Социология пәні және оның міндеттері

Пән: Социология, Демография
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

Социология пәні және оның міндеттері

Әлеуметті зерттейтін ғылым. Социология терминін ғылыми айналысқа XIX ғасырдын ортасында француз ғалымы О. Конт енгізген. Ол әуелде «коғамтану» ұғымын білдірген. Алайда ғасырдан ғасырға өткен сайын социология пәні үнемі өзгеріске үшырап отырды. Бір жағынан, ол нақтыланып, философиядан бөлініп шыкса, екінші жағынан, әлеуметтік білімдердің жинақталуына орай теориялык социологиялык түжырымдардын саны артты. Олардың әркайсысы әлеуметтік катынастарды өзінше қарастырып, кең мағынадағы әлеуметтікті өзінше талдап түсіңдіретін болды. Социология (лат. societas қоғам және грек. Logos - ілім) - тұтас қоғамның және әлеуметтік қауымдастықтардың қалыптасу заңдылықтарын, қызметі мен дамуын зерттейтін ғылым

Конт (Сотіе) Опосг (1798-1857 жж. ) -француз философы, социолог, методолог, ғылымды насихаттаушы, позитивизмнін негізін салушы. «Социология» терминін ғылыми айналыска енгізе отырып, коғамдык өмірде болып жататын кұбылыстарды философия тарихы мен тарихи фактографиянын акылга салатын топшылауларынан және саяси-кұкыктык ойлардын түрлі импириялык шолуларынан өзгеше ғылыми зерттеуді ұсынды. Негізгі шығармасы - «Курс позитивной философии».

Сөздің тар мағынасындағы әлеуметтікті, былайша айтқанда, қоғамның өз ішіндегі әлеуметтік қатынастарды әкономикалык, саяси қатынастардан және басқалардан бөліп алуға тырысу социологияның түрлі пәндік салаларының түзілуімен байланысты болды. Осылай, социологияның түрлі салалары - еңбек, білім, саясат, отбасы социологиясы және баскда әлеуметтік институттары мен үрдістері қалыптасты. Қазірде баскару, халықаралық қатынастар, дін, спорт, қылмыс, мораль, тіл, өнер социологиясы жеке зерттеу салалары ретінде дамып отыр.

Қ оғамдық пікір социологиясы, біріншіден, жария болған қоғамдық пікірдің мазмұнын және оның қоғамдағы қызмет белсенділігін, екіншіден, қоғамдық пікір талқысының мазмұны және олардың әлеуметтік қызметін атқару сапасы тәуелді болатын жалпыға бірдей және арнайы факторларға талдау жасайды.

Медениет социологиясы мәдени қундылықтарды өндірудің, таратудың, сақтаудың және пайдаланудың әлеуметтік астарларын, яғни медениеттің өмір сүруі мен қызмет етуінің алдыңғы лектегі заңдыпықтарын, мәдениет аясындағы шығармашылықтың мақсатын, шығармашылыққа ықпал ететін әлеуметтік тапсырыстың маэмұнын, материалдық, елеуметтік және саяси факторларды жене керкем мәдениет «базарындағы» ахуалды зерттейді. Мүңда медениет философиясы мен мәдениет теориясының қарауындағы меселелер қарастырылмайды.

Жастар социологиясы отбасында немесе одан тыс әлеумет-тенудің маңызды кезеңін бастан кешіріп жатқан балалар мен ересектер арасындағы, әсіресе, өтпелі жастағы әлеуметтік-демографиялық топтың тәртібін, әлеуметтік жвне кәсіптік қалыптасуын, тертіп пен сананың жастарға тән формасындағы рөлдері мен мертебесін, жастардың езіндік мәдениетін түсінуін зерттейді.

Тәжірибелік зерттеулерде жинақталған материалдарға сүйенетін орта деңгейдегі социологияльгқ теориялар пайда болды. Социологиялық зерттеулер жүргізу әдістемесі, техникасы және ұйымдастырылуы социологиялық бішмдердің ерекше шоғыры больш көрініс берді.

