Қазақстан Республикасының сыртқы саясатының тұжырымдамасы және оны іске асыру кезеңдері
Мазмұны:
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...7
1 ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ СЫРТҚЫ САЯСАТЫНЫҢ ТҰЖЫРЫМДАМАСЫ ЖӘНЕ ОНЫ ІСКЕ АСЫРУ КЕЗЕҢДЕРІ
1.1Англия мен Қазақстан арасындағы дипломатиялық қарым қатынасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 10
1.2.М.Тэтчердің 1991 жылғы Қазақстанға жасаған сапары және онда талқыланған мәселелер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...23
1.3. Қазақстан мен Ұлыбритания арасында жүргізген экономикалық байланыстар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...25
2 ҚАЗАҚСТАН МЕН АНГЛИЯ ҚАРЫМ. ҚАТЫНАСТАРЫНЫҢ ЖАҢА БАҒЫТЫНЫҢ ОРЫН АЛУЫ, КЕЗЕҢДЕРІ
2.1Ұлыбритания мен Қазақстан арасындағы көші . қон саясаты ... ... ... ... ... .28
2.2 Қазақстан мен Ұлыбритания және Солтүстік Ирландия Құрама королдігімен қол жеткізген келісімдер мен уағдаластықтар ... ... ... ... ... ... ... 49
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..58
Пайдаланған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 60
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...7
1 ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ СЫРТҚЫ САЯСАТЫНЫҢ ТҰЖЫРЫМДАМАСЫ ЖӘНЕ ОНЫ ІСКЕ АСЫРУ КЕЗЕҢДЕРІ
1.1Англия мен Қазақстан арасындағы дипломатиялық қарым қатынасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 10
1.2.М.Тэтчердің 1991 жылғы Қазақстанға жасаған сапары және онда талқыланған мәселелер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...23
1.3. Қазақстан мен Ұлыбритания арасында жүргізген экономикалық байланыстар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...25
2 ҚАЗАҚСТАН МЕН АНГЛИЯ ҚАРЫМ. ҚАТЫНАСТАРЫНЫҢ ЖАҢА БАҒЫТЫНЫҢ ОРЫН АЛУЫ, КЕЗЕҢДЕРІ
2.1Ұлыбритания мен Қазақстан арасындағы көші . қон саясаты ... ... ... ... ... .28
2.2 Қазақстан мен Ұлыбритания және Солтүстік Ирландия Құрама королдігімен қол жеткізген келісімдер мен уағдаластықтар ... ... ... ... ... ... ... 49
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..58
Пайдаланған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 60
Кіріспе.
Зерттеудің көкейкестілігі: Аумағы бойынша әлемде тоғызыншы орынды иеленген ірі Еуразиялық мемлекет өзінің сыртқы саясатын қалай жолға қояды және қандай жетекші бағыттарға басым береді. Сондай- ақ оның көршілес елдермен ғана емес жалпы әлемдік қоғамдастықпен қарым- қатынастары қалайша қалыптасады мұның бәрі көптеген мемлекеттермен зерттеу орталықтарының мұқият назарында болды.Отандық дипломатияның алдына қойған мақсаттарды әлемдік қоғамдастықтың түсіністік пен қабылдағанын оның үстіне жас мемлекетті қолдайтындығын мәлімдегенін атап өту керек. Қазақстанның оң сипаттағы қадамдарына жауап ретінде жетекші ядролық державалар біздің елімізге қауіпсіздік беру шешімін қабылдады, ол құжатта АҚШ, Ұлыбритания және Ресей Қазақстаның ДНЯО- ға қосылуын құттықтай отырып сондай-ақ біздің еліміздің өзінің аумағынан барлық ядролық қару жарақты шығару туралы міндеттемесін ескере отырып өздерінің «Қазақстан Республикасының тәуелсіздігін, егемендігін және казіргі бар шекараларын құрмет тұтуға» дайын екендіктері туралы мәлім етті. Біздің еліміздің әлемдік қоғамдастыққа кіру процесін және оның қауіпсіздігін қамтамасыз етуді талдай отырып, 1992 жылы 25 мамырда қол қойылған Достық, ынтымақтастық және өзара көмек туралы Қазақстанның Еурапа және Ресей шартының маңызында атап өту керек. Ғаламдануға қатысты айтсақ, Батыста да және бұрынғы кеңестік мемлекеттердің бірқатар елдерінде де бұл жаңа құбылыс мемлекеттің экономикадағы және саясаттағы рөлін күшейтумен тығыз байланысты деген қорытындыға келуде. Шынында да жеткілікті түрде күшті ұйымдасқан мемлекет қана тұрақты туындап отыратын қауіп- қатерді, бірінші кезекте экономикалық қауіпсіздікке қатысты қатердің еңсере алады. Осы мысалдан дипломатияны елдің экономикалық қажеттілктерімен тығыз байланыстырудың өміршендігінің тағы бір дәлелін көруге болады. Қазақстандық сыртқы саясат қызметінің алдында күрделі міндеттер тұр, олар: Каспий теңізінің құқықтық мәртебесін белгілеу, шикізат тауарларының экспортына жәрдемдесу, ең алдымен мұнайды шетелдік рыноктарға шығартуды қолға алу, мемлекеттік шекараны делимитациялау.
Диплом жұмысының тақырыптық тарихнамасы: Бұл диплом жұмысы барысында Қ. Тоқаевтің [5], С.И. Абдулпатаевтің[1],Н.Ә. Назарбаевтің[12] еңбектеріне негізделіп жазылған. Сонымен қатар ғалымдардың танымдық мақалаларын және мерзімді басылымдар қолданылған[39,41,15,16].
«Географиялық ұғымдағы халықаралық ортасына» және мемлекетік өзінің экономикалық әлеуетіне барабар сыртқы саясатты жүзеге асыру- барлық елдердің алдында тұрған ең басты дипломатиялық міндет. Кезкелген мемлекеттің сыртқы саясатындағы оңды сипаттың белгілері ретінде мыналар саналады, олар: алға қойылған мүдделерді қорғаған кездегі икемділік және принциптілік. Қазақстан бұдан тыс қала алмайды. Оның үстіне біз сияқты ірі еуразиялық мемлекет үшін бұл міндет айрықша маңызды болып табылады. Көп векторлық- күш пен қаражатты барлық бағыттар бойынша рәсім етуді білдірмейді.
Дұрысында бұл барлық мүдделі мемлекеттермен жан - жақты әріптестік стратегиясы керсінше жағдайда Қазақстан әлемдік саясаттың бір курс-қалтарысында елеусіз күн кешер еді.Қандай да бір географиялық шектермен немесе аймақтық сипаттағы проблемаларды шешумен шектелу елдің ұлттық мүдделеріне айтарлықтай нұқсан келтіретіні белгілі.Және мұндай саясатты әлемдік қоғамдастық құптай қоймайтыны да түсінікті болса керек.
Бүгінгі Қазақстан туралы ой толғағында өткендігін тағы да бір рет еріксіз еске түсіресің. Қазқастан жаңа дәуірге аяқ басты. Экономикадағы құрылымдық реформалардың қарқыны мен ауқымы бойынша Қазақстан ТМД- дағы барлық елдердің алдына шықты. Мұның өзі, әрине, экономикалық дамуға да ықпал етті- ішкі жалпы өнімнің өсімі 2000 жылғы 9,6 процентті құрайды ( әлемдегі ең жоғарғы нәтижелердің бірі), еліміздің алтын валюта резервті тұңғыш рет 2,5 миллиард доллорға ұлғайды, инфлияция деңгеиі 10 пайыз шегінде қалды. Ұқсату өнеркәсібінде және ауыл шаруашылығында сапалық өзгерістер болды. Халықтың жан басына шаққандағы шетелдік инвестициялар сомасы бойынша Қазақстан бұрынғы социалистік мемлекттердің арасында жетекші позиицияға ие болды.
Осы үрдістерге тұрақты сипат беру үшін Мемлекет басшысының бастамасы бойынша қазірдің өзінде 1 миллиард доллардан астам резерв бар Ұлттық қор, сондай- ақ экономикалық басымдық берілетін салалардың несиелуге қызмет ететін Қазақстанның Даму банкісі құрылды. Қазақстан экономикасындағы қазіргі үрдістер экономиканың бірте - бірте тұрақты өсу траекториясына көтеріліп келе жатқаннан көрсетеді.
Экономикалық дамудағы табыстар, сөз жоқ, тиімді сыртқы саясатты жүргізуде негіз қызметін атқарады. Тәуелсіздік жылдарында қол жеткізілген нәтижелерді еселеу үшін қосымша мүмкіндіктер ашылды.
Еліміздің халықаралық сипаттағы жетістіктерін біз лайықты түрде егемен Қазақстанның тұңғыш Президенті Н.Назарбаевтың есімімен байланыстырамыз. Еліміздің сыртқы саяси басымдықтырын дұрыс қоя білу еңбегі сол адамның атымен байланысты. Президент еліміздің сыртқы саясаттағы басымдылықтарын мынадай жолмен тұжырымдаған болатын: «Қазақстан өзінің геосаяси жағдайы мен экономикалық әлеуетіне байланысты тар аймақты проблемалармен шектеліп қалуы мүмкін емес
Зерттеудің нысаны: Қазақстан Республикасының сыртқы саясатының басымдық берілетін бағыттары бірінші кезекте біздің географиялық орналасу және оның ұлттық мүделлері сияқты ұзақ мерзімді сипаты бар факторлардың ықпалымен қалыптасты. Жаңа технологиялардың және ғаламдану процесінің дамуына, планеталық сипаттағы қауіп - қатердің пайда болуына, жаңа экономикалық құрылымның қалыптасуына, аймақтық деңгейдегі халықаралық ынтымақтастықтың тереңдеуі мен сан алуандығына байланысты әлемде болып жатқан өзгерістер – мұның бәрі мемлекетіміздің сыртқы саясатының бағытына түзетулер енгізуге мәжбүр етеді, көкейкесті халықаралық проблемаларды шешуге қатысты жедел әрі икемді үн қатуға, осы мәселелерде жаңа көзқарастарды әзірлеуді және іске асыруды талап етеді. Алайда, сыртқы саясаттың негізі саналатын қағидаттары өзгеріссіз қала береді.
Зерттеудің мақсаты: Қазақстанмен Ұлыбритания арасындағы қарым-қатынастың дамуы және экономикалық әлуметтік қатынастар болып табылады.
Зерттеудің міндеті: Қазақстан мен Ұлыбританияның дипломатиялық қатынасының даму тарихы және Қазақстанның сыртқы саясатын толығымен зерттеу. Сыртқы саясатымыздың қалыптасу кезеңі мынадай өрелі міндеттерді жүзеге асырудан басталды.Біріншіден біздің мемлекетіміздің шын сипатын танытуымыз. Екіншіден, Қазақстанды халықаралық дәрежеде мойындап, оның қауіпсіздігі мен аумақтық тұтастығын қамтамасыз етуіміз кажет болды. Үшіншіден, әлемдік шаруашылық жүргізу мен экономикалық байланыстарға белсене араласуымыз қажет болды.
Бұл міндеттерді жүзеге асыруда әрине президент Нұрсұлтан Назарбаевтың еңбегі аса зор. Қазақстанның қуаты мен мүмкіндіктерін шетелдерге кеңінен насиқаттау үшін дүние жүзі мемлекеттері басшыларымен тікелей байланысқа шықты. Біз әлемдік қауымдастыққа тең құқылы және тәуелсіз әріптес ретінде танылдық. Тәуелсіздік алғаннан кейінгі екі айдың ішінде әлемнің тоқсан екі мемлекеті елімізді таныды.
Қазақстанның сыртқы дүние мен өз ара қарым - қатынасының шарттық, құқықтық базасы жасалды және дамыды. Ядролық державалар Ұлыбритания, Ресей, Қытай, Франция тарапынан кауіпсіздік кепілдігі қаматамасыз етілді.
Зерттеудің негізгі әдістері мен тәсілдері. Зерттеу жұмысының мақсаты мен тақырып ерекшелігіне байланысты сипаттама, салыстырмалы талдау мен жинақтау, жүйелеу және оны түсіндіру, аналитикалық талдау әдістері қолданылды.
Жұмыстың құрылымы: Диплом жұмысы зерттеудің логикасы мен мақсаты анықталды және қойылған міндеттерді шешу дәйектілігін көрсетеді. Жұмыс кіріспеден екі тараудан қорытындыдан, пайдаланған әдебиеттер мен қосымшалардан тұрады.
Қорытындыда жұмыста жасалған түйіндер нақтыланып негізгі нәтижелер көрсетілді. Алдынғы қатарлы 50 елдің қатарына қосылу үшін қазақ елінің мәдениеті, оқу ағарту ісі жоғары деңгейде даму қажет. Елбасымыз Н. Назарбаевтың 2007 жылғы Қазақстан халқына жолдауында « Біздіңм еліміз тайталас туып кетуі ықтимал жағдайларда өзара келісуге боларлық саяси шешім табу жолында халықаралық дәнекер міндеттерінде атқара алар еді.
... Шығыс пен Батыс арасындағы түсіністікті жақындастыруға бағытталған ірі халықаралық бастамалар жасау кезек күтірмеитіен міндет» екендігін ерекше атап өткен.
Осы бағыта дипломатиялық сыртқы саясатымыздың рөлі айрықша. Дипломдық жұмысқа өзек болып отыған Қазақстан мен Англия арасындағы дипломатиялық қарым – қатынасты сөз еткен қомақты зертеулердің қатарынан табылады.
Зерттеудің көкейкестілігі: Аумағы бойынша әлемде тоғызыншы орынды иеленген ірі Еуразиялық мемлекет өзінің сыртқы саясатын қалай жолға қояды және қандай жетекші бағыттарға басым береді. Сондай- ақ оның көршілес елдермен ғана емес жалпы әлемдік қоғамдастықпен қарым- қатынастары қалайша қалыптасады мұның бәрі көптеген мемлекеттермен зерттеу орталықтарының мұқият назарында болды.Отандық дипломатияның алдына қойған мақсаттарды әлемдік қоғамдастықтың түсіністік пен қабылдағанын оның үстіне жас мемлекетті қолдайтындығын мәлімдегенін атап өту керек. Қазақстанның оң сипаттағы қадамдарына жауап ретінде жетекші ядролық державалар біздің елімізге қауіпсіздік беру шешімін қабылдады, ол құжатта АҚШ, Ұлыбритания және Ресей Қазақстаның ДНЯО- ға қосылуын құттықтай отырып сондай-ақ біздің еліміздің өзінің аумағынан барлық ядролық қару жарақты шығару туралы міндеттемесін ескере отырып өздерінің «Қазақстан Республикасының тәуелсіздігін, егемендігін және казіргі бар шекараларын құрмет тұтуға» дайын екендіктері туралы мәлім етті. Біздің еліміздің әлемдік қоғамдастыққа кіру процесін және оның қауіпсіздігін қамтамасыз етуді талдай отырып, 1992 жылы 25 мамырда қол қойылған Достық, ынтымақтастық және өзара көмек туралы Қазақстанның Еурапа және Ресей шартының маңызында атап өту керек. Ғаламдануға қатысты айтсақ, Батыста да және бұрынғы кеңестік мемлекеттердің бірқатар елдерінде де бұл жаңа құбылыс мемлекеттің экономикадағы және саясаттағы рөлін күшейтумен тығыз байланысты деген қорытындыға келуде. Шынында да жеткілікті түрде күшті ұйымдасқан мемлекет қана тұрақты туындап отыратын қауіп- қатерді, бірінші кезекте экономикалық қауіпсіздікке қатысты қатердің еңсере алады. Осы мысалдан дипломатияны елдің экономикалық қажеттілктерімен тығыз байланыстырудың өміршендігінің тағы бір дәлелін көруге болады. Қазақстандық сыртқы саясат қызметінің алдында күрделі міндеттер тұр, олар: Каспий теңізінің құқықтық мәртебесін белгілеу, шикізат тауарларының экспортына жәрдемдесу, ең алдымен мұнайды шетелдік рыноктарға шығартуды қолға алу, мемлекеттік шекараны делимитациялау.
Диплом жұмысының тақырыптық тарихнамасы: Бұл диплом жұмысы барысында Қ. Тоқаевтің [5], С.И. Абдулпатаевтің[1],Н.Ә. Назарбаевтің[12] еңбектеріне негізделіп жазылған. Сонымен қатар ғалымдардың танымдық мақалаларын және мерзімді басылымдар қолданылған[39,41,15,16].
«Географиялық ұғымдағы халықаралық ортасына» және мемлекетік өзінің экономикалық әлеуетіне барабар сыртқы саясатты жүзеге асыру- барлық елдердің алдында тұрған ең басты дипломатиялық міндет. Кезкелген мемлекеттің сыртқы саясатындағы оңды сипаттың белгілері ретінде мыналар саналады, олар: алға қойылған мүдделерді қорғаған кездегі икемділік және принциптілік. Қазақстан бұдан тыс қала алмайды. Оның үстіне біз сияқты ірі еуразиялық мемлекет үшін бұл міндет айрықша маңызды болып табылады. Көп векторлық- күш пен қаражатты барлық бағыттар бойынша рәсім етуді білдірмейді.
Дұрысында бұл барлық мүдделі мемлекеттермен жан - жақты әріптестік стратегиясы керсінше жағдайда Қазақстан әлемдік саясаттың бір курс-қалтарысында елеусіз күн кешер еді.Қандай да бір географиялық шектермен немесе аймақтық сипаттағы проблемаларды шешумен шектелу елдің ұлттық мүдделеріне айтарлықтай нұқсан келтіретіні белгілі.Және мұндай саясатты әлемдік қоғамдастық құптай қоймайтыны да түсінікті болса керек.
Бүгінгі Қазақстан туралы ой толғағында өткендігін тағы да бір рет еріксіз еске түсіресің. Қазқастан жаңа дәуірге аяқ басты. Экономикадағы құрылымдық реформалардың қарқыны мен ауқымы бойынша Қазақстан ТМД- дағы барлық елдердің алдына шықты. Мұның өзі, әрине, экономикалық дамуға да ықпал етті- ішкі жалпы өнімнің өсімі 2000 жылғы 9,6 процентті құрайды ( әлемдегі ең жоғарғы нәтижелердің бірі), еліміздің алтын валюта резервті тұңғыш рет 2,5 миллиард доллорға ұлғайды, инфлияция деңгеиі 10 пайыз шегінде қалды. Ұқсату өнеркәсібінде және ауыл шаруашылығында сапалық өзгерістер болды. Халықтың жан басына шаққандағы шетелдік инвестициялар сомасы бойынша Қазақстан бұрынғы социалистік мемлекттердің арасында жетекші позиицияға ие болды.
Осы үрдістерге тұрақты сипат беру үшін Мемлекет басшысының бастамасы бойынша қазірдің өзінде 1 миллиард доллардан астам резерв бар Ұлттық қор, сондай- ақ экономикалық басымдық берілетін салалардың несиелуге қызмет ететін Қазақстанның Даму банкісі құрылды. Қазақстан экономикасындағы қазіргі үрдістер экономиканың бірте - бірте тұрақты өсу траекториясына көтеріліп келе жатқаннан көрсетеді.
Экономикалық дамудағы табыстар, сөз жоқ, тиімді сыртқы саясатты жүргізуде негіз қызметін атқарады. Тәуелсіздік жылдарында қол жеткізілген нәтижелерді еселеу үшін қосымша мүмкіндіктер ашылды.
Еліміздің халықаралық сипаттағы жетістіктерін біз лайықты түрде егемен Қазақстанның тұңғыш Президенті Н.Назарбаевтың есімімен байланыстырамыз. Еліміздің сыртқы саяси басымдықтырын дұрыс қоя білу еңбегі сол адамның атымен байланысты. Президент еліміздің сыртқы саясаттағы басымдылықтарын мынадай жолмен тұжырымдаған болатын: «Қазақстан өзінің геосаяси жағдайы мен экономикалық әлеуетіне байланысты тар аймақты проблемалармен шектеліп қалуы мүмкін емес
Зерттеудің нысаны: Қазақстан Республикасының сыртқы саясатының басымдық берілетін бағыттары бірінші кезекте біздің географиялық орналасу және оның ұлттық мүделлері сияқты ұзақ мерзімді сипаты бар факторлардың ықпалымен қалыптасты. Жаңа технологиялардың және ғаламдану процесінің дамуына, планеталық сипаттағы қауіп - қатердің пайда болуына, жаңа экономикалық құрылымның қалыптасуына, аймақтық деңгейдегі халықаралық ынтымақтастықтың тереңдеуі мен сан алуандығына байланысты әлемде болып жатқан өзгерістер – мұның бәрі мемлекетіміздің сыртқы саясатының бағытына түзетулер енгізуге мәжбүр етеді, көкейкесті халықаралық проблемаларды шешуге қатысты жедел әрі икемді үн қатуға, осы мәселелерде жаңа көзқарастарды әзірлеуді және іске асыруды талап етеді. Алайда, сыртқы саясаттың негізі саналатын қағидаттары өзгеріссіз қала береді.
Зерттеудің мақсаты: Қазақстанмен Ұлыбритания арасындағы қарым-қатынастың дамуы және экономикалық әлуметтік қатынастар болып табылады.
Зерттеудің міндеті: Қазақстан мен Ұлыбританияның дипломатиялық қатынасының даму тарихы және Қазақстанның сыртқы саясатын толығымен зерттеу. Сыртқы саясатымыздың қалыптасу кезеңі мынадай өрелі міндеттерді жүзеге асырудан басталды.Біріншіден біздің мемлекетіміздің шын сипатын танытуымыз. Екіншіден, Қазақстанды халықаралық дәрежеде мойындап, оның қауіпсіздігі мен аумақтық тұтастығын қамтамасыз етуіміз кажет болды. Үшіншіден, әлемдік шаруашылық жүргізу мен экономикалық байланыстарға белсене араласуымыз қажет болды.
Бұл міндеттерді жүзеге асыруда әрине президент Нұрсұлтан Назарбаевтың еңбегі аса зор. Қазақстанның қуаты мен мүмкіндіктерін шетелдерге кеңінен насиқаттау үшін дүние жүзі мемлекеттері басшыларымен тікелей байланысқа шықты. Біз әлемдік қауымдастыққа тең құқылы және тәуелсіз әріптес ретінде танылдық. Тәуелсіздік алғаннан кейінгі екі айдың ішінде әлемнің тоқсан екі мемлекеті елімізді таныды.
Қазақстанның сыртқы дүние мен өз ара қарым - қатынасының шарттық, құқықтық базасы жасалды және дамыды. Ядролық державалар Ұлыбритания, Ресей, Қытай, Франция тарапынан кауіпсіздік кепілдігі қаматамасыз етілді.
Зерттеудің негізгі әдістері мен тәсілдері. Зерттеу жұмысының мақсаты мен тақырып ерекшелігіне байланысты сипаттама, салыстырмалы талдау мен жинақтау, жүйелеу және оны түсіндіру, аналитикалық талдау әдістері қолданылды.
Жұмыстың құрылымы: Диплом жұмысы зерттеудің логикасы мен мақсаты анықталды және қойылған міндеттерді шешу дәйектілігін көрсетеді. Жұмыс кіріспеден екі тараудан қорытындыдан, пайдаланған әдебиеттер мен қосымшалардан тұрады.
Қорытындыда жұмыста жасалған түйіндер нақтыланып негізгі нәтижелер көрсетілді. Алдынғы қатарлы 50 елдің қатарына қосылу үшін қазақ елінің мәдениеті, оқу ағарту ісі жоғары деңгейде даму қажет. Елбасымыз Н. Назарбаевтың 2007 жылғы Қазақстан халқына жолдауында « Біздіңм еліміз тайталас туып кетуі ықтимал жағдайларда өзара келісуге боларлық саяси шешім табу жолында халықаралық дәнекер міндеттерінде атқара алар еді.
... Шығыс пен Батыс арасындағы түсіністікті жақындастыруға бағытталған ірі халықаралық бастамалар жасау кезек күтірмеитіен міндет» екендігін ерекше атап өткен.
Осы бағыта дипломатиялық сыртқы саясатымыздың рөлі айрықша. Дипломдық жұмысқа өзек болып отыған Қазақстан мен Англия арасындағы дипломатиялық қарым – қатынасты сөз еткен қомақты зертеулердің қатарынан табылады.
Пайдаланған әдебиеттер тізімі
1 Абдулпаттаев С.И. «Халықаралық қатынастар және Қазақстаның сыртқы саясаты». Алматы 2006.
2 Абдулпаттаев С.И. «Қазақстан Республикасының сыртқы саясаты»
Алматы 2005.
3 Мамыров Н.Қ, Мадиярова Д.М., Қалдыбаева А.Е. «Халықаралық экономикалық қатынастар» Алматы 1998.
4 Абдулпаттаев С. И «Халықаралық қатынастар териясы» Аматы 2008.
5 Тоқаев Қ. Қазақстан Республикасының дипломатиясы
Алматы 2002 ж
6 Назарбаев Н. Ғасырлар тоғысында. Алматы 1996.
7 Назарбаев Н. Тәуелсіздігімізге бес жыл.- Алматы, 1996.
8 Назарбаев Н. Тарих толқынында . – Алматы,1999.
9 Назарбаев Н. Еліміздің сыртқы сасаты Қазақстан мемлекеттілігінің маңызды бөлігіне айналды.// Егемен Қазақстан, 1998.
10 Назарбаев Н.Еліміздің сыртқы саясаты Қазақстан мемлекеттілігінің маңызды бөлігіне айналды.// Егемен Қазақстан, 2000, 3 қазан
11 Назарбаев Н. Бейбітшілік кіндігі. Алматы, 2001.
12 Назарбаев Н. Сындарлы он жыл. Алматы 2003.
13 Назарбаев Н. Еуразиялық одақ – тығыз қарым - қатынас орнатудың онтайлы жолы\\ Егемен Қазақстан 2004 3 сәуір.
14 Қадырбекұлы Д.Б. Миравой палитика. Алматы 1199.
15 Назарбаев Н. Бәсекеге қаблетті Қазақстан үшін, бәсекеге қабілетті экономика үшін, бәсекеге қаблетті халық үшін// Егемен Қазақстан. 2004 жыл 20 наурыз.
16 Назарбаев Н. Қазақстан экономикалық, әлеуметтік саяси жедел жаңару жолында//Егемен Қазақстан, 2005 жыл 19 ақпан.
17 Жусипов Б.С. Республика Казахстан: проблемы политики безопасности. Алматы 2001 жыл.
18 Бийгасиев М. Халықаралық экономикалық қатынастар: оқу құралы. – Алматы ; Санат, 1998. 192- бет.
19 Қазақстанның 2030 жылға дейінгі даму стратегиясы: проблемалар және оларды шешудің жолдары. Алматы, 1998, -136- бет.
20 Камбалов С.Л. Экономическая средства империализма, М.:МО, 1986 жыл
21 Малые страны Заподной Еуропы. М.: Мысль, 1984г
22 Гельбрас В.Г. Экономическая реформа, М.: МО, 1990 г
23 Киреев А. Экономика внешней политики.\\ Международная жизнь.
25 Хасбулатов Р.И. Мировая экономика –м.: республика, 1994 г.
26 Қазақстан Республикасының Үкіметінің 2001 жылғы 26 наурызғы
№388 қаулысы
27 Мадиярова А Сыртқы экономикалық саясат және экономикалық қауіпсіздік. Оқу құралы Алматы. Экономика 2000 5 -бет
28 Великабритания немного блогатварительности// Култура 1993 г
29 Рахат А « Англияның жаңа примері кім?» Жас Алаш 1997 3 маусым
30 Жигалов Н. Современная Великобритани. Очерки политически системы с социяльно экономической жизни. Астана Елорда 2001 -180стр
31 Мұқашұлы Е Халықаралық қатынастар . Сыртқы Дипломатия
32 Қарасаев Е Қазақстанның 20 ғасырдағы алыс шетел мемлекетерімен саясаты. Алматы. 2002
32 Жақып М Лонданда Қазақ өнерінің рухы асқақтады. //Егемен Қазақстан 2007-21-қараша 3б
33 Англия сапары әлемдік БАҚ айналасында // Егемен Қазақстан 2006-25 қараша 3 бет
34 Білікті басшы елін өрге сүйрейді. Н. Назарбаевтің Лонданға сапары//Егемен Қазақстан 2006-24 қараша 1 бет
35 Салиқалы саясатқа салмақ салған сапар. Н. Назарбаевтің Лонданға сапары// Егемен Қазақстан 2006-22 қараша 1 бет
36 Қазақстанға Еуропаның құшағы ашық// Дала мен қала 2007-23 қараша 2 бет
37 Қазақстан Дипломатиясы және жақандану кезеңі// Егемен Қазақстан 2009 -19 наурыз 4 бет
38 Дипломатия жаршысы 2008(15) 117 -бет
39 Дипломатия жаршысы 2008 2(16) 105-б
40 Дипломатия жаршысы 2007 3(34) 59-63-б
41 Дипломатия жаршысы 2007 3(14) 59-б
43 Назарбаев Н. Қазақстаның егеменді мемлекет ретіндеқалыптасуы мен дамуының стратегиясы// Егемен Қазақстан, 1992,16 мамыр
44 Назарбаев Н. Қазақстан жаңа ғасырда әлемдік дамудың үрдістерінен кенже қалмауы керек// Егемен Қазақстан,2000, 3 қазан
45 Егемен Қазақстан, Еуразиялық одақ-тығыз қарым-қатынас орнатудың оңтайлы жолы// Егемен Қазақстан,2004,3 сәуір
46 Назарбаев Н. Қазақстан экономикалық, әлуметтік және саяси жедел жаңару жолында// Егемен Қазақстан,2005,19 ақпан
47 Әбсаттаров Р. Қазақстан Республикасының дипломатиясы.- Жұлдыз,2003, 134с
48 Смайыл Е Болашаққа бағдарланған бедерлі әріптестік// Егемен Қазақстан,2005,1 шілде
49 Егемен Қазақстан, «Қазақстан өз дамудағы жаңа серпіліс жасау қарсаңында» атты 2006 жылға арналған халыққа жолдауы// Егемен Қазақстан,2006,2-наурыз
50 Цыганков П Международные отношения. М. 1996. 240с.
51 Шайхутдинов М. Геополитика Запада, Алматы, 2007.270с
52 Медешов Б. «Нарықтық экономикаға кіріспе» Экономика- Алматы 1996
53 Черевик Е.Д Инвестиционный процесс в развивающихся странах- М.,1988
54 Шен В. Деловые связи носят долгосрочный характер// Азия ЭЭК. №40,1996
55 Абдулпатаев С Мемлекеттерді тиімді ынтымақтастық жақындастырады// Егемен Қазақстан 2004,21 қыркүйек
56 Назарбаев Н. Қоғамды өзгертудің стратегиясы және Еуропа өркениетін қайта түлету М.,200С.58
57 Абсаттаров М.Р. Международно-правовое положение Суда Европейского Сообщества. Алматы, 2005. С.4, 64-65
58 Хасбулатов Р.И. Мировая экономика. М., Инсан 1994
59 Сагадиев К.Н. Арынбаев М.У. Жаксыбекова Ш.Е. Интеграция экономики Казахстана в мировое хозяйство. Алматы, Ғалым 1996
60 Хан.Г.Б.Суворов Л.С.Рахманова Г.Б. Қазақстан Республикасының сыртқы саясаты. Алматы, 2005- 17-б
1 Абдулпаттаев С.И. «Халықаралық қатынастар және Қазақстаның сыртқы саясаты». Алматы 2006.
2 Абдулпаттаев С.И. «Қазақстан Республикасының сыртқы саясаты»
Алматы 2005.
3 Мамыров Н.Қ, Мадиярова Д.М., Қалдыбаева А.Е. «Халықаралық экономикалық қатынастар» Алматы 1998.
4 Абдулпаттаев С. И «Халықаралық қатынастар териясы» Аматы 2008.
5 Тоқаев Қ. Қазақстан Республикасының дипломатиясы
Алматы 2002 ж
6 Назарбаев Н. Ғасырлар тоғысында. Алматы 1996.
7 Назарбаев Н. Тәуелсіздігімізге бес жыл.- Алматы, 1996.
8 Назарбаев Н. Тарих толқынында . – Алматы,1999.
9 Назарбаев Н. Еліміздің сыртқы сасаты Қазақстан мемлекеттілігінің маңызды бөлігіне айналды.// Егемен Қазақстан, 1998.
10 Назарбаев Н.Еліміздің сыртқы саясаты Қазақстан мемлекеттілігінің маңызды бөлігіне айналды.// Егемен Қазақстан, 2000, 3 қазан
11 Назарбаев Н. Бейбітшілік кіндігі. Алматы, 2001.
12 Назарбаев Н. Сындарлы он жыл. Алматы 2003.
13 Назарбаев Н. Еуразиялық одақ – тығыз қарым - қатынас орнатудың онтайлы жолы\\ Егемен Қазақстан 2004 3 сәуір.
14 Қадырбекұлы Д.Б. Миравой палитика. Алматы 1199.
15 Назарбаев Н. Бәсекеге қаблетті Қазақстан үшін, бәсекеге қабілетті экономика үшін, бәсекеге қаблетті халық үшін// Егемен Қазақстан. 2004 жыл 20 наурыз.
16 Назарбаев Н. Қазақстан экономикалық, әлеуметтік саяси жедел жаңару жолында//Егемен Қазақстан, 2005 жыл 19 ақпан.
17 Жусипов Б.С. Республика Казахстан: проблемы политики безопасности. Алматы 2001 жыл.
18 Бийгасиев М. Халықаралық экономикалық қатынастар: оқу құралы. – Алматы ; Санат, 1998. 192- бет.
19 Қазақстанның 2030 жылға дейінгі даму стратегиясы: проблемалар және оларды шешудің жолдары. Алматы, 1998, -136- бет.
20 Камбалов С.Л. Экономическая средства империализма, М.:МО, 1986 жыл
21 Малые страны Заподной Еуропы. М.: Мысль, 1984г
22 Гельбрас В.Г. Экономическая реформа, М.: МО, 1990 г
23 Киреев А. Экономика внешней политики.\\ Международная жизнь.
25 Хасбулатов Р.И. Мировая экономика –м.: республика, 1994 г.
26 Қазақстан Республикасының Үкіметінің 2001 жылғы 26 наурызғы
№388 қаулысы
27 Мадиярова А Сыртқы экономикалық саясат және экономикалық қауіпсіздік. Оқу құралы Алматы. Экономика 2000 5 -бет
28 Великабритания немного блогатварительности// Култура 1993 г
29 Рахат А « Англияның жаңа примері кім?» Жас Алаш 1997 3 маусым
30 Жигалов Н. Современная Великобритани. Очерки политически системы с социяльно экономической жизни. Астана Елорда 2001 -180стр
31 Мұқашұлы Е Халықаралық қатынастар . Сыртқы Дипломатия
32 Қарасаев Е Қазақстанның 20 ғасырдағы алыс шетел мемлекетерімен саясаты. Алматы. 2002
32 Жақып М Лонданда Қазақ өнерінің рухы асқақтады. //Егемен Қазақстан 2007-21-қараша 3б
33 Англия сапары әлемдік БАҚ айналасында // Егемен Қазақстан 2006-25 қараша 3 бет
34 Білікті басшы елін өрге сүйрейді. Н. Назарбаевтің Лонданға сапары//Егемен Қазақстан 2006-24 қараша 1 бет
35 Салиқалы саясатқа салмақ салған сапар. Н. Назарбаевтің Лонданға сапары// Егемен Қазақстан 2006-22 қараша 1 бет
36 Қазақстанға Еуропаның құшағы ашық// Дала мен қала 2007-23 қараша 2 бет
37 Қазақстан Дипломатиясы және жақандану кезеңі// Егемен Қазақстан 2009 -19 наурыз 4 бет
38 Дипломатия жаршысы 2008(15) 117 -бет
39 Дипломатия жаршысы 2008 2(16) 105-б
40 Дипломатия жаршысы 2007 3(34) 59-63-б
41 Дипломатия жаршысы 2007 3(14) 59-б
43 Назарбаев Н. Қазақстаның егеменді мемлекет ретіндеқалыптасуы мен дамуының стратегиясы// Егемен Қазақстан, 1992,16 мамыр
44 Назарбаев Н. Қазақстан жаңа ғасырда әлемдік дамудың үрдістерінен кенже қалмауы керек// Егемен Қазақстан,2000, 3 қазан
45 Егемен Қазақстан, Еуразиялық одақ-тығыз қарым-қатынас орнатудың оңтайлы жолы// Егемен Қазақстан,2004,3 сәуір
46 Назарбаев Н. Қазақстан экономикалық, әлуметтік және саяси жедел жаңару жолында// Егемен Қазақстан,2005,19 ақпан
47 Әбсаттаров Р. Қазақстан Республикасының дипломатиясы.- Жұлдыз,2003, 134с
48 Смайыл Е Болашаққа бағдарланған бедерлі әріптестік// Егемен Қазақстан,2005,1 шілде
49 Егемен Қазақстан, «Қазақстан өз дамудағы жаңа серпіліс жасау қарсаңында» атты 2006 жылға арналған халыққа жолдауы// Егемен Қазақстан,2006,2-наурыз
50 Цыганков П Международные отношения. М. 1996. 240с.
