Өлім. Өлімнен кейінгі өзгерістер

1. Өлім деген не?

2. Өлу процесінің сатылары

3. Өлімнен кейінгі өзгерістер

4. Қорытынды

5. Қолданылған әдебиеттер

Биологиялық өлім – организмнің өмірге қабілеттілігінің қайтымсыз өзгерісі, аутолиздік процесстердің басталуы. Бірақ жасушалар мен ұлпалардың өлімдері әр түрлі уақыттарда жүреді. Ең алдымен жүйке жүйесінде қайтымсыз өзгерістер байқалады. Мидың қыртысты қабаты, одан кейін бағаналық және жұлын қызметтері тоқтайды. Себебі жүйке жүйесіне қанмен қамтамасыз етілу, оттегі және қоректір заттар жеткізілуі болмауынан қоректік заттардың оттегіні пайдаланып тотығуы бұзылады да, кесек қуатты фосфор қосындылары түзілуі болмағандықтан энергияның тапшылығы дамиды. Артынан өлімнің даму себебіне қарамай, оттегінің үдемелі жетіспеушілігінен эндокриндік бездердің, ұлпалық ағзалардың және тіндердің қызметтері бұзылады. Басқа ағзаларда (тері, бүйрек, жүрек, өкпе т.б.) бұл процесс бірнеше сағаттардан бірнеше тәлікке дейін созылады. Осыған сәйкесінше, мәйіттен алынған материалды (ағза) ағзалар мен жасушалар трансплантацияға қолданады. Қазіргі кезде клиникалық практикада мәйіттің қанын, ағзаларын трнсплантацияға кеңінен қолданады.
Биологиялық өлімнен кейін біршама уақыттан соң өлімнің морфологиялық белгілері және өлімнен кйінгі өзгерістер дамиды. Олрды анық білу кей жағдайда болатын ‘‘жалған өлімді’’ анықтауда аса қажет.

1. Ахметов Ж.Б. ‘‘Патологиялық Анатомия’’ Алматы 2004
2. Струков А.И. Серов В.В. ‘‘Патологическая анатомия’’ Москва 1993.
3. Струков А.И. Серов В.В. Саркисова Д.С.
‘‘Общая патология человека’’ Москва 1982
4. Серов В.В. Ярыгин, Пауков В.С. ‘‘патологическая анатомия’’ Атлас Москва 1986
5. Абдуллаходжаева М.С. ‘‘Основы патологии человека’’
6. Нұрмұхамбетов А.Н. ‘‘Патофизиология’’ Алматы 2
7. www.google.ru
8. www.medkurs.ru

Пән: Медицина
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

ӨЛІМ.
ӨЛІМНЕН КЕЙІНГІ ӨЗГЕРІСТЕР.

ӨЛІМ – организмдегі тіршіліктің толық және қайтымсыз тоқтауы. Өлу
заңдылықтарын, оның себептерін, өлімнен кейінгі өзгерістерді зерттейтін
ілім – танатология болып табылады. Адам өлімі – бүкіл организмнің өлімі.

Өлім себептеріне қарай бөлінеді:

1. Табиғи өлім – адам әбден қартайып, ағза қызметтерінің бірте-бірте
әлсіреп барып, тоқтауымен, тозуымен байланысты.
2. Зорлық-зомбылыққа байланысты өлім – қылмыс, өзін-өзі өлтіру,
ұйымдастырылған немесе ұйымдастырылмаған әрекеттер мен түрлі
жарақаттар, бақытсыз жағдайлар нәтижесінде болады.
3. Аурулар салдарынан өлу (патологиялық) – организмдегі патологиялық
өзгерістер нәтижесінде болады. Бұл өлім түрі ұзақ уақыт бойы өмірлік іс-
әрекеттердің бірте-бірте азаюымен көрінеді.

Өлу үрдісі өте күрделі болып, бірнеше сатылардан тұрады:

Жанталасалды күйі (преагония) - өліп бара жатқан адам есінен
айырылады, рефлекстері жоғалады, науқастың жүрек соғуы жиілеп, әлсірейді,
артынан сирейді, тыныс алуы үзілісті тыныстарға (Чейн-стокс, Биот) ауысады.
Кейінірек жүрек соғысы, тынысы тоқтайды, ақтық үзіліс пайда болады.

Жанталас (агония) күйі – агониялық тыныс қозғалыстары
байқалады. Қан қысымы қайтадан сәл ғана көтеріледі. Тыныстық қозғалыс демді
ауызбен терең ішке тарту түрінде болады. Адам ауаны ауызбен жұтуға
тырысады. Зат алмасу үрдісі толық бұзылады. Адам бұл кезде 5О-8О грамм
салмақ жоғалтады (‘‘жан салмағы’’ деп айтады). Ұзақтығы 5-6 минут (ЗО
минут). Артынан тыныс алу мен жүрек жұмысы толық тоқтайды.

