Мемлекет – басқару функциясы
Кіріспе
1. Мемлекеттің механизмі
2. Мемлекет механизмінің ерекшеліктері, оны ұйымдастырудың және қызметінің принциптері
3. Мемлекеттің органы және оның мемлекет механизміндегі орны
4. Мемлекеттік механизмнің буындарының сипаттамасы
5.Мемлекеттік органдардың түрлері және қызметі
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
1. Мемлекеттің механизмі
2. Мемлекет механизмінің ерекшеліктері, оны ұйымдастырудың және қызметінің принциптері
3. Мемлекеттің органы және оның мемлекет механизміндегі орны
4. Мемлекеттік механизмнің буындарының сипаттамасы
5.Мемлекеттік органдардың түрлері және қызметі
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Мемлекеттік органдар әдеттегідей, өкілетті сипатта болады және белгілі әкімшілік-аумақтар көлемінде қызмет етеді (муниципалдық кеңестер, префекторлық жиналыстар, халық депутаттарының кеңесі, ұлттық кеңестер, ұжымдық кеңестер). Жергілікті өкілетті органдар, тікелей әкімшілік-аумақтар тұрғындарымен сайланады. Оларға, заңда белгіленген мөлшердегі жергілікті кәсіпорындар, жергілікті бюджет, көлік, сумен жабдықтау, жергілікті тұрғындардың тұрмыс қажетін өтеу, халық білімі, денсаулық, құқықтық тәртіпті сақтау, азаматтық қорғаныс т.б. жатады.
Жергілікті жерде, мемлекеттік билікті құрудың тарихи екі нысаны пайда болды. Жергілікті үкіметтің демократияға көп жақындығы, билікке сай болатыны. Барлық жергілікті жұмыстар, сайланған әр түрлі деңгейдегі органдардың қолында болуы кажет.
Мысалы, Жапонияда барлық негізгі ішкі мәселелерді префектурада, қалаларда, поселкелерде және ауылдарда (деревняларда - жергілікті жерлерде) сайланған органдар шешеді. Біздің елде де, жергілікті мемлекеттік өкімет органдары әкімшілік-көлемдік (поселок, ауыл, қала, аудан, облыс) бөлімдерде әр түрлі ішкі өмір мәселелерін өздері тәуелсіз шешуге толық мүмкіншіліктері және құқықтары бар.
Кейбір елдерде, жергілікті өзін-өзі билейтін органдар өзінің жұмысында белгілі деңгейде орталық өкіметпен тежеледі. Олар жергілікті шаруашылықты, қаржыны, денсаулық сақтауды, жол салумен және басқа маңызды мәселелермен шұғылданып басқарса да, тәртіп сақтау, орталықпен тағайындалған адамға жүктеледі. Ондай сипаттағы жағдайға Франциядағы жергілікті өкіметтін ұйымдастырылуы мысал бола алады. Оның департаменттеріндегі ортаңғы өкімет, президентпен тағайындалған префект арқылы жүргізіледі.
Префектіге барлық ведомствалық қызметкерлер бағынады, ал муниципалды кызметтің үстінен жүргізілетін бақылауды полиция басқарады. Генералды кеңес, өзін-өзі билейтін орган ретінде, барлық қалған маңызы бар жергілікті мәселелерді шешеді, муниципиалды кеңес коммуналарда қызметте жүріп, орталықтың өкілі, жергілікті полицияны, мэрді сайлайды.
Мемлекеттік биліктің атқарушы және билеу органдары Мемлекет басшысы.
Жергілікті жерде, мемлекеттік билікті құрудың тарихи екі нысаны пайда болды. Жергілікті үкіметтің демократияға көп жақындығы, билікке сай болатыны. Барлық жергілікті жұмыстар, сайланған әр түрлі деңгейдегі органдардың қолында болуы кажет.
Мысалы, Жапонияда барлық негізгі ішкі мәселелерді префектурада, қалаларда, поселкелерде және ауылдарда (деревняларда - жергілікті жерлерде) сайланған органдар шешеді. Біздің елде де, жергілікті мемлекеттік өкімет органдары әкімшілік-көлемдік (поселок, ауыл, қала, аудан, облыс) бөлімдерде әр түрлі ішкі өмір мәселелерін өздері тәуелсіз шешуге толық мүмкіншіліктері және құқықтары бар.
Кейбір елдерде, жергілікті өзін-өзі билейтін органдар өзінің жұмысында белгілі деңгейде орталық өкіметпен тежеледі. Олар жергілікті шаруашылықты, қаржыны, денсаулық сақтауды, жол салумен және басқа маңызды мәселелермен шұғылданып басқарса да, тәртіп сақтау, орталықпен тағайындалған адамға жүктеледі. Ондай сипаттағы жағдайға Франциядағы жергілікті өкіметтін ұйымдастырылуы мысал бола алады. Оның департаменттеріндегі ортаңғы өкімет, президентпен тағайындалған префект арқылы жүргізіледі.
Префектіге барлық ведомствалық қызметкерлер бағынады, ал муниципалды кызметтің үстінен жүргізілетін бақылауды полиция басқарады. Генералды кеңес, өзін-өзі билейтін орган ретінде, барлық қалған маңызы бар жергілікті мәселелерді шешеді, муниципиалды кеңес коммуналарда қызметте жүріп, орталықтың өкілі, жергілікті полицияны, мэрді сайлайды.
Мемлекеттік биліктің атқарушы және билеу органдары Мемлекет басшысы.
1. Ашитов Б.З. «ҚР құқық негіздері». Алматы: 2003ж.
2. Баянов Е. «ҚР-ның мемлекеті мен құқығының негіздері». Алматы: 2003ж.
3. Баққұлов С.Д. «Құқық негіздері». Алматы: 2004ж.
4. Мемлекет және құқық негіздері. Оқулық -2001.
5. Қ.Д. Жоламан, А.Қ. Мұхтарова, А.Н. Тәукелев. Мемлекет және құқық теориясы. 2003
6. Қ. Сапарғалиев, А. Ибраева. Мемлекет және құқық теориясы. 1998
7. Қайрат Сапарғалиев. Қазақстан Республикасының мемлекет және құқық негiздерi. 2004
8. А. Ибраева, Н. Ибраева. Теория государства и права А.2000
2. Баянов Е. «ҚР-ның мемлекеті мен құқығының негіздері». Алматы: 2003ж.
3. Баққұлов С.Д. «Құқық негіздері». Алматы: 2004ж.
4. Мемлекет және құқық негіздері. Оқулық -2001.
5. Қ.Д. Жоламан, А.Қ. Мұхтарова, А.Н. Тәукелев. Мемлекет және құқық теориясы. 2003
6. Қ. Сапарғалиев, А. Ибраева. Мемлекет және құқық теориясы. 1998
7. Қайрат Сапарғалиев. Қазақстан Республикасының мемлекет және құқық негiздерi. 2004
8. А. Ибраева, Н. Ибраева. Теория государства и права А.2000
Мазмұны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3
1. Мемлекеттің
механизмі ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ...4
2. Мемлекет механизмінің ерекшеліктері, оны ұйымдастырудың және қызметінің
принциптері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... .5
3. Мемлекеттің органы және оның мемлекет механизміндегі орны ... ... ... ..6
4. Мемлекеттік механизмнің буындарының
сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ..7
5.Мемлекеттік органдардың түрлері және
қызметі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .9
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ...11
Пайдаланылған әдебиеттер
тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .1
2
Кіріспе
Мемлекеттік органдар әдеттегідей, өкілетті сипатта болады және белгілі
әкімшілік-аумақтар көлемінде қызмет етеді (муниципалдық кеңестер,
префекторлық жиналыстар, халық депутаттарының кеңесі, ұлттық кеңестер,
ұжымдық кеңестер). Жергілікті өкілетті органдар, тікелей әкімшілік-аумақтар
тұрғындарымен сайланады. Оларға, заңда белгіленген мөлшердегі жергілікті
кәсіпорындар, жергілікті бюджет, көлік, сумен жабдықтау, жергілікті
тұрғындардың тұрмыс қажетін өтеу, халық білімі, денсаулық, құқықтық
тәртіпті сақтау, азаматтық қорғаныс т.б. жатады.
Жергілікті жерде, мемлекеттік билікті құрудың тарихи екі нысаны пайда
болды. Жергілікті үкіметтің демократияға көп жақындығы, билікке сай
болатыны. Барлық жергілікті жұмыстар, сайланған әр түрлі деңгейдегі
органдардың қолында болуы кажет.
Мысалы, Жапонияда барлық негізгі ішкі мәселелерді префектурада,
қалаларда, поселкелерде және ауылдарда (деревняларда - жергілікті жерлерде)
сайланған органдар шешеді. Біздің елде де, жергілікті мемлекеттік өкімет
органдары әкімшілік-көлемдік (поселок, ауыл, қала, аудан, облыс) бөлімдерде
әр түрлі ішкі өмір мәселелерін өздері тәуелсіз шешуге толық мүмкіншіліктері
және құқықтары бар.
Кейбір елдерде, жергілікті өзін-өзі билейтін органдар өзінің жұмысында
белгілі деңгейде орталық өкіметпен тежеледі. Олар жергілікті шаруашылықты,
қаржыны, денсаулық сақтауды, жол салумен және басқа маңызды мәселелермен
шұғылданып басқарса да, тәртіп сақтау, орталықпен тағайындалған адамға
жүктеледі. Ондай сипаттағы жағдайға Франциядағы жергілікті өкіметтін
ұйымдастырылуы мысал бола алады. Оның департаменттеріндегі ортаңғы өкімет,
президентпен тағайындалған префект арқылы жүргізіледі.
Префектіге барлық ведомствалық қызметкерлер бағынады, ал муниципалды
кызметтің үстінен жүргізілетін бақылауды полиция басқарады. Генералды
кеңес, өзін-өзі билейтін орган ретінде, барлық қалған маңызы бар жергілікті
мәселелерді шешеді, муниципиалды кеңес коммуналарда қызметте жүріп,
орталықтың өкілі, жергілікті полицияны, мэрді сайлайды.
Мемлекеттік биліктің атқарушы және билеу органдары Мемлекет басшысы.
Көп елдерде мемлекет басшысы атқарушы органды басқарады. Конституциялық
монархияда, мемлекет басшысы формалды түрде монарх болып есептеледі.
Конституцияның негізінде, қалыптасып қалған әдет бойынша парламент туралы
монархтың мынадай құқықтары бар: сессия шақыру, төменгі палатаны тарқату,
жоғарғы палатаның мүшелерін тағайындау, заңдарды бекітіп жариялау, кейбір
жағдайда "вето" құқығы бар.
1. Мемлекеттің механизмі.
Мемлекеттің механизмі ұғымы. Мемлекеттің көп қырлы қызметі өзінің
сипаты мен табиғаты, тікелей бағвты мен қалыптасу бағыттары, функциялары
мен өкілеттері, жұмыс нысандары мен әдістерімен ерекшеленетін әр түрлі
мемлекеттік құрылымдар жүйесі арқылы жүзеге асырылады. Оларды комплексті
пайдалану мемлекет мұқтажын қанағаттандыруға, олардың алдында тұрған
міндеттерді шешуге мүмкіндік береді.
Жоғарыда айтылған мемлекеттік құрылымдардың барлығын бірнеше түрге
бөлуге болады. Олардың ішінде мемлекеттік механизмнің маңызды буынын
құрайтын мемлекет органдарының шоқтығы бөлек. Оның басқа бір буыны болып
биліктің айрықша ұйымдастырушылық және ұйымдастыру – мәжбүрлеу құралдары
(армия, полиция, түрме, барлау, және котрабарлау) табылады. Мемлекеттік
құрылымның үшінші бір түріне келетін болсақ, (бұл жерде мемлекеттік
шаруашылық, әлеуметтік – мәдени және басқа ұйымдар, мекемелер мен
кәсіпорындар айтылып отыр), ол мемлекеттің механизміне тікелей кірмейді,
тек жанап қана өтеді.
Мемлекет механизміне орасан зор роль берілген. Ол іс жүзінде
мемлекеттік билігі жүзеге асыруға міндетті. Барлық биліктік жетекшілік,
басқарушылық, бақылаушылық, ұйымдастырушылық және реттеушілік қызмет –
мемлекет механизмінің шексіз құқығы. Мемлекеттің саясаты, оның стратегиялық
бағыты, тактикалық міндеті мемлекеттің механизмімен жасалып, сонымен
түзетіліп, жүзеге асырылады.
Мемлекет механизмі дегеніміз, мемлекет алдында тұрған міндеттерді
шешу үшін, оның функцияларын іс жүзіне асыру үшін құралған мемлекеттің
барлықө органдарының, сондай – ақ биліктің ұйымдастырушылық және
ұйымдастыру – мәжбүрлеу құралдарының жүйесі.
Мемлекет механизмі түсінігімен қатар, теория және практика жүзінде
мемлекеттік аппарат түсінігі де кеңінен пайдаланылады. Әрине, бұл
түсініктердің ара қатынастары туралы мәселе туады. Мазмұны жағынан бір
бірімен өте жақын және көп жағдайда бір біріне сәйкес келгенімен, алайда
олардың айырмашылықтары да бар. Ол айырмашылық мынада: мемлекеттік аппарат
мемлекет механизмінің мемлекеттік қызмет принциптеріне негізделген
буындарын ғана қамтиды. Сондықтан да мемлекеттік аппаратқа, мысалы
жергілікті өеілді органдар, қызметші болып табылмайтын, депутаттық қызметі
үшін мемлекеттен ақы алатын депутаттар кірмейді. Сөйте тұрып, жергілікті
өкілді органдар, күмән жоқ, мемлекет механизмінің бір бөлігі болып
табылады[1].
2. Мемлекет механизмінің ерекшеліктері, оны ұйымдастырудың және қызметінің
принциптері.
Мемлекет механизмінің ерекшеліктері, оны ұйымдастырудың және
қызметінің принциптері. Мемлекет механизмінің маңызды ерекшелігі, оның
барлық буындарының ішкі бірлігінің болуы. Бір организмнің (мемлекеттің )
бір бөлігі болып отырып, олар бір біріне қарсы қарсы келмеулері керек.
Керісінше, олар күш біріктіріп, адамдардың түрлі саладағы тіршілік нысаны
қамтып, қоғамды біртұтас басқаруды қамтамасыз етулері керек. Олардың
тарапынан алауыздық, мемлекет саясатын жүргізуге қайшы келетін әрекеттер
жасау орынсыз болмақ.
Мемлекет механизмінің ішкі бірлігі туралы ережені талдап,
түсіндіре келіп, биліктің салыстырмалы түрде үш дербес әрі тәуелсіз
тармақтарының (заң шығару, атқару, сот) бар екендігін ескере кеткен артық
болмайды. Олар бір бірінен оқшауланған, әр түрлі нақтылы міндеттерге акцент
жасайды, және түрлі істерме айналыса отырып, тек өздеріне ғана тән қызмет
нысанын пайдаланады. Бұл факт билікті бөлу теориясында негізделген, бұл
теория қазір күннен күнге кеңінен қолданыс табуда. Бүгінде оның ережелері
мен принциптерін әлемнің көптеген елдері конститутциямен бекітіп берді.
Барлық биліктің бір органда немесе –бір лауазымды тұлғада шоғырлануына
қарсы екендігін айтып, оны мемлекет механизмінің үш тармағының арасында
аргументтерін келтіре отырып, билікті бөлу теориясы: 1) олардың тежемелік
әрі тепе теңдік жүйесін пайдалану арқылы өзара іс – қимыл жасауының
қажеттілігін; 2) бір биліктің басқа билікті функциясын орындау жолымен
алмастыруына жол бермеуді; 3) билік құрылымдарының өзіндік балансын
белгілеуді бекітеді.
Мемлекет механизмінің ұйымдастыру мен қызметінде белгілі бір
принциптер бар, солардың арқасында ол нақтылы өзгешілікке, тұтастыққа,
дербес рәсімделуге және тәмамдалуына ие болады. Олардың қатарына мына
төмендегілерді жатқызуға болады:
• Барлық мемлекеттік органдар мен лауазымды тұлғалардың
конститутцияны, заңдар мен басқа да нормативтік құқықтық актілерді
мүлтіксіз орындауы басты талабы болып табылатын заңдылық принципі;
• Мемлекеттік тәртіп пен төменгі тұрған органдар бастама көрсеткенде
және оны қолдаған кезде тәртіпті сақтауға мүмкіндік беретін барлық
мемлекеттік органдар ме лауазымды тұлғалардың иерархиялық принципі
және олардың өзара қарым – қатынасы;
• Мәнісі мемлекеттік мәселелерді дер кезінде көтеріп және оны шеше
білуге келіп тірелетін, толғағы жеткен қоғамдық дамудың
қажеттіліктерін анықтау және оларды мемлекеттік – құқықтық
нысандарда тұлғалап білдіретін жедел басшылықтың, меңгерудің және
бақылаудың принципі;
• Мемлекет қайраткерлерінің берілген өкілеттіліктер шеңберінде
нақтылы жағдайының ерекшіліктерін ескере отырып дұрыс шешім
қабылдай білуінен тұратын кәсіпқойлық пен құзіреттілік принципі;
• Жариялылық принципін жүзеге асырудың нәтижесінде мемлекет
механихмі демократиялық сипат алып, жұртшылыққа ашық та түсінікті
бола алатындығы;
• Мемлекеттің өзінің негізгі әлеуметтік міндеті болып табылатын
халыққа қызмет ету шараларында халықтың мүддесін ескеру
принципі[2]
3. Мемлекеттің органы және оның мемлекет механизміндегі орны.
Мемлекеттің органы мемлекет механизмінің алғашқы клеткаларының
бірі болып табылады. Мұндай органдарының жиынтығы мемлекет механизмінің
басты буынын құрайды. Мемлекттік органның өзіне тән сипаты мен белгісі
анықталған жағдайда ең алдымен оның мемлкеттің құрылымдық компоненті
екендігін негізге алу қажет. Согдықтан мемлекеттің жалпы сипаты мемлекеттік
органдардың сипатына өзінің белгісін түсіреді, олардың әрқайсысында өзгеше
ұйғарылады. Тұтас нәрсенің бір бөлігі ретінде мемлекеттік органда қандай
жағдайцда да тұтастық сипаты болады. Оның қандай құқықтары болса да,
құзіреті басқа құрылымдардың құзіретінен қалай ерекшеленсе де, мемлекеттің
атынан, билікті жүзеге асыру құралдарының бірі ретінде қызмет ететіндігі
маңызды.
Алайда, бірқатар мағынасы бар жоғарыда аталған нұсқаулармен
шектеліп қалу жеткіліксіз, әйтсе де олар мемлекет органдарының ерекшелігін
ашып көрсете алмайды. Соны анықтау мақсатында бірқатар ғалымдар мемлекеттік
органдардың ерекшеліктерінің бірі ретінде мемлекеттік – билік өкілеттері
туралы ережені ұсынады. өздерінің басқару және ұйымдастыру қызметіне олар
азаматтарының барлығына немесе белгілі бір категорияларына, лауазымды
тұлғалар мен ұйымдарға міндетті болатын билік сипатындағы жалпы немесе
нақты ұйғарымдар беруге құқылы. Бұл ұйымдар аталған органның моральдық –
қоғамдық беделіне ғана емес, мемлекеттік – мәжбүрлеумен қамтамасыз етуге де
сүйенеді[3].
Мемлекеттік органдардың басқа сипатты белгілеріне мыналар жатады:
• Олардың әрқайсысын конститутцияның, заңдар немесе басқа
нормативтік құқықтық актілер негізінде құру;
• Мемлекеттің олардың әрқайсысының алдына қойған міндетінің ұйымдық
құрылым мен құзіретінің ауқымына сәйкес келуі;
• Қызметтің олардың өздеріне ғана тән айрықша нысандары мен
әдістерін пайдалануы.
4. Мемлекеттік механизмнің буындарының сипаттамасы.
Заң ғылымында мемлекеттік органдарды мемлекет функциялары
бойынша топтастырудың мүмкін еместігі туралы қалыптасқан пікір дұрыс,
өйткені олардың көпшілігі бір ғана емес, екі немесе одан да көп
функцияларды жүзеге асыруға қатысады. Сондықтан мемлекеттік органдарды
топтастыру үшін басқа негіздемелер алынады. Олардың ішінде ең көп тарағаны
- өздерінің тікелей қатысы бар билік тармақтары бойынша топтастыру болып
табылады. Бұл негіздеме бойынша барлық мемлекеттік органдар:
1) заң шығарушы және өкілді;
2) атқарушы;
3) сот органдары болып бөлінеді.
а) Мемлекеттік биліктің заң шығарушы және өкілді органдары.
Мемлекеттік биліктің заң шығарушы және өкілді органдары белгілі
бір дәрежеде халықтық егемендікті бейнелейді. Сайлау процесімен халық
сайлаған соң, олар өздерін мемлекеттік ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3
1. Мемлекеттің
механизмі ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ...4
2. Мемлекет механизмінің ерекшеліктері, оны ұйымдастырудың және қызметінің
принциптері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... .5
3. Мемлекеттің органы және оның мемлекет механизміндегі орны ... ... ... ..6
4. Мемлекеттік механизмнің буындарының
сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ..7
5.Мемлекеттік органдардың түрлері және
қызметі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .9
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ...11
Пайдаланылған әдебиеттер
тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .1
2
Кіріспе
Мемлекеттік органдар әдеттегідей, өкілетті сипатта болады және белгілі
әкімшілік-аумақтар көлемінде қызмет етеді (муниципалдық кеңестер,
префекторлық жиналыстар, халық депутаттарының кеңесі, ұлттық кеңестер,
ұжымдық кеңестер). Жергілікті өкілетті органдар, тікелей әкімшілік-аумақтар
тұрғындарымен сайланады. Оларға, заңда белгіленген мөлшердегі жергілікті
кәсіпорындар, жергілікті бюджет, көлік, сумен жабдықтау, жергілікті
тұрғындардың тұрмыс қажетін өтеу, халық білімі, денсаулық, құқықтық
тәртіпті сақтау, азаматтық қорғаныс т.б. жатады.
Жергілікті жерде, мемлекеттік билікті құрудың тарихи екі нысаны пайда
болды. Жергілікті үкіметтің демократияға көп жақындығы, билікке сай
болатыны. Барлық жергілікті жұмыстар, сайланған әр түрлі деңгейдегі
органдардың қолында болуы кажет.
Мысалы, Жапонияда барлық негізгі ішкі мәселелерді префектурада,
қалаларда, поселкелерде және ауылдарда (деревняларда - жергілікті жерлерде)
сайланған органдар шешеді. Біздің елде де, жергілікті мемлекеттік өкімет
органдары әкімшілік-көлемдік (поселок, ауыл, қала, аудан, облыс) бөлімдерде
әр түрлі ішкі өмір мәселелерін өздері тәуелсіз шешуге толық мүмкіншіліктері
және құқықтары бар.
Кейбір елдерде, жергілікті өзін-өзі билейтін органдар өзінің жұмысында
белгілі деңгейде орталық өкіметпен тежеледі. Олар жергілікті шаруашылықты,
қаржыны, денсаулық сақтауды, жол салумен және басқа маңызды мәселелермен
шұғылданып басқарса да, тәртіп сақтау, орталықпен тағайындалған адамға
жүктеледі. Ондай сипаттағы жағдайға Франциядағы жергілікті өкіметтін
ұйымдастырылуы мысал бола алады. Оның департаменттеріндегі ортаңғы өкімет,
президентпен тағайындалған префект арқылы жүргізіледі.
Префектіге барлық ведомствалық қызметкерлер бағынады, ал муниципалды
кызметтің үстінен жүргізілетін бақылауды полиция басқарады. Генералды
кеңес, өзін-өзі билейтін орган ретінде, барлық қалған маңызы бар жергілікті
мәселелерді шешеді, муниципиалды кеңес коммуналарда қызметте жүріп,
орталықтың өкілі, жергілікті полицияны, мэрді сайлайды.
Мемлекеттік биліктің атқарушы және билеу органдары Мемлекет басшысы.
Көп елдерде мемлекет басшысы атқарушы органды басқарады. Конституциялық
монархияда, мемлекет басшысы формалды түрде монарх болып есептеледі.
Конституцияның негізінде, қалыптасып қалған әдет бойынша парламент туралы
монархтың мынадай құқықтары бар: сессия шақыру, төменгі палатаны тарқату,
жоғарғы палатаның мүшелерін тағайындау, заңдарды бекітіп жариялау, кейбір
жағдайда "вето" құқығы бар.
1. Мемлекеттің механизмі.
Мемлекеттің механизмі ұғымы. Мемлекеттің көп қырлы қызметі өзінің
сипаты мен табиғаты, тікелей бағвты мен қалыптасу бағыттары, функциялары
мен өкілеттері, жұмыс нысандары мен әдістерімен ерекшеленетін әр түрлі
мемлекеттік құрылымдар жүйесі арқылы жүзеге асырылады. Оларды комплексті
пайдалану мемлекет мұқтажын қанағаттандыруға, олардың алдында тұрған
міндеттерді шешуге мүмкіндік береді.
Жоғарыда айтылған мемлекеттік құрылымдардың барлығын бірнеше түрге
бөлуге болады. Олардың ішінде мемлекеттік механизмнің маңызды буынын
құрайтын мемлекет органдарының шоқтығы бөлек. Оның басқа бір буыны болып
биліктің айрықша ұйымдастырушылық және ұйымдастыру – мәжбүрлеу құралдары
(армия, полиция, түрме, барлау, және котрабарлау) табылады. Мемлекеттік
құрылымның үшінші бір түріне келетін болсақ, (бұл жерде мемлекеттік
шаруашылық, әлеуметтік – мәдени және басқа ұйымдар, мекемелер мен
кәсіпорындар айтылып отыр), ол мемлекеттің механизміне тікелей кірмейді,
тек жанап қана өтеді.
Мемлекет механизміне орасан зор роль берілген. Ол іс жүзінде
мемлекеттік билігі жүзеге асыруға міндетті. Барлық биліктік жетекшілік,
басқарушылық, бақылаушылық, ұйымдастырушылық және реттеушілік қызмет –
мемлекет механизмінің шексіз құқығы. Мемлекеттің саясаты, оның стратегиялық
бағыты, тактикалық міндеті мемлекеттің механизмімен жасалып, сонымен
түзетіліп, жүзеге асырылады.
Мемлекет механизмі дегеніміз, мемлекет алдында тұрған міндеттерді
шешу үшін, оның функцияларын іс жүзіне асыру үшін құралған мемлекеттің
барлықө органдарының, сондай – ақ биліктің ұйымдастырушылық және
ұйымдастыру – мәжбүрлеу құралдарының жүйесі.
Мемлекет механизмі түсінігімен қатар, теория және практика жүзінде
мемлекеттік аппарат түсінігі де кеңінен пайдаланылады. Әрине, бұл
түсініктердің ара қатынастары туралы мәселе туады. Мазмұны жағынан бір
бірімен өте жақын және көп жағдайда бір біріне сәйкес келгенімен, алайда
олардың айырмашылықтары да бар. Ол айырмашылық мынада: мемлекеттік аппарат
мемлекет механизмінің мемлекеттік қызмет принциптеріне негізделген
буындарын ғана қамтиды. Сондықтан да мемлекеттік аппаратқа, мысалы
жергілікті өеілді органдар, қызметші болып табылмайтын, депутаттық қызметі
үшін мемлекеттен ақы алатын депутаттар кірмейді. Сөйте тұрып, жергілікті
өкілді органдар, күмән жоқ, мемлекет механизмінің бір бөлігі болып
табылады[1].
2. Мемлекет механизмінің ерекшеліктері, оны ұйымдастырудың және қызметінің
принциптері.
Мемлекет механизмінің ерекшеліктері, оны ұйымдастырудың және
қызметінің принциптері. Мемлекет механизмінің маңызды ерекшелігі, оның
барлық буындарының ішкі бірлігінің болуы. Бір организмнің (мемлекеттің )
бір бөлігі болып отырып, олар бір біріне қарсы қарсы келмеулері керек.
Керісінше, олар күш біріктіріп, адамдардың түрлі саладағы тіршілік нысаны
қамтып, қоғамды біртұтас басқаруды қамтамасыз етулері керек. Олардың
тарапынан алауыздық, мемлекет саясатын жүргізуге қайшы келетін әрекеттер
жасау орынсыз болмақ.
Мемлекет механизмінің ішкі бірлігі туралы ережені талдап,
түсіндіре келіп, биліктің салыстырмалы түрде үш дербес әрі тәуелсіз
тармақтарының (заң шығару, атқару, сот) бар екендігін ескере кеткен артық
болмайды. Олар бір бірінен оқшауланған, әр түрлі нақтылы міндеттерге акцент
жасайды, және түрлі істерме айналыса отырып, тек өздеріне ғана тән қызмет
нысанын пайдаланады. Бұл факт билікті бөлу теориясында негізделген, бұл
теория қазір күннен күнге кеңінен қолданыс табуда. Бүгінде оның ережелері
мен принциптерін әлемнің көптеген елдері конститутциямен бекітіп берді.
Барлық биліктің бір органда немесе –бір лауазымды тұлғада шоғырлануына
қарсы екендігін айтып, оны мемлекет механизмінің үш тармағының арасында
аргументтерін келтіре отырып, билікті бөлу теориясы: 1) олардың тежемелік
әрі тепе теңдік жүйесін пайдалану арқылы өзара іс – қимыл жасауының
қажеттілігін; 2) бір биліктің басқа билікті функциясын орындау жолымен
алмастыруына жол бермеуді; 3) билік құрылымдарының өзіндік балансын
белгілеуді бекітеді.
Мемлекет механизмінің ұйымдастыру мен қызметінде белгілі бір
принциптер бар, солардың арқасында ол нақтылы өзгешілікке, тұтастыққа,
дербес рәсімделуге және тәмамдалуына ие болады. Олардың қатарына мына
төмендегілерді жатқызуға болады:
• Барлық мемлекеттік органдар мен лауазымды тұлғалардың
конститутцияны, заңдар мен басқа да нормативтік құқықтық актілерді
мүлтіксіз орындауы басты талабы болып табылатын заңдылық принципі;
• Мемлекеттік тәртіп пен төменгі тұрған органдар бастама көрсеткенде
және оны қолдаған кезде тәртіпті сақтауға мүмкіндік беретін барлық
мемлекеттік органдар ме лауазымды тұлғалардың иерархиялық принципі
және олардың өзара қарым – қатынасы;
• Мәнісі мемлекеттік мәселелерді дер кезінде көтеріп және оны шеше
білуге келіп тірелетін, толғағы жеткен қоғамдық дамудың
қажеттіліктерін анықтау және оларды мемлекеттік – құқықтық
нысандарда тұлғалап білдіретін жедел басшылықтың, меңгерудің және
бақылаудың принципі;
• Мемлекет қайраткерлерінің берілген өкілеттіліктер шеңберінде
нақтылы жағдайының ерекшіліктерін ескере отырып дұрыс шешім
қабылдай білуінен тұратын кәсіпқойлық пен құзіреттілік принципі;
• Жариялылық принципін жүзеге асырудың нәтижесінде мемлекет
механихмі демократиялық сипат алып, жұртшылыққа ашық та түсінікті
бола алатындығы;
• Мемлекеттің өзінің негізгі әлеуметтік міндеті болып табылатын
халыққа қызмет ету шараларында халықтың мүддесін ескеру
принципі[2]
3. Мемлекеттің органы және оның мемлекет механизміндегі орны.
Мемлекеттің органы мемлекет механизмінің алғашқы клеткаларының
бірі болып табылады. Мұндай органдарының жиынтығы мемлекет механизмінің
басты буынын құрайды. Мемлекттік органның өзіне тән сипаты мен белгісі
анықталған жағдайда ең алдымен оның мемлкеттің құрылымдық компоненті
екендігін негізге алу қажет. Согдықтан мемлекеттің жалпы сипаты мемлекеттік
органдардың сипатына өзінің белгісін түсіреді, олардың әрқайсысында өзгеше
ұйғарылады. Тұтас нәрсенің бір бөлігі ретінде мемлекеттік органда қандай
жағдайцда да тұтастық сипаты болады. Оның қандай құқықтары болса да,
құзіреті басқа құрылымдардың құзіретінен қалай ерекшеленсе де, мемлекеттің
атынан, билікті жүзеге асыру құралдарының бірі ретінде қызмет ететіндігі
маңызды.
Алайда, бірқатар мағынасы бар жоғарыда аталған нұсқаулармен
шектеліп қалу жеткіліксіз, әйтсе де олар мемлекет органдарының ерекшелігін
ашып көрсете алмайды. Соны анықтау мақсатында бірқатар ғалымдар мемлекеттік
органдардың ерекшеліктерінің бірі ретінде мемлекеттік – билік өкілеттері
туралы ережені ұсынады. өздерінің басқару және ұйымдастыру қызметіне олар
азаматтарының барлығына немесе белгілі бір категорияларына, лауазымды
тұлғалар мен ұйымдарға міндетті болатын билік сипатындағы жалпы немесе
нақты ұйғарымдар беруге құқылы. Бұл ұйымдар аталған органның моральдық –
қоғамдық беделіне ғана емес, мемлекеттік – мәжбүрлеумен қамтамасыз етуге де
сүйенеді[3].
Мемлекеттік органдардың басқа сипатты белгілеріне мыналар жатады:
• Олардың әрқайсысын конститутцияның, заңдар немесе басқа
нормативтік құқықтық актілер негізінде құру;
• Мемлекеттің олардың әрқайсысының алдына қойған міндетінің ұйымдық
құрылым мен құзіретінің ауқымына сәйкес келуі;
• Қызметтің олардың өздеріне ғана тән айрықша нысандары мен
әдістерін пайдалануы.
4. Мемлекеттік механизмнің буындарының сипаттамасы.
Заң ғылымында мемлекеттік органдарды мемлекет функциялары
бойынша топтастырудың мүмкін еместігі туралы қалыптасқан пікір дұрыс,
өйткені олардың көпшілігі бір ғана емес, екі немесе одан да көп
функцияларды жүзеге асыруға қатысады. Сондықтан мемлекеттік органдарды
топтастыру үшін басқа негіздемелер алынады. Олардың ішінде ең көп тарағаны
- өздерінің тікелей қатысы бар билік тармақтары бойынша топтастыру болып
табылады. Бұл негіздеме бойынша барлық мемлекеттік органдар:
1) заң шығарушы және өкілді;
2) атқарушы;
3) сот органдары болып бөлінеді.
а) Мемлекеттік биліктің заң шығарушы және өкілді органдары.
Мемлекеттік биліктің заң шығарушы және өкілді органдары белгілі
бір дәрежеде халықтық егемендікті бейнелейді. Сайлау процесімен халық
сайлаған соң, олар өздерін мемлекеттік ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz