Мұнай газ саласындағы салық салу: түсінігі мен түрлері және ерекшеліктері

Пән: Құқық, Криминалистика
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 75 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

ӘЛ-ФАРАБИ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

Заң факультеті

Азаматтық құқық кафедрасы

Диплом жұмысы

Мұнай газ саласындағы салық салу: түсінігі мен түрлері

және ерекшеліктері

Орындаған

3 курс (к/к) студенті Жұмабаев Ж. С.

(қолы)

Ғылыми жетекші Қаржаубаев Е. К.

З. ғ. д., доцент (қолы)

Норма бақылаушысы Қожабек Қ. М.

аға оқытушы (қолы)

Кафедра меңгерушісінің

рұқсатымен қорғауға

жіберілді Рахметов Е. Ш.

з. ғ. к., доцент (қолы)

Алматы 2010

РЕФЕРАТ

Диплом жұмысының тақырыбы:

Диплом жұмысының өзектілігі: Мемлекет қанша уақыт өмір сүріп жатыр, салық та сонша уақыт өмір сүріп келеді. Мемлекет үшін салықты анықтау және жинау қажеттілік болып табылады, өйткені салық арқылы жиналатын ақша қаражатынсыз өмір сүре алмайды. Салық төлеушілер үшін де салық төлеу қажеттілік, өйткені салық төлеу олардың міндеті болып табылады. Бірақ салықтөлеушілер салық төлеуді жамандық ретінде қарастырады, себебі өзіне тиесілі ақша қаражатын ешкім бергісі келмейді.

Бірақ мәселеге анығырақ және терең қарайтын болсақ, салық біз үшін де жақсылық алып келеді. Салықтар есебінен мемлекеттік органдар, аппарат, мемлекеттік механизм әрекет етеді, яғни аталғандарсыз бізге өмір сүру қиынға түсетін еді.

Сондықтан да салықтар қоғамдық-шаруашылық өмірдің маңызды бөлігі болып табылады. Олардың дұрыс алынуы, жүзеге асырылуы жалпы халықтың, кәсіпорындардың және мемлекеттің жағдайына әсер ететін бірден-бір фактор болып табылады. Нақты жүйе түріндегі салық жүйесі экономикалық категория болып табылады. Олар тарихи түрде мемлекеттің пайда болуымен байланысты және жалпымемлекеттік функцияларды жүзеге асырумен тығыз байланысты. Салықтық міндеттеменің ең аз мөлшері мемлекеттің өз функцияларының (білім беру, қорғаныс, сот, тәртіпті қамтамасыз ету функцияларының) жүзеге асырылуының минимумын көрсетеді.

Қазақстан Республикасы нарықтық қатынастардың дамуы экономиканы мемлекеттік басқару құралы ретіндегі құқықтың ролінің көбеюімен сабақтасады. Бірақ, құқық өзінің реттеуші функциясын тек мемлекеттің барлық салаларында, соның ішінде салықтық қызмет саласында да, талаптары қатаң сақталынғанда ғана тиімді атқара алады.

Диплом жұмысының мақсаты: Қазақстан Республикасындағы салық салу, Қазақстан Республикасындағы мұнай-газ саласындағы жер қойнауын пайдалунушыларға қатысты салық салу, Қазақстан Республикасының мұнай-газ саласындағы салық салу түрлеріне жалпы сипаттта, мемлекеттік салық салудың тұжырымдық негіздерін, динамикасын, даму заңдылықтары мен болашағын зерттеу, талдау, зерттеу мен түсініктеме берудің жеке әдістеріне тұрғызылған.

Дипломдық жұмыстың міндеті: негізгі түсініктерді, салық салу объектісі ретінде мұнай газ кешенді мұрагерлік құқық объектісі ретінде тану, оны басқа құқық объектілерінен ерекшеліктерін жан-жақты қарастыра отырып түйіндеу.

Дипломдық жұмыстың көлемі: Диплом жұмысы кіріспеден, екі тараудан және қолданылған әдебиеттер тізімінен тұрады. Жалпы жұмыс мәтіні: 73 беттен тұрады. Қолданылған әдебиеттер тізімі 41.

ГЛОССАРИЙ

САЛЫҚТЫҚ ЖҮЙЕ - мемлекеттегі салынатын салықтармен міндетті төлемдердің өзара жиынтығы, оларды салу, төлеу, және алу әдістері, және оларды әртүрлі басқару салаларында бөлу тәсілдері болып табылады.

САЛЫҚТАР - мемлекет біржақты тәртіппен заң жүзінде белгілеген, белгілі бір мөлшерде жүргізетін, қайырымсыз және өтеусіз сипатта болатын бюджетке төленетін міндетті ақшалай төлемдер.

САЛЫҚ ТӨЛЕУШІ - салықты және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді төлеуші болып табылатын тұлға.

САЛЫҚ БЕРЕШЕГІ - бересі сомасы, сондай-ақ өсемпұлдар мен айыппұлдардың төленбеген сомалары.

САЛЫҚ РЕЖИМІ - салықтарды және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді төлеу жөніндегі барлық салық міндеттемелерін есептеу кезінде салық төлеуші қолданатын салық заңдары нормаларының жиынтығы.

БАСҚА ДА МІНТТЕТІ ТӨЛЕМДЕР - бюджетке белгілі бір мөлшерде жүргізілетін міндетті ақша аударымы (алымдар, баждар, төлемақылар, төлемдер) .

ТҰЛҒА - жеке тұлға және заңды тұлға. Жеке тұлға - Қазақстан Республикасының азаматы, шет мемлекеттің азаматы, азаматтығы жоқ адам, заңды тұлға - Қазақстан Республикасының немесе шет мемлекеттің заңдарына сәйкес құрылған ұйым.

ЖЕР ҚОЙНАУЫН ПАЙДАЛАНУШЫЛАР - Қазақстан Республикасының аумағында, мұнай операцияларын қоса алғанда, жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды Қазақстан Республикасының заң актілеріне сәйкес жүзеге асыратын жеке және заңды тұлғалар.

УӘКІЛЕТТІ ОРГАН - салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің түсуін қаамтамасыз ету саласындағы мемлекеттік реттеуді жүзеге асыратын мемлекеттік орган.

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ . . . 3

1. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ САЛЫҚ ЖҮЙЕСІ.

1. 1. Қазақстан Республикасының салық жүйесі түсінігі және салық салудың қағидалары . . . 6

1. 2. Қазақстан Республикасы салықтары мен алымдарының жүйесі, олардың құқықтық реттелуі . . . 22

1. 3. Салықтық қызметке байланысты мемлекеттік органдардың жүйесі . . . 26

2. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ МҰНАЙ-ГАЗ САЛАСЫНДАҒЫ САЛЫҚ САЛУ.

2. 1. Қазақстан Республикасындағы мұнай-газ саласындағы жер қойнауын пайдалунушыларға қатысты салық салу . . . 33

2. 2. Қазақстан Республикасының мұнай-газ саласындағы салық салу түрлеріне жалпы сипаттта . . . 40

2. 3. Қазақстан Республикасы және дамыған мемлекеттердің мұнай-газ саласындағы салық салу мәселелеріне бойынша салыстырмалы шолу . . . 63

ҚОРЫТЫНДЫ . . . 70

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ . . . 72

КІРІСПЕ

Мемлекет қанша уақыт өмір сүріп жатыр, салық та сонша уақыт өмір сүріп келеді. Мемлекет үшін салықты анықтау және жинау қажеттілік болып табылады, өйткені салық арқылы жиналатын ақша қаражатынсыз өмір сүре алмайды. Салық төлеушілер үшін де салық төлеу қажеттілік, өйткені салық төлеу олардың міндеті болып табылады. Бірақ салықтөлеушілер салық төлеуді жамандық ретінде қарастырады, себебі өзіне тиесілі ақша қаражатын ешкім бергісі келмейді.

Диплом жұмысының өзектілігі. Қазақстан Республикасы нарықтық қатынастардың дамуы экономиканы мемлекеттік басқару құралы ретіндегі құқықтың ролінің көбеюімен сабақтасады. Бірақ, құқық өзінің реттеуші функциясын тек мемлекеттің барлық салаларында, соның ішінде салықтық қызмет саласында да, талаптары қатаң сақталынғанда ғана тиімді атқара алады.

«Бізге экономиканың бәсекеге қабілеттілігінің тұрлаулы сипатын қамтамасыз ету үшін толымды стратегия әзірлеу мен іске асыру, сондай-ақ оның орындалуына қатаң бақылау қажет болады. Бұл стратегия біздің экономикамыздың жекелеген секторлары мен өндірістерінің нақтылы бәсекелестік артықшылықтарын негізге алып, әлемдік даму үрдістері мен сыртқы рыноктардағы сұранысты ескеруге тиіс.

Бізге ендігі жерде “жинақталған” экономикалық өсуді жай пайдалану емес, осы өсуді нақты басқаруды үйрену, сөйтіп оны сапалық жаңа деңгейдегі экономикалық дамуға ұластыру керек»- деп тұжырымдайды Елбасы өз жолдауында [1] .

Мемлекеттің салықтық қызметі мемлекеттің кірістерін салық төлеушілер есебінен қалыптастыруға бағытталған. Себебі, мемлекеттің бюджетінің негізгі бөлігі салықтардан, басқа да міндетті төлемдерден қалыптасады. Сондықтан, салық заңдары заңды тұлғалармен жеке тұлғалар төлейтін салықтардың біршама бөлігін бекіткен.

Тарихтағы салықтық саясатқа көз жүгіртетін болсақ, салықтардың көп алынуы мемлекеттің қазынаны тиімді түрде толықтыруды қамтамасыз етпейді. Оған әсер ететін бірнеше факторлар бар. Мысалға алатын болсақ, салық төлеушілермен мемлекеттің мүдделерінің балансының бұзылуы, салықтардьщ түрлерінің көптігі, салық ставкілерінің көптігі, салық заңдарының тұрақсыздығы, салық төлеушілердің салық заңдарын жетік білмеушілері, т. б.

Жұмыстың мақсаты. Кез келген мемлекет өзінің шынайы тәуелсіздігін мемлекеттік кірістер жүйесінің нақтылы механизімін құру негізінде қалыптастырады. Оның негізгі саласы ретінде - халықтың жалпы жағдайын көтеру үшін, мемлекеттің қаржылық жағдайын жақсарту үшін төленетін, кәсіпкерлік пен шаруашылық субьектілердің жағдайын ескеретін, бюджетке төленетін міндетті төлемдер болып табылады. Олардың мемлекеттегі басқа кірістерден басты айырмашылығы, олардың міндетті түрде төленетіндігінен көрінеді.

Қазақстан Республикасындағы салық салу, Қазақстан Республикасындағы мұнай-газ саласындағы жер қойнауын пайдалунушыларға қатысты салық салу, Қазақстан Республикасының мұнай-газ саласындағы салық салу түрлеріне жалпы сипаттта, мемлекеттік салық салудың тұжырымдық негіздерін, динамикасын, даму заңдылықтары мен болашағын зерттеу, талдау, зерттеу мен түсініктеме берудің жеке әдістеріне тұрғызылған.

Жұмыстың міндеті. Салық төлеуші - ондай төлемдерді заңдармен бекітілген тәртіппен, мерзімде міндетті түрде төлеуі тиіс. Сондай - ақ, ондай міндеттілік комплексті болып табылады себебі, онда - салық төлеушінің төлеу міндетімен қоса белгілі бір мемлекеттік органның ондай төлемдерді міндетті түрде алу міндетімен көрінеді, негізгі түсініктерді, салық салу объектісі ретінде мұнай газ кешенді мұрагерлік құқық объектісі ретінде тану, оны басқа құқық объектілерінен ерекшеліктерін жан-жақты қарастыра отырып түйіндеу.

Бюджетке төленетін міндетті төлемдер салықтық жэне салықтық емес болып бөлінеді.

Салықтық төлемдерге - салықтар жатады да, ол - қайтарымсыз, ақысыз түрдегі міндеті бюджетке төленетін төлем болып табылады, салықтық емес төлемдерге - салыстырмалы - қайтарымды болып келетін мемлекетік баждар, алымдар және төлемдер жатады.

Бюджетке төленетін міндетті төлемдер жүйесінің негізгі элементі -әрине де, салықтық жүйе болып табылады.

Тақырыбты зерттеу деңгейі. Салықтық жүйе дегеніміз - мемлекеттегі салынатын салықтармен міндетті төлемдердің өзара жиынтығы, оларды салу, төлеу, және алу әдістері, және оларды әртүрлі басқару салаларында бөлу тәсілдері болып табылады.

Салықтар - мемлекеттің экономикалық процесстерді реттеуіне, өзінің экономикалық және әлеуметтік мақсаттарына жетуіне, белгілі бір салаларды дамытуға жол береді.

Бюджетке төленетін міндетті төлемдер мемлекет пен өндіріс процессіне қатысушылар арасындағы қатынастарды дамытып, оларды реттеп отырып, мемлекеттің - фискальды, стимулдық, бөлушілік сияқты міндетті төлемдердің функцияларының жүзеге асыруына үлесін қосады.

Жұмыстың жаңалығы. Қоғамның экономикалық және әлеуметтік қүрылымын қалыптастыру және дамытуда қаржылық жүйені және оның қүрамына кіретін мемлекеттің бюджетін мемлекеттік реттеу үлкен рөл атқарады, ол мемлекетке экономикалық және элеуметтік саясатын жүргізуге эсерін тигізеді. Мемлекеттік бюджет арқылы мемлекеттің ақша қаражатын қалыптастыру және пайдаланудың бағытталған қызметі жүргізіледі. Мемлекеттік бюджеттің өмір сүруі ерекше экономикалық нысандар - бюджеттің кірістері және шығыстарына байланысты болады. Кірістер мемлекетті қажетті ақша қаражаттарымен қамтамасыз етеді, ал шығыстар орталықтандырылған ақша қаражаттарының мемлекеттік қажеттіліктерге сәйкес бөлінуін көрсетеді.

Экономикалық құрал ретінде мемлекеттік бюджет мемлекеттің ақшасының пайда болуын және жүмсалуын көрсетеді, ол мемлекеттің алдындағы түрған міндеттер мен функцияларды қаржылық қамтамасыз етуге арналған.

Мемлекет салықтар мен міндетті төлемдерсіз өмір сүре алмайды, себебі, жеке меншік жэне нарықтық қатынастар бар жерде олар мемлекеттің негізгі кіріс көзі болап табылады.

Қоғамдық мазмұнынан бөлек салықтардың материалдық негізі бар, басқаша айтатын болсақ, ол мемлекет жинақтайтын қоғамның ақша қаражаттарының нақты мөлшерін көрсетеді. Мемлекеттегі барлық халықтан салықтар ретінде мәжбүрлі түрде алынатын ұлттық табыстың бұл бөлігі мемлекеттің қаржылық ресурстарының орталықтандырылған қорына айналады. Салықтар мемлекеттің меншігіне айналып, әскери-саяси жэне әлеуметтік-экономикалық шараларды жүзеге асыру үшін пайдаланылады. Осы қызметті жүзеге асырушылардың құқықтық жағдайы, осы қатынастарға қатысушылардың қүқықтық жағдайы, осы салықтық қатынастардың мазмүны мен дипломдық жұмысымның обьектісі болып табылады.

Қорғауға ұсынылатын тұжырымдар. Қазіргі кезде, менің ойымша, салықтық қүқықтың субьектілері, олардың арасындағы қүқықтық қатынастар - салықтық - қүқықтық ғылымның өзекті тақырыбы болып табылады.

Дипломдық жұмыстың көлемі: Диплом жұмысы кіріспеден, екі тараудан және қолданылған әдебиеттер тізімінен тұрады. Жалпы жұмыс мәтіні: 70 беттен тұрады. Қолданылған әдебиеттер тізімі 41.

1. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ САЛЫҚ ЖҮЙЕСІ

1. 1. Қазақстан Республикасының салық жүйесі түсінігі және салық салудың қағидалары.

Тәуелсіздік алған уақыттан бастап қазіргі уақытқа дейінгі экономика саласындағы іс шаралардың ең басты нәтижесі ретінде орталықтандырылған жоспарлы экономикадан нарықтық экономикаға көшуді қарастыруға болады. Тәуелсіздік алған жылдардан бастап қазіргі нарықтың табысты кызмет етуінің институционалдық және фундаментальды алғы шарттары қаланды. Тәуелсіздік алғаннан бері дамудың әр жолында қазіргі салық салу жағдайына жету үшін белгілі бір басым бағытар өз шешімін тапты.

Мәселен, 1992-1995 жылдар кеңестік мемлекеттер экономикасының бөлектену процессі болды. Бұл процесс бағалардың еркін қалыптасуына, жоғарғы инфляциямен, өндрістік байланыстардың орталықсызданудан және «айырбастың» басымдығымен сипатталды. Нәтижесінде Қазақстанның ресей «сабан» ақшасы зонасынан шығуымен аяқталды. 1993 жылы төл теңгемізді айналымға енгізу нәтижесінде түпкілікті экономикалық реформаларды жүзеге асыру алғы шарттары мен жағдайлары пайда болды. Осының нәтижесінде инфляцияның етек алуына жол берілмеді, теңгенің айырбас курсының тұрақталу белгілеріне тап болдық. 1996 және 1998 жылдар аралығында Қазақстан экономиксының сауықтану жолына түскендігі туралы алғашқы белгілері пайда бола бастады. Елімізде қатаң монетарлы, бюджеттік және фискальды саясат жүргізілді, бұл өз кезегінде инфляцияның тым қатты белең алып кетуіне тосқауыл болып табылды.

Аталған мерзім аралығында мемлекеттік қаржы жүйесінің қалыптасуы аяқталды, ал институттік реформалар нарықтық инфраструктураның толық қалыптасуына алып келді. 1998 жылы Қазақстанның көптеген шағын және орта кәсіпрындары жеке меншік қолында болды. Отандық көптеген ірі кәсіпорындар шетелдік ірі фирмалар мен компанияларға сенімгерлікпен басқаруға берілді.

Қазақстанның экономикасын нысаналы және табысты реформалаудың бірден бір өзінің жақсы әсерін тигізген - бұл сыртқы капитал боыл табылды. Өйткені экономиканың құрылымын қайта жаңғырту аса көп мөлшерде қаражат талап етті. Бұл қаражат Қазақстанда болмады, сондықтан да елімізге құйылған тікелей инвестициялар өзінің үлкен рөлін атқарды. Осы жылдары қазақстан экономиксына қырық миллиард доллар ақаша қаражаты құйылды. &&qsk&fy инвестициялардың басым бөлігі минералды-шикізат кешеніне тиесілі[2 56б] .

Қазақстан Республиксның бұлай тез қарқынды дамуы өз кезегінде тез арада жеке, қоғамның барлық талаптарына сәйкес келетін және жауап беретін салық жүйесін құру қажеттілігі туды. Сөйтіп 1991 жылы бірнеше салық қызметі аясын реттейтін заң актілері қабылданды, оның ішінде ең негізгісі болып, «Қазақстан Республикасының салық жүйесі туралы» Заңы болып табылды. Бұдан кейін уақыт өте келе Қазақстан Республикасының алғышқы төл салық кодексі 1995 жылы 1 шілдеде қабылданды. Аталған салық кодексінің қабылдануының негізгі мақсаты болып, бюджетке төленетін міндетті төлемдер және салықтардың түрлерінің көптігін қысқартып, салық салу мөлшерін азайту болып табылды. Салық салудың халықаралық тәжирибесіне біршама жақын болу, салық жүйесін түсінуде әділеттілікті, қарапайымдылықты және анықтықтықты қаматамасыз ету болып табылды. Салық кодексін кодификацияланған жинақ ретінде қабылдаудың негізгі мақсаты болып, салыққа байланысты мәселелерді салықтық емес заң актілеріне өзгерістер мен толықтырулар нысанында енгізу тәжірибесіне жол бермеу және жою болып табылды, сонымен қатар бүкіл республика аумағында салықтық ережелерді қолданудың біріңғай түсінілуін және тәжірибеде қолдануын қамтамасыз ету болды.

Қазіргі уақытта Қазақстан Республикасының кезегі бойынша үшінші Салық кодексі өзінің жұмысын 2009 жылдың 1 қаңтарынан бастап жасап жатыр. Атылмыш салық кодексі 2001 жылы 12 маусымда қабылданған республикамыздың екінші салық кодексінен кейін 2008 жылы 10 желтоқсанында қабылданады. Әр түрлі мемлекетте өзінің қызметін жүзеге асырып жатқан субъектілерге қатысты салық салу кез-келген мемлекеттің қызметінің маңызды бағыты болып табылған және табыла береді де, себебі, бұл қаржы құралдарының мемлекеттік қазынаға түсуімен байланысты. Бірақ, бұл қызмет практика көрсетіп отырғандай, көптеген өзекті мәселелермен жүзеге асырылуда. Сондықтан, қысқаша болса да бұл мәселелерді қарастыру қажеттілігі туындайды.

Салық салу мәселесі - бұл барлығына: мемлекетке де жалпы қоғамға да, нақты салық төлеушіге де қатысы бар мәселе және бұл мәселе барлығы үшін күрделі де өзекті, әртүрлі жағынан қынжыла қарайтындай мәселе.

Мемлекет үшін салықтар - өмір сүру көзі. Олар мемлекетің негізгі кіріс көзі, оның қызметтерін қаржыландыратын негізгі қаржы қоры. Салықтар арқылы жинақталған ақша қаражаттары бюджетке, немесе бюджеттен тыс қорларға түседі де, ол жақтан мемлекеттік аппараты қаржыландыруға, қорғанысты және қоғамдық тәртіпті қамтамасыз етуге, мемлекеттік бағдарламаларды қаржыландыруға, мүғалімдерді, дәрігерлерді, мәдениет қызметкерлерін қоса алғанда бюджеттік жүйедегі жұмыс жасаушыларға жалақы беруге, қайта бөлінеді. Салықтар арқылы жинақталған қаражаттардың аздығы, салық төлеуден жаппай жалтару - бірден мемлекеттің қал-жағдайына әсер етеді, ал ол арқылы халықтың және қоғамның қал-жағдайына әсер етеді.

Кәсіпкерлерден салықтар арқылы олардың кірістерін алу олардың қызметтерін ары жалғастыру стимулынан айырады, олардың өндірістерінің материалдық базасына нұқсан келтіріп, оның инвестициялық мүмкіндіктерін азайтып, олардың тауарларының құнын, бағасын көтертеді. Ал, ол нарықтағы тауарлардың бәсекелестігін арттырып, оларды өткізуде әртүрлі қиындықтарға алып келеді де, кәсіпкерлерді қызметтерін тоқтатуға мәжбүрлейді, немесе жасырын, астыртын экономикаға көшуіне әкеліп соғады.

Жеке тұлғаларға салынатын салық олардың өмірлік жағдайларын нашарлатып, халықтың заттарға, тауарларға деген сұраныстарын азайтады. Бұлар жалпы мемлекеттегі экономикалық жағдайдың нашарлауына алып келеді. Сондықтан, мемлекеттің салық салу саясаты көп көңіл бөлуді қажет ететін, көп зерделеуді, көп зерттеуді, реттеуді қажет ететін қызмет түрі болып табылады.

Мемлекеттің ойланбай жүзеге асырған салық саясатынан экономика мен қоғамға келген зиян соғыс немесе жаулардың шабуылдауынан келетін зияндармен пара - пар десек болады [3 35б] .

Социалистік экономиканың орнығуы кезінде, ғалымдардың көбісі салықтарды, соның ішінде табысқа салынатын салықты - жұмысшыларға, мемлекеттік кәсіпорындардың қызметкерлеріне салынатын, ешқандай саяси, әлеуметтік, практикалық көрінісі жоқ деп есептеп, тек бюджеттің қайнар көзі болып табылатын көрініс ретінде қабылдаған. Осыған байланысты кәсіпорындардың, үйым, мекемелердің табысына салынатын салықтың мөлшерін азайту керек деген - әртүрлі көзқарастар да көп айтылатын.

1960 жылы жұмысшылар мен қызметкерлердің жалақысына салынатын салықтың мөлшерін қарқынды түрде төмендететін әрекеттері қабылданды. Ол кездегі бүл тұжырым - дұрыс сияқты болып есептелді, себебі, қызметтердегі біртиптілік, жалақылардың барлығы үшін бірдей тағайындалуы салықтың мөлшерін нақты айқындап, оны еңбек үшін төлем ретінде қарастыруға болатын еді.

Ондай әрекеттер казіргі нарықтық экономика кезінде тіпті қолданылуы мүмкін емес. Экономикалық реформа - кәсіпорындар мен халыққа салынатын салықты сақтап қана қою емес, оларды әрі қарата дамытуды көздейді.

Казіргі кезде халық табысының едәуір бөлігі экономиканың жеке меншік секторында пайда болады. Ондай табыстарды мемлекеттік реттеу, басқару шектелген, ал оларды әкімшілік тәртіппен алып қою жоқ деуге болады. Тек салықтардың арқасында ғана халық - мемлекеттік бюджеттің қалыптасуына қатыса алады.

Тікелей салықтарсыз әрекет ететін мемлекеттер бар, олар: Албания, Бруней, Бахрейн, Катар, Кувейт т. б. Бүл мемлекеттердің экономикалық, саяси жағдайлары эртүрлі, және, оларға тән бір жалпы бірдей белгі бар, ол -қоғамның мемлекетті басқаруына өте аз қатысуы. Сонымен қатар, онда саяси жүйе мен салық салу жүйесінің байланысы байқалады: жанама салықтар салық төлеушіден оның мемлекетке қанша салық төлейтіндігін нақтылы көрсетпейді де, олардың өзін өзі басқаруындағы ұмтылыстарын азайтады. Тікелей салықтар керісінше, салық төлеушінің төлеген салықтарын жүмсайтын үкіметті қадағалауын дамытады[ 4 89б] .

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.