Мемлекет және құқықтың пайда болу

Пән: Құқық, Криминалистика
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 15 бет
Таңдаулыға:

Мемлекет және құқықтың пайда болуы

Жоспар:

I Кіріспе

II. Негізгі бөлім

1. Мемлекет және құқықтың пайда болуы, оның объективтік заңдары

2. Мемлекеттің пайда болуы туралы теориялар

III. Қорытынды

IV. Пайдаланылған әдебиеттер

I. Кіріспе

Алғашқы қауымдық қоғам - адамдардың пайда болып, жер жүзінде өмір сүре бастағанына екі миллиондай жыл болды. Қоғамның диалектикалық даму процесіне сәйкес адамдардың өздерінің дене құрылысы да, миы да, тәжірибесі де, пайдаланатын құралдары да дамып отырды. Соның нәтижесінде шамамен осыдан 40 мың жыл бұрын қазіргі типті адамдар (хомо сапиемс) қалыптасты. Адамдардың дене құрылысының өзгеруі тоқтап, оның орнына олардың қауымдық құрылысы, тәжірибесі басында бәсең, кейін қарқынды түрде даму бастады. Бұл процесс бірте-бірте алғашқы қауымдық қоғамды өмірге әкелді. Қоғамның дамуы екі бағытта жүріп отырды: адамдардың өмірлік тәжірибесінің дамуы және соған сәйкес пайдаланатын құралдардың өзгеріп, прогрестің жаңаруы. Бірақ бұл процесс басында өте бәсең дамыды.

Алғашқы қауымдық қоғамның экономикалық, әлеуметтік дамуы екі кезеңге бөлінеді: І Жабаны адам дәуірі - 40-12 мың жылдықтар арасы. Адамдар табиғаттың дайын заттарымен қоректенген, қарулары дайын: тас, сүйек, ағаш. Жабайы ақшыдық, балықдылық қалыптасып қоғамның негізгі сипаты табиғаттың, қоршаған ортаның адамдардың күн көрісіне қолайлы жақтарын пайдалана отырып, экономикалық элеуметтік жағдайды жақсарту. Қысқаша айтқанда - дайынды игерушілік дәуірі. Бұл кезегі қиыншылық, ашаршылық жиі болды.

2. Экономиканы қолдан жасау дәуірі - 12-4 мың жылдықтар арасы. Бұл кезенде адамдардың тәжірибесі, пайдаланатын қаруы дамыды. Рухани сана-сезім, білімі жоғарылады. Экономиканы қолдан жасауға мүмкіншілік қалыптасты. Металлургия, керамика өмірге келді. Малшылық-егіншілік арқылы сертификациялық қоғам, рулық, тайпалық бірлестіқтер, әлеуметтік нормалар өмірге келді. экономиканың негізгі сипаты: қоғамдық, еңбек, қоғамдық меншік, қоғамдық бөліс, қоғамдық, өмір сүру. Қоғамның кұрылысы: туысқандық ру, тайпа, одақ, бірлестіктер.

Бұл құрылымдарды құруды, дамытуды қоғамның

Экономикасының тәжірибесінің, құралдарының даму деңгейіне сәйкес жасап отырған.

Қоғамды басқару және әлеуметтік нормалар - қоғамдық күрделі мәселелерді жалпы халықтық жиналыста талқылап, шешімдер қабылдап отырған. Күнделікті мәселелерді шешіп басқару үшін ру бастылары сайланып отырған. Тайпа, одақ, бірлестіктерді, ру басшыларының келесі басқарған. Тайпа, одақ, бірлестіктерді күнделікті басқару үшін кеңестің мәжілісінде тайпа, одақ, бірлестіктердің басшылары сайланып отырған. Олар жүртиен бірдей еңбектеніп, қоғамдық жұмыстарын атқарып жүрген.

Алғашқы қоғамның даму процесінде әлеуметтік мононормалар (бірлеу-бірлесу) қалыптасып, сол арқылықарым-қатынастарды реттеп, басқарып отырған. Мононорманың негіздері мен түрлері: әдет-ғұрып, салт-дәстүр, мораль, діни нормалар. Алғашқы қоғамнын дамуы барлық региондарда, барлық континенттерде бірдей болды. Тек мемлекет пен құқықтың пайда болуы кезеңінен бастап айырмашылықтар, ерекшеліктер молая бастады. Мысалы, шығыс елдерінде (Араб, Үнді, Иран, Қытай) мемлекет пен құқықтың дамуы бір-біріне ұқсас, Афин, Рим, Спартада мемлекет пен құқыктың дамуы басқа түрде болды. Еуропаның, Азияның басқа елдерінде -үшінші түрде дамыды. Бұл елдер алғашқы қоғамнан феодалдық формацияға - қоғамға кешті.

Алғашқы қауымдық қоғамның экономикалық, әлеуметтік, құрылымдық, басқарушылық салаларындағы объективтік даму процестері бір-бірімен тығыз байланыста өзгеріп, жаңарып отырады.

Бұл объективтік даму процестің күрделі сатысы әлеуметтік революциялық төңкеріс - б. з. д. 10-15 мың жылдыктарда болған. Ол теңкеріс кезінде малшылық пен егіншілік калыптасты, ажарланған тастан жасалған карулар өмірге келді, адамның тәжірибесі өсіп, молайды. Қоғамдық еңбек төрт күрделі тарауға бөлінеді: малшылық, жер игеру, өндірістік және саудагерлер тобы. Бұның бәрі еңбектің өнімділігін артырды, қоғамның шығысынам кірісін асырды.

Қоғамдық байлық қалыптаса бастады оны иемдегістіп топтар, таптар пайда болды. Экономикалық өзгерістер әлеуметтік калшылыктарды өмірге әкелді, 5-4 мың жылдықтарда сол қайшылықтарды реттеп, қоғамды басқару үшін құқықпен мемлекет пайда болды. Мемлекет және құқық тарихы туынды - қоғамның антагонистік тапқа бөлінуінің нәтижесі болып табылады.

Құқықпен мемлекенің өмірге келуінің, қалыптасуының -негізгі объективтік заңдары:

-қосымша өнімнің пайда болуы;

-жеке меншіктің қалыптасуы;

-таптар мен топтардың арасында күрестің басталуы;

-қайшылықтарды реттеп, қоғамды басқару үшін құқық пен мемлекеттің өмірге келуі.

Құқықтың дамуы - адам қоғамының дұрыс өмір сүруінің негізгі объективтік заңдылықтарының бірі әлеуметтік нормалардың қалыптасып, қоғамдағы қарым қатынастарды реттеп, басқаруы. Әлеуметтік нормалардың (әдет-ғұрып, салт-дәстүр, мораль, діни нормалары) қоғамның даму процесінде бірте-бірте құқықтық нормаларға айналуы. Сондықтан құқық аз да болса бұрын қалыптасты деуге болады. Алғашқы қоғамда мемлекеттік кезеңнің басталуынан бері қарай құқық қарым-қатынастардың басым көпшілігін реттеп, басқаратын нормаға айналды. Қоғамда мемлекеттің өзі қабылдаған, бекіткен құқықтың жаңа түрлері пайда болды: заң, заңға тәуелді актілер, шарттық нормалар, заң күші бар соттың шешімдері.

Құқық екі жолмен дамыды. Біріншісі - мемлекеттік қоғамдық меншікті реттеу моралдық - дни нормаларға сүйенді. Мысалы Индияда Ману заңы, мұсылман елдеріндегі Құран заңы; екіншісі - жеке меншік бағытындаға қатынастарды мемлекеттік органның өзі бекіткен нормалар арқылы реттеп, басқару.

Таптық қоғамда, қапаушылық, әділетсіздік басым болған мемлекетте құқық - үстем таптың заңға айналдырған мүшесі болады. Бұл мүддені заңға айшалдырушы және заңдардың орындалуын ұдайы қадағалап отырушы -үстем тан қолындағы мемлекеттікі ақпарат. Құқық үстем таптың мүддесін қорғаумен бірге қоғамдыкі мақсатты да реттеп, басқарып отырады.

Сонымен, Азия типті мемлекеттердің қалыптасу себептері:

-ірі ирригациялық жүйелерді жасау;

-оны іске асыру үшін құлдарды, жұмысшыларды жүйелі түрде топтастыру - біріктіру; -барлық жұмысты бір орталықтан басқару. Мемлекеттік басқару аппараты бұрыңғы ру-тайпаны басқарған аппараттан өсіп қалыптасты. Жаңа аппарат қалың бұқарадан алыстай түсіп, әділетсіздікті, қынаушылықты күшейіті. Азия типті мемлекеттер өте бәсең дамып, XIX -XX ғасырларға дейін көп өзгермей сақталып келді (Қытай, Иран т. б. ) .

Афина мен Римде алғашқы қоғамның ыдырауы кезінде экономикалық күшті топтар мен таигар мемлекетті өз қолдарына алып, өз мудде-мақсаттарын орындайтын мемлекеттік ақпарат орнатты. Бұл мемлекеттер көбінесе демократиялық жүйедегі саяси бірлестік болып қалыптасты. Оларға аристократиялық республика болып қалыптасты. Мұнда құлдардың саны жергілікті халықтан бірнеше есе көп болып, жаңа мемлекеттік басқару аппараты құрылды. Жергілікті халықтың арасында қайшылыққа жол бермеу саясаты қалыптасты Республикада қатаң заңдылық құқықық тәртіп орналды.

Германияда мемлекеттің қалыптасуы басқаша болды. Мұнда құл иелену көп дамымады. Қалың бұқара байларға тәуелді болды, I феодалдық қатынастар дами бастады. Рим империясының біраз жерін Германия өзіне қаратып, феодалдық мемлекеттің дамуын тездетті. Осы типті мемлекеттер Еуропаның бірнеше елдерінде, Ресейде, Ирландияда, Азияда, Орта Азия елдерінде қалыптасты. -Қоғамның қорғанысын күшейту үшін, заңдылықты, құқықтық сақтау үшін мемлекет керек болды.

Мемлекеттің негізгі белгілері:

1. Басқару органдары мен мекемелерінің ерекше жүйесі болуы (әскер, полиция, сот, т. б. ) . Қоғамдық өмірдің дамып, күрделене түсуіне байланысты мемлекеттің механизмі де күрделене түседі.

2. Үстем таптың мүдделері мен мақсаттарына сәйкес қоғамдық қарым-қатынас ережелерін белгілейтін құқықтың болуы.

Мемлекеттің билік жүргізетін белгілі территориясының болуы, халықты руына қарай емес жеріне сәйкес бөлу. Аймақтық ұйым ретінде мемлекет сол көлемде белгілі бір ұлттың, ұлттық мемлекеттің қалыптасуы Процесіне әсер етеді. Дамыған қоғамда мемлекеттік органдармен қатар әр түрлі партиялар, одақтар, бірлестіктер т. б., бұлардың жиынтығы қоғамның жалпы саяси ұйымын құрайды. Таптық қоғамдағы басқа саяси институттардан мемлекеттің ерекшелігі қоғамдағы жоғарғы үкімет билігіне (суверендік құқықтық) иелік. Мемлекеттік өкіметбилігінің күші сол елдегі бүкіл халықты және барлық қоғамдық ұйымдарды қамтиды. Мемлекеттің қоғамдағы бірлестіктерден, ұйымдардан айырмашылық белгілері:

- мемлекет қоғамдық көлемде бірден-бір билік жүргізетін ұйым; басқа бірлестіктердің билігі барлық халықты қамти алмайды, мемлекет қана барлық қоғамға күші бар нормативтік акты қабылдай алады;

-мемлекет қоғамдағы барлық құқықтық нормалардың дұрыс, уақытында іске асуын, орындалуын қадағалап, заңдылықты, тәртіпті бақылап отырады:

-мемлекеттің ішкі-сыртқы істердегі тәуелсіздігі, басым

үстемдігі.

Алам қоғамы мыңдаған жылдар өмір сүріп келеді. Жеке адамдар тиісті. Енді мемлекетті болуы туралы теориялардың мазиу Иірад арин толық түрде XIX ғасырда теория ала қоғамының табиғаттың объективтік даму заңдарыды деп түсіндіреді.

Табиғи кұқықтық теория - XVII - XVIII ғғ. Қалыптасқан теория, Өкілдері: Г. Гроцкий, Т. Грббс, Д. Локк, Ж. Ж Руссо, Б. Спиноза, А. И. Радишев т. б. Теорияның мазмұны: адамдардың өздерінің табиғи құқықтары болады (бостандық, теңдік, еңбек жасау т. б) . Оны ешкім жоя алмайды, оған зиян келтіре алмайды. Қоғамның тарихи даму процесінде адамдардың арақатынасында қайшылықтар басталды. Сондықтан қоғамда бостандықты, әділеттілікті, теңдікті сақтау үшін адамдар өзара шарт жасап мемлекетті құрды. Бұл шарттың мазмұны көп елдің Конституциясына кірді деп түсіндіреді.

Психологиялық теория - XIX ғ. бұл теорияны уағыздаған: І. Тард, Л. И. Истражицкий. Қоғам мен мемлекетті бұл теория адамдардың психологиялық біріккен көзқарасы, іс-әрекеті, мінезі, әрекет адамдардың табиғи психологиялық біріккен көзқарасы бәрі келісіп ұжымдық түрде басқаруы. Қоғам мен мемлекет адамдардың табиғи пайда болды деп түсіндіреді.

Күштеу теориясы - XIX ғ. қалыптасқан пікір. Өкілдері: Л. Гумлович, К. Каутский, Е. Дюринг т. б. Мазмұны: күшті рулар, тайпалар өздерімен шектес әлсіз руларды, тайпаларды күштеп, зорлық озбырлық жасап өзіне бағындырып, бақылауды жақсарту үшін мемлекет құрады - деп түсіндіреді.

Материалистік теория - мемлекет пен құқықтың пайда болуын экономикалық тұрғыдан түсіндіреді, себептері: қоғамдық еңбектің бөлінуі, қосымша өнімінің, жеке меншіктің пайда болуы, қоғамдың қарама-қарсы екі тапқа бөлінуі, қайшылық күресінің басталуы. Мемлекет пен құқықтың мазмұнының тарихи өзгеріп отыруы қоғамдық мүдде - мақсатты қорғауы.

Мемлекет қоғамның көп салады, көп жүйелі құбылыстарына сәйкес дамып, өмірге келген факторлар құрастырады: биологиялық психологиялық, экономикалық, әлеуметтік, діни, ұлттық т. б. құбылыстар. Сондықтан бір теорияның көлемінде мемлекет пен құқықтың пайда болуын ғылыми тұрғыдан толық түсінугі болмайды.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.