерін басыңыз.
Кестелерді байланыстыру
Access реляцияық деректер базасын құруға мүмкіндіктер береді және осы
кестелер бір-бірімен байланыса алады. Бұл өз кезегінде пішіндерден,
санақтардан, кестелерде байланысқан деректерді автоматты түрде таңдауға
мүмкіндік береді. Байланысты анықтағанда бір кестедегі кілт екінші
кестедегі мәліметке нұсқау береді. Басқа кестедегі мәліметке сілтеуіші бар
кілтті, сыртқы кілт деп атайды.
Кестелер арасындағы байланыстарды анықтау үшін келесі шарттар орыдалу
керек:
• Байланыстырылатын кестелер міндетті түрде бірдей өлшемді және олардың
бірдей типтес өрістері болуы керек. Бірақ сол өрістердің атаулары әр
түрлі болуы керек;
• Екі кесте де Access-тің бір деректер базасында сақталуы
керек.
Байланыс типтерін анықтағанда, өрісті дұрыс белгілеу керек және бұл
белгілегеннен байланыс түрі де анықталады:
1. Бірге-бір байланысы тек байланыстырылып отырған өрістер кілттік
болса ғана орындалады.
2. Бірдің көпке байланысы тек бір өріс кілттік болса ғана орындалады.
Бұл кезде басты орында бастапқы кілті бар кесте болады. Ал қалған
кестелер бағынышты кестелер болып саналады.
3. Көптің-көпке байланысы. Бірдің көпке байланысының екеуін көрсетеді
және бұл үшінші кесте арқылы белгіленеді. Бұл жердегі кілттер басқа
кестелердің сыртқы кілттері болады.
4. Егер кестелердің біреуінде де кілттік өріс анықталаған жағдайдаТип
отношения өрісінде Не определеноң деген жазу пайда болады.
3-жаттығу
1. Схема данных деген терезесін ашыңыз.
2. Добавление таблицы деген терезеден, Таблицы деген пернені таңдап,
Добавить деген бұйрықты орындаңыз. Схема данных терезесіне бұрын
жасалған кестелерді орналастырыңыз. Бұл жерде тізім диалогтық
терезеде көрінетін болсын. Барлық кестелерді бірден қосуға болады.
Ол үшін Shіft пернесін басып тұрып, 1-ші кестені және соңғы кестені
белгіленіз.
3. Закрыть нүктесін басыңыз. Соңында ДЕКАНАТ кестесінде жаңадан
байланысқан мәліметтерді көресіз.
4. ГРУППА және СТУДЕНТ кестелері арасында байланыс орнатыңыз. Бұл
байланыс НГ жай кілті арқылы болсын. Ол үшін Схема данных
терезесінде тышқан курсорын Группа атты басты кестесінде орналасқан
НГ өрісінде орнатыңыз және бұл өрісті бағынышты СТУДЕНТ атты НГ
өрісіне тасымалдаңыз. Керек емес байланыстарды Del пернесі арқылы
өшіріңіз.
5. Изменение связей терезесінен Тип отношения жолынан бірдің–көпке
байланысын таңдаңыз.
6. Каскадное обновление связанных полей және Каскадное удаление
связанных полей деген жерде жалаушаларды орнатыңыз. Сонда ғана
бір–бірімен байланысқан кестелер автоматты түрде сақтлып, өзгертіледі.
Создать батырмасын басыңыз. Мына суретте көрсетілгендей байланысқан
жолдар болмау керек.
Жай кілттік байланыстарды келесі сыңарланған кесиеттері үшін орнатыңыз:
КАФЕДРА ( ПРЕПОДАВАТЕЛЬ (ККАФ кілті),
ПРЕДМЕТ(ИЗУЧЕНИЕ (КП кілті),
ПРЕПОДАВАТЕЛЬ( ИЗУЧЕНИЕ (ТАБН кілті),
ГРУППА(ИЗУЧЕНИЕ (НГ кілті)
8. СТУДЕНТ(УСПЕВАЕМОСТЬ кестелері арасында байланыс орнатыңыз. Ол
үшін СТУДЕНТ басты кестесінен 2 өрісті белгілеңіз, Ctrl пернесін
басып тұрып, 2 өрісті НГ өрісіне көшіріңіз, бұл бағынышты
УСПЕВАЕМОСТЬ кестесінде болу керек.
