Түркі тілдері арасындағы аударма мәселелері

1 Қазір түркі халықтары
2 Жалпы түркі халықтары арасындағы аударма мәселесі
3. Аударашыға жеңілдік тудыратын жағдайлар
4. Аудармашыны шатастыратын жағдайлар
5. Аудармашыға қиындық тудыратын жағдайлар.

Қазақстан өз тәуелсіздігін алғаннан кейін жақын және алыс шет елдермен дипломатиялық байланыс құра бастады. Осы орайда, бұрынғы совет одағының ішіндегі тәелсіздігін алған түркі халықтар болсын, мейлі шалғайда жатқан Түркия елі болсын арада барыс-келістермен бірге мәдени байланыстар да қанаттана бастады.
Қазіргі таңда түркі халықтары, ғылымдағы өзекті мәселелерінің қай саласы болмасын, бүгінгісі мен тарихы арасындағы сабақтастықты зерделей отырып, тарихи даму үрдісін айқындай келе келешекке нық сеніммен аяқ басуға тырысып жатқан жайы бар. Бұл үрдіс кезеңінде бұрын жоғалтқанын қалпына келтіру барысында, халық өзінің байырғы «менін» табу арқылы қайтадан түлеу мен жаңару бағытын ұстанған тәрізді. Сол арқылы, соңғы жиырма жылың ішінде тәуелсіздікке қол жеткізген түркі халықтары арасындағы рухани үзілген сабақтастықты қалпына келтіру барысында қарым-қатынастары дәстүрлі жолмен дамытып келеді.
Қазір түркі халықтары еншісі бөлек ел болғанымен де тарихи тамыры бір туыстас халықтар. Бір кездері әлемді аузына қаратқан көшпелі мәдениет өкілдерінің ұрпақтары тарихи себептерге байланысты қазір бірнеше тәуелсіз мемлекеттің туын көтеріп отыр. Түркі тектес халықтар соңғы жиырма жыл ішінде үзілген байланыстарын жалғап, қайта табысып, бірігіп ортақ мәселелерін шешу үшін көптеген ғылыми-зерттеу орталықтары ашылуда. Бұның бір дәлелі де осы Астана қаласында ашылған Халықаралық Түркі акаемиясы. Түркі тектес халықтар арасында көптеген ғылыми, әдеби-мәдени, саяси және экономикалық тақырыптырда басқосулар өткізілуде. Соңғы жылдары көп іздену мен ортақтаса еңбектенудің арқасында бір шама еңбектер жарияланды. Осы басқосулар мен ортақтаса ізденістер нәтижесінде түркі халықтары арасында аударма мәселесі туындады.
Бұған жол ашқан бірінші себеп, түркі халықтарының бүгінге дейін бірнеше әліпби кезеңін басынан кешіріп, бір-бірінің жазба тілін оқып түсінуінің кемуі болса. Екінші себеп, совет кезеңінде өзге тілдердің дәнекерлігі арқылы бір-бірімен қарым-қатынас жасауы да бұған жол берді. Үшінші себеп те, совет одағына енген түркі халықтары арасында, ХХ-шы ғасырда ғылым тілі ортақ интернационалды тілде дамып, тәуелсіздіктен кейін әр қайсысы өз тілдерінің қолдану мүмкіндіктеріне қарай өздерінше аудара бастады. Бұрын басқа тілдік топтағы халықтар арасындағы аударма мәселесі болса, енді, осылайша туыстас түркі тектес халықтар арасындағы аударма мәселесі ортаға шықты.

1. Abuova Akjarkın. Ömer Seyfettin’in «Eski Kahramanlar» Adli Hikâye Kitabinin Kazak Türkçesine Aktarılmasındaki Söz Dizimi Sorunları. Doktora tezi (Yayınlanmamış). – Ankara, 2003.
2. Uğurlu Mustafa. Türk Lehçeleri Arasında Aktarma Meseleleri ve “Abay Yolu” Romanı. // Bilig, 15. Sayı. – Güz, 2000.
3. Aşur Özdemir. Kazakçada Türkçeye ve Türkçeden Kazkçaya Tercüme Üzerine Notlar // Абау университеті Хабаршысының «Жас ғалым» сериясы № 2 (7). – Алматы, 2005. – 38-47 б.
4. Belgin Tezcan Aksu. Ortak İletişim Dili Oluşturmasında Karşılaştırmalı Türk Lehçe ve Şiveleri Sözlüğü // Türk Dili. – 2005.
5. Ahmet Buran, Ercan Alkaya. Çağdaş Türk Lehçeleri. – Elazığ, 1999.
6. Mehmet Kara. Lehçeler Arası Aktarmada Temel Sorunlar. Turkish Studies. International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 4/4 Summer 2009.
7. Örnekli, Açıklamalı Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü. – Zambak, İstanbul, 2004.
8. Қазақ тілі сөздігі. – Алматы: «Дайк-Пресс» бас.
9. Әуезов М. Қорғансыздың күні (2002). – Алматы: Атамұра бас., 2002.
10. Aşur Özdemir. Gök Fırtına (Kazak Hikâyeleri) 2005, İzmir: Gonca Yay..