Діндарлық

Пән: Дінтану
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 49 бет
Таңдаулыға:

Діндарлықтың анықтамасы . Дүние есігін ашқан әрбір адам баласы белгілі бір діни дәстүрдің және мәдениеттің ішінде орын алады. Ол өмірінде неше түрлі діни сөздерді, ұғымдарды, діни заттар мен орындарды кездестіреді, діндар адамдармен кездеседі, олармен байланысқа да түседі. Тіпті әлгі адам дін жайлы жанұясынан, ортасынан әртүрлі деңгейдегі мәліметтер алады, діни рәсімді орындап жатқан адамдарды көреді, тіпті кейде оның өзі де осы рәсімдерге қатысып жатады. Соңында ойындағы сұрақтарды сұрастырып, зерттеулер жасап, діни терминдер мен ұғымдарды өмірінде қолдана бастайды. Осылай діндарлық деген өмір-салт пайда бола, жүзеге аса бастайды. Демек, діндарлық - «белгілі бір дін сенімдері мен ілімдерінің белгілі бір уақыт пен шарттарда белгілі бір адам, топ немесе қоғам тарапынан орындалуы» болып табылады. Діндарлық - адамның қабылдаған белгілі бір дінге тән сенімдермен және құндылықтармен байланыс құру, белсенділік көрсету жүйесі және индивидтік немесе топтық деңгейде осылардың орындалу формаларын қамтитын ұғым. Діндарлық - адамның немесе топтың күнделікті өмірінде діннің маңызын паш ететін, дінге сену, оның жолымен жүру деңгейін көрсететін ұғым. Демек, діндарлықты - діннің өмір сүруі, діннің өмір тіршілігіне енгізіп, іс жүзінде жүзеге асу формасы деуге болады.

Адамдар діндеріне әртүрлі деңгейде қолданады немесе діннің түрлі-түрлі элементтерінен өздеріне дін түсінігін қалыптастырады. Міне, аталған діни меңгеру мен олардың әсері артында орын алатын оң немесе теріс психологиялық элементтер қабыланған кезде, оларға психологиялық психологиялық тұжырымдар жасалады.

Діндарлық өлшемдері . Әлемдегі әртүрлі діндерге сенетін адамдар мен топтардың өмірлері зерделенген кезде, діндарлықтың бірнеше салаларда байқалғандығы анықталды. Әртүрлі дін иелерінің осы саладағы діндарлық тұрмыс-тіршілігі тұрғысынан ортақ ерекшелікке ие екендігін қуаттауға болады. Аталған ортақ ерекшелік тіршілікте қолданылатын діндарлықтың өлшемдерінде айқындалады. Бір адамның немесе топтың қалай діндар болғандығы, осы өлшемдер аясында зерттеуге, анықтауға нысана бола алады. Дін психологтарды діндарлықты зерттеу үшін ғылыми ақиқат шеңберлері мен анықтамаларын жасау қажеттігін сезінді. Алғашқы кезеңдер ғибадаттарды орындау сияқты бір өлшемді ұстаным уақыт өте келе өз орын көп өлшемді ұстаныымдарға қалдырды. Діндарлықты көп өлшемді типте анықтау және зерделеу кейбір ғалымдар тарапынан әртүрлі деңгейде жүзеге асырылды. Осылардың арасында Ч. Глок пен Р.
Старктың бірлесе және Р. Старктың өз бетінше жасаған зерттеулері нәтижесінде ортаға қойған діндарлықтың бес өлшемді анықтамасы кең таралған. Зерттеушілер арасында көбінесе осы бес өлшем аясында қарастырылып келеді.

Идеологиялық (сенімдік) өлшем . Бүкіл діндердің өзегін оның сенімдері құрайды. Осы сенімдерінің мазмұны мен мәні діндерге немесе белгілі бір діннің конфессиялары мен ағымдарына қарай ішінара айырмашылықтар болса да сенімдер бүкіл дәстүрлерінің өзегін құрайды. Индивидтің бір дінді қабылдауы алдымен оның сенім негіздерін мойындаумен басталады. Табиғаттан тыс, қасиетті болмыс немесе құдай сенімі барлық құдайлық діндерде орын алады. Діндар адамдар сенген діні аясында бір құдай сенімі мен өз дағдысы негізінде құдай түсінігін дамытады.

Кейбір діни сенімдер әлгі діннің ерекшелігін айқындаушы қызметін атқарады. Ол сол діннің басқа ілімдері мен түсініктеріне дереккөз, іргетас болып табылады. Мысалы, таухид сенімі исламның, үштік сенімі мен ілімі христиандықтың ерекшелігін құрайды. Мұсылман индивид Алланың бір екендігі, ешнәрсеге ұқсамайтындығы түсінігі арқылы діни дүниетанымын қалыптастырады. Ал христиандықтың сенім әлемі әке, оның ұлы және қасиетті рух үштігі құраған құдайлық түсінікпен ерекшеленді. Сенімнің бар немесе жоқ болуымен қатар, оның қуат дәрежесіне қарай адамдар арасында айырмашылықтар туындайтыны белгілі. Сондай-ақ діни сенімдердің ақыл-ой бағытын қалыптастырушы және дүниетанымға дереккөз болып табылу функциясын да назардан тыс қалдырмаған жөн.

Ғұрыптық өлшем. Әрбір діни дәстүр өз шеңберінде әрекеттерге, әсерлерге орын береді. Дұға жасау, намаз оқу, ораза ұстау, құрбандық шалу, қасиетті кітапты оқу, тағы басқа рәсімдер тәрізді әртүрлі формаларда көрініс табатын діни ғибадаттар мен рәсімдер діни өмірдің негізгі элементтері болып табылады. Бір діннің рәсімдерін орындайтын, оның сенімдер жүйесіне сенетін діндар адамның орындауы тиіс тапсырмалары мен міндеттері бар. Бұлар - сенетін құдайлық және қасиетті болмысқа бой ұсынуды символдайтын және онымен тығыз байланысқа, оған жақын болуға, оның ризалығын алып, ашуынан сақтануға мүмкіндік беретін әрекеттер. Діннің белгілеген ғибадат міндеттерін орындаудағы талпыныс әлгі адамның шынайы діндарлығының және сенімдерін қабылдаудағы шынайылығының көрсеткіші ретінде қабылданады.

Сенетін адамдардың ұстанған дінінің ғибадат құралдарын орындау деңгейі әртүрлі болып келеді. Сондай-ақ, бір ғибадатты орындаудағы оған қатысқан адамдардың берген маңызы мен түсінігі де алуан түрлі болып келеді. Діндарлықты зерттеуде осы екі жағдайды естен шығармаған жөн.

Тәжірибе (интуциялық) өлшемі . Әрбір дін иесі сенетін ұлы құдайын іштей сезінеді және осы сезімді біледі. Құдаймен қатысқа түскен иманды адамда осы қатынаспен байланысты сезімдері, интуициялары, түйсіктері бар. Діни тәжірибе деп аталатын аталған тікелей тіршілікті әртүрлі типтері белгілі. Кейбір діни дәстүрлер аталған жан дүниелік тәжірибеге үлкен маңыз берсе, енді бірі көбінесе діни ғибадат пен моральдық құндылықтарды алдыңғы қатарға қояды. Жалпы алғанда діндарлықтың мистикалық-сопылық түсініктемелері мен қолданыстары діни тәжірибенің қатаң орындалуын мақсат етеді және осыны жүзеге асыратын арнайы техникаларға жүгінеді. Осыған орай, діни сезімнің ең ауқымды мысалдарын сопылық салада кездестіруге болады.

Негізінде діни сезім діндарлықтың өзге өлшемдері арасында имманентті түрде орын алады. Осыған орай, осы өлшемнің зерттелуі діндарлықтың әрбір өлшемімен байланысты түрде жүзеге асады. Өзге өлшемдер назарға алынбастан, дін сенім мен тәжірибе толықтай ашылмайтыны тәрізді діни тәжірибені негізге алмай, діндарлықтың басқа өлшемдері түсінікті болмайды.

Саналық (танымдық) өлшем . Әрбір дінге сенушілер белгілі бір мөлшерде өзінің дінінің негізгі сенімдері мен құндылықтары жайлы мәліметі бар. Діни сенімдер, ғибадаттар, құндылықтар, ұғымдар, дәстүрлер, құралдар, тарихи оқиғалар т. б. тақырыптарда алған мәліметтер адамнан адамға, топтан топқа әртүрлі деңгейлерде орын алса да ол діндарлықтың бөлінбейтін сипаты болып табылады.