9. Байланысты өзгерту терезесінде НС және НГ өрістері үшін СТУДЕНТ
кестесінде сәйкесінше УСПЕВАЕМОСТЬ кестесіндегідей өрістерді
таңдаңыз. Бұл терезеде мәліметтердің толық сақталуын және де
басқа параметрлерін орнатыңыз.
10. НГ+КП+ТАБН+ВИДЗ жоғарыдағы алгоритм бойынша ИЗУЧЕНИЕ (
УСПЕВАЕМОСТЬ кестелері арасында байланысты орнатыңыз.
Бір-бірімен байланысқан кестелерде мәліметтерді енгізу және оларды
өзгерту
Егер Схема данных деген жерде байланыс болмаса, онда қолданушы жаңадан
мәліметтерді енгізген кезде, оны сақтаған кезде және кілтті өрістерді
өзгерткенде байланыстың сақталуын өзі қадағалау керек.
Обеспечение целостности данных деген жерде жалауша орнатылған
болса, Access қолданушы үшін мына жағдайларды орындауға мүмкіндік
береді:
• Мәліметтер схемасында ешбір басқа кестелерге қатысы жоқ
жазуды кестеге енгізу (Иерархияның жоғарғы жағында
орналасады);
• Бағынышты кестеге жаңадан жазуды енгізу, егер басты кестеде
енгізіліп отырған жазудың элементтері болса;
• Егер бағынышты кестелерде байланысқан жазулар болмаса, оны
өшіру мүмкіндігі туылады.
Егер Каскадное удаление связанных полей деген жерде жалауша бар болса,
онда қолданушы сол жазуларды өшіруге мүмкіндігі болады және бұл жерде
автоматты түрде бағынышты жазулар өшіріледі.
Егер Каскадное обновление связанных полей болса, онда қолданушы
автоматты түрде кілттік өрістің мазмұнын өзгерте алады. Сонымен қатар
барлық жазулар автоматты түрде өзгертіледі.
Access 2000-да кестелерді қарап отырғанда бағынышты кестелердегі
жазуларды қарап шығу мүмкіндігінің бар болуы.
Сол себептен қолданушы байланыстардың дұрыстығын бақылай алады.
4-жаттығу Тек Access 2000-да орындау үшін арналған
1. КАФЕДРА кестесін ашыңыз.
2. Егер КАФЕДРА кестесінде плюспен бағаналар болмаса, онда келесі
әрекеттерді орындаңыз: Вставка-Подтаблица. Бұл бағынышты кестемен
байланысты анықтау үшін. Бұл байланыс кесте касиеттеріне енгізіледі.
Бұл өз кезегінде байланысқан жазуларды бағынышты терезеде ашу
мүмкіндігін береді.
3. ИЗУЧЕНИЕ кестесін ашыңыз, Вставка-Подтаблица бұйрығын орындаңыз.
4. Вставка-Подтаблица терезесінде бағынышты УСПЕВАЕМОСТЬ кестесін
таңдаңыз. Подчиненные поля және Основные поля жолдарында
НГ+КП+ТАБН+ВИДЗ түріндегі кілттік байланыс пайда болады.
5. Байланысты өшіру үшін, Режим таблицы кестесінде келесі бұйрықты
орындаңыз: Формат-Подтаблица-Удалить.
6. Конструктор режиміне ауысып, Свойства деген нүктені басыңыз, Имя
подтаблицы деген жерде байланыс өшірілгеніне көз жеткізіңіз. Әрі
қарай жұмысты орындау үшін байланысты қалпына келтіріңіз.
7. Подтаблица бұйрығының көмегімен басты ГРУППА кестесінің мазмұнын,
СТУДЕНТ бағынышты кестесіңің және оған бағынышты УСПЕВАЕМОСТЬ
кестелерінің байланыстарын көрсетіңіз.
Ол үшін ГРУППА деген кестесінің касиеттеріндегі Имя подтаблицы жолында
СТУДЕНТ кестесін, ал одан кейін Конструктор режимінде СТУДЕНТ кестесін
ашып, УСПЕВАЕМОСТЬ кестесінің қасиеттерін көрсетіңіз.
Бұл байланыстарды пайдалана отырып, кез келген топтың студенттерінің
алған бағаларын, тапсырғандығы туралы мәліметтерді қарап шығуға болады.
8. ИЗУЧЕНИЕ кестесімен байлынысты бірнеше студенттің үлгерімі
туралы жазуларды енгізініз. Бұл жерде НГ+КП+ТАБН+ВИДЗ
байланыстары бағынышты өріс жазуына автоматты түрде
енгізіледі.Бағынышты жазуды құру үшін НС кілтін енгізсек
жеткілікті.
УСПЕВАЕМОСТЬ кестесінен студенттер фамилиясын көру үшін, оған СТУДЕНТ
кестесінің жазуларын бағынышты жасау керек.
Пішіндерді дайындау
Ақпаратты деректер базасына енгізудің екі жолы бар: кестеге және
пішінге.
Егер енгізіліп отырған мәліметтер жиі ауысатын болса, онда оны пішінге
енгізу қажет. Өйткені бұл жерде ғана арнайы жазуларға көбірек көңіл
бөлінеді.
Кез келген Пішін деректер базасының кестелерінде немесе сұраныстарда
құрастырылады. Өріс атаулары кестеден алынады, ал өрістерді өз қалауынша
орналастыруға болады. Бір кесте негізінде қолданушы бірнеше пішінді
құрастыра алады. Пішінді 3 түрлі әдіспен құрастыруға болады:
• Пішіндер конструкторы көмегімен
• Пішіндер шеберімен
• Автопішінді қолдану
Әр бір пішінді экранда 3 режимде көрсетуге болады:
• Конструктор режимінде
• Пішіндер режимінде
• Кестелер режимінде
Режимдер арасында ауыстыру Вид көмегімен іске асырылады.
5-жаттығу
1. ДЕКАНАТ деректер базасынан бір объектіні таңдап
алып, Создать пернесін басыңыз.
2. ПРЕДМЕТ кестесін таңдаңыз, Автоформа: в столбец
режимін іске қосыңыз.
3. Сақтау кезінде міндетті түрде атын сұрайды. Оны
ПРЕДМЕТ деп те қалдырсақ болады.
Пішіндерді құрастыру
Деректер базасында пішіндер құрастыру үшін Конструктор форм қолданады.
Пішін бұл жерде 3 аймақты болады:
• Мәліметтер аймағы
• Пішін тақырыбы
• Пішін ескертулері, бұлар Вид-Заголовок-Примечание
формы бұйрығы бойынша құрылады.
6-жаттығу
Конструктор режимінде пішіндерді түзету
1. ПРЕДМЕТ пішінін ашыңыз.
2. Конструктор режиміне көшіңіз.
3. Тақырып жолын үлкейтіңіз.
4. Надпись атты графикалық элементті құрыңыз. Ол
үшін элементтер тақтасынан Надпись батырмасын
Заголовок форм аймағына сүйреп апару керек, егер
бұл батырма экранда жоқ болса, онда оны Вид меню
арқылы қосыңыз.
5. КУРС программасы атты тақырыпты рамкаға
енгіземіз.
6. Белгіленген элементте сұхбат терезесін ашыңыз.
7. Элементтің құрылуын Enter пернесі басу арқылы
белгіліңіз.
8. Тақырып жолына Т.Рысқұлов атындағы Қазақ
Экономикалық Университет жазуын енгізіңіз.
9. ПРЕДМЕТ-ПРОГРАММА атымен пішінді сақтау үшін Файл-
Сохранить бұйрығын орындаңыз.
10. Пішіндер режиміне өтіп, жаңа жазуды енгізіңіз. Қосылған
жазуды ПРЕДМЕТ кестесінен тексеруге болады.
Көпкестелі пішіндер
Көпкестелі пішін бір–бірімен байланысқан кестелермен жұмыс істеу
мүмкіндігін береді. Көпкестелі пішіндер бір басты және бірнеше бағынышты
пішіндерден құралады.Бағынышты пішін бағынышты кесте негізінде жасалады
және бұндай пішіндердің екі бірдей кестемен жұмыс істеу мүмкіндігі бар.
7-жаттығу
1. ДЕКАНАТ деректер базасында Формы-Создать бұйрығын орындаңыз.
2. Одан кейін Мастер форм-ды таңдап, ГРУППА кестесін таңдаңыз.
3. ГРУППА кестесі үшін Доступные поля өрісін таңдаңыз- ол
барлық өрістер.
4. Таблицы-Запросы деген тізімнен СТУДЕНТ кестесін және осы
кестенің Доступные поля тізімінен, осы кесте ішіндегі барлық
өрістерді таңдаңыз. Бұл кесте бағынышты пішіндердің негізі
болады.
5. Создание форм құру терезесінде пішінді құру макеті шығады
және сіз оны басты кестеге қарап, дұрыс пішінін анықтаңыз
(ГРУППА).
6. Ары қарай Подчиненные формы-ды таңдаңыз.
7. Сыртқы түрі-ленточный.
8. Стилі- обычный.
9. Пішіндерді құрудың соңғы терезесіндегі негізгі пішінге
СПИСОК ГРУППЫ деген атау беріңіз, ал бағынышты пішінге
СПИСОК СТУДЕНТОВ деген атауды енгізіңіз. Нәтижені қарап шығу
үшін Открытие формы терезесіне барып, Готово пернесін
басыңыз.
10. Осы пішінді түзету үшін Конструктор режиміне барыңыз. Бұны
Создание форм терезесінің соңғы кезеңінде, Изменить макет
форм деген жерде өзгертуге болады.
11. Тақырып жолына СПИСОК СТУДЕНТОВ ГРУППЫ N деген толық атауды
енгізіңіз. Ол үшін Надпись деген нүктені пайдаланыңыз. (Егер
өрістердің тізімімен терезе жоқ болса, онда оны Вид-Список
полей) деген жерден алуға болады.Пайда болған тақырыпты өз
қалауыңыз бойынша форматтаңыз.
12. Суретті енгізу үшін, элементтер тақтасында КНОПКА пернесін
басыңыз.Одан кейін пернелерді басу шеберін іске қосыңыз.
13. Пернелер шеберінде (мастер кнопок) керекті әрекетті
таңдаңыз. Категории деген жерде Переходы по записям, ал
Действия аймағында Предыдущая запись іс-әрекеттерін
орындаңыз.
14. Келесі әрекетті Рисунок-Показать все рисунки бұйрығы арқылы
суреттерді көрсету әрекеттерін орындаңыз. Жоғары қарай
стрелкасын, ал одан кейін Готово батырмасын басыңыз.
15. Жоғарғы алгоритм бойынша Действия аймағынан Следущая запись
и рисунок (Стрелка төмен), Готово батырмаларын басу арқылы
әрекеттерді орындауға болады.
16. Элементер панеліндегі орналасқан Надписи пернесі арқылы
Предыдущая және Следующая түсірдірмелі текстті енгізіңіз.
17. Пішінді жабу пернесін құру үшін Категория аймағынан Работа с
формой, ал Действия аймағынан Закрыть форму бұйрығын
таңдаңыз.
18. ГРУППА және СТУДЕНТ кестелеріне жаңадан мәліметтерді енгізу
үшін, СПИСОК ГРУППЫ деген режимде оны ашу керек.Бұл екі
бірдей кестемен жұмыс істеу мүмкіндігін береді.
19. Келесі жазуларға өту үшін Следущая нүктесін пайдалануға
болады.
20. Жаңадан 106 деген топты және орташа баллдары 4 болатын,
фамилиялары шарттарды қанағаттандыратын 2 студенттің тізімін
енгізіңіз.
21. Закрыть форму арқылы пішінді жабыңыз.
22. Мәліметтерді ГРУППА және СТУДЕНТ кестелерінен тексеріңіз.
Сұрауларды жобалау
Сұраныс дегеніміз- ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz