Әлеуметтік жұмыс туралы

Жоспар.
1.Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3
2.Негізгі бөлім
1.1.Девианттық мінез.құлыққа түсініктеме ... ... ... ... ... ... ... ... ... 4.10
1.2.Маскүнемдер мен нашақорлармен әлеуметтік жұмыс ... ..10.13
1.3.Қылмыскерліктің әлеуметтік мәселелері ... ... ... ... ... ... ... ...14.18
1.4.Қаңғыбастармен әлеуметтік мәселелер. ... ... ... ... ... ... ... ... .19
3.Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 20
4.Қолданылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 21

Кіріспе.
Девиация-бұл ережелерден ауытқу, қоғамның басым бөлігімен жарамсыз және кешірімсіз болып табылатын іс-әрекет.Батыста девианттық тәртіп болып:адамның өзін-өзі өлтіруі,бүлік,нашақорлық,жыныстық қатынасқа байланысты шектен кету,аса ақылдылық және т.б. жатады.Бірақ «девиация»сөзінің мағынасы қоғам жағыдайына байланысты өзгереді,егер бір мәселені бір елде дұрыс деп санаса,басқасында ол девиация болуы мүмкін.
Бірнеше мысал қарастырсақ.Кавказдықтар үшін бірнеше әйел алу дұрыс болса,орыстар үшін бір әйел жеткілікті.Ингушстия президенті өзінің республикасында көп әйел алуға рұқсат беретін заң қабылдағанда,оны орыс халқы түсінбей,заңдарын «заңсыз құбылыс» деп шектетті.Тағы бір мысал,бахаизм діні әйел мен еркектің арасындағы теңдікті,білім алуды жаппай қолдайды және таптық сенімдерді жоюды қолдайды.Қазақстанда мұндай көзқарас дұрыс деп саналады.Мұсылман елі Иранда сотсыз мыңдаған бахаистерді аса қауіпті қылмыскерлер сияқты өлім жазасына кесті.
Девианттық мінез-құлықта балалардың және ересектердің тәртібін бөліп шығарады.

Қолданылған әдебиеттер:

1.Әлеуметтік жұмыс Ж.Н.Сәрсенова Алматы,2004ж
2.Вестник КазНГУ 2002 ж
3.Методологические аспекты социологического исследования девиантного поведения подросков
Жаманбалаева Ш.Е. 2001 г.
4.Молодежь глазами молодежи.Девиантное поведение как обьект социольного исследования.
Казымбетова Д. 1998г.
5.Әлеуметтану Р.Әбсаттаров,М.Дәкенов. 2007

Пән: Социология, Демография
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 20 бет
Таңдаулыға:

Жоспар.

1.Кіріспе ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ..3
2.Негізгі бөлім
1.1.Девианттық мінез-құлыққа
түсініктеме ... ... ... ... ... ... ... ... ... 4-10
1.2.Маскүнемдер мен нашақорлармен әлеуметтік жұмыс ... ..10-13
1.3.Қылмыскерліктің әлеуметтік
мәселелері ... ... ... ... ... ... . ... ..14-18
1.4.Қаңғыбастармен әлеуметтік мәселелер.
... ... ... ... ... ... ... ... .19

3.Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ...20
4.Қолданылған
әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... 21

Кіріспе.
Девиация-бұл ережелерден ауытқу, қоғамның басым бөлігімен
жарамсыз және кешірімсіз болып табылатын іс-әрекет.Батыста
девианттық тәртіп болып:адамның өзін-өзі
өлтіруі,бүлік,нашақорлық,жыныстық қатынасқа байланысты шектен
кету,аса ақылдылық және т.б. жатады.Бірақ девиациясөзінің
мағынасы қоғам жағыдайына байланысты өзгереді,егер бір мәселені
бір елде дұрыс деп санаса,басқасында ол девиация болуы мүмкін.
Бірнеше мысал қарастырсақ.Кавказдықтар үшін бірнеше әйел алу
дұрыс болса,орыстар үшін бір әйел жеткілікті.Ингушстия президенті
өзінің республикасында көп әйел алуға рұқсат беретін заң
қабылдағанда,оны орыс халқы түсінбей,заңдарын заңсыз құбылыс
деп шектетті.Тағы бір мысал,бахаизм діні әйел мен еркектің
арасындағы теңдікті,білім алуды жаппай қолдайды және таптық
сенімдерді жоюды қолдайды.Қазақстанда мұндай көзқарас дұрыс деп
саналады.Мұсылман елі Иранда сотсыз мыңдаған бахаистерді аса
қауіпті қылмыскерлер сияқты өлім жазасына кесті.
Девианттық мінез-құлықта балалардың және ересектердің
тәртібін бөліп шығарады.

1.1.Девианттық мінез-құлыққа түсініктеме.
Жастар арасындағы теріс қылықтар реакциясына талдау
жасағанда ғылыми әдебиеттерде көптеген түсініктер
қолданылады:асоциальдық,антисоциалд ық девиантты,делинквентті,аддиктивті
мінез-құлықтар.Оның әрқайсысы жас адамдардың белгілі бір мінез-
құлық кесіндісі қоғамға тән.
Мінез-құлық нормаларынан белгілі бір ауытқу дәрежесін
сипаттайды.Олардың ішіндегі ең кең тараған жалпылама түсінік
девиантты мінез-құлық,себебі барлық әлеуметтік мінез-құлықты
қалыпты және девиантты (латын тілінен жалтырау,ауытқу) деп екіге
бөлуге болады.
Девиантты мінез-құлыққа адамның әлеуметттік топтардың сол
қоғамда ресми түрде қабылданған немесе қолданылатын
нормаларға сәйкес келмейтін қылықтары,іс-әрекеттері
жатады.Осыны түсінікті анықтау үшін әлеуметтік нормаларға не
жататынын білу керек.Әлеуметтік норма нақты қоғамда тарихи
қалыптасқан адамдар,әлеуметтік топтар,әлеуметтік ұйымдар мінез-
құлықтарының,әрекеттерінің шегі,шарасы мүмкіндік (рұқсат етілген
немесе міндетті)аралығымен анықталады.
Нормалардан ауытқу жағымды (қоғамдық жүйенің дамуына
бағытталған,мінез-құлықтың ескірген,консервативті немесе
реакциялық стандарттарын жеңу) және негативті,жағымсыз болуы
мүмкін.Соңғы түрі әлеуметтік қызметкер мен әлеуметтік педагог
үшін кәсіби қызығушылық туғызатын объект болуы
керек.Негативті девиантты мінез-құлық мынадай түрлерге
бөлінеді:аморальды – қоғамда қабылданған мораль нормаларына қайшы
келетін қылықтар,деликвентті (латын тілінен теріс қылық
жасау,заң бұзушы)-қылықтар құқық,соның ішінде қылмыстықтан
басқа нормаларға қайшы келеді және қылмыстық заңдылықтар
нормасы бұзылады.
Жасөспірімдер мен бозбалалардың теріс мінез-құлықтарының
басқа да түрлері бар.Олар мыналар:
1).реактивті негізделген (қашып кету,суицидтер) әдетте
психиканың зақымдануы негізінде болады;
2).дұрыс берілмеген тәрбие нәтижесінде болатын,жеке адамдардың
төменгі моральдық деңгейінен болатын түрі (есірткі
қолдану,маскүнемдік,құқық бұзушылық).
3).биологиялық фактор негізінде болатын патологтың дерттер
(садизм т.б.)негізінде болады.
Басқалары девиацияны 2-негізгі бағытта қарастырады:
1).құқық бұзушылықтың пайда болатын формалары бойынша -
делинквенттік,үйден қашып кету,қаңғыру,ерте маскүнемдік,сексуалдық
девиациялар,суицидтік мінез-құлық.
2).биологиялық факторлар негізінде жатқан
себептер,факторлар,дәлелдерге қатысты,сондай-ақ,әлеуметтік-психол огиялық
негіздегі:әлеуметтік орта және психологиялық негіздегі:әлеуметтік
орта және психологиялық жас ерекшеліктері.
Девианттық мінез-құлық факторлары күрделі жүйені
құрайды,оның түрлерін әртүрлі негіздері бойынша жүзеге
асыруға болады.Мысалы,барлық асоциальдық ортақ макросоциолдық
және микросоциолдық және әрбір жеке қауіпті топтарға
арналған арнаулы ішкі,психологиялық сыртқы,орташа және т.б.Оның
үстіне осы факторлардың бір-бірімен өзара байланысты өзара
әрекеттестікте екенін ескерген дұрыс.Қазіргі уақытта кең
таралған бәріне ортақ,макросоциалдық девиантты мінез-құлықтың
себебі қоғамның әлеуметтік қатынастағы өзгерістер,ол
маргинализация түсінігімен байланысты,яғни қоғамның
тұрақсыздығы.Жалпы экономикалық және әлеуметтік тұрақсыздық
бұрынғы өмір салтының бұзылуы,үйреншікті құндылықтар
жүйелерінен бас тарту,әлеуметтік девиацияға әкеп
соғады.Әлеуметтік құбылыс ретіндегі девиантты мінез-құлықтың
екінші себебіне әлеуметтік теңсіздік,қажеттіліктерді
қанағаттанудың шынайы мүмкіндіктері арасындағы қоғамдық
айырмашылықтар,ол ең алдымен жеке бастың жеке қоғамдық
топтың әлеуметтік айқындамасына (жағдайына),олардың қоғамдық
орнына байланысты.
Девиантты мінез-құлықтың таралуына моральдық – этикалық
факторлар да әсер етеді.Жастарға капиталдың алғашқы
жиналу кезеңі деп атауға болатын моральдық бетімен кету
жағдайларында,қоғамның экономикалық өмірі базарға ұқсап,барлығы
сатылып,сатып алынатын кезде,адамның тәнін,тіпті өмірін
(өзінің немесе басқаның) сату үйреншікті жағдай болып
есептелетін кезде өмірге жаңа көзқараспен қарауға тура
келеді.Мұндай жағдайларда көптеген жастар жалпы көпшілік
қабылдаған құқықтық және адамгершілік мінез-құлықтық
нормаларынан бас тартуды ақтайды немесе оған селқостық
танытады.
Девиантты мінез-құлықтың күшеюінің маңызды факторларының
біріне құқықтық нигилизм заңға,құқықтық қорғау органдарына
және оның орнына өкілдеріне селқос қарау жатады.