Клиникалық өлім – барлық рефлекстер жоғалады, қан қысымы,
артериялық қысым, тамыр соғуы анықталмайды. Бұл кезде жүрек жұмысы, тыныс
алу және орталық жүйке жүйесінің қызметтерінің толық тоқтауы мен мида
қайтымсыз патологиялық өзгерістер пайда болғанша жүреді. Негізінен
клиникалық өлімнің ұзақтығы 5-6 минуттан аспайды. Оның ұзақтығына өлудің
себебі, жағдайы, ұзақтығы, адамның жасы, өлу кезіндегі дене температурасы
және тағы басқа көптеген факторлар себеп болады. Клиникалық өлім қайтымды –
қазіргі заманғы реанимациялық технологиялар өмірлік қажетті органдардың,
орталық жүйке жүйесі мен ми қызметтерін қалпына келтіре алады.

Биологиялық өлім – организмнің өмірге қабілеттілігінің қайтымсыз
өзгерісі, аутолиздік процесстердің басталуы. Бірақ жасушалар мен ұлпалардың
өлімдері әр түрлі уақыттарда жүреді. Ең алдымен жүйке жүйесінде қайтымсыз
өзгерістер байқалады. Мидың қыртысты қабаты, одан кейін бағаналық және
жұлын қызметтері тоқтайды. Себебі жүйке жүйесіне қанмен қамтамасыз етілу,
оттегі және қоректір заттар жеткізілуі болмауынан қоректік заттардың
оттегіні пайдаланып тотығуы бұзылады да, кесек қуатты фосфор қосындылары
түзілуі болмағандықтан энергияның тапшылығы дамиды. Артынан өлімнің даму
себебіне қарамай, оттегінің үдемелі жетіспеушілігінен эндокриндік
бездердің, ұлпалық ағзалардың және тіндердің қызметтері бұзылады. Басқа
ағзаларда (тері, бүйрек, жүрек, өкпе т.б.) бұл процесс бірнеше сағаттардан
бірнеше тәлікке дейін созылады. Осыған сәйкесінше, мәйіттен алынған
материалды (ағза) ағзалар мен жасушалар трансплантацияға қолданады. Қазіргі
кезде клиникалық практикада мәйіттің қанын, ағзаларын трнсплантацияға
кеңінен қолданады.
Биологиялық өлімнен кейін біршама уақыттан соң өлімнің морфологиялық
белгілері және өлімнен кйінгі өзгерістер дамиды. Олрды анық білу кей
жағдайда болатын ‘‘жалған өлімді’’ анықтауда аса қажет.

ӨЛІМНЕН КЕЙІНГІ ӨЗГЕРІСТЕР:

Мәйіттің сууы - өлгеннен соң организмдегі зат алмасу үрдісінің
тоқтауына байланысты. Дене жылуы бірте-бірте азайып, айналадағы
температурамен теңеседі. Егер де өлер алдында науқастың дене қызымы жоғары
болса немесе жанталас кезеңінде науқаста сіреспелер байқалса мәйіттің сууы
ұзақ уақытта созылады. Кейбір жағдайларда өлгеннен соң бірнеше сағатта
мәйіттің температурасы көтеріледі. Бұл процесске әсер етуші себептерге
мәйіттің көлемі мен салмағы, айнала температурасы, ылғалдылығы жатады.
Мәйіттің сууы кезеңінде терісі:
- мұздай және құрғақ болады;
- сіңірілу қабілеті жоқ;
- қатты және тығыз болады;
- беттің шеттерінде кішкентай сызықты әжімдер шығады;
- терінің түссізденуі;
- теріні басса ол қалпына келмейді;

Мәйіттің сіресіп қалуы – дене бұлшықеттерінің қатайып, тартылып қалуына
байланысты. Бұл өзгерістердің негізінде биохимиялық үрдістер жатады.
Мәйіттің сіресуі өлгеннен соң 5 сағатта болады. Сіресу ең алдымен беттің
шайнау бұлшықеттері, одан кейін мойын бұлшық еттері, одан соң дене және
оның ұштары сіреседі. Сіресу нәтижесінде ерлерде жыныс жұмыртқалары және
жыныс мүшенің ісінуі, ал әйел адамдарда егер ол жүкті болса түсік тастау
болады. Сіресу бұлшықеттері жақсы дамыған адамдарда өте жақсы байқалады, ал
жас балалар мен кәрі адамдарда, сепсистен өлген жандарда әлсіз өтеді. Шала
туылған нәрестелерде сіресу мүлдем ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.