Бизнес жоспар құрылымы мен көрсеткіштерін талдау
Мазмүны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 2
I. Бизнес жоспардың пәні, құрылымы, жасау жолдары ... ... ... ..3
1.1 Бизнес.жоспардың негізгі мақсаты мен қүрылымы ... ... ... ... . 3
1.2 Бизнес.жоспардың жасау жолдары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 4
II. Бизнес жоспар құрылымы мен көрсеткіштерін талдау ... ... ...18
2.1 Бизнес.жоспардың қаржы көрсеткіштерін есептеудің
негізгі әдістері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 18
2.2 Өнімді өткізу көлемі есебі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 19
2.3 Ақша түсімдері мен шығындарының балансы ... ... ... ... ... ... .. 20
2.4 Бизнес.жоспардың қаржы көрсеткіштеріне баланс
жасау және табысты орнықтыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 23
2.5 Шекті талдау және табыс орнықтыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 24
2.6 Өндірістік функция және екі ретті бюджет әдістері ... ... ... ... 26
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 30
Қолданылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 31
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 2
I. Бизнес жоспардың пәні, құрылымы, жасау жолдары ... ... ... ..3
1.1 Бизнес.жоспардың негізгі мақсаты мен қүрылымы ... ... ... ... . 3
1.2 Бизнес.жоспардың жасау жолдары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 4
II. Бизнес жоспар құрылымы мен көрсеткіштерін талдау ... ... ...18
2.1 Бизнес.жоспардың қаржы көрсеткіштерін есептеудің
негізгі әдістері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 18
2.2 Өнімді өткізу көлемі есебі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 19
2.3 Ақша түсімдері мен шығындарының балансы ... ... ... ... ... ... .. 20
2.4 Бизнес.жоспардың қаржы көрсеткіштеріне баланс
жасау және табысты орнықтыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 23
2.5 Шекті талдау және табыс орнықтыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 24
2.6 Өндірістік функция және екі ретті бюджет әдістері ... ... ... ... 26
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 30
Қолданылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 31
К і р і с п е
Нарықты экономикада бизнес - жоспар жаңадан кұрылып жаткан, сонымен қатар қызмет істеп жатқан кәсіпорындар мен кәсіпкерліктің барлық саласындағы жұмыс құралы болып табылады.
Кез келген бизнес үшін маңызды міндет: өндірістік шарулшылЫкқызметінің стратегиясы мен тактикасын жасау болып табылады.
Бизнес-жоспар кәсіпкерлік қызметтің өзекті мәселелерін шсніуге көмектеседі.
Яғни олар:
1. Кәсіпорын қызметінің накты бағыттарын аныктауға, шікеа пы рыноктарды және осы рыноктардағы фирманың алатын орнын.
2. Кәсіпорынның ұзақ және қысқа мерзімді мақсаттарына аныктама беретін және оларға жетудің стратегиясы мен тактмкасын аныктау
3. Кәсіпорынның түтынушыларға үсынатын товарлары мен кызметтерінің қүрамын таңдап көрсеткіштерін аныктау, сонымең катар өткізу, сауда және өндіріспен байланысты шығындарды бағалау.
4. Максатқа жету үшін еңбекке ынталандыру және кәсіпорын мамандарының сәйкестігін анықтау
5. Нарыкты зерттеумен байланысты маркетингғік шараллрдьь жарнамаларды, сатуды ынталандыру, бағаның калыптас\ыиьщ күрам-ын анықтау.
6. Кәсіпорынның қаржы жағдайын анықтап оның қаржы материаллык ресурстарын қойылған мақсатқа жету үшін сәйкестігін аныктау.
7 Қиындыктарды алдын ала болжап олардың кәсіпорын кьгзмслне кедергі келтірмеуін қадағалау.
Кәсіпорын қызметін жоспарлау келесі жағдайларды ;і :.л-белгілеуге мүмкіндік береді:
- Кәсіпорыи келешегін түпкілікті зерттеуге басшыларын мәжбүр -сі / .
- Қойылған мақсатка жету үшін қолданып жаткан шараларды'ШКТЫ жүзеге асыруға мүмкіндік береді.
- Бақылау жүргізу үшін кәсіпорын көрсеткіштерін анықтайлы
- Кәсіпорын басшыларын мақсатка жету жолдарына накты іііеші.у қабылдауға мүмкіндік туғызады.
- Нарықтық өзгерістерге кәсіпорынды дайындайды.
-Кәсіпорынның барлық басшыларының міндёттері : :
жауапкершіліктерін аныктайды.
Негізінен баешы жоспарлардың қажеттілігін келесілей мәеелс .р :: шешу кезінде пайда болады:
- Қызмет ететін және қайта қүрылған кәсіпорынды несие алу үітн қүжаттарды дайындау кезінде.
- Мемлекеттік кәсіпорындарды жекешелендіру шешімін негіздеу үшін.
-Болашақ кәсіпорын қызметін, барысын аьыктау, жаңа кызметтің ашылуы немесе коммерциялық қызметтің негізгі бағыттарын белгілеу үшін.
-Коммерциялық операциялардың жаңа түрінің пайда болуы және олардың бағыттары мен әдістерінің жаңарған кезде.
- Кейбір кәсіпорындардың бағалы қағаздарын шығару қүрылымын қүру негізінде.
- Сыртқы саудаға шығу үшін және шетел инвестицияларын тарту \ шін.
Нарықты экономикада бизнес - жоспар жаңадан кұрылып жаткан, сонымен қатар қызмет істеп жатқан кәсіпорындар мен кәсіпкерліктің барлық саласындағы жұмыс құралы болып табылады.
Кез келген бизнес үшін маңызды міндет: өндірістік шарулшылЫкқызметінің стратегиясы мен тактикасын жасау болып табылады.
Бизнес-жоспар кәсіпкерлік қызметтің өзекті мәселелерін шсніуге көмектеседі.
Яғни олар:
1. Кәсіпорын қызметінің накты бағыттарын аныктауға, шікеа пы рыноктарды және осы рыноктардағы фирманың алатын орнын.
2. Кәсіпорынның ұзақ және қысқа мерзімді мақсаттарына аныктама беретін және оларға жетудің стратегиясы мен тактмкасын аныктау
3. Кәсіпорынның түтынушыларға үсынатын товарлары мен кызметтерінің қүрамын таңдап көрсеткіштерін аныктау, сонымең катар өткізу, сауда және өндіріспен байланысты шығындарды бағалау.
4. Максатқа жету үшін еңбекке ынталандыру және кәсіпорын мамандарының сәйкестігін анықтау
5. Нарыкты зерттеумен байланысты маркетингғік шараллрдьь жарнамаларды, сатуды ынталандыру, бағаның калыптас\ыиьщ күрам-ын анықтау.
6. Кәсіпорынның қаржы жағдайын анықтап оның қаржы материаллык ресурстарын қойылған мақсатқа жету үшін сәйкестігін аныктау.
7 Қиындыктарды алдын ала болжап олардың кәсіпорын кьгзмслне кедергі келтірмеуін қадағалау.
Кәсіпорын қызметін жоспарлау келесі жағдайларды ;і :.л-белгілеуге мүмкіндік береді:
- Кәсіпорыи келешегін түпкілікті зерттеуге басшыларын мәжбүр -сі / .
- Қойылған мақсатка жету үшін қолданып жаткан шараларды'ШКТЫ жүзеге асыруға мүмкіндік береді.
- Бақылау жүргізу үшін кәсіпорын көрсеткіштерін анықтайлы
- Кәсіпорын басшыларын мақсатка жету жолдарына накты іііеші.у қабылдауға мүмкіндік туғызады.