Білім жүйесінің жастардың құқықтық және адамгершілік
тәрбиесінің әсерінің азаюы,қоғамдық вакумға әкеліп соққан
заң шығару істеріндегі тоқтаулар,құқықтық қорғау органдарының
жұмыстарының тиімсіздігі-осылардың барлығы жастарда өздерінің
өмірлік мәселелерін заңды айналып,соның ішінде қылмыстық
жолмен шешуге мүмкіндік алуының қалыптасуына
әкеледі.Әлеуметтік жұмыс тәжірбиесі үшін жастар ортасында
ревиацияның пайда болуына әсер ететін микросоциалдық
факторларды білу де маңызды.
Социологияда девианттық әрекеті түсіндіретін әртүрлі
теориялар да бар.Олардың ішіне 4-танымал кіреді.Олар мыналар:
1).Аномия теориясы.Француз социологы Э.Дюркгейм (1858-
1917)аномия түсінігін енгізген,(грек тілінен заңды
білмеу,заңсыздық.
Э.Дюркгейм аномия – капиталистік қоғам үшін дұрыс жай деп
санайды,онда барлығына бірдей мүмкіндік берілген,бірақ барлығы
тең емес.Оның айтуы бойынша,байлық пен биліктен айырылған
адамдар әлеуметтік нормалар мен заңдарға қарсы шығады.Ол
девиантты тәртіп ретінде аномияның себебі-қоғам деп
есептеген,қоғам адамдарды тең емес қылдырады.
Қазіргі социологтар адамдардың жеке басының қасиеттеріне
аса үлкен көңіл бөледі.Аномияның себебі болып адамның
әртүрлі көңіл-күйі:көмексіздік,жауапсыздық, оқшаулану,кеуделі,моральдық
бағыттың болмауы және саяси экстремизм.
2).Мәдени тасымалдау теориясы.Француз социологы Габриэль Тард
(1843-1904) әлеуметтік еліктеу (имитация)теориясын құрды.Қылмысқа
бейімділігі бар адамдар қылмыскерлерге еліктейді.Қылмыстық ортада
тұратын жастар қылмыскерліктің үлгісін ұғып алады.
100 жыл бұрын Г.Тардтың жазып кеткені бүгін де
актуальды,себебі қазір жастарды қалыптастыратын теледидар.
3).Конфликт теориясы.Бұл теория К.Маркстың жазған
еңбектерінен басталады.Еңбек етуші адам капиталистік
эксплуатацияның құрбаны болып табылады,өзі деген әділетсіздікпен
күресу үшін,сол қоғаммен қақтығысқа ұшырайды,моральдың азаюы-
адамды маскүнемдікке,нашақорлыққа,жезөкшел ікке және тағы басқаға
әкелуі мүмкін.Буржуазиялық және басқа қоғамдарды зерттеген
ғалымдар,олардың заңдары-сол қоғамның бай және ықпалы көп
адамдардың мүдделеріне сай етіліп жасалады дейді.Мысалы,АҚШ-та
ешқашан пара берген,алдау мен алаяқтыққа барған корпорациялар
жазаланған емес.
4).Стигматизация теориясы. Стигма сөзі грек тілінен
аударғанда таңба деген мағынаны білдіреді.Стигматизм теориясының
жақтаушылары қақтығыс теориясына арқа сүйейді.Адамдар бір-
бірімен қақтығыстарға ұшырайды.Алайда,олар тең емес жағдайда
болады.Билігі мен байлығы бар адамдар өздеріне қарсы
шыққандарды девианттар деп санап, тәртіп бұзушылар деп
таңбалайды.Бұл теорияның өкілдері барлығын салыстырмалы деп
санайды.Мысалы,АҚШ-та қара нәсілдерді ақтар нәсілі жасайтын
әрекеттері үшін кінәлайды.Сол сияқты қоғамда еркектер
жасайтын әрекетті әйел жасайтын болса,ондаондай әйелді
қаралап,ер адамға кінә тақпайды.Қазіргі кезде жұмыс орын
таппаушылығы бомждар,қаңғыбастар,нашақорлар мен қылмыскерлерді
тудырады.Дұрыс емес саясаттың арқасында девиация өсіп
кетті.Адамдар басшыларда
шаруасыздықты,ұрлықты,қулықты,алдау шылықты,заңды бұзушылықты,парақорлықты
көріп,билікке немқұрайлықпен қарап,олардың еңбек етіп,шынайы
өмір сүруге шақыруларына назар аудармайды.
Социология ғылымдарының кандидаты Д.Қ.Қазымбетова 2002 жылы
Қазақстанда 384 мың қылмысқа бейім адамдар тергеуде
тұр,олардың жартысы-маскүнемдер,46 мың-нашақорлар, 86 мыңы-жасы толмаған
тәртіп бұзушылар деп жазады.Ол қылмыстық әртүрлі
салаларда өсуінің әсер ететін себептерін көрсетеді.

Отбасы бөлінуі төмендегідей:
1.Отбасы мен күнделікті өмірде қылмыстық жағдайлардың
көбеюі:
- отбасы ыдырауы;
- отбасында қылмыстық әрекет жасайтын адамның болуы;
- материалдық қиындықтар;
2.Жеке қарым-қатынаста қылмыстық жағдайлардың көбеюі:
- тұтынушылық психологиясы;
- тәртіпсіздік,ұятсыздық;
- адамның мәдениетінің төмен болуы;
3.Еңбек ету топтың арасында қылмыстық жағдайлардың көбеюі:
- қоғамның,мекемелердің еңбек тәртібін сақтау,ұйымдастырудың
қателіктері;
- топ ішіндегі қақтығыстар;
- мекеменің әлеуметтік жұмыстарына немқұрайлықтары.

1.2.Маскүнемдер мен нашақорлармен әлеуметтік жұмыс.

Маскүнемдік әлемде кең тараған.Маскүнемдік кедей
тұратындардың арасында ең көп тараған.сондай отбасыларда
ақшаның барлығын ішімдікке таратады,сондықтан нашар тұратындарын
білдіреді.Бұл мысалда кедейлік – маскүнемдіктің себебі
емес,керісінше,маскүнемдік – кедейліктің себебі болып табылады.
1985 жылы М.С.Горбачев алкогольге қарсы компания
бастаған.Бастапқы кезде ол оң өзгерістер әкелген.Жұмысты жіберу-
өндірісте 30 пайыз,құрылыста-29 пайыз қысқартылды.Сол кезеңде 5 млн.
маскүнем болған.1989 жылы 11 мың адам суррогатты ішкеннен кейін
уланып,қайтыс болды.
Маскүнемдіктен,темекі шегуден және нашақорлықтан құтылу
оңай емес.Алкогольдің химиялық заты бастың саласына әрекет
жасайды.Кейін жүйке жүйесімен байланыс біртіндеп
дамиды,биохимиялық реакциясы өзгереді.Адам алкогольге үйренеді,ол
болмаса ауырады.Мұндай жағдай абстиненция деп аталады.
Абстиненцияны жеңу үшін,адамға өзінің сана-сезімін көтеру
керек.Бірақ,маскүнемдер мен нашақорлар көп жағдайда саналы
болмайды,өйткені бұл аурулар адамның сана-сезімін өзгертеді.

Дәрігер В.Б.Альтулер маскүнемдердің санасының белгілерін
көрсетеді:
1).маскүнем өзінің ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.