XX ғасырдың 80-жылдарында социология әлеуметтік кауымдастықтардың катынастары, кызметі, даму зандылықтары мен механизмдері туралы ғылым ретінде қалыптаса бастады. Қауымдастық түрлі түрпаттар мен деңгейлерге бөлінді. Олар тұтас әлеуметтік организм ретіндегі коғам, коғам мүшелерінің өндіріс кұрал-жабдык қатынастарындағы айырмашылықтарға негізделген әлеуметтік кауымдастықтар (таптар) ; қоғамдық еңбек бөлінісімен шарттастырылған (әлеуметтік-кәсіпкойлык), мәдени-тарихи төлтумалық базасында пайда болған (халыктар, ұлттар), аумактык және өңірлік қоныстануына қарай, туысқандык байланыстары бойынша, өмірлік цикліндегі ұқсастықтар бойынша (отбасылык және жыныстық-жастық) қауымдастыктар мен көптеген максаты бағытталған әрекеттерінің бірлігімен байланыскан (ұйымдардан шағын әлеуметтік топтарға дейін) кауымдастықтар. Мұнымен қоса, әлеуметтік қауымдастықтардың жиынтығы, олардың өзара байланыстары, ұйымдасуы, қоғамдық өндіріс аясында белең алған катынастар ретінде көрініс беретін әлеуметтік институттар мен әлеуметтік катынастар жүйесінде зерттелді.

Социологияның өзге ғылым салаларымен байланысы. Социологияның зерттеу объектісін нактылау оның өзге ғылым салаларымен байланысын алға тартады. Социология өзінің зерттеу пәнін іздеу кезінде антропология, психология, экономика, тарих, этнология, география, заң ғылымдарымен байланыста болды және ол дәстүрлі жалғасын тауып, олардың дамуынан серпін алып отырды. Статистикамен, колданбалы математика, логика, семиотика, лингвистикамен іші-нара әдіснамалык сипатта көрінетін кызметтік байланыстар орнықты.

Социологияның төжірибелік кызмет ауқымынын артуы оны этика, эстетика, медицина, педагогика, жоспарлау және баскару теориясымен, дамыған нормативтік негізі бар ғылым салаларымен аракатынасын өзектендіруде. Пәнаралық өзара байланыстар мен жаңа, аралык ғылымдар - экономикалык социология, әлеуметтік экология, т. б. бағдарланаларына алып келеді. Социологияның пәнаралық байланыстары оның әдіснамалык маңызын, әдістемелік жабдықталуын арттырып, тиісінше олар әлеуметтік мәселелерді кешенді зерттеуге мүмкіндік беруде.

Социология ғылымының атқаратын қызметтері. Өзге ғылымдар сияқты, социология да білімді жинақтайды, саралайды, казіргі заманғы қоғамның кұрылымы мен онда болып жатқан үдерістердің мейлінше толық көрінісін беруге тырысады. Бұл социологиялық білімдердің барлың деңгейлеріне катысты және өзге функциялардың жүзеге асырылуының негізгі қызметін аткарады. Іргелі және теориялык социология өзге әлеуметтік ғылымдар мен төжірибелік социологиялық зерттеулерге қатысты әдіснамалык кызмет аткарады. Социологияның бағалаушылық қызметінің де маңызы аз емес Қазір әлеуметтік сың өзіндік бағыты бар формаға аиналып отыр.

Әлеуметтік-философиялық білімдерге жақын келетін социологиялың білшдердщ жоғарғы қабаты дүниетанымдық-идеологиялык қызмет атқарады. Дүние жүзінде болып жатқан күрделі саяси тартыс жағдайында социологиялық білімдер қоғамдағы әлеуметтік кактығыстардың алдын алу үшін паидаланылады. Өзге коғамдық ғылымдар сияқты социология да идеологиядан тәуелсіз дамиды, ол билік иелерінің немесе белгілі бір әлеуметтік топтың саяси күрес құралына аиналмауы керек. Қоғамда болың жатқан құбылыстар мен үдерістер туралы объективті білімдердің жинақталуы әлеуметтік саясатты жүргізуге үлкең көмек көрсете алады әлеуметтік идеал жолында болуы мүмкін ауытқулардан хабар береді, ескертеді, келеңсіз әлеуметтік құбылыстар мен олардың салдарларын туғызбаудың алдын алады

Социологиянын колданбалы қызметін басқару қатынастарын жетілдірумен тығыз байланысты. Олайда авторитарлық коғамда әділетсіз жолмен билікке келгеңдер социологияның бұл қызметін бұқараның санасын өздеріне тиімді бағытқа

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.