Қазақстан Республикасының валютасының даму перспективасы

Пән: Қаржы
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 35 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

КІРІСПЕ . . . 5

1 ТАРАУ. Ақша нарығының теоретикалық негіздері.

1. 1 Ақша нарығының мәні, мазмұны, түрлері . . . 7

1. 2 Ақша жүйесінің қызметтері, принциптері . . . 10

1. 3 Құқық жағдайлары немесе әлемдік тәжірибе . . . 15

1. 4 Биржа. Оның маңызы, түрлері мен құрылымы . . . 18

2 ТАРАУ. Қазақстан Республикасының валютасының даму перспективасы

2. 1 ҚР ұлттық валютасының нормативтік-құқықтық негізі . . . 20

2. 2 ҚР ұлттық валютасының қалыптасу ерекшелігі . . . 30

2. 3 ҚР ұлттық валютасының перспективалық даму жолы . . . 33

ҚОРЫТЫНДЫ . . . 38

ҚОСЫМША . . .

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ . . . 39

Аннотация

Нарықтық экономикаға өту заңдылығы еліміздегі өтіп жатқан жекешелендіру процесі, қымбатшылық, жұмыссыздықтың өсуі, халықтың әл-ауқатының төмендеуі барша адамзаттың ең бірінші проблемасына айналып отыр. Осы проблемаларды шешеу үшін мен «нарықтық ақша жүйесі» мен «ұлттық валютамыздың» тарихын, пайда болу деңгейін зерттеп, осы төңіректе үлкен ой қозғап отырмын. Теңгенің қиын қадамын, кезеңдерін зерттеп, теңгенің тұрақтылығы тәуелсіздігіміздің белгісі екенін дәлелдеп отырмын.

Осы зерттеулер нәтижесінде ақша жүйесі, соның ішінде теңге туралы көптеген қажетті материалдар табылып отыр.

Бұл өте ауқымды, сауатты жазылған жұмыс қатарына жатады деп ойлаймын.

I Ақша жүйесінің теоретикалық негіздері.

Ақша жүйесінің мәні, мазмұны, түрлері

Әрбір мемлекеттің өзіне тән ұлттық ақша жүйесі болады. Ақша жүйесі -ол тарихи қалыптасқан және мемлекеттің ұлттық заңдарымен бекітілген біртұтас ақша айналымы. Алғашқы ақша жүйесі XVI-XVII ғғ. капиталистік өндіріс әдісі қалыптаса бастағанда пайда болды. Бірақ оның кейбір жекелеген элементтері одан да бұрын айналымда жүре бастаған. Капиталистік өндірістің және тауар ақша айналысының қарқынды дамуы ақша жүйесіне өзгеріс енгізді.

Дүние жүзінде әртүрлі ақша айналымының жүйелері бер, ол тарихи даму кезеңдерінің өткен және әр мемлекеттің заңымен бекітілген. Ақша айналымының басты компоненттері мынадай:

1. Ұлттық ақша өлшемі (доллар, теңге, сом, франк, марка, крона, йена және т. б. ) . Олар арқылы тауарлар мен қызмет көрсету бағалары белгіленеді.

2. несие және қағаз ақшалар, монеталар жүйесі, олар қолма-қол айналымдағы заңды төлем құрамдары болып саналады.

3. Ақша эмиссиясы жүйесі яғни айналымға ақша шығарудың заңды түрде бекітілген тәртібі.

4. Ақша айналымын реттеп отыратын мемлекеттік органдар.

Ақша массасы дегеніміз не?

Ақша массасы-халық шаруашылығындағы тауарлар мен қызметтің айналымын қамтамасыз ететін сатып алу мен төлемдердің жиынтығы. Олар жеке адамдарда, кәсіпорындарда, бірлестіктер мен ұйымдарда және мемлекетте болады.

Ақша массасы құрылымының белсенді-активті бөлігіне шаруашылыққа нақты қызмет көрсететін ақша құралдары, ал пассивті бөлігіне ақша қорларының есепшоттағы қалғандары жатады, соңғысы есеп айырысу құралдары рөлін атқарады. Жинақтап айтқанда, ақша массасының құрылымы едәуір күрделі және ол қатардағы тұтынушының ойлағанындай тек қолдағы қағаз ақша мен айырбас монетасы емес. Шындығынды, қағаз ақшаның ақша массасындағы үлесі өте төмен (25%-тей), ал басқа бөлігі кәсіпорындар мен ұйымдар арасында дамыған рыноктык экономикада бөлшек сауданың өзі де банктік есепшот арқылы жүреді.