51 Шайхутдинов М. Геополитика Запада, Алматы, 2007.270с
52 Медешов Б. «Нарықтық экономикаға кіріспе» Экономика- Алматы 1996
53 Черевик Е.Д Инвестиционный процесс в развивающихся странах- М.,1988
54 Шен В. Деловые связи носят долгосрочный характер// Азия ЭЭК. №40,1996
55 Абдулпатаев С Мемлекеттерді тиімді ынтымақтастық жақындастырады// Егемен Қазақстан 2004,21 қыркүйек
56 Назарбаев Н. Қоғамды өзгертудің стратегиясы және Еуропа өркениетін қайта түлету М.,200С.58
57 Абсаттаров М.Р. Международно-правовое положение Суда Европейского Сообщества. Алматы, 2005. С.4, 64-65
58 Хасбулатов Р.И. Мировая экономика. М., Инсан 1994
59 Сагадиев К.Н. Арынбаев М.У. Жаксыбекова Ш.Е. Интеграция экономики Казахстана в мировое хозяйство. Алматы, Ғалым 1996
60 Хан.Г.Б.Суворов Л.С.Рахманова Г.Б. Қазақстан Республикасының сыртқы саясаты. Алматы, 2005- 17-б
Мазмұны:
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .7
1 ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ СЫРТҚЫ САЯСАТЫНЫҢ ТҰЖЫРЫМДАМАСЫ ЖӘНЕ ОНЫ ІСКЕ АСЫРУ КЕЗЕҢДЕРІ
1.1Англия мен Қазақстан арасындағы дипломатиялық қарым қатынасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...10
1.2.М.Тэтчердің 1991 жылғы Қазақстанға жасаған сапары және онда талқыланған мәселелер ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..23
1.3. Қазақстан мен Ұлыбритания арасында жүргізген экономикалық байланыстар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .25
2 ҚАЗАҚСТАН МЕН АНГЛИЯ ҚАРЫМ- ҚАТЫНАСТАРЫНЫҢ ЖАҢА БАҒЫТЫНЫҢ ОРЫН АЛУЫ, КЕЗЕҢДЕРІ
2.1Ұлыбритания мен Қазақстан арасындағы көші - қон саясаты ... ... ... ... ... .28
2.2 Қазақстан мен Ұлыбритания және Солтүстік Ирландия Құрама королдігімен қол жеткізген келісімдер мен уағдаластықтар ... ... ... ... ... . ... ...49
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..58
Пайдаланған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 60
Кіріспе.
Зерттеудің көкейкестілігі: Аумағы бойынша әлемде тоғызыншы орынды иеленген ірі Еуразиялық мемлекет өзінің сыртқы саясатын қалай жолға қояды және қандай жетекші бағыттарға басым береді. Сондай- ақ оның көршілес елдермен ғана емес жалпы әлемдік қоғамдастықпен қарым- қатынастары қалайша қалыптасады мұның бәрі көптеген мемлекеттермен зерттеу орталықтарының мұқият назарында болды.Отандық дипломатияның алдына қойған мақсаттарды әлемдік қоғамдастықтың түсіністік пен қабылдағанын оның үстіне жас мемлекетті қолдайтындығын мәлімдегенін атап өту керек. Қазақстанның оң сипаттағы қадамдарына жауап ретінде жетекші ядролық державалар біздің елімізге қауіпсіздік беру шешімін қабылдады, ол құжатта АҚШ, Ұлыбритания және Ресей Қазақстаның ДНЯО- ға қосылуын құттықтай отырып сондай-ақ біздің еліміздің өзінің аумағынан барлық ядролық қару жарақты шығару туралы міндеттемесін ескере отырып өздерінің Қазақстан Республикасының тәуелсіздігін, егемендігін және казіргі бар шекараларын құрмет тұтуға дайын екендіктері туралы мәлім етті. Біздің еліміздің әлемдік қоғамдастыққа кіру процесін және оның қауіпсіздігін қамтамасыз етуді талдай отырып, 1992 жылы 25 мамырда қол қойылған Достық, ынтымақтастық және өзара көмек туралы Қазақстанның Еурапа және Ресей шартының маңызында атап өту керек. Ғаламдануға қатысты айтсақ, Батыста да және бұрынғы кеңестік мемлекеттердің бірқатар елдерінде де бұл жаңа құбылыс мемлекеттің экономикадағы және саясаттағы рөлін күшейтумен тығыз байланысты деген қорытындыға келуде. Шынында да жеткілікті түрде күшті ұйымдасқан мемлекет қана тұрақты туындап отыратын қауіп- қатерді, бірінші кезекте экономикалық қауіпсіздікке қатысты қатердің еңсере алады. Осы мысалдан дипломатияны елдің экономикалық қажеттілктерімен тығыз байланыстырудың өміршендігінің тағы бір дәлелін көруге болады. Қазақстандық сыртқы саясат қызметінің алдында күрделі міндеттер тұр, олар: Каспий теңізінің құқықтық мәртебесін белгілеу, шикізат тауарларының экспортына жәрдемдесу, ең алдымен мұнайды шетелдік рыноктарға шығартуды қолға алу, мемлекеттік шекараны делимитациялау.
Диплом жұмысының тақырыптық тарихнамасы: Бұл диплом жұмысы барысында Қ. Тоқаевтің [5], С.И. Абдулпатаевтің[1],Н.Ә. Назарбаевтің[12] еңбектеріне негізделіп жазылған. Сонымен қатар ғалымдардың танымдық мақалаларын және мерзімді басылымдар қолданылған[39,41,15,16].
Географиялық ұғымдағы халықаралық ортасына және мемлекетік өзінің экономикалық әлеуетіне барабар сыртқы саясатты жүзеге асыру- барлық елдердің алдында тұрған ең басты дипломатиялық міндет. Кезкелген мемлекеттің сыртқы саясатындағы оңды сипаттың белгілері ретінде мыналар саналады, олар: алға қойылған мүдделерді қорғаған кездегі икемділік және принциптілік. Қазақстан бұдан тыс қала алмайды. Оның үстіне біз сияқты ірі еуразиялық мемлекет үшін бұл міндет айрықша маңызды болып табылады. Көп векторлық- күш пен қаражатты барлық бағыттар бойынша рәсім етуді білдірмейді.
Дұрысында бұл барлық мүдделі мемлекеттермен жан - жақты әріптестік стратегиясы керсінше жағдайда Қазақстан әлемдік саясаттың бір курс-қалтарысында елеусіз күн кешер еді.Қандай да бір географиялық шектермен немесе аймақтық сипаттағы проблемаларды шешумен шектелу елдің ұлттық мүдделеріне айтарлықтай нұқсан келтіретіні белгілі.Және мұндай саясатты әлемдік қоғамдастық құптай қоймайтыны да түсінікті болса керек.
Бүгінгі Қазақстан туралы ой толғағында өткендігін тағы да бір рет еріксіз еске түсіресің. Қазқастан жаңа дәуірге аяқ басты. Экономикадағы құрылымдық реформалардың қарқыны мен ауқымы бойынша Қазақстан ТМД- дағы барлық елдердің алдына шықты. Мұның өзі, әрине, экономикалық дамуға да ықпал етті- ішкі жалпы өнімнің өсімі 2000 жылғы 9,6 процентті құрайды ( әлемдегі ең жоғарғы нәтижелердің бірі), еліміздің алтын валюта резервті тұңғыш рет 2,5 миллиард доллорға ұлғайды, инфлияция деңгеиі 10 пайыз шегінде қалды. Ұқсату өнеркәсібінде және ауыл шаруашылығында сапалық өзгерістер болды. Халықтың жан басына шаққандағы шетелдік инвестициялар сомасы бойынша Қазақстан бұрынғы социалистік мемлекттердің арасында жетекші позиицияға ие болды.
Осы үрдістерге тұрақты сипат беру үшін Мемлекет басшысының бастамасы бойынша қазірдің өзінде 1 миллиард доллардан астам резерв бар Ұлттық қор, сондай- ақ экономикалық басымдық берілетін салалардың несиелуге қызмет ететін Қазақстанның Даму банкісі құрылды. Қазақстан экономикасындағы қазіргі үрдістер экономиканың бірте - бірте тұрақты өсу траекториясына көтеріліп келе жатқаннан көрсетеді.
Экономикалық дамудағы табыстар, сөз жоқ, тиімді сыртқы саясатты жүргізуде негіз қызметін атқарады. Тәуелсіздік жылдарында қол жеткізілген нәтижелерді еселеу үшін қосымша мүмкіндіктер ашылды.
Еліміздің халықаралық сипаттағы жетістіктерін біз лайықты түрде егемен Қазақстанның тұңғыш Президенті Н.Назарбаевтың есімімен байланыстырамыз. Еліміздің сыртқы саяси басымдықтырын дұрыс қоя білу еңбегі сол адамның атымен байланысты. Президент еліміздің сыртқы саясаттағы басымдылықтарын мынадай жолмен тұжырымдаған болатын: Қазақстан өзінің геосаяси жағдайы мен экономикалық әлеуетіне байланысты тар аймақты проблемалармен шектеліп қалуы мүмкін емес
Зерттеудің нысаны: Қазақстан Республикасының сыртқы саясатының басымдық берілетін бағыттары бірінші кезекте біздің географиялық орналасу және оның ұлттық мүделлері сияқты ұзақ мерзімді сипаты бар факторлардың ықпалымен қалыптасты. Жаңа технологиялардың және ғаламдану процесінің дамуына, планеталық сипаттағы қауіп - қатердің пайда болуына, жаңа экономикалық құрылымның қалыптасуына, аймақтық деңгейдегі халықаралық ынтымақтастықтың тереңдеуі мен сан алуандығына байланысты әлемде болып жатқан өзгерістер - мұның бәрі мемлекетіміздің сыртқы саясатының бағытына түзетулер енгізуге мәжбүр етеді, көкейкесті халықаралық проблемаларды шешуге қатысты жедел әрі икемді үн қатуға, осы мәселелерде жаңа көзқарастарды әзірлеуді және іске асыруды талап етеді. Алайда, сыртқы саясаттың негізі саналатын қағидаттары өзгеріссіз қала береді.
Зерттеудің мақсаты: Қазақстанмен Ұлыбритания арасындағы қарым-қатынастың дамуы және экономикалық әлуметтік қатынастар болып табылады.
Зерттеудің міндеті: Қазақстан мен Ұлыбританияның дипломатиялық қатынасының даму тарихы және Қазақстанның сыртқы саясатын толығымен зерттеу. Сыртқы саясатымыздың қалыптасу кезеңі мынадай өрелі міндеттерді жүзеге асырудан басталды.Біріншіден біздің мемлекетіміздің шын сипатын танытуымыз. Екіншіден, Қазақстанды халықаралық дәрежеде мойындап, оның қауіпсіздігі мен аумақтық тұтастығын қамтамасыз етуіміз кажет болды. Үшіншіден, әлемдік шаруашылық жүргізу мен экономикалық байланыстарға белсене араласуымыз қажет болды.
Бұл міндеттерді жүзеге асыруда әрине президент Нұрсұлтан Назарбаевтың еңбегі аса зор. Қазақстанның қуаты мен мүмкіндіктерін шетелдерге кеңінен насиқаттау үшін дүние жүзі мемлекеттері басшыларымен тікелей байланысқа шықты. Біз әлемдік қауымдастыққа тең құқылы және тәуелсіз әріптес ретінде танылдық. Тәуелсіздік алғаннан кейінгі екі айдың ішінде әлемнің тоқсан екі мемлекеті елімізді таныды.
Қазақстанның сыртқы дүние мен өз ара қарым - қатынасының шарттық, құқықтық базасы жасалды және дамыды. Ядролық державалар Ұлыбритания, Ресей, Қытай, Франция тарапынан кауіпсіздік кепілдігі қаматамасыз етілді.
Зерттеудің негізгі әдістері мен тәсілдері. Зерттеу жұмысының мақсаты мен тақырып ерекшелігіне байланысты сипаттама, салыстырмалы талдау мен жинақтау, жүйелеу және оны түсіндіру, аналитикалық талдау әдістері қолданылды.
Жұмыстың құрылымы: Диплом жұмысы зерттеудің логикасы мен мақсаты анықталды және қойылған міндеттерді шешу дәйектілігін көрсетеді. Жұмыс кіріспеден екі тараудан қорытындыдан, пайдаланған әдебиеттер мен қосымшалардан тұрады.
Қорытындыда жұмыста жасалған түйіндер нақтыланып негізгі нәтижелер көрсетілді. Алдынғы қатарлы 50 елдің қатарына қосылу үшін қазақ елінің мәдениеті, оқу ағарту ісі жоғары деңгейде даму қажет. Елбасымыз Н. Назарбаевтың 2007 жылғы Қазақстан халқына жолдауында Біздіңм еліміз тайталас туып кетуі ықтимал жағдайларда өзара келісуге боларлық саяси шешім табу жолында халықаралық дәнекер міндеттерінде атқара алар еді.
... Шығыс пен Батыс арасындағы түсіністікті жақындастыруға бағытталған ірі халықаралық бастамалар жасау кезек күтірмеитіен міндет екендігін ерекше атап өткен.
Осы бағыта дипломатиялық сыртқы саясатымыздың рөлі айрықша. Дипломдық жұмысқа өзек болып отыған Қазақстан мен Англия арасындағы дипломатиялық қарым - қатынасты сөз еткен қомақты зертеулердің қатарынан табылады.
1 ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ СЫРТҚЫ САЯСАТЫНЫҢ ТҰЖЫРЫМДАМАСЫ ЖӘНЕ ОНЫ ІСКЕ АСЫРУ КЕЗЕҢДЕРІ
Англия мен Қазақстан арасындағы дипломатиялық қарым- қатынасы
Тәуелсіздіктің алғашқы жылдарында өзінің экономикалық әлеуетін, өзінің геосаяси жағдайын барабар бағалай білу айрықша маңызды болды. Осы істегі қателік Қазақстаның сыртқы саяси бағытына зиянды ықпал етуі мүмкін еді. Шынында да егер Қазақстан халықаралық мәселелерде өзінің мәртебесіне сәйкес келмейтін жетекші позиция ұстануға әрекет етсе, кереғар құбылысқа душар болар едік. Сонымен бірге өзінің проблемалары шеңберінде шектеліп қалуды және төңірегінде болып жатқан оқиғаларға енжарлықпен қарауды ақтауға болмайды. Әлемде болып жатқан геосаяси өзгерістерді де ескермесе болмайтын, өйткені олар белгілі бір деңгейде Орталық Азиядағы жағдайға ықпал етіп жатты. Сондықтан Қазақстаның сыртқы саясат тұжырымдамасын әзірлеуде осы факторлардың бәрі де есепке алынды. Бүгінгі күні билік құрып отырған батыстық жүйе құндылықтарын халықаралық қатынастар саласының ығыстыру үрдісі өсіп келеді.
Батыстық және Шығыстық құндылықтарды, олардың халықаралық саяси және экономикалық ынтымақтастыққа ықпалын талқылау Азия - Еуропа форумындағы тақырыптардың біріне айналды. Еуропа және кейбір дамушы елдерді қаперге алатын болсақ, күштердің басқа да орталықтардың күшейе түсуін күтуге болады. Бірақ күштердің әр алуандығы әлемдік құрылымның күйреуіне әкелуі екі талай. Керісінше, өркениетті мемлекетердің қазіргі бар әлемдік тәртіпті сақтауға ұмтылысы осы заманғы халықаралық қатынастардың түзілімін нығайтуға жәрдемдеседі. Бұл әлемдік тепе - теңдік және ғалымдық тұрақтылықты сақтау мүмкіндігі туралы айтуға себепші болады. Географиялық орналасу ерекшелігі Қазақстанға белгілі бір геосаяси артықшылықтар береді, сонымен бірге геоэкономика көзқарасы тұрғысынан елеулі қиындықтар туғызуда. Екі ірі державалар арасындағы ұлан- батақ аумақта орналасқан біздің еліміз белсенді саясат жүргізудің қосымша мүмкіндігін алады. Мұндай саясат ұзақ мерзімді мүделерді қамтамасыз етудегі табандылықпен қатар жоғары дегейдегі ептілік пен икемділікті де талап етеді. Әлемдік экономиканың өсе түсіп отырған интеграциясы қаржылық ресустарға, жаңа технологиялар мен рыноктарға қол жеткізуді жеңілдетеді. Капиталдар рыногында шиеленісті бәсекелестік Қазақстандағы инвеститциялық ахуалды одан әрі жақсартуды талап етеді. Бұл ірі трансұлттық корпарацияларды еліміздің экономикасына тарту үшін маңызды алғышарттар жасайды. Бірақ Қазақстан экономикасын ашық есік саясатын жүргізуі экономиканың барлық салаларының тепе тең сипатта дамуына жәрдемдесетін мемлекеттік реттеу шаралары мен үйлесім табуы тиіс. Қазақстаның ішкі саяси тұрақтылығы барлық негізгі бағытардағы сыртқы саясаттың ұғынықтылығына, ашықтығына және болжап білуге болатындығына байланысты, мұндай сыртқы саясат мемлекет ретінде оның әлемдік қоғамдастықтағы позициясын нығайтады. Қазақстан халықаралық қатынастарда негізге алатын қағидаттарды, БҰҰ Жарғысын, сыртық саяси істерге парасатты ойды және сындарлы бағытты берік ұстанады, ал ішкі істерде - азаматтық татулық тұрақтылық, қоғамдық құрлысты демократияландыру және адам құқығын сақтау саясатына адал. Негізгі халықаралық проблемаларға қатысты өзінің шешімдеріне жауапкершілікпен қарайтын, ғаламдық қауіпсіздікті нығайтудың қажетті шарттары ретінде тұрақтылықтың сақталуына мүдделілік білдіріп жүрген Қазақстаның тұлғасынан әлем кемелденген мемлекетті көріп отыр. Біздің еліміз егемендікті, тәуелсіздікті және мемлекетіміздің аумақтық тұтастығын, адам құқығын және заңның үстемдігін құрмет тұту принциптерін ақтауға негізделген әлемдік тәртіпті қалыптастыру жөніндегі халықаралық жұмыстарға белсенді түрде қатысуға дайын екендігін білдірді. Қарусыздану саласындағы Қазақстаның кейінгі кездегі акциялары жетекші әлемдік державалар мен халықаралық ұйымдардың жоғары бағасын алды. Әлбетте, дипломатялық қызметтің міндеттер мен мақсаттары тізбесі осы айтылғандармен шектелмейді. Президент Н. Назарбаев 1995 жылғы ақпанда сыртықы саясатың мәселелері бойынша алғашқы кеңесте, 1996 жылғы 11 қыркүйектегі және 1998 жылғы 15 қырқүйектегі сыртқы істер министірлігінің алқа мәжілісінде сөйлеген сөздерінде дипломатия саласына тікелей тартылған қызметкерлердің алдына қойылатын талаптардың тұтас жиынтығын белгіледі . Бұл талаптар Қазақстанда жүргізіліп жатқан рефораларды сыртқы қолдауды қамтамасыз етудің саяси және экономикалық әдістерінің икемді үйлесімін қамтиды. Дипломатиялық қызметтің алдына мемлекетіміздің ұзақ мерзімді мүдделері тұрғысынан әлемдегі қазіргі үрдістерді жан - жақты талдау міндеті қойылды. Нақты айтатын болсақ қазақстандық дипломатияның мақсаттармен міндеттері мынадан көрінеді:
- Батыстың, Азияның және Таяу Шығыстың индустриялды дамыған елдерінің, сондай- ақ халықаралық қаржылық - экономикалық институтардың тарапынан Қазақстан экономикасына ірі көлемдегі инвестицияларды тарту:
- Экономикалық міндетерді, экологиялық проблемеларды, содай - ақ әлемдік коммуникацияға шығуды қамтамасыз етуді шешуге қатысатын жекелеген мемлекеттердің және халықаралық ұйымдардың Қазақстанға іс жүзінде көмек көрсетуіне мұрындық болу:
- Экономиканың және мемлекеттік басқарудың түрлі салаларында Қазақстандық мамандардың шетелде даярлаудың бағдарламасын жүзеге асыру:
- Ғылыми - техникалық мәдени және гуманитарлық ынтымақтастық құқықтық реформа қылмысқа және терроризмге қарсы күрес проблемалары бойынша шетелдік мемлекетермен және халықаралық бірлестіктермен ақпарат алмасуға қатысу:
- Жетекші халықаралық саяси және қаржылық институтармен байланыстарды тұрақты дамытуды қамтамасыз ету:
- Қазақстан Республикасының азаматтарымен ұйымдары шетелдерде қарым - қатынасқа түскен жағдайда олардың мүделерін қорғау:
- Отандық өнімдердің сыртқы рыноктарға шығуын қамтамасыз ету еліміздің шетелдік әріптестер мен сауда - экономикалық байланыстарын ұлғайту:
Қазақстанның таранзиттік әлеуетін тиімді пайдалану. Сонымен қатар Қазақстанды Еуропамен қарым - қатынасын экономикалық жағынан жақсарту.Қазақстан дипломатиясының Англиямен ықпалды аймақтық құрылымдармен саяси және экономикалық байланыстарды кеңейтуге тиісінше көңіл бөледі. Әлемдік саясаттың, экономиканың және мәдениеттің негізгі орталықтарының бірі болып табылатын Еуропа елдерімен қарым - қатынас Астананың сыртқы саясатының стратегиялық бағыты болып қала береді. Еуразиялық мемлекет болып табылатындықтан Қазақстан еуропалық елдермен преспективалық ынтымақтастықты өзінің дипломатиялық ажырамас құрамдас бөлігі ретінде қарай отырып. Олармен өзара қарым - қатынастың бүкіл кешенін тұрақты түрде назарында ұстайды. Экономиканың өзара тәуелдігі мен бірін - бірі өзара толықтыратын, шаруашылық және көліктік әсіресе демократиялық байланыстар болды. Қазақстандық дипломатия өзара тиімді экономикалық гуманитарлық байланыстарды жеке байланыстарды қалпына келтіру жөніндегі күш жігерді ұлғайтуға бағытталған қызматін жалғастыратыны хақ. Тәуелсіздіктің алғашқы жылдарында Қазақстан жасаған халықаралық шарттар мемлекетіміздің әлемдік қоғамдастыққа ену прцесін қамтамасыз етуде маңызды рөл ойнады. Олар бүгінгі күнге дейін біздің еліміздің ішіндегі әлуметтік экономикалық реформаларға оң сипатта ықпал етуде Мемлекетіміздің тарихи маңызы бар халақаралық құқықтық құжаттарды атап өту керек Ең алдымен бұлар Қазақстанның басқа мемлекеттермен ұзақ мерзімді ынтымақтастығының басымдық берілетін бағыттарын белгілейтін шарттармен келісімдер. Қазақстан Англиямен ынтымақтастығының шарттық құқықтық базасын құру кезеңі дипломатиялық қызметтің Англия астанасында елшілік ашудан басталды. Осы кезеңнен бастап қазіргі уақытта еліміз осы заманғы әлемді қоғамдастықтың барлық үрдістерімен тығыз байланыста қаралды.
Қазақстан сияқты еуразиялық мемлекет үшін сыртқы саясатың орасан зор маңызы бар. Біздің мемлекетіміз өзінің жаратылысы бойынша ұлттық мүделерді қорғауға, содай - ақ мемлекттік құрлысқа белсенді түрде жәрдемдесуге бағытталған ұтымды дипломатияны жүргізуге міндетті.
1992 жылы қаңтарда тоғыз шет мемлекеттпен дипломатиялық саясат орнатылды республикамыздың сыртқы саясат ведмоствасы ұлттық мүддемен жалпы адамзаттық мүдделерді үйлестіріп жүргізетін дипломатиялық саясатқа кірісті. Тәуелсіздік алғаннан кейінгі екі айдың ішінде әлеммнің тоқсан екі мемлекеті елімізді таныды. Қазақстаның сырты дүниемен өзара қарым қатнасының базасы жасалды және дамыды. Қазақстан республикасының алғашық новаилары сыртқы істер министірлігінде 1992 жылығы наурыз айында әзірленді. Тұжырымда қауіпсіздік кеңесінде екі рет: 1995 жылы және 2000 жылдары бекітілді. Қазақстан Республикасы Конститутсиясының қырқыншы бабында былай деп көрсетілген: Қазақстан Республикасының Президенті- мемлекеттің басшысы мемлекеттің ішкі және сыртқы саясатының негізгі бағыттарын айқындайтын, ел ішінде және халық аралық қатынастарда Қазақстанның атынан өкілдік ететін жоғарғы лауазымды тұлға. 1992 жылы 16 мамырда Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Назарбаев өзінің Қазақстанның егеменді мемлекет ретінде қалыптасуы мен дамуының стратегиясы атты еңбегінде республикамыздың сыртқы саясатының концепсиясын жасауға және оның басым бағыттарын таңдауды негіздеуге кіріскен болатын. Бұл құжатта: Ең алдымен біз өз саясатымыздың бибітшілік сүйгіш бағытын жариялаймыз және әлемнің бірде- бір мемлекетіне теритториялық талабымыздың жоқтығын мәлімдейміз. Кез келген әскери жанжалдың апатты салдарға әкеліп соғатыны жөніндегі өзіміздің жауапкершілігімізді түсіне және сезіне аламыз:[1]
oo Қазақстанның мемлекеттік саясатының басым мақсаты ретнде бейбітшілік сақтауды мойындаймыз;
oo Саяси, экономикалық және басқа да мақсаттарға жетудің құралы ретінде соғысты және күш көрсету қоқан лоқысын қабылдамаймыз;
oo Ядролық қарусыз мемлекет мәртебесін алуға және ядролық қаруды тараптау туралы шартқа қосылуға ұмтыламыз;
oo Қалыптасқан шекаралардың бұзылмауы, басқа мемлекеттердің ішкі істеріне араласпау принціптерін ұстанамыз,- деп басты- басты бағытымызды атап көрсеткен болатын.
Президент сыртқы саяси қызметің басым бағыттарына тоқтала келе: Қазақстанның геосаяси жағдайы мен этнодемографиялық құрамының ерекшелігі, экономикасының дамуы мен әскери құрлысының деңгейі оның қауіпсіздігін қамтамасыз етуде әскери құралдарды емес, қайта ең алдымен өз күшіне және парасатты, салмақты дипломатияға сүйене отырып, әсіресе мемлекетегі қалыптасуының казіргі, күрделі кезеңінде, саяси құралдарды басым етеді.
Президент еңбектері геоэкономикалық фактордың маңыздылығын атап көрсетіледі: Ашық теңізге тікелей шыға алмау, каммуникатциялық құралдардан қашықта орналасу біздің халықаралық экономикалық байланыстарға қатысуымызды қиындатады. Сондықтан көршілес мемлекеттермен, ең алдымен біз үшін дүние жүзі комумуникатциясына енетін қақпа болып табылатын ресеймен және Қытаймен толық сенім принципінде өзара достық қатнастың ерекше мәні бар.
Басқа елдермен сауда экономикалық қатынастарды дамыту, осы қатынастарды барынша диверсификатсиялау үшін Қазақстанға қазіргі заманғы халықаралық құқығы сәйкес, өзі үшін теңізге бөгетсіз шығуды баянды ету кажет.
Ең бастысы- Қазақстанның Еуропа мен Азияның түйіскен аймағындағы жолдардың торабында орналасқан географиялық жағдайынан туындайды. Таяу көршілер- Ресей, Қытай және Ислам мен орталық Азия мемлекетері, Таяу және Шығыс елдері маңызды әлемдік орталықтар болып табылады.
Қазақстаның дүние жүзілік теңіз сауда арналарынан жырақта жатқанына қарамастан, біздің транзит әлеуметімізді пайдаланушы салалар болашақ дамуымызға зор көмегін беретіндігі анықталып отыр. 2003 жылғы 28-29 тамызда Алматыда теңізге шығатын жолы жоқ және тасымал жолында орналасқан дамушы елдердің министірлерінің сондай - ақ транзиттік тасмал саласындағы ынтымақтастық мәселелерімен айналысатын халықаралық ұйымдар өкілдерінің қатысуымен халық аралық конференсия өтікізілді. БҰҰ-ның ұйытқы болуымен өткен үш жиынға сауда, көлік, комууникация салаларының министірлерімен қоса жиырма үш аймақ аралық ұйымдар мен комиссиялардың ресми өкілдері қатысты. Теңізге шығу жолы жоқ отыз елдің он алтысы даму деңгейі барынша төмен елдер саналады.Сол себепті Қазақстан Еуропа елдерімен Сыртқы саясат қызметінің стратегиялық бағыттарының бірі Англиямен қатынас болып табылады. Перезидент Назарбаев Қазақстан егеменді мемлекет ретінде қалыптасуымен дамуының стратегиясы Англиямен өзара қарым- қатнаста қажет болған жағдайда көптеген мерзімді шарттар жасауға тырысамыз. Дүние жүзі қоғамдастығына ену саясатын нарықтық жүйенің үш басты орталығы АҚШ , Жапония және Батыс Еуропамен серіктестік мүмкіндігін тиісті бағалай отырып құру қажет және нақ осылардың дниежүзілік шаруашылық байланыстарын күшейтудің қозғаушы күші болғаннын есте сақтаған жөн,- деп атап көрсетті. Еуропа қауіпсіздігі жүйесіне белсенді қосылу республика мүдессіне сай келді. Хелсинки Қортынды актісіннің он принсіпінің арасында - шекаралардың мызғымасытығы мемлекеттердің теротериялық тұтастығы мен күш қолданбау немесе күш қолданамын деп қоқан- лоқы жасамау бар.
Бір осының өзі Қазақстанның НАТО - мен байланысын кеңйту Еуропа Қауіпіздік пен ынтымақтастық жөнінде кеңестің жұмысына қосылу жұмысын ақтайды. Халықаралық ұйымдар Біріккен Ұлттар Ұйымы, Халықаралық валюта қоры, бүкіл дүние жүзілік банкі, тарифтер мен сауда жөніндегі бас келісім, халықаралық даму және қайта құру банкі және басқалар мен көп жақты ынтымақтастық пен тиімді қатысуды біз өз қоғамымыздың ашықтығына деген бағыттың экономикалық және ұлттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету бағытының қисынды жалғасы ретінде қараймыз. Бұл салада Англияныңың біздің экономикамызға тигізген әсері көп. Англиядан келеті инвиститция экспорт, импорт, біздің сыртқы және ішкі экономикамызға байланысты. Сыртқы экономикалық қызметті күшейту шеңберінде республикаға:
oo Кәсіпкерлікті дамыту мен халықтың салым ақшасын қатыстыру үшін жағдай жасау керек ;
oo Кәсіпкерлікті дамыту;
oo Инфра құрлымды дамытуда, банкілер жүйесін дамытып казіргі заманғы ақпарат жүйесін құру;
oo Халықаралық құқық пен маркентинг, қаржы қызметкерлерін, нарық үшін қажетті басқада жағдайды жасау.
Қазақстанның ерекшелігі, оның дамыған ел сондай - ақ дамушы ел белгілеріне ие екендігінде болып отыр. Сыртқы істер министірлігі Қазақстан сыртқы саясатының тұжырымдамасын жасаған кезде Призидент Н.Назарбаетың осы аталған еңбегінде көрсетілген приціптерімен міндеттерге жүгінеді. 1997 жылғы қарашаның он жетісінде Дипломатиялық қызмет туралы Қазақстан. Республикасының заңы қабылданды. Онда дипломатиялық қызмет оргондарына мынадай міндет жүктелді:Қазақстан Республимкасының тұжырымдамасымен негізгі бағыттарын әзірлеу және Қазақстан Республикасының Президенті мен қызметіне тиісті ұсыныстар жасау; дипломатиялық құралдар мен әдістер арқылы халықаралық аренада оның саяси, сауда, экономикалық және өзгеде мүдделерін қамтамасыз ету тағы басқалар. 1995 жылы 15 ақпанда сыртқы саясат мәселелеріне арналған алғашқы мәжілісте еліміздің сыртқы саясатының тактикалық және стратегиялық міндеттері беріледі, өткен үш жылда сыртқы саяси қызметте едәуір алға жылжу болды: инфра құрлым және - құқықтық база жасалды. Дипломатияны экономикаладыру яғни Англияның инвеститциясын еліміздің экономикасына тарту қаралды. Президент Назарбаев өз сөзінде 1995 жылғы Қазақстан Республикасы дүние жүзінің жүз он бір мемлекеті танып оның тоқсан екісімен дипломатиялық қатынас орнатты, Қазақстан шет елдерде өзінің он сегіз елшілігін ашты. Алматыда 36 шет елдік елшіліктер мен мисияларымен халаық аралық және ұлттық ұйымдардың тоғыз өкілдігі жұмыс істейді. Соның ішінде Англияныңда өз елшілігі Алматыда ашылды. Ол Қазақстанның дамуын бірден бір кепілі болып табылатын қоғамдық саяси тұрақтылықты азаматтық келісіммен ұлтаралық татулықты қамтамасыз ету. Әлемдік қауымдастық пен ықпалдастықты күшейту. 1998 жылдың қүркүйектің 14 күні Сыртқы Істер Министірлігі алқасының үшінші рет өткен кеңейтілген мәжілісіне Президент Нұрсұлтан Назарбаев қатысты. Мәжілісте сыртқы саясат ведмоствасының басшысы Қасымжомарт Тоқаев баяндама жасады. Өткен жылдарда Қазақстан мен әлемнің бірден-бір елінің арасында қарсыласу болған емес. Қазір шет елдерде біздің 29 елшілік, 9 дипломатиялық миссия,2 бас консулдық пен, 6 консул жұмыс істейді. Осының нәтижесінде Англиямен қарым- қатынас едәуір нығайып, ынтымақтасстық белсенді түрде дамыды. Қазіргі кезде Қазақстанада ағылшындардың банктер мен фирма өкілдіктері жұмыс істейді. Дегениен Ұлыбританияның Қазақстанға тікелей күрделі қаржы жұмсау үлесі бар болғаны- екі пайызды ғана құрайды, себебі инвесторлар біздің жердегі кәсіпорындардағы жағдайды толық бақылау үшін өз мамандарын алып келуді дұрыс деп санайды, Қазақстанда инвестордың барлық талаптарына сәйкес келетін мамандар табу қиын іс екендігін атап көрсетеді.
Қазақстаннның бүкіл дүниежүзілік қоғамдастық пен соның ішінде Англия мен байланысы кең деп айта кетуіміз қажет. Сыртқы саясатымыздың негізгі бағыттарына тоқтала келіп, ол халықаралық өзгерістер алдымызға тың міндеттермен жаңа мақсаттар қоятынын, біздің сергектік танытып дүниеде болып жатқан өзгерістерге тиісінше үн қатуымыздың керек екенін атап көрсетеміз. Президент Қазақстан ман Англияның дипломатиясы бұдан бұлайғы міндеті экономикалық салаға қарай ойысуға, елімізде шет ел инвиститсияларына кең өріс ашуға қарай бағдарлануға тиіс екедігі, бұл ретте біздің экономикалық жоспарымызды әлемге танытып көрсете білудің Қазақстан мен Англияның сыртқы саясаты қалыптасу кезеңін жаңа тарихи жағдадағы мемлекеттік саясатынымыздың бөлігі ретінде қарастырамыз. Сонымен бірге еліміздегі және саяси өзгерістерге қолайлы сыртқы жағдайларды нығайта түсетінімізді, сыртқы орта сенімді болмаса болашаққа арналған мақсаттарға кол жеткізу қиын екендігін, басты мақсат- Қазақстанды Экономикасы дамыған және демократиялық тұғыры биік гүлденген мемлекетке айналдыру екендігін, біз алдымызға шикі затқа бағдарланған экономиканы өзгертіп бәсекелестікке қаблетті дайын өнім шығаруды дамыту міндетін қойып отарғанымызда көрсетілді, соның ішінде Қазақстан мен Англияның Қазақстан - Британ қатынасының дамуына сауда өнер кәсіп саласының дамуына үлкен үлесін қосты. 1993-1994 жылдары Қазақстан мен Англия арасында жалпы көлемі 1 млрд 146 миллион доллор қаржы жұмсалды бұл көрсеткіш бойынша Англия Қазақстанға салатын инвестрлардың қатарында үшінші орынды алып тұр. Екі ел арасында инвеститсиялық ынтымақтастық негізіне энергетика, тау - кен өнер кәсібі, сауда, әлеуметтік құрлымды, денсаулық сақтау, көлік және байланыс игеру салалары болып табылады. Бұл мәселені Қазақстан Республикасының Призиденті
Н. Назарбаев БҰҰ - ның мың жылдық самитінде сөйлеген сөзінде ұсынды. Еуропа мен Қазақстанның арасында мүлде жаңа саяси ландшафт қалыптастыру.
Қазақстан осынау терең трансконтенинтальді және транс ұлттық өзгерістердің тікелей әрі толық құқылы қатысушысы болды. Қазақстан мен Англия дипломатиясы білікті болып уақыт талаптарына үйлесімді жауап беріп ең бастысы ашылған жаңа мүмкіндіктерді барынша пайдалана білу қажет. 1995 жылғы жасалған сыртқы саяси тұжырымдамада казіргі заманның талаптарына биімдей түсу қажет. Онда біздің сыртқы саясаттағы белсенділігіміздің басты бағыттарымен принціптеріне басқа үлкен проблемаларды шешудегі басты нысаны нақты көрсетілуі керек. Мұның арасынан біздің еліміздің мынадай мәселелерге арласуын ерекше атап өтер едім деп атап кетті елбасы.
oo ХХІ ғасырдағы әлем әлпетін қалыптастыруға ;
oo Халықаралық қауіпсіздікті нығайтуға басты және аймақтық жүйелерді жасауға;
oo Халықаралық экономикалық қатнастарды дамытуға, нақтырақ айтсақ әлем экономикасын ғаламдық деңгейге көтеруге;
oo Аймақтық басымдылық, сол сияқты , халықаралық ұйымдар мен қызметтестік мәселелері, екі жақты қарым-қатнастарды онтайландыру, интегратциялық процестерді дамыту, азаматтардың құқықтарын қорғауды қамтамасыз ету, ақпараттық және мәдени алмасу мәселлерді арнайы көрсетілуі керек.
Президент Н. Назарбаев 2005 жылғы 18 ақпандағы Қазақстан Экономикалық, әлеуметтік және саяси жедел жаңару жолында атты еліміздің халқына жолдауында: Қазақстанмен әлемде қуатты экономикасы бар әрі халықаралық қоғамдастықтағы тұғыры берік, өңірлік держава ретінде қабылданатынын естен шығармағанымыз абзал. Біздің сыртқы саясаттағы басымдықтарымыз өзгеріссіз күйінде қалды, бұл ХХІ ғасырдың ығытына қарсы тұруға қаблетті әрі ұзақ мерзімді ұлттық мүдделерді қамтамасыз етуге бағытталған, белсенді, жан- жақты және үилесімді сыртқы саясат. Қазақстан бүгін Еуропа мен Азия арасындағы каммуникатциялар легінің түйіскен тұсындағы біздің мұнда осынау бірегей геосаяси жағдайымызды өз еліміз бен халықаралық қауымдастықтың мүддесі үшін ұтымды пайдалану. 2005 жылғы наурыздың 15-інде Сыртқы Істер министірі Қасымжомарт Тоқаев Біріккен Ұлттар Ұйымының Женевадағы бөлімшесі башылығыны шақыруымен Қарусыздану жөніндегі канференсияда сөз сөйледі. Сыртқы саясат ведмоствасының башысы Қарусыздану жөніндегі конференсияның қатысушы ретінде Қазақстан бөлшектенетін материялдарды әскери мақсатта өндіруге тиым салу туралы шартты жасау, ғарыш кеңістігінде жанталаса қаруландыруды болдырмау және ядролық қаруландыруды тоқтату бойынша келісөздер процестерін бастауды жақтаитынын мәлімдеді. Ядролық қарудың үлкен таралуы үлкен алаңдатушылық туғызды және нақты шешімдер қабылдау үшін кең ауқымды келссөздердің тақырыбы болуы тиіс, қауіпсіздікті қамтамасыз етуде жойқын күшке нақты ие болған мемлекеттердің саны өсіп келеді. Соның ішінде Англияныңда үлесі бар. 1991 жылы Англия пример- министірі Тэчердің келу себебіде осы болатын. Біздің сыртқы саясатымыздың қалыптасу кезеңі мынадай өрелі міндеттерді жүзеге асырудан басталды. Біріншіден бізге мемлекетіміздің шын сипатын танытуымыз керек болды. Шетелдіктерде Қазақстаннның мүмкіндіктерімен қуатын кеңінен насиқаттау үшін мемлекеттік дилигатциялар құрамына ғалымда әр - түрлі мамандық иелері депутаттар көбірек қатыстырылды. Екіншіден, Қазақстанның халықаралық дәрежде мойындап, оның қауіпсіздігімен аумақтық тұтастығын қамтамсасыз ету міндеті алда тұрды. Үшіншіден, әлемдік шаруашылық жүргізу мен экономикалық байланыстарға сенімді арласу қажет болды. Президент Нұрсұлтан Назарбаев мемлекетіміздің шет елдерде шын сипатын танытуда аса зор еңбек етті .
Өзінің Ғасырлар тоғысында атты кітабында : Ондай тұста дүние жүзі басшыларымен жетекші экономикалық алыптар мен , халықаралық ұйымдар мен тікелей жеке байланысқа шығып, келіссөздер жүргізу арқылы ғана қалыптасып отырған жағдайды бұзып шығуға мүмкіндік туатын еді. Сондықтан маған бірнеше шетелдік сапарларға қатарынан шығып тұру қарқын мен жұмыс жасауға тура келді... Біз өз тәуелсіздігіміздің алғашқы күндерінен бастап ақ көптеген елдер мен үлкен қарымды экономикалық келісімдерге келуге, бізбен саудада, қолайлы жағдай туғызуға қол жеткіздік. Президент Нұрсұлтан Назарбаев дамыған индустриялды елдердің мемлекет басшылары мен сол сияқты Қазақстанның тәуелсіздігімен аумақты тұтастығын сақтау оның қазіргі шекарасының бұзылмайтындығы туралы келісімдерге қол жеткізді. Соның нәтижесінде 2000 жылы Қазақстан 120 мемлекет таныды, 72 халықаралық ұйымдардың мүшелігіне өтті, 54 халықаралық конвенсияларға қосылды. Қазір шет елдерде 290 елшілік, 40 дипломатиялық миссия, 2 бас консулдық пен 60 консул жұмыс істейді. 2005 жылғы 7 маусымды Президент Нұрсұлтан Назарбаев Сыртқы істер министірі Қасымжомарт Тоқаев 2005 жылдың 18 мамырды Президент Назарбаев қол қойған Қазақстан Республикасының Сыртқы саясат тұжырымдамасын жүзеге асыру туралы баяндады. Кеңейтілген мәжілісте мемлекет басшысы
Н. Назарбаев сөз сөйлеп сыртқы саясат саласында міндеттерді атады. Кеңейтілген алқа мәжілісін Қазақстан әлемдік шаруашылық процестеріне ықпалдасу бағытына үлкен қадам жасалды. Республика халықаралық қатынастар жүйесінің маңызды және ажырағысыз бөлшегіне айналды. Уақыт өткен сайын лаңкестік пен экстремизімнің қатерлі күші дүние жүзінде етек ала түсуде. Ланкестік топтар қызметінің күшейуі халықаралық қауіпсіздікке қатер төндіруде. Дүние жүзі мемлекеттері арасындағы әлеуметік экономикалық даму көрсетткіштерінің алшақтығы байқалып, кедейшілік пен ауру кеселдер кең тарала бастағанын көреміз. Бүгінде әлемнің 40 елінде қарулы қақтығыстар жалғасуда. 25 миллион босқын ресми тіркелген. Жыл сайын жер шарында 14 миллион адам, оның ішінде 60 миллион сәби аштықтан көз жұмады. Жүргізілген белсенді дипломатиялық жұмыстың нәтижесінде Қазақстан мен Англия халықаралық қатнастар жүйесінен лайықты орын алды.
Әлемдік қауымдастық біздің еліміздің дұрыс айқындалған басымдықтары мен алға қойылған міндетті жүзеге асырудағы бір ізділігін сыртқы саясатта тең ұстау бағытын кұрметтеп қадір тұтуда. Англия саясаткерлерімен экономистері біздің әлеуметтік экономикалық реформа тәжірбиесін тиімді де пайдалы деп табуда. Азаматтық беибіт өмір мен ұлт аралық келісімнің Қазақстандық моделі халықаралық танымалдыққа ие болды жәнеде кеңінен ие болуда. Қазір әлемдік қауымдастықта реформалаудың Қазақстандық жолы туралы айтылып жүр. Мұнан кейін мемлекет басшысы казіргі Қазақстанның әлемдік қоғамдастыққа саяси және экономикалық тұрғыдан толық кіргендігіне мұның өзі басымдықтарымызды айқын белгілеп ұлттық мүддені қорғаумен алға жылжыудың ұзақ мерзімдік стратегиясын жасауды қажет екендігіне біреулеп тоқталды. Осыған орай еліміздің дипломатиялық корпусының қатысуымен жүзеге асатын төмендегідей міндеттерді атады. [2]
1. 2015 жылға дейінгі индустриялық, иноватсиялық даму стратегиясын жүзеге асыру. Ол іргелі және қолданбалы зертеулер саласында білім беру мен кәсіп кадырларды даярлауда үлкен белсенділікті қажет етеді. Стратегияның түпкілікті мақсаты - іргелі зерттеулерді комерциялық қолдануға жеткізіп әлімдік рынокта ғылымды қажет ететін, бәсекеге қабілетті өнімдер шығара алатын кәсіп орындар жүйесін құру.
2. Қазақстандық жеке капиталдың шетелдегі ивестициялық қызметіне ықпал жасау. Еліміздің компанияларының шет елдер рыногының бастауына байланысыты, Сыртқы істер миністірлігі басқа да мемлекеттік органдардың отандық өндірушілермен бірлесіп әрекет етуінің тиімді тетіктерін әзірлеп жасау қажет.
3. Қазақстанды ақша ағымдарын, инвестициялар, қор рыноктарын реттеудің халықаралық процесіне қосудың тетіктерін қалыптастыру. Бұл ретте Алматыда құрылатын халықаралық қаржы орталығына әлемдік банк ұйымдарын тарту жолдарын меңгерудің маңызы зор.
4. Еліміздің көлік- транзиттік әлуетін пайдалану.
5.Бүкіл әлемдік сауда ұйымына кіру.
6. Еліміздің әлеуметтік экономикалық проблемаларды шешу бағдарламалрын қолға алу.
7. Саяси реформалардың жалпы ұлттық бағдарламасын реттеп жүзеге асыру басталды.
Біздің еліміздің халықаралық саясаты белсенділік, жанжақтылық, прагматизм, диалог және көп жақты ынтымақтастық екендігін сыртқы саясатымыздың басты мақсаты елдің ұлттық мүддесі қорғау болып табылатындығын атап көрсетті. Қазақстан Біріккен Ұлттар Ұйымының тереториялық рөлін сақтай отырып провлемаларды ұжымдасып шешу тетіктерін құқықтық басымдығын және демократияландыруға негізделген халықаралық қатнастар құруды жақтайды. Сондықтан Қазақстан мен Англияның байланысына үлкен маңыз беруге болады. Мемлекет басшысы дипломатиялық қызметтің міндеті біздің еліміз үшін халықаралық қолайлы жағдай туғызумен ғана шектелмей, сонымен қатар жедел даму үшін сыртқы ресурстарды тиімді пайдалана білудің жолдарын қарастыру екендігін атап көрсетті. Дүниежүзілік аренадағы Қазақстанның жасаған істерінің ауқымы артып, дәрежесі өсе түсуде. Бүгінгі күні әлемде шешімін таппай қордаланып қалған мәселелер аз болмай тұр. Қазақстан депломатиялық жағдайдағы әлемдік қоғамдастықтың бір мүшесі ретінде мұндай үрдістерден шет қалмайды. Осындай жағдайдың өзінде біз серпінді даму үстіндегі экономикалық база құра алған және халықаралық қоғамдастыққа берік ұстанымы бар мемлекет ретінде басқа түскен қиындықтарды еңсере алдық. Өңіріміздің қәсіргі күрделі геосаяси жағдайына қарамастан Қазақстанның сыртқы саясаты ұлттық мүдделерімізді қорғау тұрғысында өзінің өмір шендігін және тиімділігін дәлелдеп отыр. Ел эконоикасының тұрақты дамуының арқасында өткен жылдарда құралған тұрақтандыру қоры қазіргі ауыр жағдайдан қиналмай шығуымызға мол мүмкіншілік бермек. Сол қордың арқасында еліміздің экономикасын тұрақтандырып, қоғамдық өмірді демократияландыру жөніндегі шараларды жүзеге асырып жатырмыз. Алайда мұндай жетістіктерге қанағаттануға болмайды. Елімізді дамыған елдер қатарына жеткізу жолында алда әліде атқарылуға тиісті үлкен міндеттер тұр. Оларды іске асыру үшін талай сын кезендерден өтуге тура келеді және сапалы нәтижеге қол жеткізу- сыртқы істер министірлігі қызметкерлері мен Қазақстанның шетелдегі елшіліктерін бірлесіп атқарған білікті жұмыстарынада байланысты. Елбасы қазіргі әлемдік дағдарыстың жүйелі экономикалық рецессияға айналып барады. Нұрсұлтан Назарбаев Үкіметтің Тұрақтандыру қорын қолдау арқылы жасап жатқан бір шараларын атап өтті. Ұлттық қордан бөлінетін қаражат негізінен төрт бағытта жұмсалады:
1. Елдің қаржылық тұрақтылығын қамтамасыз етуге ;
2. Тұрғын үй құрлысын қолдауға;
3. Шағын және ортан бизнесті дамытуға;
4. Елдің индустриялық- инновациялық дамуын жалғастыруға;
Нұрсұлтан Назарбаев сыртқы саясат ведомоствосының алдында тұрған жаңа міндеттерге тоқталып, СІМ - ге елдің сыртқы саясаты тұжырымдамасының жаңа редакциясын жасауды міндеттеді. Жаңа тұжырымдамада Қазақстанның халықаралық аренадағы субектілігінің маңызы арта түскені айқын көріәніп тұруы керек. Нұсұлтан Назарбаев аса маңызды әріптестермен аймаққа байлданысты Қазақстаның қатынасы қандай болу керектігін шолу жасап өтті. Одан әрі елбасы Еуро одақ елдерімен қарым-қатынастың Қазақстанның сыртқы саясаты үшін басым бағыттар болып қала беретінін айтты. Тату көршілік қағитатын басшылыққа ала отырып, біз Еуропаелдерімен арадығы нақты прогматизімге негізделген интеграциялау үрдісін жалғастыра түсеміз. Біз күшімізді біріктіргенде ғаназаманның сүбелі сындарына қарсы тұра алатын боламыз. Еуро одақ елдерімен Қазақстанның сауда айналымына 25 млрд. Доллор көлеміне жетіп отыр. Бірақ бұл әлі жоғарғы шек емес. Бұл сан әліде өсе түсуі керек деді Нұрсұлтан Назарбаев. Еуропаға жол атты бағдарламаны іске асыру барысында оның өсе түсері анық. Біз өзіміздің энергия ресурстарымыздың есебінен, иннавациялық жабдыққтар алуға мүделіміз. Н. Назарбаев сыртқы саясат ведмоствасы басқа мемлекеттік оргондрмен бірлесе отырып сыртқы дипломатияны мына бағытпен жұмыс істеу керектігін атап көрсетті:
1. Еліміздің сыртқы шекарасының, белдеуі бойынша қауіпсіздікті тату көршілікті бекіте түсу;
2. Әлемдік қаржы дағдарысың жағдайында, елдің экономикалық дамуына барынша қолдау жасау;
3. Еуразиялық, Орталық Азиялық интеграсияның тереңдей түсуіне ықпал ету;
4. Елдің халықаралық ұйымдарға төрағалық етуін жоғары деңгейде қамтамасыз ету;
5. Конфессияаралық үн қатысулар бағытындағы жұмыстарды жалғастыра беру, соның ішінде Әлемдік және дәстүрлі діндер көшбасшыларының Астана қаласындағы өтетін ІІІ сьезін лайықты ұйымдастыру. Сонымен қатар Нұасұлтан Назарбаев еліміздің дипломатиялық мүмкіндіктерін барынша пайдалануынды міндетке алды.
1991 жылғы 16 желтоқсанда Қазақстан тәуелсіздік туралы дикларация жарялады, сөйтіп дүние жүзілік қоғамдастықа және экономикаға дербес енуге мүмкіндік алды. 1992 жылы тоғыз шет ел мемлекетпен дипломатиялық қатынас орнатты. Республикамыздың сыртқы саясат ведмоствасы ұлттық мүде мен жалпы азаматтық мүделарді үйлестіріп жүретін ұлттық саясаттқа кірісті. 1992 жылы қаңтардың 23-нде Біріккен Ұлттар Ұйымының Қауіпсіздік Кеңесі өзінің мәжілісінде Бас Ассамбелеяға Қазақстан Республикасын Біріккен Ұлттар Ұйымына мүшелікке қабылдауға ұсынатын қарарды мақұлдады. 1994 жылы Алматыда Қазақстан Ұлыбритания ынтмақтастық пен дамудың преспиктивалары атты халықаралық семинар өткізілді.Мұнда Қазақстан мен Ұлыбританияның экономикалық дамуы, инвистиция енгізу екі жақтық қароым қатынас туралы сөз қозғалды.1995 жылы Қазақстан Республикасының Президенті Ұлыбритания Ирландия біріккен Королдігіне ҚР елшілігін ашу туралы жарлығы шықты.1995 жылы ҚР Үкіметі мен Ұлыбритания және Солтүстік Ирландия Біріккен Королдігінің Үкіметі арасында Инвестицяларды көтеру және қорғау туралы келісімге қол қойылды. Мұнда осы уақыт ішінде Қазақстан мен Ұлыбританияның арасындағы инвестиция, Британия ның ірі компаниялары салған қаржы, және Британиядан келетін технологиялар туралы сөз қозғалды және бірқаттар құжаттарға қол қойылды. 1994 жылығы қазан айындағы мәлімет бойынша Тәуелсіз Қазақстан Мемлекетін дүние жүзінің 140 - қа тарта елдері ресми таныды. 18 елде біздің елшіліктеріміз бен өкілдіктеріміз ашылды, ал Қазақстанда 40- қа тарта шетелдік елшіліктер мен өкілдіктер жұмыс істеп жатты. Қазақстан дипломатиясын алғашқы қадамдары айтарлықтай нәтижеге ие болуда. Осының бәрі республикамыздың дәрежесі зор екенін дәлелдейді. Қазақстаның сыртқы саясатының тұжырымдамасын президент Нұрсылтан Назарбаев Қазақстанның егеменді мемлекет ретінде қалыптасуы мен дамуының стратегиясы атты еңбегінде атап көрсетті. Еліміз өзінің геосаяси жағдайын этнодемографиялық және басқа факторларды ескере отырып көп бағытты дипломатияны жүзеге асыруға кірісті. Мұның мәні- әлемдік деңгейдегі істерде елеулі орын алатын еліміздің нақты мүдделері тоқайласатын мемлекеттердің бәрімен достық және өз ара сенімділік сипатындағы қарым қатнастарды дамыту деген сөз. Шетелдік ықпалдастарымыз бен қарым қатнасымыздың құқықтық негізін жасақтау қажет болды. Қазақстанға инвеститция тарту үшін ең алдымен екі жақты дипломатиялық қатынас орнату шарты алға қойылды.
Сыртқы саясатымыздың қалыптасу кезеңі мынадай өрелі міндеттерді жүзеге асырудан басталды.Біріншіден біздің мемлеккетіміздің шын сипатын танытуымыз. Екіншіден, Қазақстанды халықаралық дәрежеде мойындап, оның қауіпсіздігі мен аумақтық тұтастығын қамтамасыз етуіміз ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .7
1 ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ СЫРТҚЫ САЯСАТЫНЫҢ ТҰЖЫРЫМДАМАСЫ ЖӘНЕ ОНЫ ІСКЕ АСЫРУ КЕЗЕҢДЕРІ
1.1Англия мен Қазақстан арасындағы дипломатиялық қарым қатынасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...10
1.2.М.Тэтчердің 1991 жылғы Қазақстанға жасаған сапары және онда талқыланған мәселелер ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..23
1.3. Қазақстан мен Ұлыбритания арасында жүргізген экономикалық байланыстар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .25
2 ҚАЗАҚСТАН МЕН АНГЛИЯ ҚАРЫМ- ҚАТЫНАСТАРЫНЫҢ ЖАҢА БАҒЫТЫНЫҢ ОРЫН АЛУЫ, КЕЗЕҢДЕРІ
2.1Ұлыбритания мен Қазақстан арасындағы көші - қон саясаты ... ... ... ... ... .28
2.2 Қазақстан мен Ұлыбритания және Солтүстік Ирландия Құрама королдігімен қол жеткізген келісімдер мен уағдаластықтар ... ... ... ... ... . ... ...49
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..58
Пайдаланған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 60
Кіріспе.
Зерттеудің көкейкестілігі: Аумағы бойынша әлемде тоғызыншы орынды иеленген ірі Еуразиялық мемлекет өзінің сыртқы саясатын қалай жолға қояды және қандай жетекші бағыттарға басым береді. Сондай- ақ оның көршілес елдермен ғана емес жалпы әлемдік қоғамдастықпен қарым- қатынастары қалайша қалыптасады мұның бәрі көптеген мемлекеттермен зерттеу орталықтарының мұқият назарында болды.Отандық дипломатияның алдына қойған мақсаттарды әлемдік қоғамдастықтың түсіністік пен қабылдағанын оның үстіне жас мемлекетті қолдайтындығын мәлімдегенін атап өту керек. Қазақстанның оң сипаттағы қадамдарына жауап ретінде жетекші ядролық державалар біздің елімізге қауіпсіздік беру шешімін қабылдады, ол құжатта АҚШ, Ұлыбритания және Ресей Қазақстаның ДНЯО- ға қосылуын құттықтай отырып сондай-ақ біздің еліміздің өзінің аумағынан барлық ядролық қару жарақты шығару туралы міндеттемесін ескере отырып өздерінің Қазақстан Республикасының тәуелсіздігін, егемендігін және казіргі бар шекараларын құрмет тұтуға дайын екендіктері туралы мәлім етті. Біздің еліміздің әлемдік қоғамдастыққа кіру процесін және оның қауіпсіздігін қамтамасыз етуді талдай отырып, 1992 жылы 25 мамырда қол қойылған Достық, ынтымақтастық және өзара көмек туралы Қазақстанның Еурапа және Ресей шартының маңызында атап өту керек. Ғаламдануға қатысты айтсақ, Батыста да және бұрынғы кеңестік мемлекеттердің бірқатар елдерінде де бұл жаңа құбылыс мемлекеттің экономикадағы және саясаттағы рөлін күшейтумен тығыз байланысты деген қорытындыға келуде. Шынында да жеткілікті түрде күшті ұйымдасқан мемлекет қана тұрақты туындап отыратын қауіп- қатерді, бірінші кезекте экономикалық қауіпсіздікке қатысты қатердің еңсере алады. Осы мысалдан дипломатияны елдің экономикалық қажеттілктерімен тығыз байланыстырудың өміршендігінің тағы бір дәлелін көруге болады. Қазақстандық сыртқы саясат қызметінің алдында күрделі міндеттер тұр, олар: Каспий теңізінің құқықтық мәртебесін белгілеу, шикізат тауарларының экспортына жәрдемдесу, ең алдымен мұнайды шетелдік рыноктарға шығартуды қолға алу, мемлекеттік шекараны делимитациялау.
Диплом жұмысының тақырыптық тарихнамасы: Бұл диплом жұмысы барысында Қ. Тоқаевтің [5], С.И. Абдулпатаевтің[1],Н.Ә. Назарбаевтің[12] еңбектеріне негізделіп жазылған. Сонымен қатар ғалымдардың танымдық мақалаларын және мерзімді басылымдар қолданылған[39,41,15,16].
Географиялық ұғымдағы халықаралық ортасына және мемлекетік өзінің экономикалық әлеуетіне барабар сыртқы саясатты жүзеге асыру- барлық елдердің алдында тұрған ең басты дипломатиялық міндет. Кезкелген мемлекеттің сыртқы саясатындағы оңды сипаттың белгілері ретінде мыналар саналады, олар: алға қойылған мүдделерді қорғаған кездегі икемділік және принциптілік. Қазақстан бұдан тыс қала алмайды. Оның үстіне біз сияқты ірі еуразиялық мемлекет үшін бұл міндет айрықша маңызды болып табылады. Көп векторлық- күш пен қаражатты барлық бағыттар бойынша рәсім етуді білдірмейді.
Дұрысында бұл барлық мүдделі мемлекеттермен жан - жақты әріптестік стратегиясы керсінше жағдайда Қазақстан әлемдік саясаттың бір курс-қалтарысында елеусіз күн кешер еді.Қандай да бір географиялық шектермен немесе аймақтық сипаттағы проблемаларды шешумен шектелу елдің ұлттық мүдделеріне айтарлықтай нұқсан келтіретіні белгілі.Және мұндай саясатты әлемдік қоғамдастық құптай қоймайтыны да түсінікті болса керек.
Бүгінгі Қазақстан туралы ой толғағында өткендігін тағы да бір рет еріксіз еске түсіресің. Қазқастан жаңа дәуірге аяқ басты. Экономикадағы құрылымдық реформалардың қарқыны мен ауқымы бойынша Қазақстан ТМД- дағы барлық елдердің алдына шықты. Мұның өзі, әрине, экономикалық дамуға да ықпал етті- ішкі жалпы өнімнің өсімі 2000 жылғы 9,6 процентті құрайды ( әлемдегі ең жоғарғы нәтижелердің бірі), еліміздің алтын валюта резервті тұңғыш рет 2,5 миллиард доллорға ұлғайды, инфлияция деңгеиі 10 пайыз шегінде қалды. Ұқсату өнеркәсібінде және ауыл шаруашылығында сапалық өзгерістер болды. Халықтың жан басына шаққандағы шетелдік инвестициялар сомасы бойынша Қазақстан бұрынғы социалистік мемлекттердің арасында жетекші позиицияға ие болды.
Осы үрдістерге тұрақты сипат беру үшін Мемлекет басшысының бастамасы бойынша қазірдің өзінде 1 миллиард доллардан астам резерв бар Ұлттық қор, сондай- ақ экономикалық басымдық берілетін салалардың несиелуге қызмет ететін Қазақстанның Даму банкісі құрылды. Қазақстан экономикасындағы қазіргі үрдістер экономиканың бірте - бірте тұрақты өсу траекториясына көтеріліп келе жатқаннан көрсетеді.
Экономикалық дамудағы табыстар, сөз жоқ, тиімді сыртқы саясатты жүргізуде негіз қызметін атқарады. Тәуелсіздік жылдарында қол жеткізілген нәтижелерді еселеу үшін қосымша мүмкіндіктер ашылды.
Еліміздің халықаралық сипаттағы жетістіктерін біз лайықты түрде егемен Қазақстанның тұңғыш Президенті Н.Назарбаевтың есімімен байланыстырамыз. Еліміздің сыртқы саяси басымдықтырын дұрыс қоя білу еңбегі сол адамның атымен байланысты. Президент еліміздің сыртқы саясаттағы басымдылықтарын мынадай жолмен тұжырымдаған болатын: Қазақстан өзінің геосаяси жағдайы мен экономикалық әлеуетіне байланысты тар аймақты проблемалармен шектеліп қалуы мүмкін емес
Зерттеудің нысаны: Қазақстан Республикасының сыртқы саясатының басымдық берілетін бағыттары бірінші кезекте біздің географиялық орналасу және оның ұлттық мүделлері сияқты ұзақ мерзімді сипаты бар факторлардың ықпалымен қалыптасты. Жаңа технологиялардың және ғаламдану процесінің дамуына, планеталық сипаттағы қауіп - қатердің пайда болуына, жаңа экономикалық құрылымның қалыптасуына, аймақтық деңгейдегі халықаралық ынтымақтастықтың тереңдеуі мен сан алуандығына байланысты әлемде болып жатқан өзгерістер - мұның бәрі мемлекетіміздің сыртқы саясатының бағытына түзетулер енгізуге мәжбүр етеді, көкейкесті халықаралық проблемаларды шешуге қатысты жедел әрі икемді үн қатуға, осы мәселелерде жаңа көзқарастарды әзірлеуді және іске асыруды талап етеді. Алайда, сыртқы саясаттың негізі саналатын қағидаттары өзгеріссіз қала береді.
Зерттеудің мақсаты: Қазақстанмен Ұлыбритания арасындағы қарым-қатынастың дамуы және экономикалық әлуметтік қатынастар болып табылады.
Зерттеудің міндеті: Қазақстан мен Ұлыбританияның дипломатиялық қатынасының даму тарихы және Қазақстанның сыртқы саясатын толығымен зерттеу. Сыртқы саясатымыздың қалыптасу кезеңі мынадай өрелі міндеттерді жүзеге асырудан басталды.Біріншіден біздің мемлекетіміздің шын сипатын танытуымыз. Екіншіден, Қазақстанды халықаралық дәрежеде мойындап, оның қауіпсіздігі мен аумақтық тұтастығын қамтамасыз етуіміз кажет болды. Үшіншіден, әлемдік шаруашылық жүргізу мен экономикалық байланыстарға белсене араласуымыз қажет болды.
Бұл міндеттерді жүзеге асыруда әрине президент Нұрсұлтан Назарбаевтың еңбегі аса зор. Қазақстанның қуаты мен мүмкіндіктерін шетелдерге кеңінен насиқаттау үшін дүние жүзі мемлекеттері басшыларымен тікелей байланысқа шықты. Біз әлемдік қауымдастыққа тең құқылы және тәуелсіз әріптес ретінде танылдық. Тәуелсіздік алғаннан кейінгі екі айдың ішінде әлемнің тоқсан екі мемлекеті елімізді таныды.
Қазақстанның сыртқы дүние мен өз ара қарым - қатынасының шарттық, құқықтық базасы жасалды және дамыды. Ядролық державалар Ұлыбритания, Ресей, Қытай, Франция тарапынан кауіпсіздік кепілдігі қаматамасыз етілді.
Зерттеудің негізгі әдістері мен тәсілдері. Зерттеу жұмысының мақсаты мен тақырып ерекшелігіне байланысты сипаттама, салыстырмалы талдау мен жинақтау, жүйелеу және оны түсіндіру, аналитикалық талдау әдістері қолданылды.
Жұмыстың құрылымы: Диплом жұмысы зерттеудің логикасы мен мақсаты анықталды және қойылған міндеттерді шешу дәйектілігін көрсетеді. Жұмыс кіріспеден екі тараудан қорытындыдан, пайдаланған әдебиеттер мен қосымшалардан тұрады.
Қорытындыда жұмыста жасалған түйіндер нақтыланып негізгі нәтижелер көрсетілді. Алдынғы қатарлы 50 елдің қатарына қосылу үшін қазақ елінің мәдениеті, оқу ағарту ісі жоғары деңгейде даму қажет. Елбасымыз Н. Назарбаевтың 2007 жылғы Қазақстан халқына жолдауында Біздіңм еліміз тайталас туып кетуі ықтимал жағдайларда өзара келісуге боларлық саяси шешім табу жолында халықаралық дәнекер міндеттерінде атқара алар еді.
... Шығыс пен Батыс арасындағы түсіністікті жақындастыруға бағытталған ірі халықаралық бастамалар жасау кезек күтірмеитіен міндет екендігін ерекше атап өткен.
Осы бағыта дипломатиялық сыртқы саясатымыздың рөлі айрықша. Дипломдық жұмысқа өзек болып отыған Қазақстан мен Англия арасындағы дипломатиялық қарым - қатынасты сөз еткен қомақты зертеулердің қатарынан табылады.
1 ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ СЫРТҚЫ САЯСАТЫНЫҢ ТҰЖЫРЫМДАМАСЫ ЖӘНЕ ОНЫ ІСКЕ АСЫРУ КЕЗЕҢДЕРІ
Англия мен Қазақстан арасындағы дипломатиялық қарым- қатынасы
Тәуелсіздіктің алғашқы жылдарында өзінің экономикалық әлеуетін, өзінің геосаяси жағдайын барабар бағалай білу айрықша маңызды болды. Осы істегі қателік Қазақстаның сыртқы саяси бағытына зиянды ықпал етуі мүмкін еді. Шынында да егер Қазақстан халықаралық мәселелерде өзінің мәртебесіне сәйкес келмейтін жетекші позиция ұстануға әрекет етсе, кереғар құбылысқа душар болар едік. Сонымен бірге өзінің проблемалары шеңберінде шектеліп қалуды және төңірегінде болып жатқан оқиғаларға енжарлықпен қарауды ақтауға болмайды. Әлемде болып жатқан геосаяси өзгерістерді де ескермесе болмайтын, өйткені олар белгілі бір деңгейде Орталық Азиядағы жағдайға ықпал етіп жатты. Сондықтан Қазақстаның сыртқы саясат тұжырымдамасын әзірлеуде осы факторлардың бәрі де есепке алынды. Бүгінгі күні билік құрып отырған батыстық жүйе құндылықтарын халықаралық қатынастар саласының ығыстыру үрдісі өсіп келеді.
Батыстық және Шығыстық құндылықтарды, олардың халықаралық саяси және экономикалық ынтымақтастыққа ықпалын талқылау Азия - Еуропа форумындағы тақырыптардың біріне айналды. Еуропа және кейбір дамушы елдерді қаперге алатын болсақ, күштердің басқа да орталықтардың күшейе түсуін күтуге болады. Бірақ күштердің әр алуандығы әлемдік құрылымның күйреуіне әкелуі екі талай. Керісінше, өркениетті мемлекетердің қазіргі бар әлемдік тәртіпті сақтауға ұмтылысы осы заманғы халықаралық қатынастардың түзілімін нығайтуға жәрдемдеседі. Бұл әлемдік тепе - теңдік және ғалымдық тұрақтылықты сақтау мүмкіндігі туралы айтуға себепші болады. Географиялық орналасу ерекшелігі Қазақстанға белгілі бір геосаяси артықшылықтар береді, сонымен бірге геоэкономика көзқарасы тұрғысынан елеулі қиындықтар туғызуда. Екі ірі державалар арасындағы ұлан- батақ аумақта орналасқан біздің еліміз белсенді саясат жүргізудің қосымша мүмкіндігін алады. Мұндай саясат ұзақ мерзімді мүделерді қамтамасыз етудегі табандылықпен қатар жоғары дегейдегі ептілік пен икемділікті де талап етеді. Әлемдік экономиканың өсе түсіп отырған интеграциясы қаржылық ресустарға, жаңа технологиялар мен рыноктарға қол жеткізуді жеңілдетеді. Капиталдар рыногында шиеленісті бәсекелестік Қазақстандағы инвеститциялық ахуалды одан әрі жақсартуды талап етеді. Бұл ірі трансұлттық корпарацияларды еліміздің экономикасына тарту үшін маңызды алғышарттар жасайды. Бірақ Қазақстан экономикасын ашық есік саясатын жүргізуі экономиканың барлық салаларының тепе тең сипатта дамуына жәрдемдесетін мемлекеттік реттеу шаралары мен үйлесім табуы тиіс. Қазақстаның ішкі саяси тұрақтылығы барлық негізгі бағытардағы сыртқы саясаттың ұғынықтылығына, ашықтығына және болжап білуге болатындығына байланысты, мұндай сыртқы саясат мемлекет ретінде оның әлемдік қоғамдастықтағы позициясын нығайтады. Қазақстан халықаралық қатынастарда негізге алатын қағидаттарды, БҰҰ Жарғысын, сыртық саяси істерге парасатты ойды және сындарлы бағытты берік ұстанады, ал ішкі істерде - азаматтық татулық тұрақтылық, қоғамдық құрлысты демократияландыру және адам құқығын сақтау саясатына адал. Негізгі халықаралық проблемаларға қатысты өзінің шешімдеріне жауапкершілікпен қарайтын, ғаламдық қауіпсіздікті нығайтудың қажетті шарттары ретінде тұрақтылықтың сақталуына мүдделілік білдіріп жүрген Қазақстаның тұлғасынан әлем кемелденген мемлекетті көріп отыр. Біздің еліміз егемендікті, тәуелсіздікті және мемлекетіміздің аумақтық тұтастығын, адам құқығын және заңның үстемдігін құрмет тұту принциптерін ақтауға негізделген әлемдік тәртіпті қалыптастыру жөніндегі халықаралық жұмыстарға белсенді түрде қатысуға дайын екендігін білдірді. Қарусыздану саласындағы Қазақстаның кейінгі кездегі акциялары жетекші әлемдік державалар мен халықаралық ұйымдардың жоғары бағасын алды. Әлбетте, дипломатялық қызметтің міндеттер мен мақсаттары тізбесі осы айтылғандармен шектелмейді. Президент Н. Назарбаев 1995 жылғы ақпанда сыртықы саясатың мәселелері бойынша алғашқы кеңесте, 1996 жылғы 11 қыркүйектегі және 1998 жылғы 15 қырқүйектегі сыртқы істер министірлігінің алқа мәжілісінде сөйлеген сөздерінде дипломатия саласына тікелей тартылған қызметкерлердің алдына қойылатын талаптардың тұтас жиынтығын белгіледі . Бұл талаптар Қазақстанда жүргізіліп жатқан рефораларды сыртқы қолдауды қамтамасыз етудің саяси және экономикалық әдістерінің икемді үйлесімін қамтиды. Дипломатиялық қызметтің алдына мемлекетіміздің ұзақ мерзімді мүдделері тұрғысынан әлемдегі қазіргі үрдістерді жан - жақты талдау міндеті қойылды. Нақты айтатын болсақ қазақстандық дипломатияның мақсаттармен міндеттері мынадан көрінеді:
- Батыстың, Азияның және Таяу Шығыстың индустриялды дамыған елдерінің, сондай- ақ халықаралық қаржылық - экономикалық институтардың тарапынан Қазақстан экономикасына ірі көлемдегі инвестицияларды тарту:
- Экономикалық міндетерді, экологиялық проблемеларды, содай - ақ әлемдік коммуникацияға шығуды қамтамасыз етуді шешуге қатысатын жекелеген мемлекеттердің және халықаралық ұйымдардың Қазақстанға іс жүзінде көмек көрсетуіне мұрындық болу:
- Экономиканың және мемлекеттік басқарудың түрлі салаларында Қазақстандық мамандардың шетелде даярлаудың бағдарламасын жүзеге асыру:
- Ғылыми - техникалық мәдени және гуманитарлық ынтымақтастық құқықтық реформа қылмысқа және терроризмге қарсы күрес проблемалары бойынша шетелдік мемлекетермен және халықаралық бірлестіктермен ақпарат алмасуға қатысу:
- Жетекші халықаралық саяси және қаржылық институтармен байланыстарды тұрақты дамытуды қамтамасыз ету:
- Қазақстан Республикасының азаматтарымен ұйымдары шетелдерде қарым - қатынасқа түскен жағдайда олардың мүделерін қорғау:
- Отандық өнімдердің сыртқы рыноктарға шығуын қамтамасыз ету еліміздің шетелдік әріптестер мен сауда - экономикалық байланыстарын ұлғайту:
Қазақстанның таранзиттік әлеуетін тиімді пайдалану. Сонымен қатар Қазақстанды Еуропамен қарым - қатынасын экономикалық жағынан жақсарту.Қазақстан дипломатиясының Англиямен ықпалды аймақтық құрылымдармен саяси және экономикалық байланыстарды кеңейтуге тиісінше көңіл бөледі. Әлемдік саясаттың, экономиканың және мәдениеттің негізгі орталықтарының бірі болып табылатын Еуропа елдерімен қарым - қатынас Астананың сыртқы саясатының стратегиялық бағыты болып қала береді. Еуразиялық мемлекет болып табылатындықтан Қазақстан еуропалық елдермен преспективалық ынтымақтастықты өзінің дипломатиялық ажырамас құрамдас бөлігі ретінде қарай отырып. Олармен өзара қарым - қатынастың бүкіл кешенін тұрақты түрде назарында ұстайды. Экономиканың өзара тәуелдігі мен бірін - бірі өзара толықтыратын, шаруашылық және көліктік әсіресе демократиялық байланыстар болды. Қазақстандық дипломатия өзара тиімді экономикалық гуманитарлық байланыстарды жеке байланыстарды қалпына келтіру жөніндегі күш жігерді ұлғайтуға бағытталған қызматін жалғастыратыны хақ. Тәуелсіздіктің алғашқы жылдарында Қазақстан жасаған халықаралық шарттар мемлекетіміздің әлемдік қоғамдастыққа ену прцесін қамтамасыз етуде маңызды рөл ойнады. Олар бүгінгі күнге дейін біздің еліміздің ішіндегі әлуметтік экономикалық реформаларға оң сипатта ықпал етуде Мемлекетіміздің тарихи маңызы бар халақаралық құқықтық құжаттарды атап өту керек Ең алдымен бұлар Қазақстанның басқа мемлекеттермен ұзақ мерзімді ынтымақтастығының басымдық берілетін бағыттарын белгілейтін шарттармен келісімдер. Қазақстан Англиямен ынтымақтастығының шарттық құқықтық базасын құру кезеңі дипломатиялық қызметтің Англия астанасында елшілік ашудан басталды. Осы кезеңнен бастап қазіргі уақытта еліміз осы заманғы әлемді қоғамдастықтың барлық үрдістерімен тығыз байланыста қаралды.
Қазақстан сияқты еуразиялық мемлекет үшін сыртқы саясатың орасан зор маңызы бар. Біздің мемлекетіміз өзінің жаратылысы бойынша ұлттық мүделерді қорғауға, содай - ақ мемлекттік құрлысқа белсенді түрде жәрдемдесуге бағытталған ұтымды дипломатияны жүргізуге міндетті.
1992 жылы қаңтарда тоғыз шет мемлекеттпен дипломатиялық саясат орнатылды республикамыздың сыртқы саясат ведмоствасы ұлттық мүддемен жалпы адамзаттық мүдделерді үйлестіріп жүргізетін дипломатиялық саясатқа кірісті. Тәуелсіздік алғаннан кейінгі екі айдың ішінде әлеммнің тоқсан екі мемлекеті елімізді таныды. Қазақстаның сырты дүниемен өзара қарым қатнасының базасы жасалды және дамыды. Қазақстан республикасының алғашық новаилары сыртқы істер министірлігінде 1992 жылығы наурыз айында әзірленді. Тұжырымда қауіпсіздік кеңесінде екі рет: 1995 жылы және 2000 жылдары бекітілді. Қазақстан Республикасы Конститутсиясының қырқыншы бабында былай деп көрсетілген: Қазақстан Республикасының Президенті- мемлекеттің басшысы мемлекеттің ішкі және сыртқы саясатының негізгі бағыттарын айқындайтын, ел ішінде және халық аралық қатынастарда Қазақстанның атынан өкілдік ететін жоғарғы лауазымды тұлға. 1992 жылы 16 мамырда Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Назарбаев өзінің Қазақстанның егеменді мемлекет ретінде қалыптасуы мен дамуының стратегиясы атты еңбегінде республикамыздың сыртқы саясатының концепсиясын жасауға және оның басым бағыттарын таңдауды негіздеуге кіріскен болатын. Бұл құжатта: Ең алдымен біз өз саясатымыздың бибітшілік сүйгіш бағытын жариялаймыз және әлемнің бірде- бір мемлекетіне теритториялық талабымыздың жоқтығын мәлімдейміз. Кез келген әскери жанжалдың апатты салдарға әкеліп соғатыны жөніндегі өзіміздің жауапкершілігімізді түсіне және сезіне аламыз:[1]
oo Қазақстанның мемлекеттік саясатының басым мақсаты ретнде бейбітшілік сақтауды мойындаймыз;
oo Саяси, экономикалық және басқа да мақсаттарға жетудің құралы ретінде соғысты және күш көрсету қоқан лоқысын қабылдамаймыз;
oo Ядролық қарусыз мемлекет мәртебесін алуға және ядролық қаруды тараптау туралы шартқа қосылуға ұмтыламыз;
oo Қалыптасқан шекаралардың бұзылмауы, басқа мемлекеттердің ішкі істеріне араласпау принціптерін ұстанамыз,- деп басты- басты бағытымызды атап көрсеткен болатын.
Президент сыртқы саяси қызметің басым бағыттарына тоқтала келе: Қазақстанның геосаяси жағдайы мен этнодемографиялық құрамының ерекшелігі, экономикасының дамуы мен әскери құрлысының деңгейі оның қауіпсіздігін қамтамасыз етуде әскери құралдарды емес, қайта ең алдымен өз күшіне және парасатты, салмақты дипломатияға сүйене отырып, әсіресе мемлекетегі қалыптасуының казіргі, күрделі кезеңінде, саяси құралдарды басым етеді.
Президент еңбектері геоэкономикалық фактордың маңыздылығын атап көрсетіледі: Ашық теңізге тікелей шыға алмау, каммуникатциялық құралдардан қашықта орналасу біздің халықаралық экономикалық байланыстарға қатысуымызды қиындатады. Сондықтан көршілес мемлекеттермен, ең алдымен біз үшін дүние жүзі комумуникатциясына енетін қақпа болып табылатын ресеймен және Қытаймен толық сенім принципінде өзара достық қатнастың ерекше мәні бар.
Басқа елдермен сауда экономикалық қатынастарды дамыту, осы қатынастарды барынша диверсификатсиялау үшін Қазақстанға қазіргі заманғы халықаралық құқығы сәйкес, өзі үшін теңізге бөгетсіз шығуды баянды ету кажет.
Ең бастысы- Қазақстанның Еуропа мен Азияның түйіскен аймағындағы жолдардың торабында орналасқан географиялық жағдайынан туындайды. Таяу көршілер- Ресей, Қытай және Ислам мен орталық Азия мемлекетері, Таяу және Шығыс елдері маңызды әлемдік орталықтар болып табылады.
Қазақстаның дүние жүзілік теңіз сауда арналарынан жырақта жатқанына қарамастан, біздің транзит әлеуметімізді пайдаланушы салалар болашақ дамуымызға зор көмегін беретіндігі анықталып отыр. 2003 жылғы 28-29 тамызда Алматыда теңізге шығатын жолы жоқ және тасымал жолында орналасқан дамушы елдердің министірлерінің сондай - ақ транзиттік тасмал саласындағы ынтымақтастық мәселелерімен айналысатын халықаралық ұйымдар өкілдерінің қатысуымен халық аралық конференсия өтікізілді. БҰҰ-ның ұйытқы болуымен өткен үш жиынға сауда, көлік, комууникация салаларының министірлерімен қоса жиырма үш аймақ аралық ұйымдар мен комиссиялардың ресми өкілдері қатысты. Теңізге шығу жолы жоқ отыз елдің он алтысы даму деңгейі барынша төмен елдер саналады.Сол себепті Қазақстан Еуропа елдерімен Сыртқы саясат қызметінің стратегиялық бағыттарының бірі Англиямен қатынас болып табылады. Перезидент Назарбаев Қазақстан егеменді мемлекет ретінде қалыптасуымен дамуының стратегиясы Англиямен өзара қарым- қатнаста қажет болған жағдайда көптеген мерзімді шарттар жасауға тырысамыз. Дүние жүзі қоғамдастығына ену саясатын нарықтық жүйенің үш басты орталығы АҚШ , Жапония және Батыс Еуропамен серіктестік мүмкіндігін тиісті бағалай отырып құру қажет және нақ осылардың дниежүзілік шаруашылық байланыстарын күшейтудің қозғаушы күші болғаннын есте сақтаған жөн,- деп атап көрсетті. Еуропа қауіпсіздігі жүйесіне белсенді қосылу республика мүдессіне сай келді. Хелсинки Қортынды актісіннің он принсіпінің арасында - шекаралардың мызғымасытығы мемлекеттердің теротериялық тұтастығы мен күш қолданбау немесе күш қолданамын деп қоқан- лоқы жасамау бар.
Бір осының өзі Қазақстанның НАТО - мен байланысын кеңйту Еуропа Қауіпіздік пен ынтымақтастық жөнінде кеңестің жұмысына қосылу жұмысын ақтайды. Халықаралық ұйымдар Біріккен Ұлттар Ұйымы, Халықаралық валюта қоры, бүкіл дүние жүзілік банкі, тарифтер мен сауда жөніндегі бас келісім, халықаралық даму және қайта құру банкі және басқалар мен көп жақты ынтымақтастық пен тиімді қатысуды біз өз қоғамымыздың ашықтығына деген бағыттың экономикалық және ұлттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету бағытының қисынды жалғасы ретінде қараймыз. Бұл салада Англияныңың біздің экономикамызға тигізген әсері көп. Англиядан келеті инвиститция экспорт, импорт, біздің сыртқы және ішкі экономикамызға байланысты. Сыртқы экономикалық қызметті күшейту шеңберінде республикаға:
oo Кәсіпкерлікті дамыту мен халықтың салым ақшасын қатыстыру үшін жағдай жасау керек ;
oo Кәсіпкерлікті дамыту;
oo Инфра құрлымды дамытуда, банкілер жүйесін дамытып казіргі заманғы ақпарат жүйесін құру;
oo Халықаралық құқық пен маркентинг, қаржы қызметкерлерін, нарық үшін қажетті басқада жағдайды жасау.
Қазақстанның ерекшелігі, оның дамыған ел сондай - ақ дамушы ел белгілеріне ие екендігінде болып отыр. Сыртқы істер министірлігі Қазақстан сыртқы саясатының тұжырымдамасын жасаған кезде Призидент Н.Назарбаетың осы аталған еңбегінде көрсетілген приціптерімен міндеттерге жүгінеді. 1997 жылғы қарашаның он жетісінде Дипломатиялық қызмет туралы Қазақстан. Республикасының заңы қабылданды. Онда дипломатиялық қызмет оргондарына мынадай міндет жүктелді:Қазақстан Республимкасының тұжырымдамасымен негізгі бағыттарын әзірлеу және Қазақстан Республикасының Президенті мен қызметіне тиісті ұсыныстар жасау; дипломатиялық құралдар мен әдістер арқылы халықаралық аренада оның саяси, сауда, экономикалық және өзгеде мүдделерін қамтамасыз ету тағы басқалар. 1995 жылы 15 ақпанда сыртқы саясат мәселелеріне арналған алғашқы мәжілісте еліміздің сыртқы саясатының тактикалық және стратегиялық міндеттері беріледі, өткен үш жылда сыртқы саяси қызметте едәуір алға жылжу болды: инфра құрлым және - құқықтық база жасалды. Дипломатияны экономикаладыру яғни Англияның инвеститциясын еліміздің экономикасына тарту қаралды. Президент Назарбаев өз сөзінде 1995 жылғы Қазақстан Республикасы дүние жүзінің жүз он бір мемлекеті танып оның тоқсан екісімен дипломатиялық қатынас орнатты, Қазақстан шет елдерде өзінің он сегіз елшілігін ашты. Алматыда 36 шет елдік елшіліктер мен мисияларымен халаық аралық және ұлттық ұйымдардың тоғыз өкілдігі жұмыс істейді. Соның ішінде Англияныңда өз елшілігі Алматыда ашылды. Ол Қазақстанның дамуын бірден бір кепілі болып табылатын қоғамдық саяси тұрақтылықты азаматтық келісіммен ұлтаралық татулықты қамтамасыз ету. Әлемдік қауымдастық пен ықпалдастықты күшейту. 1998 жылдың қүркүйектің 14 күні Сыртқы Істер Министірлігі алқасының үшінші рет өткен кеңейтілген мәжілісіне Президент Нұрсұлтан Назарбаев қатысты. Мәжілісте сыртқы саясат ведмоствасының басшысы Қасымжомарт Тоқаев баяндама жасады. Өткен жылдарда Қазақстан мен әлемнің бірден-бір елінің арасында қарсыласу болған емес. Қазір шет елдерде біздің 29 елшілік, 9 дипломатиялық миссия,2 бас консулдық пен, 6 консул жұмыс істейді. Осының нәтижесінде Англиямен қарым- қатынас едәуір нығайып, ынтымақтасстық белсенді түрде дамыды. Қазіргі кезде Қазақстанада ағылшындардың банктер мен фирма өкілдіктері жұмыс істейді. Дегениен Ұлыбританияның Қазақстанға тікелей күрделі қаржы жұмсау үлесі бар болғаны- екі пайызды ғана құрайды, себебі инвесторлар біздің жердегі кәсіпорындардағы жағдайды толық бақылау үшін өз мамандарын алып келуді дұрыс деп санайды, Қазақстанда инвестордың барлық талаптарына сәйкес келетін мамандар табу қиын іс екендігін атап көрсетеді.
Қазақстаннның бүкіл дүниежүзілік қоғамдастық пен соның ішінде Англия мен байланысы кең деп айта кетуіміз қажет. Сыртқы саясатымыздың негізгі бағыттарына тоқтала келіп, ол халықаралық өзгерістер алдымызға тың міндеттермен жаңа мақсаттар қоятынын, біздің сергектік танытып дүниеде болып жатқан өзгерістерге тиісінше үн қатуымыздың керек екенін атап көрсетеміз. Президент Қазақстан ман Англияның дипломатиясы бұдан бұлайғы міндеті экономикалық салаға қарай ойысуға, елімізде шет ел инвиститсияларына кең өріс ашуға қарай бағдарлануға тиіс екедігі, бұл ретте біздің экономикалық жоспарымызды әлемге танытып көрсете білудің Қазақстан мен Англияның сыртқы саясаты қалыптасу кезеңін жаңа тарихи жағдадағы мемлекеттік саясатынымыздың бөлігі ретінде қарастырамыз. Сонымен бірге еліміздегі және саяси өзгерістерге қолайлы сыртқы жағдайларды нығайта түсетінімізді, сыртқы орта сенімді болмаса болашаққа арналған мақсаттарға кол жеткізу қиын екендігін, басты мақсат- Қазақстанды Экономикасы дамыған және демократиялық тұғыры биік гүлденген мемлекетке айналдыру екендігін, біз алдымызға шикі затқа бағдарланған экономиканы өзгертіп бәсекелестікке қаблетті дайын өнім шығаруды дамыту міндетін қойып отарғанымызда көрсетілді, соның ішінде Қазақстан мен Англияның Қазақстан - Британ қатынасының дамуына сауда өнер кәсіп саласының дамуына үлкен үлесін қосты. 1993-1994 жылдары Қазақстан мен Англия арасында жалпы көлемі 1 млрд 146 миллион доллор қаржы жұмсалды бұл көрсеткіш бойынша Англия Қазақстанға салатын инвестрлардың қатарында үшінші орынды алып тұр. Екі ел арасында инвеститсиялық ынтымақтастық негізіне энергетика, тау - кен өнер кәсібі, сауда, әлеуметтік құрлымды, денсаулық сақтау, көлік және байланыс игеру салалары болып табылады. Бұл мәселені Қазақстан Республикасының Призиденті
Н. Назарбаев БҰҰ - ның мың жылдық самитінде сөйлеген сөзінде ұсынды. Еуропа мен Қазақстанның арасында мүлде жаңа саяси ландшафт қалыптастыру.
Қазақстан осынау терең трансконтенинтальді және транс ұлттық өзгерістердің тікелей әрі толық құқылы қатысушысы болды. Қазақстан мен Англия дипломатиясы білікті болып уақыт талаптарына үйлесімді жауап беріп ең бастысы ашылған жаңа мүмкіндіктерді барынша пайдалана білу қажет. 1995 жылғы жасалған сыртқы саяси тұжырымдамада казіргі заманның талаптарына биімдей түсу қажет. Онда біздің сыртқы саясаттағы белсенділігіміздің басты бағыттарымен принціптеріне басқа үлкен проблемаларды шешудегі басты нысаны нақты көрсетілуі керек. Мұның арасынан біздің еліміздің мынадай мәселелерге арласуын ерекше атап өтер едім деп атап кетті елбасы.
oo ХХІ ғасырдағы әлем әлпетін қалыптастыруға ;
oo Халықаралық қауіпсіздікті нығайтуға басты және аймақтық жүйелерді жасауға;
oo Халықаралық экономикалық қатнастарды дамытуға, нақтырақ айтсақ әлем экономикасын ғаламдық деңгейге көтеруге;
oo Аймақтық басымдылық, сол сияқты , халықаралық ұйымдар мен қызметтестік мәселелері, екі жақты қарым-қатнастарды онтайландыру, интегратциялық процестерді дамыту, азаматтардың құқықтарын қорғауды қамтамасыз ету, ақпараттық және мәдени алмасу мәселлерді арнайы көрсетілуі керек.
Президент Н. Назарбаев 2005 жылғы 18 ақпандағы Қазақстан Экономикалық, әлеуметтік және саяси жедел жаңару жолында атты еліміздің халқына жолдауында: Қазақстанмен әлемде қуатты экономикасы бар әрі халықаралық қоғамдастықтағы тұғыры берік, өңірлік держава ретінде қабылданатынын естен шығармағанымыз абзал. Біздің сыртқы саясаттағы басымдықтарымыз өзгеріссіз күйінде қалды, бұл ХХІ ғасырдың ығытына қарсы тұруға қаблетті әрі ұзақ мерзімді ұлттық мүдделерді қамтамасыз етуге бағытталған, белсенді, жан- жақты және үилесімді сыртқы саясат. Қазақстан бүгін Еуропа мен Азия арасындағы каммуникатциялар легінің түйіскен тұсындағы біздің мұнда осынау бірегей геосаяси жағдайымызды өз еліміз бен халықаралық қауымдастықтың мүддесі үшін ұтымды пайдалану. 2005 жылғы наурыздың 15-інде Сыртқы Істер министірі Қасымжомарт Тоқаев Біріккен Ұлттар Ұйымының Женевадағы бөлімшесі башылығыны шақыруымен Қарусыздану жөніндегі канференсияда сөз сөйледі. Сыртқы саясат ведмоствасының башысы Қарусыздану жөніндегі конференсияның қатысушы ретінде Қазақстан бөлшектенетін материялдарды әскери мақсатта өндіруге тиым салу туралы шартты жасау, ғарыш кеңістігінде жанталаса қаруландыруды болдырмау және ядролық қаруландыруды тоқтату бойынша келісөздер процестерін бастауды жақтаитынын мәлімдеді. Ядролық қарудың үлкен таралуы үлкен алаңдатушылық туғызды және нақты шешімдер қабылдау үшін кең ауқымды келссөздердің тақырыбы болуы тиіс, қауіпсіздікті қамтамасыз етуде жойқын күшке нақты ие болған мемлекеттердің саны өсіп келеді. Соның ішінде Англияныңда үлесі бар. 1991 жылы Англия пример- министірі Тэчердің келу себебіде осы болатын. Біздің сыртқы саясатымыздың қалыптасу кезеңі мынадай өрелі міндеттерді жүзеге асырудан басталды. Біріншіден бізге мемлекетіміздің шын сипатын танытуымыз керек болды. Шетелдіктерде Қазақстаннның мүмкіндіктерімен қуатын кеңінен насиқаттау үшін мемлекеттік дилигатциялар құрамына ғалымда әр - түрлі мамандық иелері депутаттар көбірек қатыстырылды. Екіншіден, Қазақстанның халықаралық дәрежде мойындап, оның қауіпсіздігімен аумақтық тұтастығын қамтамсасыз ету міндеті алда тұрды. Үшіншіден, әлемдік шаруашылық жүргізу мен экономикалық байланыстарға сенімді арласу қажет болды. Президент Нұрсұлтан Назарбаев мемлекетіміздің шет елдерде шын сипатын танытуда аса зор еңбек етті .
Өзінің Ғасырлар тоғысында атты кітабында : Ондай тұста дүние жүзі басшыларымен жетекші экономикалық алыптар мен , халықаралық ұйымдар мен тікелей жеке байланысқа шығып, келіссөздер жүргізу арқылы ғана қалыптасып отырған жағдайды бұзып шығуға мүмкіндік туатын еді. Сондықтан маған бірнеше шетелдік сапарларға қатарынан шығып тұру қарқын мен жұмыс жасауға тура келді... Біз өз тәуелсіздігіміздің алғашқы күндерінен бастап ақ көптеген елдер мен үлкен қарымды экономикалық келісімдерге келуге, бізбен саудада, қолайлы жағдай туғызуға қол жеткіздік. Президент Нұрсұлтан Назарбаев дамыған индустриялды елдердің мемлекет басшылары мен сол сияқты Қазақстанның тәуелсіздігімен аумақты тұтастығын сақтау оның қазіргі шекарасының бұзылмайтындығы туралы келісімдерге қол жеткізді. Соның нәтижесінде 2000 жылы Қазақстан 120 мемлекет таныды, 72 халықаралық ұйымдардың мүшелігіне өтті, 54 халықаралық конвенсияларға қосылды. Қазір шет елдерде 290 елшілік, 40 дипломатиялық миссия, 2 бас консулдық пен 60 консул жұмыс істейді. 2005 жылғы 7 маусымды Президент Нұрсұлтан Назарбаев Сыртқы істер министірі Қасымжомарт Тоқаев 2005 жылдың 18 мамырды Президент Назарбаев қол қойған Қазақстан Республикасының Сыртқы саясат тұжырымдамасын жүзеге асыру туралы баяндады. Кеңейтілген мәжілісте мемлекет басшысы
Н. Назарбаев сөз сөйлеп сыртқы саясат саласында міндеттерді атады. Кеңейтілген алқа мәжілісін Қазақстан әлемдік шаруашылық процестеріне ықпалдасу бағытына үлкен қадам жасалды. Республика халықаралық қатынастар жүйесінің маңызды және ажырағысыз бөлшегіне айналды. Уақыт өткен сайын лаңкестік пен экстремизімнің қатерлі күші дүние жүзінде етек ала түсуде. Ланкестік топтар қызметінің күшейуі халықаралық қауіпсіздікке қатер төндіруде. Дүние жүзі мемлекеттері арасындағы әлеуметік экономикалық даму көрсетткіштерінің алшақтығы байқалып, кедейшілік пен ауру кеселдер кең тарала бастағанын көреміз. Бүгінде әлемнің 40 елінде қарулы қақтығыстар жалғасуда. 25 миллион босқын ресми тіркелген. Жыл сайын жер шарында 14 миллион адам, оның ішінде 60 миллион сәби аштықтан көз жұмады. Жүргізілген белсенді дипломатиялық жұмыстың нәтижесінде Қазақстан мен Англия халықаралық қатнастар жүйесінен лайықты орын алды.
Әлемдік қауымдастық біздің еліміздің дұрыс айқындалған басымдықтары мен алға қойылған міндетті жүзеге асырудағы бір ізділігін сыртқы саясатта тең ұстау бағытын кұрметтеп қадір тұтуда. Англия саясаткерлерімен экономистері біздің әлеуметтік экономикалық реформа тәжірбиесін тиімді де пайдалы деп табуда. Азаматтық беибіт өмір мен ұлт аралық келісімнің Қазақстандық моделі халықаралық танымалдыққа ие болды жәнеде кеңінен ие болуда. Қазір әлемдік қауымдастықта реформалаудың Қазақстандық жолы туралы айтылып жүр. Мұнан кейін мемлекет басшысы казіргі Қазақстанның әлемдік қоғамдастыққа саяси және экономикалық тұрғыдан толық кіргендігіне мұның өзі басымдықтарымызды айқын белгілеп ұлттық мүддені қорғаумен алға жылжыудың ұзақ мерзімдік стратегиясын жасауды қажет екендігіне біреулеп тоқталды. Осыған орай еліміздің дипломатиялық корпусының қатысуымен жүзеге асатын төмендегідей міндеттерді атады. [2]
1. 2015 жылға дейінгі индустриялық, иноватсиялық даму стратегиясын жүзеге асыру. Ол іргелі және қолданбалы зертеулер саласында білім беру мен кәсіп кадырларды даярлауда үлкен белсенділікті қажет етеді. Стратегияның түпкілікті мақсаты - іргелі зерттеулерді комерциялық қолдануға жеткізіп әлімдік рынокта ғылымды қажет ететін, бәсекеге қабілетті өнімдер шығара алатын кәсіп орындар жүйесін құру.
2. Қазақстандық жеке капиталдың шетелдегі ивестициялық қызметіне ықпал жасау. Еліміздің компанияларының шет елдер рыногының бастауына байланысыты, Сыртқы істер миністірлігі басқа да мемлекеттік органдардың отандық өндірушілермен бірлесіп әрекет етуінің тиімді тетіктерін әзірлеп жасау қажет.
3. Қазақстанды ақша ағымдарын, инвестициялар, қор рыноктарын реттеудің халықаралық процесіне қосудың тетіктерін қалыптастыру. Бұл ретте Алматыда құрылатын халықаралық қаржы орталығына әлемдік банк ұйымдарын тарту жолдарын меңгерудің маңызы зор.
4. Еліміздің көлік- транзиттік әлуетін пайдалану.
5.Бүкіл әлемдік сауда ұйымына кіру.
6. Еліміздің әлеуметтік экономикалық проблемаларды шешу бағдарламалрын қолға алу.
7. Саяси реформалардың жалпы ұлттық бағдарламасын реттеп жүзеге асыру басталды.
Біздің еліміздің халықаралық саясаты белсенділік, жанжақтылық, прагматизм, диалог және көп жақты ынтымақтастық екендігін сыртқы саясатымыздың басты мақсаты елдің ұлттық мүддесі қорғау болып табылатындығын атап көрсетті. Қазақстан Біріккен Ұлттар Ұйымының тереториялық рөлін сақтай отырып провлемаларды ұжымдасып шешу тетіктерін құқықтық басымдығын және демократияландыруға негізделген халықаралық қатнастар құруды жақтайды. Сондықтан Қазақстан мен Англияның байланысына үлкен маңыз беруге болады. Мемлекет басшысы дипломатиялық қызметтің міндеті біздің еліміз үшін халықаралық қолайлы жағдай туғызумен ғана шектелмей, сонымен қатар жедел даму үшін сыртқы ресурстарды тиімді пайдалана білудің жолдарын қарастыру екендігін атап көрсетті. Дүниежүзілік аренадағы Қазақстанның жасаған істерінің ауқымы артып, дәрежесі өсе түсуде. Бүгінгі күні әлемде шешімін таппай қордаланып қалған мәселелер аз болмай тұр. Қазақстан депломатиялық жағдайдағы әлемдік қоғамдастықтың бір мүшесі ретінде мұндай үрдістерден шет қалмайды. Осындай жағдайдың өзінде біз серпінді даму үстіндегі экономикалық база құра алған және халықаралық қоғамдастыққа берік ұстанымы бар мемлекет ретінде басқа түскен қиындықтарды еңсере алдық. Өңіріміздің қәсіргі күрделі геосаяси жағдайына қарамастан Қазақстанның сыртқы саясаты ұлттық мүдделерімізді қорғау тұрғысында өзінің өмір шендігін және тиімділігін дәлелдеп отыр. Ел эконоикасының тұрақты дамуының арқасында өткен жылдарда құралған тұрақтандыру қоры қазіргі ауыр жағдайдан қиналмай шығуымызға мол мүмкіншілік бермек. Сол қордың арқасында еліміздің экономикасын тұрақтандырып, қоғамдық өмірді демократияландыру жөніндегі шараларды жүзеге асырып жатырмыз. Алайда мұндай жетістіктерге қанағаттануға болмайды. Елімізді дамыған елдер қатарына жеткізу жолында алда әліде атқарылуға тиісті үлкен міндеттер тұр. Оларды іске асыру үшін талай сын кезендерден өтуге тура келеді және сапалы нәтижеге қол жеткізу- сыртқы істер министірлігі қызметкерлері мен Қазақстанның шетелдегі елшіліктерін бірлесіп атқарған білікті жұмыстарынада байланысты. Елбасы қазіргі әлемдік дағдарыстың жүйелі экономикалық рецессияға айналып барады. Нұрсұлтан Назарбаев Үкіметтің Тұрақтандыру қорын қолдау арқылы жасап жатқан бір шараларын атап өтті. Ұлттық қордан бөлінетін қаражат негізінен төрт бағытта жұмсалады:
1. Елдің қаржылық тұрақтылығын қамтамасыз етуге ;
2. Тұрғын үй құрлысын қолдауға;
3. Шағын және ортан бизнесті дамытуға;
4. Елдің индустриялық- инновациялық дамуын жалғастыруға;
Нұрсұлтан Назарбаев сыртқы саясат ведомоствосының алдында тұрған жаңа міндеттерге тоқталып, СІМ - ге елдің сыртқы саясаты тұжырымдамасының жаңа редакциясын жасауды міндеттеді. Жаңа тұжырымдамада Қазақстанның халықаралық аренадағы субектілігінің маңызы арта түскені айқын көріәніп тұруы керек. Нұсұлтан Назарбаев аса маңызды әріптестермен аймаққа байлданысты Қазақстаның қатынасы қандай болу керектігін шолу жасап өтті. Одан әрі елбасы Еуро одақ елдерімен қарым-қатынастың Қазақстанның сыртқы саясаты үшін басым бағыттар болып қала беретінін айтты. Тату көршілік қағитатын басшылыққа ала отырып, біз Еуропаелдерімен арадығы нақты прогматизімге негізделген интеграциялау үрдісін жалғастыра түсеміз. Біз күшімізді біріктіргенде ғаназаманның сүбелі сындарына қарсы тұра алатын боламыз. Еуро одақ елдерімен Қазақстанның сауда айналымына 25 млрд. Доллор көлеміне жетіп отыр. Бірақ бұл әлі жоғарғы шек емес. Бұл сан әліде өсе түсуі керек деді Нұрсұлтан Назарбаев. Еуропаға жол атты бағдарламаны іске асыру барысында оның өсе түсері анық. Біз өзіміздің энергия ресурстарымыздың есебінен, иннавациялық жабдыққтар алуға мүделіміз. Н. Назарбаев сыртқы саясат ведмоствасы басқа мемлекеттік оргондрмен бірлесе отырып сыртқы дипломатияны мына бағытпен жұмыс істеу керектігін атап көрсетті:
1. Еліміздің сыртқы шекарасының, белдеуі бойынша қауіпсіздікті тату көршілікті бекіте түсу;
2. Әлемдік қаржы дағдарысың жағдайында, елдің экономикалық дамуына барынша қолдау жасау;
3. Еуразиялық, Орталық Азиялық интеграсияның тереңдей түсуіне ықпал ету;
4. Елдің халықаралық ұйымдарға төрағалық етуін жоғары деңгейде қамтамасыз ету;
5. Конфессияаралық үн қатысулар бағытындағы жұмыстарды жалғастыра беру, соның ішінде Әлемдік және дәстүрлі діндер көшбасшыларының Астана қаласындағы өтетін ІІІ сьезін лайықты ұйымдастыру. Сонымен қатар Нұасұлтан Назарбаев еліміздің дипломатиялық мүмкіндіктерін барынша пайдалануынды міндетке алды.
1991 жылғы 16 желтоқсанда Қазақстан тәуелсіздік туралы дикларация жарялады, сөйтіп дүние жүзілік қоғамдастықа және экономикаға дербес енуге мүмкіндік алды. 1992 жылы тоғыз шет ел мемлекетпен дипломатиялық қатынас орнатты. Республикамыздың сыртқы саясат ведмоствасы ұлттық мүде мен жалпы азаматтық мүделарді үйлестіріп жүретін ұлттық саясаттқа кірісті. 1992 жылы қаңтардың 23-нде Біріккен Ұлттар Ұйымының Қауіпсіздік Кеңесі өзінің мәжілісінде Бас Ассамбелеяға Қазақстан Республикасын Біріккен Ұлттар Ұйымына мүшелікке қабылдауға ұсынатын қарарды мақұлдады. 1994 жылы Алматыда Қазақстан Ұлыбритания ынтмақтастық пен дамудың преспиктивалары атты халықаралық семинар өткізілді.Мұнда Қазақстан мен Ұлыбританияның экономикалық дамуы, инвистиция енгізу екі жақтық қароым қатынас туралы сөз қозғалды.1995 жылы Қазақстан Республикасының Президенті Ұлыбритания Ирландия біріккен Королдігіне ҚР елшілігін ашу туралы жарлығы шықты.1995 жылы ҚР Үкіметі мен Ұлыбритания және Солтүстік Ирландия Біріккен Королдігінің Үкіметі арасында Инвестицяларды көтеру және қорғау туралы келісімге қол қойылды. Мұнда осы уақыт ішінде Қазақстан мен Ұлыбританияның арасындағы инвестиция, Британия ның ірі компаниялары салған қаржы, және Британиядан келетін технологиялар туралы сөз қозғалды және бірқаттар құжаттарға қол қойылды. 1994 жылығы қазан айындағы мәлімет бойынша Тәуелсіз Қазақстан Мемлекетін дүние жүзінің 140 - қа тарта елдері ресми таныды. 18 елде біздің елшіліктеріміз бен өкілдіктеріміз ашылды, ал Қазақстанда 40- қа тарта шетелдік елшіліктер мен өкілдіктер жұмыс істеп жатты. Қазақстан дипломатиясын алғашқы қадамдары айтарлықтай нәтижеге ие болуда. Осының бәрі республикамыздың дәрежесі зор екенін дәлелдейді. Қазақстаның сыртқы саясатының тұжырымдамасын президент Нұрсылтан Назарбаев Қазақстанның егеменді мемлекет ретінде қалыптасуы мен дамуының стратегиясы атты еңбегінде атап көрсетті. Еліміз өзінің геосаяси жағдайын этнодемографиялық және басқа факторларды ескере отырып көп бағытты дипломатияны жүзеге асыруға кірісті. Мұның мәні- әлемдік деңгейдегі істерде елеулі орын алатын еліміздің нақты мүдделері тоқайласатын мемлекеттердің бәрімен достық және өз ара сенімділік сипатындағы қарым қатнастарды дамыту деген сөз. Шетелдік ықпалдастарымыз бен қарым қатнасымыздың құқықтық негізін жасақтау қажет болды. Қазақстанға инвеститция тарту үшін ең алдымен екі жақты дипломатиялық қатынас орнату шарты алға қойылды.
Сыртқы саясатымыздың қалыптасу кезеңі мынадай өрелі міндеттерді жүзеге асырудан басталды.Біріншіден біздің мемлеккетіміздің шын сипатын танытуымыз. Екіншіден, Қазақстанды халықаралық дәрежеде мойындап, оның қауіпсіздігі мен аумақтық тұтастығын қамтамасыз етуіміз ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz