«Жеке тұлға» картасы

Пән: Психология
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

«Жеке тұлға» картасы

«Жеке тұлға» тақырыбы қазіргі заманғы психологияда ең орталықтанғандардың бірі. Ол маркстік-лениндік философияда, социологияда, юриспруденцияда және басқа да ғылымдарда зерттелінеді. Жеке тұлға -қоғамдық индивид, біліктіліктің, қызметтің және сөйлесудің субъекті. Психологияда қалыптасқан тұлғалық принцип жалпы субъектінің тұлғасының өзін түсіну арқылы кез-келген психикалық болмысты зерттеп бүктеуді талап етеді. «Жеке тұлға» түсінігі инвидке қарайтын нақты қасиеттерге жатады. Бұл табиғи индивидуалды-психологиялық тұлғаның ерекшелктерінен тұрады: интеллектуалды және сезімді-еріктік ерекшеліктер, бағыттылық, сонымен бірге мінез бен қабілеттер. Осы қасиеттердің әртүрлілігі осы субъектіге тән жалпы жүйе негзінде ұйымдастырылады.

Тұлғалық қасиеттерді зерттеу теориялық және қолданбалы мағынаға ие. Жекелеп айтқанда, тұлғалаларды оқу орындарына жинақтауда, сонымен бірге кейбір кәсіптікке теруде олардың есебі айтарлықтай қажет болады. Спортта спортшының жеке тұлғалық қасиеттерін білу жаттықтырушыға дайындау жүйесін оптималдандыруға көмектеседі. Заң саласында құқық бұзушының тұлғалық қасиеттерінің есебі жазалау мен қабылдауға септігін тигізеді. Бұл тарау жеке тұлғалық әдістемемен берілген. Басқа танымал және жақсы өзін ұсынған әдістемелерді автор үшінші және одан жоғары курс студенттері үшін практикумында бейнелеуді болжайды.

Тұлғаның құрылымын зерттеу

Ескертулер. Жеке тұлғаны оның құрылымын зерттелмей толық түсіну мүмкін емес. Бұл ойға бірінші болып С. Л. Рубинштейн келді, кейін оны көрнекті кеңестің психологтары Қ. Н. Мясищев пен Б. Г. Ананьев дамытты. Теориялық негізделген және практикалық түрде «жұмыс істейтін» болып К. К. Платоновтың тұлғалық құрылымының концепциясы табылады.

Платонов бойынша тұлғаның функцияналды құрылысы иерархиямен орналасқан ішкі құрылымдармен ұсынылған: бағыттамалық, тәжірибемен, психикалық процестер мен темпераментпен. Осыдан басқа ол екі қаныққан ішкі құрылымдарды ажыратады. Бірінші төрт ішкі құрылымдар өзіне сәйкес түрде ендіреді:1) бағыттамалық-дүниетанын, сендіру, бейімділік, қызығушылық, 2) тәжірибе-білім, білік, шеберлік, 3) психикалық проценттер-сезімдер, ойлау, елестету, ерік, 4) биологиялық масайған қасиеттер-темперамент. Тәжірибе мен психикалық роцестердің ішкі құрылымдары, тұлғаның қасиеттерімен теңестірмейді тінін байқаймыз, бірақ жоғарыдағы көрсетудің негізінде олар мінездің қабілеттілігі болуы мүмкін.

Жеке психологиялық құрылымды, тұлғаны зерттеу үшін Платоновтың «Тұлғалық картасы» түзілді. Осы «Картаның»» көмегімен әрбір зерттелушінің тұлғалық ерекшелігінің сапалық-сандық түрі ұсынылады. Тұлғалық карта тұлғаның жеке қасиеттерін қалыптастыру мүмкіншілігін беріп, полярлық баллдар әдісімен бағалайды. Бұл, өз негізінде, өзін-өзі бағалау әдісімен ғана зерттелмейді, тәуелсіз мінездемелерді жетілдіру әдісімен іске асады. Білім беру мақсатын басшылыққа алған түрде Платоновтың әдістемесіне кейбір өзгерістер енгізілінді. Олар Платонов қарастырған тұлғаның функционалды құрылымын жалпы, сонымен қоса жеке ішкі құрылымында қарастырмайды. Мысалы, әдістемесі не автордың темпераменттің ішкі құрылымына тағы бір бөлім енгізілді-«Тұлғаның патологиялық өзгерістері». Студент-бұл көзқарас бойынша өзін бағалай алмайды және басқа студенттердің ойлары арнайы медициналық білімнің болмауынан объективті түрде болады деп күтілді.

Нақты сабақтың мақсаты-жеке тұлғаның құрылымын өзін-өзі бағалау жолымен өлшеу мен бірнеше тәуелсіз мінездеме арқылы жетілдіру болып табылады.

Эксперименттің толықтырылуы

«Тұлғаның карасы», «тұлға-картасы» бойынша эксперимент нәтижелерінің жазба схемалар бланкалары жеткілікті түрде, ал нақтырақ айтсқ әрбір зерттеуші үшін 2-3 экземпляр бойынша. Картаны толтыруға жазба сілтемелер.

Жұмыстың тәртібі. Сабақты бастауда, мұғалім студенттерге хабарлайды, студенттердің барлық тобы сыналушылар ролінде болады дейді. Сынаушылардың инструкциялары «Сіздер» «Тұлға картасын» өзіңізге толтырасыз. Сұрақтардың барлық жауаптарын сізге берілген жазба инструкциясына сәйкес осы қартаны толтыру арқылы береміз. Кейін «Тұлға картасын» сізге жақсы таныс студенттердің екі-үшеуіне толтырасыз, ал олар, өз кезегінде сізге картаны толтырады.

Тұлға картасы

Фондық деген қатынасыЖұмыс жағдайыЖанұя жағдайыФизкультуралық белсенділік
-педагогикалықДәстүрлі құқықтық
МінезҚоғамға қатынасыЕңбекке қатынасыАдамдарға қатынасыӨзіне қатынасыМеншікке қатынасы
бағыттылықАтлетик бағыттылық
ТәжірибеКәсіби даярлықКәсіби тәжірибеӘдебиет пен өнер саласындағы мәдениет деңгейіИнтелекті деңгейіТәртіп мәдениет
Психикалық процестердің индивидуалдық ерекшелктері

6. 1 Эмоциялық танушылық

6. 2 Эмоцианалды-моторлы тұрақтылық

6. 3 Эмоциялардың сахналығы

6. 4 Назар аударушылық

6. 5 Ес

6. 6 Ауғарымпаздық

6. 7 Елес

6. 8 Еркіндік:өзін-өзі игеру

6. 9 Мақсатқа жетушілік

7. Темперамент

7. 1 Күш

7. 2 Байсалдылық

7. 3 Ептілік

«Тұлға картасын» инструкциясын толтыру полярлық балл әдісін пайдалану арқылы жүзеге асырылады.

1. 1 Денсаулық жағдайы: 5-жақсы денсаулық, 4-денсаулық еш мазаламайды, 3-сирек, тез айығатын аурулар, 2-созылмалы аурулар, еңбек қаабілетіне аз әсер ететін, 1-созылмалы аурулар, еңбек қабілеттіліке айтарлықтай әсер ететін.

1. 2 Өзінің денсаулығына қатынасы: 5-өзінің денсаулығы жайлы еш ойламайды; 4-қайта бағалауға бейімділк, 3-денсаулыққа деген қатынасы оның жағдайына сәйкес келеді; 2-өзінің ауруын кері бағалайды:1-өзінің ауруын бірден кері бағалайды.

1. 3 Жұмыстың шарты жанұя жағдайымен бір қатарда бағаланады.

1. 4 Жанұядаағы жағдай: 5-жағдай айтарлықтай жайлы, 4-жайлы, бірақ толық қанағаттануды бермейді, 3-анықталмаған және әрдайымды емес, 2-жайлылығы аз, көп ойлануларды туындатады, 1-өте қолайсыз.

1. 5 Физкультуралық белсенділік: 5-спортпен белсенді түрде айналысады, 4-әрдайым спортпен айналыспайды, бірақ айналысқанды қызығушылық танытады, 3-күнделікті физкультуралық жаттығу жасайды, спорттық өмірге қызығушылықпен қарайды, 2-таңғы дене шынықтырумен қарқынды.

2. 1-2. 6 Қабілеттер тұлғаның жалпы қасиеттері болы табылады. Оларды субъекті қызметінің сәттілгі бойынша сол не басқа облыстың бағалайды.

2. 1-2. 5 Осылай белгіленген қабілеттерді көлемі бөліктер бойынша бағалайды: 5-бұл берілген қызмет түріндегі мойындалған талант; 4-нақты көрінген қабілеттер, тұлғаны басқа қоршаған арасынан ажыратып тұртатын, 3-оқиғалар кезіндегі қызметтің қызығушылықтары құрдастары арасында ажыратпайтын 2- бұл қызметті іске асыру мен игеруді қиындататын қабілеттердің болмауы, 1-оған деген қабілетсіздік.

2. 6 Дәстүрлі құқықтық қабілеттер. 5-ресми және құқықтық сананың жоғары деңгейі, адам қатынастарының дайындық негізі ретінде құрмет, 4- дәстүрлі және құқықтық сананың жоғары деңгейі, бірақ мөлшерді бұзушыларға деген пассивті қатынас, 3-сыртқы жағдайлардың әсерінен болатын дәстүрлі және құқықтық мөлшерден ауытқудан пайда болатын жағдайлар, 2-дәстүрлі және құқықтық мөлшерден жеке түрден ауытқу, 1-олардың жүйелі түрде ауытқуы.

3. 1-3. 5 Мінезді бағалауда, есте сақтау керек, ол тұлғаның маркасы сияқты екенін. Тұлғаның кескіндері бір-бірімен әртүрлі топталып, шындықтың әртүрлі болмысты тұлғаның қатынастарымен өзара қорытындыланған. Атап өтеміз мінездің кескіндері әрдайым дәстүрлі түрде суреттелген. Келесі басты тұлғаның мінезі қалыптастыратын қатынастарын ажыратады. Қоғамға, еңбекке адамдарға өзіне және жекеменшікке мінездің кескіндерін бағалай отырып, келесі шкалар пайдалану керек: 5-тұлғаның аталған қасиеті өте жақын көрінген жиі түрде қызметтің әртүрлі түрлерінде кездеседі, мінездің кескіні болып табылады, 4-анық көрінеді, бірақ біртіндеп пайда болады, бірақ қарама-қарсы оған қасиет өте сирек болса да; 3-ол мен оған қарама-қарсы қасиет анық көрінбейді және көрінуде бірін-бірі жетілдіреді; 2-айтарлықтай дәрежеде анығырақ көрінеді және жиі түрде тұлғаның аталған қасиетіне қарама-қарсы көрінеді, 1-аталғанға қарама-қарсы қасиет қызметтің әртүрінде кездеседі, мінездің кескіні болып табылады; 0-тұлғаның бір қасиеті үшін мәлімет жоқ сонымен бірге, 5 баллын дұрыс емес, қоюға болмайды. Оны тек күмәнсіз жағдайда ғана қою керек.

4. 1-4. 7 Бағыттылық адамның өмір жолындағы бағдарын мінездейді, нақтылықтың әртүрлі жанындағы қатынасында, тұлға қандай және қандай мақсат үшін бағыт алды. Бағыттылықтың деңгейі тұлғаның әлеуметтік ересектілігімен көрінеді. Оның санасымен ойының дәрежесінің, оның кеңдігі қызығушылығымен үлкен екендігін көрсетеді, онда басты орталық қызығушылық болу шарт. Бағыттылықтың қарқындылығы сезімталдық суреттеумен байланысты ол үлкен көріну диапазонына не болуы мүмкін. Бағыттылықтың тұрақтылығы уақытқа тартылуынан тұрады; бұл тұлғаның қасиеті бірінші кезекте дамыған еркіндігінің көрінуіне байланысты және соңғысы әрекеттенген бағыттылық қызметіне мақсатын іске асыру белсенділігін түсінеді.

5. 1-5. 6 Тұлғаның ішкі құрылымдық тәжірибесінің оның кескіндері кіреді, оқыту процесінде қалыптасатын біліммен шеберлік. Олар мамандық дайындық ретінде анықталады, мәдениеттің әртүрлі аспетілі деңгейінде қоса анықтайды.

6. 1-6. 3 Сезімталдық ерекшеліктерді бағалауда назарға алынады; субъектіге қандай көңіл-күй көбінесе тән болады-қуанышты шаршаулы немесе сабырлылық, осыған тең түрде субъектіде жауап ретінде теңдліктің әртүрлі түрі пайда болады-абыржылушылық сасқалақтау, өзіне-өзі сенімсіз болу немесе керісінше, жинақылық өз күшіне сену азарттылық сезімі.

Нәтижелерді өңдеу

«Тұлға картасын» толтыру нәтижесін схемада бейнелеңіз анығырақ түсіндіруді тек темпераментті бағалау талап етеді «жақсы» және «жаман» темпераменттердің жоқ екенін бағалауға назарға алып, бұл ішкі құрылысындағы балл