Қазіргі рыноктык экономикада банктік ақша дәуірі басталды. Банктік ақшаға чектер, несие карточкалары және т. б. жатады. Аталған есеп айырысу құралдары (және т. б. ) банктік депозиттерді де билейді. Тауар мен қызметті төлеуде сатып алушы чек пен несие карточкасы арқылы банктерге өз депозитінен қажетті соманы сатушының есепшотына аудартады немесе қолма-қол беруді бұйырады. Ақша массасының құрамына тікелей сатып алу немесе төлем құралы ретінде пайдаланылмайтын компоненттер де кіреді. Коммерциялық банктердегі мерзімді есепшоттағы жинақ салымдары, басқа да несие- қаржы ұйымдарының қаржылары, депозиттік сертификаттар, инвестициялық қорлардағы акциялар туралы болып отыр. Ақша айналымының аталған компоненттері «квази-ақша» деп аталады. Ақша айналымы құрылымындағы ең қомақтысы да және ең тез өсетін бөлігі де осы квази-ақшалар.

Профессор П. Самуэльсон квази-ақшаларды өтімді активтер деп атады. Өтімді (меквидный) түсінігі ақша категориясын анықтау үшін маңызды. Қандай болмасын мүліктің немесе активтің өтімділігі дегенде оның оңай сатылуы және құнын жоғалтпай ақша түріне айналуы мүмкіндігін айтады. Демек, актив түрдің ең өтімді түрі-ақша. Жоғары өтімді мүліктерге алтын, бағалы металдар мен тастар, мұнай, өнер шығармалары жатады. Өтімі төмендеу болатындарға-үйлер, құрал-жабдықтар (бизнесмендер оларнды «мұздатылған» құралдар деп атайды) жатады.

Ақша ерекше тауар ретінде жүруіне яғни жалпыға ортақ эквивалент болуына немесе ақша құн өлшемі қызметін атқаруына байланысты қалыптасады. Сондықтан әлем тарихында ақша жүйесінің төмендегідей типтері кездеседі:

- Металл ақша айналысы, бұл жүйеде ақша тауары яғни толық құнды ақша ацналыста жүреді және ол ақшаның барлық қызметтерін орындайды. Ал несие ақшалары металға айырбасталады.

- Несие ақшалары және қағаз ақша айналысы, бұл жүйеде атына сай, айналыстан толық құнды ақша яғни алтын біржолата ығыстырылып, айналыста тек ақша белгілері жүреді.

Ақша өзінің дамуы барысында екі түрге бөлінеді: толық құнды ақшалар және толық құнсыз ақшалар.

Толық құнды ақшалар- номиналдық құны оны дайындауға кеткен нақты құнымен сәйкес келетін ақшалар. Мұндай ақшаларға металл ақшалар, соның ішінде: мыстан, күмістен және алтыннан жасалғандары жатады. Металл ақшалар әртүрлі формада болған. Монета түріндегі формасы- бұл олардың соңғы формасы. Монетаның бет жағы-аверс, артқа жағы-реверс және жаны гурт деп аталады.

«Монета» сөзінің шығуын римдіктердің жүрегі саналатын шіркеу құдайы Юнона-Монета есімімен байланыстырады яғни сол шіркеуден берілген ақшалай қаражаттың көмегімен Римнің эпир ханы Пиррмен соғыста жеңіске жеткендігі туралы аңыз бар. «Монета» сөзі латынша «moneo»- «кеңес беремін, көңіліңнен шығамын» дегенді білдіреді.

Толық құнсыз ақшалар- номиналдық құны нақты құнынан яғни олардың өндірісіне кеткен қоғамдық еңбектен жоғары болып келетін ақшалар.

Оларға мыналар жатады:

-құнның металдық белгілері-арзан бағалы металдардан жасалған ұсақ монеталар, мысалға жез, алюминий т. б. монеталар;

-құнның қағаздан жасалған белгілері. Құнның қағаздай белгілері екіге бөлінеді: қағаз ақшалар және несиелік ақшалар.

Қағаз ақшалар- бұл нағыз ақшалардың өкілдері. Тарихта олар айналыста жүрген алтын және күміс монеталардың орынбасарлары ретінде пайда болды. Қағаз ақшалардың айналыста жүруінің объективті мүмкіндігі, олардың айналыс құралы қызметін атқару ерекшеліктеріне байланысты. Металл ақшалардың қағаз ақшаларға ауысуының себебі мынадай:

-металл ақшалардың тасымалдап алып жүру қолайсыздығы;

-металл ақшалардың мемлекеттік билік органдарының жасаған әрекеті нәтижесінде яғни қазынаға қосымша табыс алу мақсатында металдық құрамын төмендетуі барысында бүлінуі;

-бағалы металдарды өндірудің қағаз ақшаларды шығаруға қарағанда қымбаиқа түсуі;

-эмиссиондық табыс (шығарылған ақшалардың номиналдық құны мен олардың нақты құны арасындағы айырма) алу мақсатында қазынаның қағаз ақшаларды шығаруы;

-бюджет тапшылығын жабу мақсатында қағаз ақшалардың шығарылуы.

Алғашқы қағаз ақшалар б. э. XII ғ. Қытайда, 1690 ж. Ұлыбритан отары болған Солтүстік Америкада, 1762 ж. Австрияда және 1769 ж. Ресейде пайда болды. Бірінші дүниежүзілік соғыс жылдары қағаз ақшалар барлық елдерде шығарылды. Қазіргі кезде қағаз ақшалар қазыналық билеттер түрінде он елде (АҚШ, Италия, Индия, Индонезия т. б. ) ғана сақталған. Кешегі КСРО-да 1961 ж. болған ақша реформасы негізінде қағаз ақшалар, яғни 1, 3, 5 рубльдік қазыналық билет формасында соңғы рет айналымға шығарылып, кейіннен Ресейдегі 1991-92 ж. ж. және Қазақстандағы 1993 ж. ақша реформасы нәтижесінде айналымнан алынды.

Қағаз ақшалар- бюджет тапшылығын жабу мақсатында шығарылатын және металға ауыстырылмайтын, сондай-ақ мемлекет белгілеген өзіндік номиналы бар құнның белгілері. Қағаз ақшалар тек қана айналыс құралы және төлем құралы қызметін атқарады. Олардың айналыста ұлғаюы мемлекеттің қаржы жетіспеушілігіне байланысты шығарылуымен түсіндіріледі. Қағаз ақшалар өзінің табиғаты жағынан тұрақсыз және құнсыздануға тез икемді. Олардың құнсыздану себептеріне:айналысқа басы артық қағаз ақшалардың шығарылуын, эмитентке дкген сенімнің төмендеуін және төлем балансының қолайсыздық жағдайын жатқызады.

Несиелік ақшалар- тауар өндірісінің дамуымен яғни тауарларды сатып алу және сатудың уақытын кешіктіріп төлеуге берілуімен байланысты пайда болған ақшалар. Несиелік ақшалардың шығуы банктердің несиелеу операцияларымен байланысты. Мұндай ақшалардың басты мақсаты: ақша айналымын икемді ету; нағыз ақшаларды үнемдеу; қолма-қолсыз ақша айналымының дамуына мүмкіндік жасау. Несиелек ақшалардың мынадай түрлері бар: вексель, банкнота және чек.

«Вексель» сөзі латынша bill note-міндеттемі шоты дегенді білдіреді. Вексель- белгілі бір соманы алдын-ала келісілген мерзімде және белгіленген жерде төлейтіндігі туралы борышқордың қарыздық міндеттемесі. Вексельдің екі түрі бар: жай және аудармалы.

Жай вексель (соло) -вексельді ұстаушыға вексельде көрсетілген соманы белгілі бір уақытта немесе талап етуге байланысты төлеу туралы вексель берушінің еш нәрсемен негізделмеген міндеттемесін сипаттайтын вексель.

Аудармалы вексель (тратта) - вексельде көрсетілген соманы белгілі бір уақытта алғашқы вексельді ұстаушыға төлеу туралы үшінші бір тұлғаға вексель берушінің еш нәрсемен негізделмеген ұсынысын сипаттайтын вексель. Жай және аудармалы вексель-коммерциялық вексельдің түрлері ретінде қарастырылады. Сонымен қатар, экономикалық әдебиеттерде вексельдімынадай түрлерге бөледі:қаржылық, қазыналық, достық, бронзалық.

Қаржылық вексель-белгілі бір ақша сомасын қарызға беруден туындайтын қарыздық міндеттеме.

Қазыналық вексель-бюджет тапшылығын жабу мақсатында мемлекет тарапынан шығарылатын оның міндеттемесі. Қазыналық вексель бойынша мемлекет борышқор болып саналады.

Достық вексель кейіннен банкте оларды есепке алу мақсатында бір-біріне беріледі.

Бронзалық вексель нақты қамтамассыз етілмеген қарыздық міндеттемені білдіреді.

Банкнота (ағылшын сөзінде «bank-note» аударғанда «банк билеті») - орталық банктың айналысқа шығарған әртүрлі номинальдағы ақша бірліктері. Ол вексельден және қағаз ақшалардан өзара ажыратылады. Банкнотаның вексельден мынадай айырмашылығы бар:

- мерзімділігіне қарай, егер де вексель мерзімді қарыздық міндеттеме болса, ал банкнота дегеніміз-мерзімсіз қарыздық міндеттеме.

- кепілдігіне қарай, вексельді айналысқа жеке кәсіпкерлер шығарады және оның жеке кепілдігі болады, ал банкнотаны қазіргі кезде орталық банк шығаратындықтан, оған мемлекет кепілдік береді.

Экономикалық әдебиеттерде банкнотаны екі түрге бөледі: классикалық және жай.

Классикалық банкнота-бұл банкнотаның алғашқы пайда болған формасы ретінде алтынға еркін алмастырылатын яғни алтынмен қамтамассыз етілген Орталық банктың билеті. Классикалық банкнотаның қағаз ақшалардан өзіндік айырмашылығы бар:

-жаратылысына қарай- қағаз ақшалар ақшаның айналыс құралы ретіндегі қызметінен туындаса, ал банкнота ақшаның төлем құралы қызметінен пайда болған;

-эмиссиялау әдісі бойынша-қағаз ақшаларды айналысқа қазынашылық шығарса, ал банкнотаны Орталық банк шығарады;

-қайтарылуына қарай-классикалық банкноттар вексель мерзімінің аяқталуына байланысты Орталық банкке қайтарылса, ал қағаз ақшалар қайтарылмайды, яғни олар айналыста қала береді;

-ауыстырылуына қарай-классикалық банкноталар банкке қайтуына байланысты алтынға немесе күміске ауыстырылып отырса, қағаз ақшалар қашаннан ауыстырылмайтын болған.

Чек вексель мен банкнотаға қарағанда коммерциялық банктердің құрылып, олардағы ағымдық шоттарда бос ақшалай қаражаттардың жинақталуына байланысты несиелік және айналыс құралы ретінде біршама кеш пайда болды.

Алғашқы чектер 1683 ж. Англияда пайда болды.

Чек-ағымдағы шот иесінің чекті ұстаушыға белгілі бір ақшалай соманы төлеу туралы немесе басқа ағымдық шотқа аудару туралы өзінің банкісіне берген жазбаша бұйрығы. Чектің мынадай түрлері бар:

ақшалай чек-банктен қольа-қол ақша алуға арналған төлем құралы;

атаулы чек- аударуға құқысыз белгілі бір тұлғаның атына жазылады;

ордерлі чек-бір тұлғаның атына толтырылған, бірақ индоссамент бойыншабасқа бір тұлғаға беруге құқық береді;

мәлімдеуші чек-чекті мәлімдеушіге ондағы көрсетілген сомасы төленеді;

есеп айырысу чегі-заңды тұлғалар арасында қолма-қолсыз есеп айырысуларда қолданылады;

жол чегі- туристік сапарларға арналған төлем құралы;

кепілдендірілген чек-банктің чекте көрсетілген соманы төлеуге кепілдендіруін сипаттайтын төлем құралы;

Электрондық ақшалар- компьютер торабының, ақпараттарды автоматты түрде өңдеу құралдарын қолданатын байланыс жүйелері арқылы жүзеге асыратын банктер және олардың клиенттері, сатушылар мен сатып алушылар арасындағы төлемдер жиынтығы. Электрондық ақшалар пластикалық карточка формасында болады. Олар екі түрлі болып келеді:

Дебеттік(төлем) карточка- банкте арнайы карточкалық қаражаты бар, клиент арасындағы келісімшартқа сәйкес шоттағы қаражатты пайдалануға, банкомат арқылы қолма-қол ақша алуға, сондай-ақ тауарлар мен қызметтер үшін төлеуге арналған төлем құралы.

Кредиттік карточка -оның элементі мен карточка иесі арасындағы келісімшартқа сәйкес, несиелік көлемінде тауарлар мен қызметтер үшін төлемді жасауға, не қолма-қол ақша алуға арналған карточка.

Қазақстан Республикасындағы екінші деңгейдегі банктер дебеттік және кредиттік карточкалардың отандық және халықаралық түрлерін кеңінен қолдануда. Оларға «Eurocard», «Master Card», «Visa», «ALTYN», «Maestro» және т. б. жатады.

1. 2 Ақша жүйесінің қызметтері, принциптері

Ақша экономикадағы ролін өзінің атқаратын негізгі қызметтері арқылы орындайды. Ақшаның әр қызметі тауар айырбасы процесінен туындайтын тауар өндірушілердің формасы ретінде ақшаның әлеуметтік және экономикалық мазмұнының белгілі бір жақтарын сипаттайды.

Ақшаның қазіргі экономикадағы атқаратын қызметтеріне мыналар жатады:

1. құн өлшемі және баға масштабы;

2. айналыс (айырбас) құралы;

3. төлем құралы;

4. қорлану және қор жинау құралы;

5. дүниежүзілік ақша;

Ақша жалпыға бірдей балама ретінде барлық тауарлардың құнын өлшейді. Ақша құн өлшемі ретінде: «мөлшері жағынан аттас, сапасы жағынан салыстыруға келетін тауарлар құнын бейнелеу үшін тауарлар дүниесіне материал беру» қызметін атқарады. Бірақ та тауарларды өзара өлшейтін ақша емес, тауарлар өндірісіне кеткен қоғамдық қажетті еңбек олардың бірінің-біоіне өлшенуіне жағдай жасады. Барлық тауарлар қоғамдық еңбек өнімдері, сондықтан олардың құнын өзіндік құны бар нақты ақшалар (алтын және күміс) өлшей алады.

Тауар құнының ақшамен бейнеленуі оның бағасы деп аталады. Баға тауарды өндіруге және сатуға қажетті қоғамдық еңбек шығынымен анықталады. Әрбір елде ақшаның өлшемі ретінде қабылданған және тауарлар бағасын өлшеуге қызмет ететін металдың (алтын) баға белгілеу процесіндегі ақша бірлігіне бекітілетін салмақты саны баға масштабы деп аталады.

Бағалардың негізінде және олардың қозғалысында құн заңы жатыр. Ақшаның құн өлшемі қызметі мен баға масштабы арасында өзара айырмашылық бар. Құн өлшемі бұл мемлекетке тәуелсіз ақшаның экономикалық қызметін сипаттайды. Құн өлшемі қызметі құн заңына байланысты анықталады. Баға масштабы бұл мемлекетке тәуелді, бірақ тауардың құнын көрсету үшін емес, тек оның бағасын бейнелеу үшін қызмет етеді. Баға масштабы нарық заңына, яғни сұраныс пен ұсынысқа байланысты белгіленеді. Сөйтіп баға масштабы арқылы ойша белгіленетін тауарлар бағасы ұлттық ақша бірлігіндегі көрсетілетін нарықтық бағаға айналды.

Бүгінгі таңда тауарлар алтынға тікелей айырбасталмайды және олардың бағасы алтынмен белгіленбейді. Ақшаның бұл қызметін алтынның орнында жүретін оның құндық өкілдері немесе қағаз және несиелік ақша белгілері атқарады. Мұндай ақшалардың меншікті құны болмайтындықтан да, оларды толық бағалы емес ақшалар деп атайды. Өйткені, олар тауарлар құнын толық өлшемейді, бірақ өлшеуге қатынасады.

Айналыс құралы қызметінде ақша тауар айналысы процесінде делдалдық рөл атқарады. Тауар айналысы мынадай процестерді қамтиды: тауар сату, яғни оның ақшаға айналуы жәнетауарды сатып алу, яғни тауардың ақшаға айналуы. Бұл процесті арнайы формулада мынадаай түрде беруге болады: Т (ТАУАР) - А (АҚША) - Т (ТАУАР) .

Ақша айналысының тауар айналысынан айырмашылығы ақша тааурларды біртіндеп айналыстан шығара отырып, өзі айналыста үнемі қалып отырады. Ақшаның айналыс құралы ретіндегі қызметінің басты ерекшелігі, біріншіден, бұл қызметті толық бағалы емес құнның белгілері: қағаз және несиелік ақшалар атқарады, екіншіден, нақты және қолма-қолсыз ақшалар атқарады.

Сонымен ақша, айналыс құралы қызметін атқаратындықтан да олардың саны, яғни айналысқа қажетті сатылатын тауарлар массасы және баға негізінде анықталады. Ал егер айналыстағы ақша массасы тауар массасынан артық болса, онда ақшаның құнсыздануы инфляцияға жол береді.

Әр түрлі жағдайлардың болуына байданысты тауарлардың тек нақты ақшаға ғана сатылмайтыны белгілі. Себебі әр түрлі тауарларды өндіру кезеңі мен айналыс мерзімінің ұзақтығының бірдей еместігі, сондай-ақ бірқатар тауарлардың өндірісі мен сатылуының маусымдық сипатта болуы шаруашылық субъектісінде қосымша қаражаттардың жетіспеушілігін туғызады. Соның нәтижесінде тауарлардың төлемін кешіктіріп сатып алу және сату, яғни несиеге беру қажеттігі туындайды. Ақша төлем құралы ретінде мынадай ерекше қозғалыс формасына ие: Т ( ТАУАР ) - М( МІНДЕТТЕМЕ ), келісілген мерзімнен кейін : М( МІНДЕТТЕМЕ ) -Т( ТАУАР) .

Ақшаның төлем құралы қызметі мен айналыс құралы қызметтері арасында өзара айырмашылық бар. Ақша айналыс құралы ретінде делдалдық ретінде жүретін болса, төлем құралы қызметінде ақша мен тауардың бір-біріне қарама-қарсы қозғалысы болмайды, яғни қарыздық міндеттеме арқылы өтеу, сату және сатып алу процесінің аяқталғандығын білдіреді. Тауарлар мен ақша арасындағы уақыттағы алшақтық кредиторға қарыз алушының төлемеу қаупін тудыруы мүмкін. Ақша төлем құралы ретінде тек қана тауар айналысына қызмет етіп қоймай, сол сияқты қаржы және несие қатынастарына да қызмет етеді. Жалпы барлық ақшалай төлемдерді мынадай түрде топтастыруға болады:

-тауарлар және көрсетілетін қызметтер бойынша төлем міндеттемелері;

-мемлекетке қатысты қаржылық міндеттемелер;

-банктік несиелер, мемлекеттік және тұтыну несиелері бойынша қарыздық міндеттемелер;

-сақтандыру міндеттемелері;

-әкімшілік, сот алдындағы және өзге міндеттемелер.

Ақшаның төлем құралы қызметін толық бағалы емес, яғни қағаз және несиелік ақшалар атқарады.

Ақша жалпыға бірдей балама ретінде, оның иесіне тауар алуды қамтамассыз етумен қатар, байлықты жинау құралы болып табылады. Сондықтан адамдар оларды жинақтауға немесе қорлануға тырысады. Қорлану үшін ақша айналыстан алынады, сөйтіп тауарды сату және сатып алу қозғалысы үзіледі. Ақшаның қор жинау қызметін толық бағалы емес ақшалар атқара алмайды, себебі оларды, меншікті құны жоқ. Бұл қызметті атқару қашаннан алтынға жүктелген. Ал ақшаның қорлану қызметін толық бағалы емес ақшалар атқарады. Тауар өндірісі жағдайында қорлану екі формада жүзеге асырылады десе болады:

1. Кәсіпорындар мен ұйымдардың ағымдық және жинақ шоттардағы, сол сияқты банктегі басқа шоттардағы ақшалай қаражат қалдықтары түрінде қоғамдық қорлану формасында;

2. Банктердегі халық салымдарында, облигацияларда жинақталған жеке қорлану формасында.

Сыртқы сауда байланыстары, халықаралық заемдар, сыртқы серіктестіктерге қызмет көрсету барысы дүниежүзілік ақшалардың пайда болуына себеп болды. Дүниежүзілік ақшалар жалпыға ортақ төлем құралы, жалпыға ортақ сатып алынатын құрал және жалпыға ортақ қоғамдық байлықтың материалдану құралы болып табылады. Халықаралық төлем құралы ретінде дүниежүзілік ақшалар халықаралық байланыстардағы есеп айырысуларда қолданылады. Халықаралық сатып алынатын құрал ретінде дүниежүзілік ақшалар елдер арасындағы нақты ақшамен төленетін тауарлар және көрсетілетін қызметтер айырбасындағы тепе-теңдік бұзылған жағдайда қызмет етеді. Жалпыға ортақ қоғамдық байлықты құрау ретінде дүниежүзілік ақшалар бір елдің екінші бір елге заим немесе субсидиялар беруі барысында қызмет етеді.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.