Діндарлық тұрмыс-тіршілікте білімділік өлшемнің басқа өлшемдермен қатынасы мен ықпалдастығы аса маңызды. Діни білімнің әсіресе сеніммен тығыз байланысы бар. Діни білім сенімнің құндылығын арттырады. Сенімі болмаған адамның білімі қаншалықты терең болса да ол діндарлығының көрсеткіші бола алмайды. Діни білімнің деңгейімен қатар дінді үйренуге талпыныс, діни білімді бағалау деңгейі мен дінді үйренуге бөлінген уақыт адамның діндарлық белгісі ретінде қабылданады.

Әсерлік өлшемі . Діндарлық тұрмыс-тіршілік индивид пен топтың діни өмірін дамытады және өмірдің барлық салаларында біршама әсерлерді дүниеге әкеледі. Күнделікті тамақтану әдеттерінен бастап, әдептілік қағидаларына, индивидтің моральдық ұстаным мен әрекеттерден бастап, әлеуметтік қатынастарға дейін діннің өзіндік әсері бар. Діндарлық тұрмыс-тіршілік тән және жан саулығымен, адамдық қасиетпен, моральдық, әрекеттік дамумен, мендік түйсікпен, қоғамдық құндылықтармен, дүниетаныммен, өмір сүру формаларымен тығыз байланысты. Осыларды жекелеп зерделеу діни әсерлердің қырлары мен деңгейлерін анықтауға мүмкіндік жасайды.

Діндарлық бейімділіктер . Адамдардың өздерін дінге арнау деңгейлері діни өмірдегі мән беру мен шынайылық алуан түрлі деңгейде болады. Бірақ, бұдан да маңыздысы - дінінің ұсынған қажет нәрселерін орындаудағы ниет пен көзделген мақсат. Діни ниеттің шынайы, адал болатыны тәрізді, діннен тысқары басқа мақсаттарға қол жеткізуге бағытталған болуы да мүмкін. Діндарлықтағы түрлі бейімділіктерді алғаш Г. В. Олпорт тарапынан екі негізгі типте қарастырылған. Онда діндарлық тіршіліктегі шынайылық пен адалдық деңгейлеріне негізделген бейімділіктер діндарлықтың «сыртқы бағдары (ориентация) » және діндарлықтың «іштей бағдары» деп аталады. Бүгінгі күнгі дін психологтарының зерттеулерінде көп жүгінетін діндарлық өлшемі осы айырымды негізге алады.

Рухани өмір

Мекемелік-дәстүрлік және индивидтік діндарлық . Батыс христиан қоғамдарында діндарлық дәстүрлі типіне қарай мекемелік ерекшелікке ие. Басқаша айтар болсақ, олар тек белгілі бір шіркеудің мүшесі ретінде оның жолбасшылығымен азаматтар өз діндерін ұстанып келеді. Ал индивидтің діни сенімі тек жалпы діннің қуаттауымен заңдастырылады. Бірақ бұл соңғы уақытта кейбір өзгерістерге тап болды да діни ұйымдардан тыс олардан тәуелсіз индивидтік жаңа діндарлық дами бастады. Соңғы 40 жылдың ішінде мекемеленген дін өз маңызын жоғалтып, өзгеріске ұшырап жатқан діни түсінікке тосқауыл қоюмен айналысып келеді. Сондай-ақ уақыт ішінде негізгі діни ұйымдар кері кетіп жатыр, оның есесіне рухани өмір этикеті астында діни сенімнің жаңа формалары даму үстінде. Жаңа діндер, жаңа діни секталар деп аталатын аталған діндарлық типтері дәстүрлі діни ұйымдарға баламалы ұстанымдар ретінде көрініс беру үстінде. Осылайша Батыс діни мәдениетінде индивидтелген дәстүр дәстүрлі діни ұйымдардан тысқары жаңа рухани практика автомияланған, индивидтелген діни тәжірибе ретінде дамып жатыр.

Аталған әрекеттердің теологиялық немесе әлеуметтік негізі болса да догмадан еркіндікке шығу, табиғилану деп қуатталады және аталған әрекеттер мәдениеттер синтезінің жемісі ретінде сипатталады. Кейбір адамдар дәстүрленген діннің ескіргендігін алға тартып, басқа діни, рухани уағыздарға сеніп, сол жолды таңдаған.

Ислам әлемінде мұндай діндарлық түсінік пен осыған ұқсас даму маңызды проблема болып табылмайды. Бірақ, дәстүрлі діни түсінік пен мазхабтан кейбір ерекшеліктері бар діндарлықтың индивидтік формаларын кездестіруге болады. Негізінде ислам дәстүрінде діндарлықтың қоғамдық деңгейімен қатар индивидтік деңгейі де қарастырылған.

Дін және рухани өмір. Зерттеушілер ұйымға айналған, әлеуметтік, дәстүрлі діни сенімдер мен практикаларды индивидтік, жоғары, бір-бірімен қатынас ішіндегі прициптерге ие руханилықтан бөліп қарастырады. Рухани өмір көбінесе индивидтік тәжірибе ретінде сипатталады және ол индивидтік жоғарылық, бейсаналық интуиция мен мәнділік деп анықтама жасалады. Рухани өмір термині кемелденген формадағы өмірдің жоғары деңгейін білдіреді. Осыған қарағанда рухани өмір ауқымды және мәңгілік қасиетке ие. Рухани өмірге адамның өз жан дүниесі ерекшеліктері маңызды орынды иеленеді. Осы ерекшеліктер пайымдау жасамастан, өзгертпестен дамытуды, адамның өзін-өзі жетілдіруді талап етеді. Оған сыртқы күштің ешбір ықпалы жүрмейді. Ол өз жан дүниесіндегі рухани өмірді жоғары құндылық ретінде қабылдайды және рухани өмір ерекшелігіне қарай танымын тереңдетеді.

Дін өзінің қатаңдылығымен немесе адам қабілетін шектеумен яки оған тосқауыл болумен қуатталатын «формальдік символға» ғана мән беретін діни ұйымдармен түсіндірілді. Ал руханилық өмірдің мәні, тұтастық, өзге индивидтермен қатынастары және ақиқат, индивидтің өз жан дүниесінің өлшемі тәрізді барлық деңгейде адамдардың қол жеткізуі тиіс мақсат түрлерін ұсынады. Осыған қарағанда руханилық дін түсінігінен бөлек ұғым болып табылады. Олай болса, сыртқы бағдарлы, мекемеленген дін индивидтік, өзара қатынасқа негізделген руханилыққа қайшы келеді. Қатаң талаптарымен догмаланған дін функционалдық руханилыққа теріс келеді. Дін жағымсыз ретінде түсіндірілсе, руханилық жағымдылығымен танылады. Қорытындылай келе діндарлық адам қабілеттеріне ұйымдық тосқауыл, шектеуші сенім ретінде төмендетілген кезде, руханилық жоғары адамдық қабілеттер мен өмірдің жоғары деңгейін абстракциялаушы ретінде қуатталады.

Ал кейбір зерттеушілер руханилықты «қасиеттілікті іздеу» талпынысы ретінде қуаттайды. Осы мағынада қарастырылса, руханилық діннің жүрегі және мәні болып табылады. Руханилық индивидтердің өмірлерін қасиеттілерге жетелеу, өмірлерінде қасиеттіні табу және қорғау талпыныстары аясында адамдардың кіретін бірнеше жолдарға ие. Негізінде дін қасиетті және қасиетті емес объекттердің мәнін зерделеуді қамтиды. Ал руханилық арнайы және тікелей қасиеттіні зерделеуге жұмылдырылған. Дінмен қатар руханилық та индивидтік немесе мекемелік, дәстүрлі немесе дәстүрлі емес, пайдалы және зиянды формаларға ене береді.

Демек, діни және рухани өмір тәжірибесінің өзегі - қасиеттілік. Дін мен рухани өмір зерттеулерінің басқа зерттеулерден айырмашылығы да осында жатыр. Тіпті, рухани өмір діннің өзегін, маңызды функциясын құрайды. Осыған орай рухани өмір мен діндарлық көбінесе бірге дүниеге келеді. Бір адам немесе белгілі бір топ қуат алған бірнеше рухани жолдар мен мақсаттар аясында руханилықпен айналысқандықтан, рухани өмір діндарлық тұрмыс-тіршілікке негіз бола алады. Рухани өмір дін аясында пайда болуы мүмкін және көбінесе осы жолмен қалыптасады. Дәл сол сияқты рухани өмір адамдардың діндар болуына және қалыптаса бастаған діннің өкілі болуына жол ашуы да мүмкін

ДІНДАРЛЫҚТЫҢ БАСТАУЛАРЫ (ҚАЙНАРЛАРЫ)

Діндарлықтың биологиялық бастаулары

Адамды бір сенім жолымен жүруге жетелейтін оның жаратылысында бір икемділіктің бар немесе жоқ екендігі проблемасы ғылым иелері мен дін адамдарынының назарынан үнемі тыс қалған емес. Әсіресе, сенімнің қажеттілігі, діни қабілет, діни бейімділік, тіпті, діни тұқым қуалаушылық тәрізді дүние есігін ашқан адамды дінге бейімдейтін біршама психологиялық факторлардың болуы мүмкін екендігі турасында дін психологтары арасында көзқарастар бар. Алайда, аталған тұқым қуалаушылық биологиялық жолмен болатындығы идеясы жаңа, соңғы жылдары жасалған кейбір зерттеулердің жемісі ретінде тартыс алаңында өз орнын алады.

Нейробиология және дін. Нейробиология - жүйке (нерв) жүйесі биологиясы. Ол жүйке жүйесінің және осы жүйенің өзегін құрайтын мидың құрылымымен, функцияларымен, дамуымен, генетикасымен және ауруларымен айналысады. Нейробиологиялық ұстанымды қуаттайтындардың пікіріне қарағанда адам әрекеттерінің негізі - биологиялық. Бүкіл психологиялық оқиғалардың мида және жүйке жүйесінде эквиваленті бар. Бұл ұстаным барлық іс-әрекеттерді денеде, әсіресе, ми мен жүйке жүйесінің ішінде қалыптасатын электрлік, химиялық заңдылықтармен байланыстырылады.

Соңғы жылдары неврология саласында жасалған зерттеулер адам әрекеттерінің, сезімдерінің, ұстанымдары мен сенімдерінің мидағы баламасын табу тақырыбында мейлінше ілгеріледі. Дамытылған ми көрінісі (томографиясы) әдісі аясында адамдардың жағымды немесе жағымсыз сезімдерде болғанда мидың қай бөлімі белсенділік көрсететіндігі анықталды. Осы дәйектемелерге қарағанда діни және мистикалық тәжірибе жүзеге асырылған кездерде әсіресе мидың белгілі аймақтарында белсенділік артады. Мидың бір бөліміне нұқсандық келген адамдардың діни тұрмыс-тіршіліктерінде орын алған өзгеріс зерттеушілердің ерекше назарын аударды және жасалған зерттеулерде маңызды жаңалықтар ашылды. Осы зерттеулер нәтижесінде жаңа бір ұстаным ретінде «невротеология» дүниеге келді. Невротеологияның зерттеу алаңы - діни және мистикалық тұрмыс-тіршіліктің биологиялық негізі.

Жүзеге асырылған бірнеше зерттеулерде жүйке жүйесі, жүйке хабарламалары (сообшение нерва) және ми химиясы мен діни, моральдық сынақтар арасында байланыстар зерттелді. Осы зерттеулер нәтижесінде маңызды жаңалықтарға қол жеткізілді. 1990 жылы алғаш болып нейропсихолог М. Персингер, одан соң 1997 жылы невролог В. С. Рамачандран мен оның командасы адам миында жаратылысынан бар екендігі алға тартылған «құдай нүктесі» бойынша зерттеулер жасады. Аталған рухани орталық мидың шеке лобтарындағы жүйкелік байланыстары арасында орналасқан. Ми көрінісін анықтау әдісі қолданыла отырып, жасалған талдауларға қарағанда сынақтар рухани немесе діни тақырыптармен байланысты әңгіме қозғалған сайын аталған жүйке алаңдары айқындала берген. Зерттеулерге қарағанда батыстықтар құдай туралы әңгімелеген кезде, буддистер мен өзге дін өкілдері маңызды саналатын діни символдармен бетпе-бет келген кезде ол реакция берген.

Зерттеулерінде БФЭКТ (Бірфотонды эмиссиялық компьютерлік томография, БФЭКТ\Однофотонная эмиссионная компьютерная томография ОФЭКТ) \ми картасын сызу әдісін қолданған Э. Ньюберг мидің берік бір бөлігі құдай идеясына тән екендігін алға тартты. Терең трансқа кірген кезде, тибеттік буддистерге радиоактивтік бояу егілген сынақта мидың белгілі бөліктері өзгеріске ұшырағандығы байқалған. Э. Ньюбергтің қолданған БФЭКТ әдісі құдай тәжірибесі жүзеге асып жатқан мидың жанды бейнесін анықтауға бағытталады. Бұл әдіс мистикалық сынақтар кезінде мидың көрінісін анықтауда қолданылады. Магнитті-резонанстық томография әдісімен жасалған кейбір зерттеулер мистикалық тәжірибе кезінде әлеммен бірігу, өзіндік меннің жойылуы сияқты сәттерде кейбір рухани өзгешеленудің пайда болатынын көрсеткен. Діндар адамның мистикалық тәжірибесі жүзеге асырған кезде түсірілген магнитті-резонанстық томография бас сүйектің алдыңғы жағында орын алатын ми бөлшектерінде елеулі өзгерістер пайда болатындығын байқалған.

Ми мен сенімдер арасындағы қатынас балаларға жасалған зерттеулерде де зерделенген: балалардың «бабай», «жын», «пері», «жалмауыз кемпір» сияқты табиғаттан тыс болмыстарға оңай сенуі алдыңғы ми бөлімінде артық санды нейронның орын алуына байланысты. Келесі жағынан алдыңғы ми құрылымдарының (prefrontal korteks) қоғамдық құндылықтарға бой ұсыну, қателіктерді табу және қағидалармен жүру тәрізді функцияларға жауапты екендігі алға тартылады. Осы идеяларды ескерер болсақ, діндарлық пен мидың алдыңғы бөлімі арасында маңызды бір байланыстың бар екендігін қуаттауға болады.

Нейротеология зерттеулері шеке, яғни мидың самай жақтары мен діни сенім арасындағы мәнді қатынастың бар екендігі идеясын дүниеге әкелді. Әсіресе, мидың оң жағы мен мистикалық тәжірибелер арасында бір байналыстың болуы мүмкін деп топшыланды. Ал өзге бір қатынас мидың үстіңгі жақтың артқы бөлігінде орын алатын pariental lob-пен орнаған. Мидың бұл бөлімі уақыт пен кеңістікті игеруге міндеттелген. Мистикалық тәжірибе сәтінде уақыт пен кеңістікті меңгеру қабілетін жоғалту мидың осы бөлігімен байланысты екендігі қуатталады. Ми жартысының діни әрекетпен байланысы зерттелгенде мынандай нәтиже шығарылған: діндарларда байқалатын консервативті ерекшелік мидың сол жақ жартысымен байланысты болса, мистикалық тәжірибе ерекшелігі болып табылатын табиғаттан тыс күшке сенім мен тәжірибелер мидың оң жақ жартысына қатысты.

Ми мен сенім байланысына қатысты ұсынылған концепциялардың бірі - ми маманы А. Д'Акуили тарапынан дамытылған. Ол мидың алуан түрлі бөлімдерінде дінге қатысты әртүрлі белсенділіктер орын алатынын алға тартты. Оның пікірі бойынша мидың бір нүктесі дінде маңызды орынды иеленетін бірлік (уахдат) идеясын түсінуге негізделген. Ал келесі бір нүктесі құдайдың әлемдегі жаратылыстарды қалай ретке келтіргендігін білуге бағытталған. Діни тәжірибелердің бір бөлімі адамның есінен өлгенге дейін өшпейтін деңгейде әсері бар. Жасалған соңғы зерттеулер осындай тәжірибенің кең түрде орын алатынын ортаға қояды. Алайда, әлгі діни тәжірибенің көпшілігі көбінесе бұл өмірмен байланысты екендігі дәлелденді. А. Д'Акуилидің пікірі бойынша осы тұрғыдан қаралғанда шынайы діндардың өмір сүрген әрбір оқиғаны діни тәжірибе сияқты түсінділуіне таң қалудың ешбір қажеті жоқ. Өйткені, мидың құдаймен байланысты бөлімі басқа істермен де айналысады. Мидың күнделікті тұрмыстағы оқиғалар арасында байланыс құруға тырысқан кезкелген бөлімі кезі келгенде құдай тақырыбымен де айналыса алады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.