- Нарықтық өзгерістерге кәсіпорынды дайындайды.
-Кәсіпорынның барлық басшыларының міндёттері : :
жауапкершіліктерін аныктайды.
Негізінен баешы жоспарлардың қажеттілігін келесілей мәеелс .р :: шешу кезінде пайда болады:
- Қызмет ететін және қайта қүрылған кәсіпорынды несие алу үітн қүжаттарды дайындау кезінде.
- Мемлекеттік кәсіпорындарды жекешелендіру шешімін негіздеу үшін.
-Болашақ кәсіпорын қызметін, барысын аьыктау, жаңа кызметтің ашылуы немесе коммерциялық қызметтің негізгі бағыттарын белгілеу үшін.
-Коммерциялық операциялардың жаңа түрінің пайда болуы және олардың бағыттары мен әдістерінің жаңарған кезде.
- Кейбір кәсіпорындардың бағалы қағаздарын шығару қүрылымын қүру негізінде.
- Сыртқы саудаға шығу үшін және шетел инвестицияларын тарту \ шін.
Қолданылған оқулықтар:
1) А.Д.Шермет, Р.С Сейфуллинү «Финансы предприятий» Москва. Инфром. 1997 г.
Ержанова М.С. «Каржы-каражат» 1997 г.
2) Артешенко В.Т. «Финансовый анализ» Москва 1997 г.
3) А.И. Ковалев «Анализ финансового состояний предприятия» Москва 1997 г.
4) В.К.Радостовец «Финансовый и управленический учет предприятий»
5) Крепина М.Н. «Финансовое состояние предприятия методы» 1997 г.
6) Бакаев А.С., Шнийдилан Л.З. «Учетная политика оценки предприятия» «Финансовая газета» 1992 №22.
7) Калдыбаев О., Темирбаев А. «Экономика предприятия» 1997 г.
1) А.Д.Шермет, Р.С Сейфуллинү «Финансы предприятий» Москва. Инфром. 1997 г.
Ержанова М.С. «Каржы-каражат» 1997 г.
2) Артешенко В.Т. «Финансовый анализ» Москва 1997 г.
3) А.И. Ковалев «Анализ финансового состояний предприятия» Москва 1997 г.
4) В.К.Радостовец «Финансовый и управленический учет предприятий»
5) Крепина М.Н. «Финансовое состояние предприятия методы» 1997 г.
6) Бакаев А.С., Шнийдилан Л.З. «Учетная политика оценки предприятия» «Финансовая газета» 1992 №22.
7) Калдыбаев О., Темирбаев А. «Экономика предприятия» 1997 г.
Мазмүны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... 2
I. Бизнес жоспардың пәні, құрылымы, жасау
жолдары ... ... ... ..3
1.1 Бизнес-жоспардың негізгі мақсаты мен қүрылымы ... ... ... ... .
3
1.2 Бизнес-жоспардың жасау
жолдары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 4
II. Бизнес жоспар құрылымы мен көрсеткіштерін
талдау ... ... ...18
2.1 Бизнес-жоспардың қаржы көрсеткіштерін есептеудің
негізгі
әдістері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... 18
2.2 Өнімді өткізу көлемі
есебі ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... . 19
2.3 Ақша түсімдері мен шығындарының балансы ... ... ... ... ... ... ..
20
2.4 Бизнес-жоспардың қаржы көрсеткіштеріне баланс
жасау және табысты
орнықтыру ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... .. 23
2.5 Шекті талдау және табыс
орнықтыру ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... . 24
2.6 Өндірістік функция және екі ретті бюджет әдістері ... ... ... ...
26
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... ... 30
Қолданылған
әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
. 31
К і р і с п е
Нарықты экономикада бизнес - жоспар жаңадан кұрылып жаткан, сонымен
қатар қызмет істеп жатқан кәсіпорындар мен кәсіпкерліктің барлық
саласындағы жұмыс құралы болып табылады.
Кез келген бизнес үшін маңызды міндет: өндірістік шарулшылЫкқызметінің
стратегиясы мен тактикасын жасау болып табылады.
Бизнес-жоспар кәсіпкерлік қызметтің өзекті мәселелерін шсніуге
көмектеседі.
Яғни олар:
1. Кәсіпорын қызметінің накты бағыттарын аныктауға,
шікеа пы рыноктарды және осы рыноктардағы фирманың алатын орнын.
2. Кәсіпорынның ұзақ және қысқа мерзімді мақсаттарына аныктама
беретін және оларға жетудің стратегиясы мен тактмкасын аныктау
3. Кәсіпорынның түтынушыларға үсынатын товарлары
мен кызметтерінің қүрамын таңдап көрсеткіштерін аныктау, сонымең катар
өткізу, сауда және өндіріспен байланысты шығындарды бағалау.
4. Максатқа жету үшін еңбекке ынталандыру және
кәсіпорын мамандарының сәйкестігін анықтау
5. Нарыкты зерттеумен байланысты маркетингғік
шараллрдьь жарнамаларды, сатуды ынталандыру, бағаның калыптас\ыиьщ күрам-ын
анықтау.
6. Кәсіпорынның қаржы жағдайын анықтап оның қаржы материаллык
ресурстарын қойылған мақсатқа жету үшін сәйкестігін аныктау.
7 Қиындыктарды алдын ала болжап олардың кәсіпорын кьгзмслне
кедергі келтірмеуін қадағалау.
Кәсіпорын қызметін жоспарлау келесі жағдайларды ;і :.л-белгілеуге
мүмкіндік береді:
- Кәсіпорыи келешегін түпкілікті зерттеуге басшыларын мәжбүр -сі .
- Қойылған мақсатка жету үшін қолданып жаткан шараларды'шкты жүзеге
асыруға мүмкіндік береді.
- Бақылау жүргізу үшін кәсіпорын көрсеткіштерін анықтайлы
- Кәсіпорын басшыларын мақсатка жету жолдарына накты
іііеші.у қабылдауға мүмкіндік туғызады.
- Нарықтық өзгерістерге кәсіпорынды дайындайды.
-Кәсіпорынның барлық басшыларының міндёттері
: :
жауапкершіліктерін аныктайды.
Негізінен баешы жоспарлардың қажеттілігін келесілей мәеелс .р :: шешу
кезінде пайда болады:
- Қызмет ететін және қайта қүрылған кәсіпорынды несие алу үітн
қүжаттарды дайындау кезінде.
- Мемлекеттік кәсіпорындарды жекешелендіру шешімін негіздеу үшін.
-Болашақ кәсіпорын қызметін, барысын аьыктау, жаңа кызметтің ашылуы
немесе коммерциялық қызметтің негізгі бағыттарын белгілеу үшін.
-Коммерциялық операциялардың жаңа түрінің пайда болуы және олардың
бағыттары мен әдістерінің жаңарған кезде.
- Кейбір кәсіпорындардың бағалы қағаздарын шығару қүрылымын қүру
негізінде.
- Сыртқы саудаға шығу үшін және шетел инвестицияларын тарту \ шін.
І.Бизнес - жоспардың негізгі мақсаты мен кұрылымы,
және оны жасаудың әдістері.
1.1. Бизнес- жоспар менеджменттің негізгі қүралы болып табылалы.
Бизнес - жоспардың көмегімен кәсіпорын қызметінін максать с
жетістіктерге жету жолы анықталады. Бизнес - жоспарды жасаудЬіп негізгі
максаттары болып:
-мемлекеттік объектілермен муниципальды
меішпкирд; жекешелендіру;
- инвестициялық жобаларды жүзеге асыру;
- кейбір коммерциялық операцияларды өткізу;
- бағалы қағаздарды эмиссиялау;
- кәсіпорынның келешектегі дамуын анықтау;
- қайта үйымдастыру шараларын өткізу, шамасы жоқ
(банкрот) кәсіпорын үшін қолдану;
-қаржылық сауықтыру және уақытша экономикалык тығырыктан
шығу үшін.
Бизнес - жоспар бүл нарықтық шаруашылык ету категориясы. Бүл еркін
кәсіпкерлікпен бәсеке жағдайындағы кәсіпорынның пайдаеын жоғарлатудың
дәлелденген қүрал-сайманы. Жаксы күрылған, ғылыми негізделген бизнес-жоспар
коммерциялық іске катысушыларға аса қажет, яғни олар меншік иелерінің
қүрылтайшылары, партнерлер мен араластар, инвестор, банк, әкімшілік үйым
және басқада күрылымдар. Барлық қатысушыларға бизнес-жоспар кәсіпкерлікті
параеатты; шынайы, перспективалық және нәтижелік көзкараста багалакгаи,
талданған аса қажетті ақпараттарды береді.
Ағымдағы қызметте бизнес-жоспар үш бөлімнен түрады.
1. Бизнесті сипаттау (маркетинг және өндіріс бөлімдері).
2. Қаржылық ақпарат (баланс, инвестиция стратегиясыішң қаржы
жоспары, кредитті товарлы материалдармен қамтамасыз ету, сақтаііііыр және
рентабельділік есебі).
3. Жолдама құжаттар (заң және үйымдастыру жоспарлары, құрылтайшылар
қүжаты, контракттар көшірмесі, лицензия және тағы басқалары).
1 - кестеде кәсіпорынның бизнес жоспары көрсетілген. Ал 2 -кестеде
бизнесті бағалау мен талдау есебі тізімі мен құрылым үлгісі көрсетілген.
Бизнес-жоспар коммерциялық істін, технико-экономикалық негіздемесі болып
табылады. Мүны жасаудың қүрал-сайманы болып сметалық жоспарлау табылады.
Смета - бүл жоспарлы есеп формасы, яғни кәсіпорынның алдағы іс қимыл
бағдарламасын толық анықтайды.
Сметаны жасаудың негізгі мақсаты төмендегілермен байланысты: -ағымдағы
және келешектегі жоспарлардың үйлесуімен; -кәсіпорынның әр түрлі
бөлімшелері іс қимылының координациясымен (үйлесуімен);
-өндірістің барлық мақсаттарын нақтылаумен; -өндірісті бақылау және
басқарумен;
-кәсіпорын персоналдары мен басшылар жүмысының тиімділігін
ынталандырумен;
-алдағы шаруашылық қызметі параметрлерін аныктаумен; -ағымдағы қызмет
нәтижелерін жоспардағы кезеңмен салыстырумен.. ауытқуларды көрсету және
қанағаттандырылмаған жүмыс себептеріАіен.
Сметаны қүруда әр түрлі әдістер пайдалынады: -нормативтік; -есепті
талдау; -балансты; -оптимизациялық; -үлгілеу.
Сметаны қүрудағы нормативті әдістің мәні болып түтыну ресурстар
көлемінің шығын есебін, жоспарланған экономикалык көрсеткіштер көлемінің
ресурс шығындар нормасына көбейту жолымен көрінеді.
Есепті талдау әдісінің мәні болып түтыну мен шығын көлемі есебін
жоспарлы кезеңдегі орта шығын индексінің өзгеруіне көбейту көздері
табылады.
Баланстық әдістің мәні болып шығын көлемінің үйлесуімен ресурстарды
кеңейту көздері табылады.
Оптимизация әдісінің мәні болып көп варианттылық табылады. Мүнда
алынған нәтижеден яғни бірнеше сметалар ішінен ең жақсы смета алынады.?
Үлгілеу әдісінің мәні болып өндіріс процессінің әр түрлі
элементтерінің өзара функционалдық байланыстарын факторлық талдау табылады.
Мысалы: өнімді өткізу көлемі мен шығын деңгейіне байланысты пайда
үлгіленеді.
Бизнес-жоспар жасауда келесі сметалар қүрылады:
- сату сметасы (өнімді өткізу);
- өндіру сметасы;
- тікелей материалдық шығындар сметасы;
- өндіріс персоналдарының еңбек ақы шығыны сметасы;
- жалпы өндірістік шығындардың қосымша сметасы;
- өткізілген өнімнің өзіндік құн сметасы;
- жалпы шаруашылық шығындарының ағымдағы периодтық сметары:
- пайда және шығындар сметасы;
- капиталды шығындар сметасы;
- ақша құрымдары қозғалысының сметасы;
- актив және пассив баптарының сметасы;
Сметалық жоспарлау екі кезеңді камтиды:
Жоспарлау-келешектегі мақсаттарды аныктау.
Мониторинг (шығарып салу) - ағымдағы шаруашылық кызметті талдау,
есепті кезеңдегі жоспарланған шешімдердің орындалуы.
Сметалар жылға, тоқсанға (айға) бөлу арқылы құрылады. Жүмыс әдетте
қаржы директорының басшылығымен орындалады, сонымен қатар кәсіпорын
бухгалтерия және басқа да департамент өкілдіктері де кіреді.
Сметаны есептеу ыңғайына қарай екі топқа бөледі.
1. Сметаны нолден бастап жасау. Мүнда негізінен кәсіпорын жаңадан
қүрылғанда немесе жүмыс профилін өзгерткенде колданылады.
2. Жетістікке дейінгі жоспарлау. Бүл кезде кәсіпорын өз жүмысын
өзгертпегенде қолданады.
Смета екі түрге бөлінеді:
1. Кәсіпорын қызметінің негізгі жүмыс сметасы;
2. Кәсіпорынның негізгі емес қызмет түрінің
сметасы.
Бизнес-жоспар бөлімінің экономикалық талдау есебі
және бизнесті бағалаудың тізім үлгісі.
Кесте № 2
Қс Бөлім атауы Бөлім мазмүны
1 2 3 4
Титул беті Фирманың атауы мен
адресі
Құрылтайшының атауы
мен адресі
Ұсынылған жобаның
мәні
Жобаның құны
Қүпиялыққа нұсқалауы.
I Мазмұны Үсынылған жобаның Сату көлемін
бағалау
(Кіріспе негізгі ереже жиынтығы мен талдау
бөлім) Үсынылған өндірістің Шығынды талдау
мақсаты Тәуекелді бағалау
Үсынылған өнімнің жаңа Табысты бағалау'
түрі
Несиені қайтару, табыс,
шығын, түсім, сату
көлемдерінің мәліметі.
II Тауар Өнімді баяндау: (қызмет) Тауардың
(қызмет) - тауардың түтынушылык
касиетін
түтынушылық қасиеті бағалау
- бәсекелестерден Бәсекелестер
тауарын
товар ба айырма талдау
- патенттермен қорғалу Өнім өндіру
шығыны
дәрежесі, өндірісте мен бағасын талдау
шығын мен бағаны
болжау, сервисті
үйымдастыру
III Өткізу Саладағы істің жай-күйі. Саладағы істің
нарығы жай-
Патенциялды күйін бағалау
түтынушылар Сала ба өсу
декгейін '
Нарық конъюктурасы талдау
Потенциалды
түтынушыларды
талдау
Нарық
конъютурасын
талдау.
IV Бәсеке Потенциялды Салыстырмалы талдау
бәсекелестер: (Бәсекелестерд і ң
Сату көлемінің қызмет
бағалануы; кірістер, көрсеткіштерімев
жеке
перспективалы түрлерімен).
модельдерді ендіру, Бәсекелестер
негізгі сипаттама, сапа стратегиясының
деңгейімен өнімнің мақсатын талдау
дизайны, Бәсекелестер
бәсекелестердің баға қызметінің жақсы
және
саясаты. нашар
жақтарын
талдау.
V Маркетинг Баға. Нарық
жағдайын
жоспары Өткізу арналары. талдау
Жарнама Баға өзгерісін
талдау
Жаңа өнімді болжау Сыртқы және
ішкі
Бағаның қүрылуы. факторларды талдау
Баға көрсеткіштері. Жарнама
тиімділігін
талдау
Фирманың күшті және
нашар
жақтарын
талдау.
Фирманың
өндірістік
мүмкіндіктерін
талдау.
VI өндіріс Өндіріс процесі (оны
жоспары баяндау)
өңдеу және күрастыру
операциялардың базалық
тізімі.
Шикізат материалдарды
өнімді
комплекстациялайтын
шарттардың (баға, сана,
саны, б-а) тізімін
жеткізумен қамтамасыз
ету.
Құрал-жабдықтар, і
ғимараттар, құрылыстар,
еңбек ресурстары, өнімді •
өндіру шығындары.
VII Тәуекел Кәсіпорынның нашар Тәуекелді
мен себептері
сақтандыруды жақтары. мен көздерін талдау
бағалау Жаңа тахнологиялардың Тәуекелді
пайда болуының статистикалык
мүмкіндігі. эксперитті
және
Альтернативтік комбинировалык
стратегиялар. әдістермен талдау.
Сақтандыру Инвестициялық
таңдау
шараларының тәуекелі. шешімдерін талдау.
Сақтандыру
1.3 Кәсіпорын сметалары.
Сату сметасы: бүл смета әдетте бірінші кезекте қүрылады. Негізінде
ақша түсімінің көрінуі қызметін бағалауда, сонымен катар басқа барлық
сметаларды негіздеуде.
Сату көлемі ағымдағы пайданың калыптасуына факторлы әсер етеді.
Сонымен қатар сату сметасы ақпараттарды камтамасыз етеді:
1) Әр товар бойынша өткізу көлемін шамалау;
2) Әр товар бірлігіне бағаның күтілуі.
Сату көлемінің қарапайым көрінісінің шамасын бағалауда өткең жылғы
сату көлемі ескеріледі. Ағымдағы жылдың есеп факторларының өзгеру мөлшеріне
тікелей өткізу әсер етеді. Мысалы: тауар көлемі, заказ берілгендер,
жоспарланған жарнама компаниясы, жалпы экономика саласындағы экономикалық
конъюнктура, өндіріс куаты, баға саясаты және нарықтық зерттеу нәтижелері.
Бағалауға өткен жылғы сату көлемінің статистикалық талдау факторларының
әсері пайдаланылады. Осы талдаулар осы жылғы сату көлемінің математикалык
байланысын және сату көлемін анықтайды. Натуралды кэріністе сату көлемінің
шамасын алған түсімді болжауға болады, яғни шамаланған сату көлеміне
күтінген товар бағасына көбейту арқылы. Сонымен қатар кәсіпорын
өкілдіктері смета түрі мен нақты сату көлемін салыстыра отырьш екі
мөлшердің айырмашылығын көрсетеді. Баскару персоналы мұның себептерін
зерттейді және жақсартуға шаралар қолданады. Мұны төмендегі кестеде келесі
түрде сипаттаймыз.
Жылдағы сату сметасы.
Кесте №3.
Товар және Сату көлемі Өнім бірлігінің Барлык
аймақ натуралды бағасы. Ақша сатулар акша
көріністе, өнім бірлігі бірлігі
бірлігі •
ТоварХ: 528000 5227200
Аймақ A 208000 9,90 2059200
Аймақ Б 162000 9,90 1603800.
Аймак В 158000 9,90 1564200
Товар У: 280000 4620000
Аймақ A 111600 16,50 1841400
АймақБ 78000 16,50 1300200
Аймақ В 89000 16,50 14784Q0
Өткізудің барлық түсімі: 9847200
Өндіріс схемасы бүл сату схемасымен тікелей байланысты және оған
қажетті материалдық қорлардың үлесімен анықталады. Өндіріс көлемінің
сметасы натуралды көріністе күтілген сату көлемінс кажетті материалдық
қорларды қосып жыл соңында материалдық қорларды жыл басындағы қорлардан
алғанда шамалайды. Мүны төмендегі кестеден көруге болады.
Жылдағы өндіріс көлемі.
Кесте №4
өнім бірліктері
Өнім X. Өнім У.
-Сату көлемі 528000
280000
-Жыл соңындағы қажетті қорлар санының қосылуы 80000
60000
-Қорытындысы 608000
340000
-Жыл басындағы қорларкөлемін алынуы 88000
48000
-Өндіріс көлемінің қорытындысы 520000
292000
Өндіріс көлемі сату көлемінен мүқият салыстыруы керек, яғни өндіріс
пен сатуды кезеңде теңістіруді нақтылау керек. Ең ұтымдысы өндіріс
куаттарының толык іс қимылы, материалды қорлардың көлемінің ең жақсысы
табылады.
Тікелей материалдық шығындар сметасы Өндіріс көлеміне байланысты
материалдык шығындар күрылады. Өндіріс процесіне негізгі материалдар
анықталады, олар: 1 )өндірісіне (процесіне) күтілген қажетті материалдар
көлемін қосу (+); 2) жыл соңындағы қажетті қорлар алу (-); 3) жыл басындағы
материалдар коры. Тікелей материалдық шығындар сомасы бүл керекті негізгі
материалдар санына осы материал бірлігінің күтілген бағасына көбейту аркылы
анықталады. Төмендегі кестеде көрсетеміз.
Тікелей материалдық шығындар сметасы.
Кесте№5.
Негізгі материалдар
A Б В
Өндірісен қажетті сандар
Товар X 390000 520000
Товар У 146000 292000 294200
Кезең соңындағы керекті қорлар
санын қосу, + 80000 40000 120000
Қорытындысы: 616000 332000 934200
Кезең басындағы қорлар көлемін алу, - 103000 44000 114200
Сатып алу үшін материалдар санының
қорытындысы: 513000 288000 820000
Материалдар бірлігінің бағасы,
ақша бірлігі 0,60 1,70 1,00
Тікелей материалдық шығындар
қорытындысы; ақша бірлігі 307800 489600 820000
Барлық материалдық шығындар;
ақша бірлігі: 1617400
Еңбек ақы шығыны сметасы.
Өндірістік қажеттілікке бастапқы еңбек акы шығыны сметасын көрсету
керек. Яғни, жалпы шығынды анықтау үшін өндірісте есепте.іінген сағаттар
санын еңбек ақы деңгейінің орта санына көбейту аркылы анықталады. Төмендегі
кестеде көрсетеміз.
Жылдағы еңбек ақы шығындары сметасы. Кесте№6
1 - бөлімше, 2 - бөлімше
өндіріске қажетті жұмыс
980006950005. Негізгі қызметтен пайда17. Барлығ 6600680188500014. 3
ағымдағы шығындар25000180009. Басқа Сақтандыру .
қызметкерлерінің еңбек ақысы8. Әкімшілік Ж
персоналдарының еңбек ақысы695000950006. Өткізу а
бойынша басқа да шығындар250005. Телефон л
байланыстары1150006600680119500010 . Өткізуге п
дайын, өнімнің өзіндік қүны (1+9)77956808. Кезең ы
соңындағы аяқталмаған өндіріс минус (-)2200009. п
Өндірілген өнімнің өзіндік қүны (7-8)5. Жалпы а
өндірістік шығындар29844004. Негізгі персоналға й
еңбек ақы бойынша- өндіріске жүмсалған негізгі д
материалдар қүны16322003. Тікелей материалдық а
шығындар:2144бО1095600Ақша бірлігі бойынша.Көмекші 9
персоналдардың еңбек ақысы732800Басқару 8
персоналдардың еңбек ақысы360000Энергия және 4
жарық306000Негізгі қорлардың амортизациясы* 7
288000Көмекші материалдар182800Ағымдағы 2
жөндеу140280Мүлікті сақтандыру және 0
салық79200Қосымша шығындардың 0
қорытындысы:2089080Өткізілген өнімнің өзіндік 1
құнының сметасы.товар X75000104000товар 3
У46800116800қорытындысы:1218002208 00сағаттың төлем .
деңгейі; ақша бірлігі108ақша бірлігі бойынша Т
еңбекақышығынының қорытындысы:12180001766400,ақша е
бірлігі бойынша барлықеңбек ақы л
шығындары:2984400сағаттарының саны: е
ф
о
н
Пайда мен шығын сметасы. б
Пайда мен шығын сметасы - сату, өткізілген өнім а
және ағьІмдағы шығындардың мәліметтері негізінде й
қүралады. л
а
Жылдағы пайда мен шығындар сметасы. н
1. Өткізуден түсім ы
с
ы
Ағымдағы шығындар сметасы. 2
Ағымдағы шығындар - күтілетін өткізу шығындарын 7
көрсетеді және сонымен қатар жалпы әкімшілік 0
шығындарды қамтиды. Бүл смета бірнеше түрлерге 0
классификацияланады, олар: өткізу агенттерінің 0
ақысы, жыл төлемі, сақтандыру және жарнама 1
шығындары. 0
5
Жылдагы ағымдағы шығындар сметасы (акша бірлігі) 0
1. Товарларды өткізу шығындары 0
Бұл смета товарлар қоры көлемінің күтілуі 0
негізінде жасалады, яғни натуралды және өзіндік 7
қүн мәліметтерінен күралады. Сметаға алынатын: 1) .
тікелей материалдық шығындар; 2) еңбек акы бойынша Ж
шығындар; 3) қосымша шығындар. Өткізілген өнімнің а
өзіндік күнынын сметасын төмендегіше көрсетуге л
болады. п
ы
Жылдағы өткізілген өнімнің өзіндік құны сметасы. ә
1. Кезең басындағы дайын өнім қоры. к
і
Жылдағы қосымша шығындар сметасы. м
Мүны төмендепше көрсетуге болады. ш
і
л
і
к
ш
ы
ғ
ы
н
д
а
р
5
9
5
0
0
0
6
7
0
5
6
8
0
2
5
0
8
0
0
- проценттер бойынша кірістер6. Басқа да
кірістер:136151032465204. Ағымдағы шығындар:-
өткізу бойынша шығындар1190000- жалпы шығындар2.
Өткізілген өнімнің өзіндік қүны15. Кеңсе
товарларының шығыны750016. Басқа да жалпы
шығындар1750010. Энергия және жарықтандыру7500011.
Жол төлемі6000012. Кеңсе жабдықтьарының
амортизациясы360000*(өткізумен байланысты)3.
Жарнама3600004. Жол шығындары2. Өткізу
агенттерінің еңбек ақысы119000012. Өткізілген
өнімнің өзіндік қүны (10-11)11. Кезең соңындағы
дайын өнім қоры минус67000807. Барлық кезеңдегі
аяқталмаған өндіріс (2+6)69200806. Өндірістік
шығындарының қорытындысы (3+4+5)2089080тікелей
шығындар- негізгі материалдарды сатып алу1617400-
қолдағы бар негізгі материалдар қүны1868200- кезең
соңындағы негізгі материалдар қоры, микус
(-)236000- кезең басындағы негізгі материалдар
қоры:2. Кезең басындағы аяқталмаған өндіріс
7. Басқа да шығындар: F
- проценттерді төлеу шығыны 90006
8. Басқа да қызмет нәтижелерінің қорытындысы 8000
9. Налогты өтеуге дейінгі пайда 1369520
10. Пайда салығы 610000
11. Таза пайда 759520
Капитал шығынының сметасы.
Бұл негізгі қорлардың келешекте пайдалануын білдіреді. Капитал
шығынының болуы ол құрал-жабдықтармен айналымнан тыс активтердің моральдық
және физикалық тозуынан пайда болады. Сонымен қатар сұранысқа байланысты
өндіріс каркынын жоғарылату мен жаңа өндіріс желілерін енгізумен де қатар
жүреді.
Айналымнан тыс активтер үзақ қызмет ету мерзімімен сипатталады.
Сондықтан капитал шығындары жылдан жылға елеулі өзгеріп отырады. Сондықтан
тәжірибеде капитал шығындары бірнеше жылға алдын ала жасалады. жылдың
соңына дейінгі бес жылдың капиталдар шығыны сметасы.
5 жылдың соңына дейінгі Жылдар:
бес жылдың капиталдар
шығыны сметасы.
Шығын баптары 1 2 3 4 5
Қүрал-жабдықтар 580000 350000 560000 480000 420000
Бөлімше 1. 400000
Бөлімше 2. ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... 2
I. Бизнес жоспардың пәні, құрылымы, жасау
жолдары ... ... ... ..3
1.1 Бизнес-жоспардың негізгі мақсаты мен қүрылымы ... ... ... ... .
3
1.2 Бизнес-жоспардың жасау
жолдары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 4
II. Бизнес жоспар құрылымы мен көрсеткіштерін
талдау ... ... ...18
2.1 Бизнес-жоспардың қаржы көрсеткіштерін есептеудің
негізгі
әдістері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... 18
2.2 Өнімді өткізу көлемі
есебі ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... . 19
2.3 Ақша түсімдері мен шығындарының балансы ... ... ... ... ... ... ..
20
2.4 Бизнес-жоспардың қаржы көрсеткіштеріне баланс
жасау және табысты
орнықтыру ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... .. 23
2.5 Шекті талдау және табыс
орнықтыру ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... . 24
2.6 Өндірістік функция және екі ретті бюджет әдістері ... ... ... ...
26
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... ... 30
Қолданылған
әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
. 31
К і р і с п е
Нарықты экономикада бизнес - жоспар жаңадан кұрылып жаткан, сонымен
қатар қызмет істеп жатқан кәсіпорындар мен кәсіпкерліктің барлық
саласындағы жұмыс құралы болып табылады.
Кез келген бизнес үшін маңызды міндет: өндірістік шарулшылЫкқызметінің
стратегиясы мен тактикасын жасау болып табылады.
Бизнес-жоспар кәсіпкерлік қызметтің өзекті мәселелерін шсніуге
көмектеседі.
Яғни олар:
1. Кәсіпорын қызметінің накты бағыттарын аныктауға,
шікеа пы рыноктарды және осы рыноктардағы фирманың алатын орнын.
2. Кәсіпорынның ұзақ және қысқа мерзімді мақсаттарына аныктама
беретін және оларға жетудің стратегиясы мен тактмкасын аныктау
3. Кәсіпорынның түтынушыларға үсынатын товарлары
мен кызметтерінің қүрамын таңдап көрсеткіштерін аныктау, сонымең катар
өткізу, сауда және өндіріспен байланысты шығындарды бағалау.
4. Максатқа жету үшін еңбекке ынталандыру және
кәсіпорын мамандарының сәйкестігін анықтау
5. Нарыкты зерттеумен байланысты маркетингғік
шараллрдьь жарнамаларды, сатуды ынталандыру, бағаның калыптас\ыиьщ күрам-ын
анықтау.
6. Кәсіпорынның қаржы жағдайын анықтап оның қаржы материаллык
ресурстарын қойылған мақсатқа жету үшін сәйкестігін аныктау.
7 Қиындыктарды алдын ала болжап олардың кәсіпорын кьгзмслне
кедергі келтірмеуін қадағалау.
Кәсіпорын қызметін жоспарлау келесі жағдайларды ;і :.л-белгілеуге
мүмкіндік береді:
- Кәсіпорыи келешегін түпкілікті зерттеуге басшыларын мәжбүр -сі .
- Қойылған мақсатка жету үшін қолданып жаткан шараларды'шкты жүзеге
асыруға мүмкіндік береді.
- Бақылау жүргізу үшін кәсіпорын көрсеткіштерін анықтайлы
- Кәсіпорын басшыларын мақсатка жету жолдарына накты
іііеші.у қабылдауға мүмкіндік туғызады.
- Нарықтық өзгерістерге кәсіпорынды дайындайды.
-Кәсіпорынның барлық басшыларының міндёттері
: :
жауапкершіліктерін аныктайды.
Негізінен баешы жоспарлардың қажеттілігін келесілей мәеелс .р :: шешу
кезінде пайда болады:
- Қызмет ететін және қайта қүрылған кәсіпорынды несие алу үітн
қүжаттарды дайындау кезінде.
- Мемлекеттік кәсіпорындарды жекешелендіру шешімін негіздеу үшін.
-Болашақ кәсіпорын қызметін, барысын аьыктау, жаңа кызметтің ашылуы
немесе коммерциялық қызметтің негізгі бағыттарын белгілеу үшін.
-Коммерциялық операциялардың жаңа түрінің пайда болуы және олардың
бағыттары мен әдістерінің жаңарған кезде.
- Кейбір кәсіпорындардың бағалы қағаздарын шығару қүрылымын қүру
негізінде.
- Сыртқы саудаға шығу үшін және шетел инвестицияларын тарту \ шін.
І.Бизнес - жоспардың негізгі мақсаты мен кұрылымы,
және оны жасаудың әдістері.
1.1. Бизнес- жоспар менеджменттің негізгі қүралы болып табылалы.
Бизнес - жоспардың көмегімен кәсіпорын қызметінін максать с
жетістіктерге жету жолы анықталады. Бизнес - жоспарды жасаудЬіп негізгі
максаттары болып:
-мемлекеттік объектілермен муниципальды
меішпкирд; жекешелендіру;
- инвестициялық жобаларды жүзеге асыру;
- кейбір коммерциялық операцияларды өткізу;
- бағалы қағаздарды эмиссиялау;
- кәсіпорынның келешектегі дамуын анықтау;
- қайта үйымдастыру шараларын өткізу, шамасы жоқ
(банкрот) кәсіпорын үшін қолдану;
-қаржылық сауықтыру және уақытша экономикалык тығырыктан
шығу үшін.
Бизнес - жоспар бүл нарықтық шаруашылык ету категориясы. Бүл еркін
кәсіпкерлікпен бәсеке жағдайындағы кәсіпорынның пайдаеын жоғарлатудың
дәлелденген қүрал-сайманы. Жаксы күрылған, ғылыми негізделген бизнес-жоспар
коммерциялық іске катысушыларға аса қажет, яғни олар меншік иелерінің
қүрылтайшылары, партнерлер мен араластар, инвестор, банк, әкімшілік үйым
және басқада күрылымдар. Барлық қатысушыларға бизнес-жоспар кәсіпкерлікті
параеатты; шынайы, перспективалық және нәтижелік көзкараста багалакгаи,
талданған аса қажетті ақпараттарды береді.
Ағымдағы қызметте бизнес-жоспар үш бөлімнен түрады.
1. Бизнесті сипаттау (маркетинг және өндіріс бөлімдері).
2. Қаржылық ақпарат (баланс, инвестиция стратегиясыішң қаржы
жоспары, кредитті товарлы материалдармен қамтамасыз ету, сақтаііііыр және
рентабельділік есебі).
3. Жолдама құжаттар (заң және үйымдастыру жоспарлары, құрылтайшылар
қүжаты, контракттар көшірмесі, лицензия және тағы басқалары).
1 - кестеде кәсіпорынның бизнес жоспары көрсетілген. Ал 2 -кестеде
бизнесті бағалау мен талдау есебі тізімі мен құрылым үлгісі көрсетілген.
Бизнес-жоспар коммерциялық істін, технико-экономикалық негіздемесі болып
табылады. Мүны жасаудың қүрал-сайманы болып сметалық жоспарлау табылады.
Смета - бүл жоспарлы есеп формасы, яғни кәсіпорынның алдағы іс қимыл
бағдарламасын толық анықтайды.
Сметаны жасаудың негізгі мақсаты төмендегілермен байланысты: -ағымдағы
және келешектегі жоспарлардың үйлесуімен; -кәсіпорынның әр түрлі
бөлімшелері іс қимылының координациясымен (үйлесуімен);
-өндірістің барлық мақсаттарын нақтылаумен; -өндірісті бақылау және
басқарумен;
-кәсіпорын персоналдары мен басшылар жүмысының тиімділігін
ынталандырумен;
-алдағы шаруашылық қызметі параметрлерін аныктаумен; -ағымдағы қызмет
нәтижелерін жоспардағы кезеңмен салыстырумен.. ауытқуларды көрсету және
қанағаттандырылмаған жүмыс себептеріАіен.
Сметаны қүруда әр түрлі әдістер пайдалынады: -нормативтік; -есепті
талдау; -балансты; -оптимизациялық; -үлгілеу.
Сметаны қүрудағы нормативті әдістің мәні болып түтыну ресурстар
көлемінің шығын есебін, жоспарланған экономикалык көрсеткіштер көлемінің
ресурс шығындар нормасына көбейту жолымен көрінеді.
Есепті талдау әдісінің мәні болып түтыну мен шығын көлемі есебін
жоспарлы кезеңдегі орта шығын индексінің өзгеруіне көбейту көздері
табылады.
Баланстық әдістің мәні болып шығын көлемінің үйлесуімен ресурстарды
кеңейту көздері табылады.
Оптимизация әдісінің мәні болып көп варианттылық табылады. Мүнда
алынған нәтижеден яғни бірнеше сметалар ішінен ең жақсы смета алынады.?
Үлгілеу әдісінің мәні болып өндіріс процессінің әр түрлі
элементтерінің өзара функционалдық байланыстарын факторлық талдау табылады.
Мысалы: өнімді өткізу көлемі мен шығын деңгейіне байланысты пайда
үлгіленеді.
Бизнес-жоспар жасауда келесі сметалар қүрылады:
- сату сметасы (өнімді өткізу);
- өндіру сметасы;
- тікелей материалдық шығындар сметасы;
- өндіріс персоналдарының еңбек ақы шығыны сметасы;
- жалпы өндірістік шығындардың қосымша сметасы;
- өткізілген өнімнің өзіндік құн сметасы;
- жалпы шаруашылық шығындарының ағымдағы периодтық сметары:
- пайда және шығындар сметасы;
- капиталды шығындар сметасы;
- ақша құрымдары қозғалысының сметасы;
- актив және пассив баптарының сметасы;
Сметалық жоспарлау екі кезеңді камтиды:
Жоспарлау-келешектегі мақсаттарды аныктау.
Мониторинг (шығарып салу) - ағымдағы шаруашылық кызметті талдау,
есепті кезеңдегі жоспарланған шешімдердің орындалуы.
Сметалар жылға, тоқсанға (айға) бөлу арқылы құрылады. Жүмыс әдетте
қаржы директорының басшылығымен орындалады, сонымен қатар кәсіпорын
бухгалтерия және басқа да департамент өкілдіктері де кіреді.
Сметаны есептеу ыңғайына қарай екі топқа бөледі.
1. Сметаны нолден бастап жасау. Мүнда негізінен кәсіпорын жаңадан
қүрылғанда немесе жүмыс профилін өзгерткенде колданылады.
2. Жетістікке дейінгі жоспарлау. Бүл кезде кәсіпорын өз жүмысын
өзгертпегенде қолданады.
Смета екі түрге бөлінеді:
1. Кәсіпорын қызметінің негізгі жүмыс сметасы;
2. Кәсіпорынның негізгі емес қызмет түрінің
сметасы.
Бизнес-жоспар бөлімінің экономикалық талдау есебі
және бизнесті бағалаудың тізім үлгісі.
Кесте № 2
Қс Бөлім атауы Бөлім мазмүны
1 2 3 4
Титул беті Фирманың атауы мен
адресі
Құрылтайшының атауы
мен адресі
Ұсынылған жобаның
мәні
Жобаның құны
Қүпиялыққа нұсқалауы.
I Мазмұны Үсынылған жобаның Сату көлемін
бағалау
(Кіріспе негізгі ереже жиынтығы мен талдау
бөлім) Үсынылған өндірістің Шығынды талдау
мақсаты Тәуекелді бағалау
Үсынылған өнімнің жаңа Табысты бағалау'
түрі
Несиені қайтару, табыс,
шығын, түсім, сату
көлемдерінің мәліметі.
II Тауар Өнімді баяндау: (қызмет) Тауардың
(қызмет) - тауардың түтынушылык
касиетін
түтынушылық қасиеті бағалау
- бәсекелестерден Бәсекелестер
тауарын
товар ба айырма талдау
- патенттермен қорғалу Өнім өндіру
шығыны
дәрежесі, өндірісте мен бағасын талдау
шығын мен бағаны
болжау, сервисті
үйымдастыру
III Өткізу Саладағы істің жай-күйі. Саладағы істің
нарығы жай-
Патенциялды күйін бағалау
түтынушылар Сала ба өсу
декгейін '
Нарық конъюктурасы талдау
Потенциалды
түтынушыларды
талдау
Нарық
конъютурасын
талдау.
IV Бәсеке Потенциялды Салыстырмалы талдау
бәсекелестер: (Бәсекелестерд і ң
Сату көлемінің қызмет
бағалануы; кірістер, көрсеткіштерімев
жеке
перспективалы түрлерімен).
модельдерді ендіру, Бәсекелестер
негізгі сипаттама, сапа стратегиясының
деңгейімен өнімнің мақсатын талдау
дизайны, Бәсекелестер
бәсекелестердің баға қызметінің жақсы
және
саясаты. нашар
жақтарын
талдау.
V Маркетинг Баға. Нарық
жағдайын
жоспары Өткізу арналары. талдау
Жарнама Баға өзгерісін
талдау
Жаңа өнімді болжау Сыртқы және
ішкі
Бағаның қүрылуы. факторларды талдау
Баға көрсеткіштері. Жарнама
тиімділігін
талдау
Фирманың күшті және
нашар
жақтарын
талдау.
Фирманың
өндірістік
мүмкіндіктерін
талдау.
VI өндіріс Өндіріс процесі (оны
жоспары баяндау)
өңдеу және күрастыру
операциялардың базалық
тізімі.
Шикізат материалдарды
өнімді
комплекстациялайтын
шарттардың (баға, сана,
саны, б-а) тізімін
жеткізумен қамтамасыз
ету.
Құрал-жабдықтар, і
ғимараттар, құрылыстар,
еңбек ресурстары, өнімді •
өндіру шығындары.
VII Тәуекел Кәсіпорынның нашар Тәуекелді
мен себептері
сақтандыруды жақтары. мен көздерін талдау
бағалау Жаңа тахнологиялардың Тәуекелді
пайда болуының статистикалык
мүмкіндігі. эксперитті
және
Альтернативтік комбинировалык
стратегиялар. әдістермен талдау.
Сақтандыру Инвестициялық
таңдау
шараларының тәуекелі. шешімдерін талдау.
Сақтандыру
1.3 Кәсіпорын сметалары.
Сату сметасы: бүл смета әдетте бірінші кезекте қүрылады. Негізінде
ақша түсімінің көрінуі қызметін бағалауда, сонымен катар басқа барлық
сметаларды негіздеуде.
Сату көлемі ағымдағы пайданың калыптасуына факторлы әсер етеді.
Сонымен қатар сату сметасы ақпараттарды камтамасыз етеді:
1) Әр товар бойынша өткізу көлемін шамалау;
2) Әр товар бірлігіне бағаның күтілуі.
Сату көлемінің қарапайым көрінісінің шамасын бағалауда өткең жылғы
сату көлемі ескеріледі. Ағымдағы жылдың есеп факторларының өзгеру мөлшеріне
тікелей өткізу әсер етеді. Мысалы: тауар көлемі, заказ берілгендер,
жоспарланған жарнама компаниясы, жалпы экономика саласындағы экономикалық
конъюнктура, өндіріс куаты, баға саясаты және нарықтық зерттеу нәтижелері.
Бағалауға өткен жылғы сату көлемінің статистикалық талдау факторларының
әсері пайдаланылады. Осы талдаулар осы жылғы сату көлемінің математикалык
байланысын және сату көлемін анықтайды. Натуралды кэріністе сату көлемінің
шамасын алған түсімді болжауға болады, яғни шамаланған сату көлеміне
күтінген товар бағасына көбейту арқылы. Сонымен қатар кәсіпорын
өкілдіктері смета түрі мен нақты сату көлемін салыстыра отырьш екі
мөлшердің айырмашылығын көрсетеді. Баскару персоналы мұның себептерін
зерттейді және жақсартуға шаралар қолданады. Мұны төмендегі кестеде келесі
түрде сипаттаймыз.
Жылдағы сату сметасы.
Кесте №3.
Товар және Сату көлемі Өнім бірлігінің Барлык
аймақ натуралды бағасы. Ақша сатулар акша
көріністе, өнім бірлігі бірлігі
бірлігі •
ТоварХ: 528000 5227200
Аймақ A 208000 9,90 2059200
Аймақ Б 162000 9,90 1603800.
Аймак В 158000 9,90 1564200
Товар У: 280000 4620000
Аймақ A 111600 16,50 1841400
АймақБ 78000 16,50 1300200
Аймақ В 89000 16,50 14784Q0
Өткізудің барлық түсімі: 9847200
Өндіріс схемасы бүл сату схемасымен тікелей байланысты және оған
қажетті материалдық қорлардың үлесімен анықталады. Өндіріс көлемінің
сметасы натуралды көріністе күтілген сату көлемінс кажетті материалдық
қорларды қосып жыл соңында материалдық қорларды жыл басындағы қорлардан
алғанда шамалайды. Мүны төмендегі кестеден көруге болады.
Жылдағы өндіріс көлемі.
Кесте №4
өнім бірліктері
Өнім X. Өнім У.
-Сату көлемі 528000
280000
-Жыл соңындағы қажетті қорлар санының қосылуы 80000
60000
-Қорытындысы 608000
340000
-Жыл басындағы қорларкөлемін алынуы 88000
48000
-Өндіріс көлемінің қорытындысы 520000
292000
Өндіріс көлемі сату көлемінен мүқият салыстыруы керек, яғни өндіріс
пен сатуды кезеңде теңістіруді нақтылау керек. Ең ұтымдысы өндіріс
куаттарының толык іс қимылы, материалды қорлардың көлемінің ең жақсысы
табылады.
Тікелей материалдық шығындар сметасы Өндіріс көлеміне байланысты
материалдык шығындар күрылады. Өндіріс процесіне негізгі материалдар
анықталады, олар: 1 )өндірісіне (процесіне) күтілген қажетті материалдар
көлемін қосу (+); 2) жыл соңындағы қажетті қорлар алу (-); 3) жыл басындағы
материалдар коры. Тікелей материалдық шығындар сомасы бүл керекті негізгі
материалдар санына осы материал бірлігінің күтілген бағасына көбейту аркылы
анықталады. Төмендегі кестеде көрсетеміз.
Тікелей материалдық шығындар сметасы.
Кесте№5.
Негізгі материалдар
A Б В
Өндірісен қажетті сандар
Товар X 390000 520000
Товар У 146000 292000 294200
Кезең соңындағы керекті қорлар
санын қосу, + 80000 40000 120000
Қорытындысы: 616000 332000 934200
Кезең басындағы қорлар көлемін алу, - 103000 44000 114200
Сатып алу үшін материалдар санының
қорытындысы: 513000 288000 820000
Материалдар бірлігінің бағасы,
ақша бірлігі 0,60 1,70 1,00
Тікелей материалдық шығындар
қорытындысы; ақша бірлігі 307800 489600 820000
Барлық материалдық шығындар;
ақша бірлігі: 1617400
Еңбек ақы шығыны сметасы.
Өндірістік қажеттілікке бастапқы еңбек акы шығыны сметасын көрсету
керек. Яғни, жалпы шығынды анықтау үшін өндірісте есепте.іінген сағаттар
санын еңбек ақы деңгейінің орта санына көбейту аркылы анықталады. Төмендегі
кестеде көрсетеміз.
Жылдағы еңбек ақы шығындары сметасы. Кесте№6
1 - бөлімше, 2 - бөлімше
өндіріске қажетті жұмыс
980006950005. Негізгі қызметтен пайда17. Барлығ 6600680188500014. 3
ағымдағы шығындар25000180009. Басқа Сақтандыру .
қызметкерлерінің еңбек ақысы8. Әкімшілік Ж
персоналдарының еңбек ақысы695000950006. Өткізу а
бойынша басқа да шығындар250005. Телефон л
байланыстары1150006600680119500010 . Өткізуге п
дайын, өнімнің өзіндік қүны (1+9)77956808. Кезең ы
соңындағы аяқталмаған өндіріс минус (-)2200009. п
Өндірілген өнімнің өзіндік қүны (7-8)5. Жалпы а
өндірістік шығындар29844004. Негізгі персоналға й
еңбек ақы бойынша- өндіріске жүмсалған негізгі д
материалдар қүны16322003. Тікелей материалдық а
шығындар:2144бО1095600Ақша бірлігі бойынша.Көмекші 9
персоналдардың еңбек ақысы732800Басқару 8
персоналдардың еңбек ақысы360000Энергия және 4
жарық306000Негізгі қорлардың амортизациясы* 7
288000Көмекші материалдар182800Ағымдағы 2
жөндеу140280Мүлікті сақтандыру және 0
салық79200Қосымша шығындардың 0
қорытындысы:2089080Өткізілген өнімнің өзіндік 1
құнының сметасы.товар X75000104000товар 3
У46800116800қорытындысы:1218002208 00сағаттың төлем .
деңгейі; ақша бірлігі108ақша бірлігі бойынша Т
еңбекақышығынының қорытындысы:12180001766400,ақша е
бірлігі бойынша барлықеңбек ақы л
шығындары:2984400сағаттарының саны: е
ф
о
н
Пайда мен шығын сметасы. б
Пайда мен шығын сметасы - сату, өткізілген өнім а
және ағьІмдағы шығындардың мәліметтері негізінде й
қүралады. л
а
Жылдағы пайда мен шығындар сметасы. н
1. Өткізуден түсім ы
с
ы
Ағымдағы шығындар сметасы. 2
Ағымдағы шығындар - күтілетін өткізу шығындарын 7
көрсетеді және сонымен қатар жалпы әкімшілік 0
шығындарды қамтиды. Бүл смета бірнеше түрлерге 0
классификацияланады, олар: өткізу агенттерінің 0
ақысы, жыл төлемі, сақтандыру және жарнама 1
шығындары. 0
5
Жылдагы ағымдағы шығындар сметасы (акша бірлігі) 0
1. Товарларды өткізу шығындары 0
Бұл смета товарлар қоры көлемінің күтілуі 0
негізінде жасалады, яғни натуралды және өзіндік 7
қүн мәліметтерінен күралады. Сметаға алынатын: 1) .
тікелей материалдық шығындар; 2) еңбек акы бойынша Ж
шығындар; 3) қосымша шығындар. Өткізілген өнімнің а
өзіндік күнынын сметасын төмендегіше көрсетуге л
болады. п
ы
Жылдағы өткізілген өнімнің өзіндік құны сметасы. ә
1. Кезең басындағы дайын өнім қоры. к
і
Жылдағы қосымша шығындар сметасы. м
Мүны төмендепше көрсетуге болады. ш
і
л
і
к
ш
ы
ғ
ы
н
д
а
р
5
9
5
0
0
0
6
7
0
5
6
8
0
2
5
0
8
0
0
- проценттер бойынша кірістер6. Басқа да
кірістер:136151032465204. Ағымдағы шығындар:-
өткізу бойынша шығындар1190000- жалпы шығындар2.
Өткізілген өнімнің өзіндік қүны15. Кеңсе
товарларының шығыны750016. Басқа да жалпы
шығындар1750010. Энергия және жарықтандыру7500011.
Жол төлемі6000012. Кеңсе жабдықтьарының
амортизациясы360000*(өткізумен байланысты)3.
Жарнама3600004. Жол шығындары2. Өткізу
агенттерінің еңбек ақысы119000012. Өткізілген
өнімнің өзіндік қүны (10-11)11. Кезең соңындағы
дайын өнім қоры минус67000807. Барлық кезеңдегі
аяқталмаған өндіріс (2+6)69200806. Өндірістік
шығындарының қорытындысы (3+4+5)2089080тікелей
шығындар- негізгі материалдарды сатып алу1617400-
қолдағы бар негізгі материалдар қүны1868200- кезең
соңындағы негізгі материалдар қоры, микус
(-)236000- кезең басындағы негізгі материалдар
қоры:2. Кезең басындағы аяқталмаған өндіріс
7. Басқа да шығындар: F
- проценттерді төлеу шығыны 90006
8. Басқа да қызмет нәтижелерінің қорытындысы 8000
9. Налогты өтеуге дейінгі пайда 1369520
10. Пайда салығы 610000
11. Таза пайда 759520
Капитал шығынының сметасы.
Бұл негізгі қорлардың келешекте пайдалануын білдіреді. Капитал
шығынының болуы ол құрал-жабдықтармен айналымнан тыс активтердің моральдық
және физикалық тозуынан пайда болады. Сонымен қатар сұранысқа байланысты
өндіріс каркынын жоғарылату мен жаңа өндіріс желілерін енгізумен де қатар
жүреді.
Айналымнан тыс активтер үзақ қызмет ету мерзімімен сипатталады.
Сондықтан капитал шығындары жылдан жылға елеулі өзгеріп отырады. Сондықтан
тәжірибеде капитал шығындары бірнеше жылға алдын ала жасалады. жылдың
соңына дейінгі бес жылдың капиталдар шығыны сметасы.
5 жылдың соңына дейінгі Жылдар:
бес жылдың капиталдар
шығыны сметасы.
Шығын баптары 1 2 3 4 5
Қүрал-жабдықтар 580000 350000 560000 480000 420000
Бөлімше 1. 400000
Бөлімше 2. ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz